EKONOMIKS

ARALING PANLIPUNAN 9
A. Gastusing Personal (C) – nakapaloob dito ang mga gastos ng
mga mamamayan tulad ng pagkain, paglilibang mga serbisyo at iba
pa. Kasama rito ang lahat ng gastusin ng mga mamamayan
B. Gastusin ng mga namumuhunan (I) – kabilang dito ang mga
gastos ng mga bahaykalakal tulad ng mga gamit sa opisina, hilaw
na materyales para sa produksiyon, sahod ng manggagawa at iba pa.
C. Gastusin ng pamahalaan – kasama rito ang mga gastusin ng
pamahalaan sa pagsasagawa ng mga proyektong panlipunan at iba
pang gastusin nito.
D. Gastusin ng panlabas na sektor (X-M) – ito ay makukuha kapag ibabawas ang
iniluluwas (export) sa inaangkat (import).
E. Statistical Discrepency (SD) – ito ang anumang kakulangan o kalabisan sa
pagkuwenta
na hindi malaman kung saan ibibilang. Ito ay nagaganap sapagkat may mga
transaksiyong
hindi sapat ang mapagkukunan ng impormasyon o datos.
F. Net Factor Income From Abroad (NFIFA) – Makukuha ito kapag ibinawas ang
gastos ng
mga mamamayang nasa ibang bansa sa gastos ng mga dayuhang nasa loob ng
bansa.
SUBUKIN
PANUTO: Hanapin sa loob ng kahon sa ibaba ang nawawalang numero upang
mabuo at
makuwenta ang Gross National Income batay sa gastos.
C I G X M SD NFIFA
1. 105M + 72M + ____ + ( 18M - 12M ) + 2M + 5M = 245M
2. ____ + 46M + 40M + ( 10M - 8M ) + 4M + -5M = 180M
3. 61M + 39M + 28M + ( 15M - ___ ) + 1M + 7M = 140M
INCOME APPROACH
A. Kita ng manggagawa (CE) – kita ng mga manggagawa na tinanggap mula
sa bahaykalakal at pamahalaan
B. Net Operating Surplus (NOS) – tubo nga mga korporasyong pribado at pag-
aari at
pinatatakbo ng pamahalaan at iba pang mga negosyo
C. Depresasyon (D) – pagbaba ng halaga ng yamang pisikal dahil sa pagkaluma
bunga ng
tuloy-tuloy na paggamit
D. Di-tuwirang buwis (IT) – buwis na di-tuwirang binabayaran gaya ng Sales Tax, Custom
Duties, lisensiya at iba pang di-tuwirang buwis
E. Subsidiya (S) – salaping binabalikat at binabayaran ng pamahalaan nang hindi
tumatanggap ng kapalit na produkto o serbisyo. Halimbawa nito ang pagbayad ng
pamahalaan sa ilang bahagi ng bayarin ng mga sumasakay sa Light Rail Transit
Ang formula sa pagkuwenta ng Gross National Income batay sa kita ay:

GNI = CE + NOS +D + (IT – S)

PANIMULANG
PANALANGIN
RENETH M. ADONIS
 G. RAMILO
GURO SA ARALING PANLIPUNAN 9
ENERGIZER
KISS ME KISS ME – SARAH GERONIMO
ATTENDANCE

Boys :
Girls : PAGTATALA NG
Total :
LIBAN SA KLASE
GEMMA QUIVES
BALITAAN
PAGSASANAY
WHAT’S INSIDE THE BOX !
WHAT’S INSIDE THE BOX !
Panuto: Ang kahon ay naglalaman ng mga
bagay na may kinalaman sa mga nakalipas
na aralin. Kukuha ang guro ng mga bagay sa
loob ng kahon at ang mga mag-aaral ay
inaasahang sabihin ang bagay. Ang mga
mag-aaral ay inaasahang magbibigay ng
kanilang swestyon patungkol sa kahalagahan
ng mga bagay na ito sa buhay ng tao.
 GABAY NA TANONG:
1. Sa tingin mo ano ang dapat gawin ng
tao upang mabili nya ang mga bagay
nasa loob ng kahon?
2. Kapag hindi na pamahalaan ng
maayos ng isang tao ang kanyang
kita ano ang mangyayari sa kanya?
 Bakit ang mahirap
lalong naghihirap at ang
mayaman lalong
yumayaman?
 BALIK-ARAL
AT
PAGWAWASTO NG
TAKDANG ARALIN
IBAT-IBANG URI NG PAGSUKAT NG
PAMBANSANG KITA (GNI)
PANUTO: Kompyutin ang Gross National Income batay sa tatlong
pamamaraan. Gamitin ang pinaghalong mga datos na makikita sa loob
ng kahon.

G= 87M Industriya= 122M IT-S= 4M M=

29M NFIFA= -8M
NOS= 139M C= 141M X= 46M
Agrikultura= 147M I= 110M
Serbisyo= 90M
D= 22M SD= 4M CE= 186M
FORMULA SA PAGKUHA BATAY SA
GASTOS (EXPENDITURE APPROACH)
GNI= C + I + G + (X - M) + SD - NFIFA
FORMULA SA PAGKUHA BATAY SA KITA
(INCOME APPROACH)
GNI = CE + NOS +D + (IT – S)
FORMULA SA PAGKUHA BATAY SA KITA
(INCOME APPROACH)
AGRIKULTURA + INDUSTRIYA + SERBISYO +
NFIFA
SURI-DATOS !
REFERENCE: WORLD BANK
 PAMPROSESONG TANONG:
1. Sino ang makikita sa mga larawan?
2. Ano sa tingin mo ang kahalagahan
ng mga datos na ito sa ekonomiya ng ating
bansa?
3. Ano sa inyong palagay ang tatalakayin
natin para sa araw na ito?
KAHALAGAHAN NG PAGSUKAT NG
PAMBANSANG KITA
MGA MAHAHALAGANG KATANUNGAN
SA ARALIN
amit
1. Walang ginag 2. Mataas ang natamong
tiy a k n a p a n uk at sa
na pambansang kita ng ng
?
pambansang kita bansa?

3. M
T IF? ng a b a b
A p ro a a
WH eko duks ng an
nom iyon tas
i ya n g
?
Ayon kay Campbell R. McConell and Stanley Brue sa kanilang
Economics principles, Problems and Policies (1999), ang mga
sumusunod ang kahalagahan sa pagsukat ng pambansang kita:
 1

Ang sistema ng pagsukat sa pambansang kita ay

nakapagbibigay ng ideya tungkol sa antas ng
produksiyon ng ekonomiya sa isang partikular na
taon at maipaliwanag kung bakit ganito kalaki o
kababa ang produksiyon ng bansa.
 2

Sa paghahambing ng pambansang kita sa loob

ng ilang taon, masusubaybayan natin ang
direksiyon na tinatahak ng ating ekonomiya at
malalaman kung may nagaganap na pag-unlad o
pagbaba sa kabuuang produksiyon ng bansa.
 3

Ang nakalap na impormasyon mula sa pambansang

kita ang magiging gabay ng mga nagpaplano sa
ekonomiya upang bumuo ng mga patakaran at
polisiya na makapagpapabuti sa pamumuhay ng mga
mamamayan at makapagpapataas sa economic
performance ng bansa.
 4

Kung walang sistematikong paraan sa

pagsukat ng pambansang kita, haka-haka
lamang ang magiging basehan na walang
matibay na batayan. Kung gayon, ang datos
ay hindi kapani-paniwala.
 5

Sa pamamagitan ng National Income

Accounting, maaaring masukat ang kalusugan
ng ekonomiya.
Isang mahalagang usapin din sa pambansang produksiyon ay ang
kalakalang panlabas. Ang bukas na ekonomiya ay naaapektuhan ng
mga kaganapan sa pandaigdigang pamilhan. Ang mga kaganapan ay
hindi kontrolado ng pamahalaan. Maaari nitong hilahin pababa ang
pambansang kita ng isang ekonomiya. Sa ganito, maaaring pataasin
ang gastusin ng pamahalaan upang makalikha ng maraming trabaho
sa bansa. Maaring manghikayat ang pamahalaan ng mamumuhunan.
Isang mahalaga ring usapin ang kompetisyon sa pamumuhunan.
Dalawang dimensiyon na ng pamumuhunan ang isinasaalang-
alang sa bukas na ekonomiya. Una ang panloob na pamumuhunan.
Ito ay tumutukoy sa pamumuhunan ng mga lokal na bahay-
kalakal. Ikalawa ang pamumuhunan ng mga dayuhan. Sa pagpasok
sa pambansang ekonomiya, maaaring makakompetensiya ng
dayuhang mamumuhunan ang mga lokal na mamumuhunan.
Mahalaga na maging kapaki-pakinabang ang kompetisyon sa
pagitan ng dalawang mamumuhunan.
Gumagawa ang lahat ng organisadong sektor ng
ekonomiya ng pangmatagalang pagdedesisyon.
Nagsasagawa sila ng pag-aaral ng direksiyon ng
pambansang ekonomiya. Ginagamit nila ang mga
datos ng pambansang kita. Sa pag-aaral, gumagawa
sila ng prediksiyon sa kahihinatnan ng ekonomiya sa
susunod na mga taon.
Pinagbabatayan din ng pag-angat ng isang ekonomiya ang
kalagayan ng ibang bansa. Pipili sila ng ilang datos
patungkol sa ekonomiya ng ibang bansa. Ihahambing ang
mga ito sa kaganapan ng kanilang pambansang
ekonomiya. Tinatawag na benchmarking ang prosesong
ito
RUBRIKS
PAGLALAPAT SA
ARALIN