Η κάθετη διαστρωμάτωση της ομηρικής κοινωνίας

οἶκος οἶκος οἶκος

γαι ο κτη μο νες

(εγκατεστημένοι στον οἶκο)
οἰκεῑοι

ελεύ θε ροι α γρό τες

ἀν δρά πο δα (δούλοι)

δη μι ουρ γοί
εγκατεστημένοι στον οι στον

(τεχνίτες)
εκτός οἴκου

οἶκο)

θῆ τες (εποχιακοί εργάτες)

Το τιμοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας την εποχή του Σόλωνα
 εὐνομία
Σπάρτη
Πώς θα επιτευχθεί η εὐνομία; ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Αυτός
i) ρυθμίζει τα πάντα: πολιτικό σύστημα, οικογενειακές σχέσεις,
κοινωνική διαστρωμάτωση
ii) υπάρχει προς όφελος όλης της κοινωνίας
iii) επιτάσσει τον ριζοσπαστικό εξισωτισμό των πολιτών (ὁμοίων) · τα
προνόμια = πηγή ανομίας
Πώς θα διασφαλιστεί η επικράτηση του νόμου; ΜΕ ΤΗΝ
ΑΠΟΛΥΤΗ ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΕ ΑΥΤΟΝ/ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Συνεπώς, για τους Σπαρτιάτες η εὐνομία θα επιτευχθεί μέσα
από αυστηρή πειθαρχία/ απόλυτη υποταγή στον νόμο, ο
οποίος -προς όφελος όλης της κοινωνίας- ρυθμίζει το σύνολο
της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής και επιτάσσει τον απόλυτο
εξισωτισμό των πολιτών (ὁμοίων)
Αθήνα
Πώς θα επιτευχθεί η ευνομία; ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Αυτό προϋποθέτει τη διατήρηση των κοινωνικών ανισοτήτων
(αριστοκρατία =καλοί κἀγαθοί, επειδή κατέχουν την πολιτική αρετή –
λοιποί = κακοί) αλλά με άμβλυνσή τους: τα προνόμια της αριστοκρατίας,
που οφείλει να εγκαταλείψει την αλαζονεία της, περιορίζονται
(σεισάχθεια, ενίσχυση μέσης τάξης), ενώ παραχωρούνται νέα
δικαιώματα στους λοιπούς (θῆτες, ενίσχυση αρμοδιοτήτων ΕτΔ,
δημιουργία λαϊκού δικαστηρίου Ἠλιαίας), οι οποίοι ωστόσο θα πρέπει
να περιοριστούν σε αυτά και να μην εποφθαλμιούν τους καλούς
κἀγαθούς
Πώς θα διασφαλιστεί η επικράτηση του δικαίου; ΜΕ ΔΙΑΛΛΑΓΗ,
ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟ
Συνεπώς, η (αθηναϊκή) εὐνομία θα επιτευχθεί μέσα από μία
«δίκαιη ανισότητα», μία ισορροπία δηλαδή δικαιωμάτων και
υποχρεώσεων· αυτή προϋποθέτει τη διατήρηση των κοινωνικών,
πολιτικών και οικονομικών ανισοτήτων, αλλά με προσπάθεια
άμβλυνσής τους: ἑκάστῳ τὸ ἴδιον ἀπονέμειν
 οι φυλές επί Σόλωνα

φυλή φυλή φυλή φυλή

γένος → φατρία → φυλή
1 φατρία 1 φατρία 1 φατρία 1 φατρία
(=30 γένη) (=30 γένη) (=30 γένη) (=30 γένη) 1 φυλή =3 φατρίες
1 φατρία =30 γένη
ΣΥΝΟΛΟ: 4 φυλές, 12 φατρίες, 360 γένη
1 φατρία 1 φατρία 1 φατρία 1 φατρία
(=30 γένη) (=30 γένη) (=30 γένη) (=30 γένη)
Κριτήριο κατάταξης σε μια φυλή, η
καταγωγή (γένος)
1 φατρία 1 φατρία 1 φατρία 1 φατρία
(=30 γένη) (=30 γένη) (=30 γένη) (=30 γένη) Ονομασίες φυλών: Ἀργαδεῖς, Αἰγικορεῖς,
Γελέοντες, Ὅπλητες
 1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς
(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή λή
φυ φυ
(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ
(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

1 τριττύς 1 τριττύς 1 τριττύς

λή
φυ

(= δῆμοι) (= δῆμοι) (= δῆμοι)

οι φυλές επί Κλεισθένη

1 φυλή =3 τριττύες

τόπος κατοικίας (δῆμος)

Ονομασίες φυλών: Ἐρεχθηίς, Αἰγηίς,

Πανδιονίς, Λεοντίς, Ἀκαμαντίς, Οἰνηίς,
1 τριττύς = μικρός αριθμός δήμων

Κριτήριο κατάταξης σε μια φυλή, ο

Κεκροπίς, Ἱπποθοωντίς, Αἰαντίς, Ἀντιοχίς

δῆμος → τρττύς → φυλή

ΣΥΝΟΛΟ: 10 φυλές, 30 τριττύες, δῆμοι

το νέο φυλετικό σύστημα του Κλεισθένη
η νομοθετική διαδικασία:
σύμπραξη ἐκκλησίας του
δήμου και Βουλῆς