İŞİTME ÖLÇÜMÜ

EYÜP KARA
Gazi Üniversitesi
Odyoloji, Konuşma ve Ses Bozuklukları
Bölümü
 İŞİTME NEDİR ?

İşitme akustik enerjinin kulak oluşumları

ve işitme siniri vasıtasıyla beyne iletilmesi
burada sentez edilmesi ve algılanmasıdır.
 İŞİTME ŞEKİLLERİ

a) Hava yolu iletimi(Air Conduction): Ses

dalgalarının kulak zarını titreştirmesi ve bu titreşimin
orta kulaktan kemikçik zinciri vasıtası ile iletilerek
kokleadaki nöro epitial hücreleri uyarması üzerine
kurulmuştur.
b)Kemik yolu iletim(Bone Conduction): Kemik
yolu ile olan iletimde ses enerjisinin doğrudan
kafatası kemiklerini titreştirmesi ve bu titreşimin
kokleayı doğrudan uyarması söz konusudur.
 İŞİTME KAYBI TÜRLERİ
1- İLETİM TİPİ İŞİTME KAYIPLARI

2- MİX TİP İŞİTME KAYIPLARI

3-SENSORYNEURAL İŞİTME KAYIPLARI

 İLETİM-MİX TİP İŞİTME
KAYIPLARI
İşitme kaybı; kulak kepçesi (aurıcula), dış
kulak yolu, kulak zarları, orta kulak seviyesinde
ortaya çıkan patolojiler sonucunda gelişen işitme
kayıplarıdır.

Odyometrik olarak; normal veya normale yakın

kemik yolu eşiklerine hava iletim yolunda, değişik
derecede kayıplar eşlik etmektedir. Hava–kemik yolu
açıklığı (air-bone gap) arası farklılık hiçbir zaman
70dB’den fazla olmaz.
İLETİM-MİX TİPİ İŞİTME KAYBI
YAPAN HASTALIKLAR
1)AURICULA VE DIŞ KULAK LEZYONLARI :
a)Konjenital anomaliler
b)Dış kulak yolu stenozu
c)Otitis eksterna
d)Som (Seröz otitis media )
e)Kom (Kronik otitis media )
f)Otosclerosis
g)Travmalar
h)Tümörler
j)Buşonlar
k)Yabancı cisimler
l) Egzositozlar
İLETİM-MİX TİPİ İŞİTME KAYBI
YAPAN HASTALIKLAR
2) KULAK ZARINA AİT LEZYONLAR:
MYRİNGİTİS
MYRİNGOSCLEROSİS
ZAR PERFORASYONLARI
√ Santral
√ Atik
√ Marjinal
√ Subtotal ve total
İLETİM-MİX TİPİ İŞİTME KAYBI
YAPAN HASTALIKLAR
3) ORTA KULAK LEZYONLARI :
-Konjenital malformasyonlar
-Tuba disfonksiyonu
-Akut otitis media
- Çocukluk çağının en
sık görülen rahatsızlığı
- Ani gelişen orta kulak iltihabı
- Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra
tuba yoluyla mikroorganizmaların orta kulağa ulaşması
söz konusudur.
 3-SENSORYNEURAL İŞİTME
KAYIPLARI
İç kulak ve iç kulak sinirine ait patolojilere
bağlı olan işitme kayıplarıdır.

Odyometrik olarak ; kemik yolu ve hava

yolu eşikleri normal sınırların dışında değişik
derecelerde eşlik etmektedir. Hava-kemik
aralığı (air-bone gap) yoktur, çakışıktır.
SENSORYNEURAL İŞİTME İŞİTME
KAYBI YAPAN HASTALIKLAR
1)KOKLEAR LEZYONLAR:
a)Heriediter hastalıklar(Genetik )
b)Enfeksiyonlar (Labirentit )
c)Menire hastalığı
d)Presbiakuzi
e)Ototoksite
f)Akustik travma
h)Travmalar
j)Glomus jugulara tümörleri
SENSORYNEURAL İŞİTME İŞİTME
KAYBI YAPAN HASTALIKLAR
2)RETROKOKLEAR LEZYONLAR:
-Travma
-Tümörler
-Enfeksiyonlar(Kızamıkçık, Menenjit)
-Doğum travması(Anoksi)
-Eritroblatotis fetalis(Kan uyuşmazlığı)
-Nörolojik hastalıklar
 İŞİTMENİN ÖLÇÜMÜ
AKUMETRİ

Kulağın işitme fonksiyonunun incelenmesi

amacıyla yapılan, basit testleri içeren
muayene yöntemlerine denir. Bunlar arasında
insan sesiyle muayene ve diapozon deneyleri
vardır.
 İŞİTMENİN ÖLÇÜMÜ
İnsan sesiyle muayene : Fısıltı Testi

Diapozon Testleri :
► Weber
► Rinne
► Gelle
► Schwabach
 Diapozon Testleri

Weber Testi

Kranium kemikleri üzerine diapozon

yerleştirilerek, kemik yolu iletiminin
incelenmesi yöntemidir.
 WEBER Nasıl Yapılır ?
Diapozon titreştirildikten sonra ; başta orta
hatta-genellikle glabella üzerine konur.Bu
amaçla, diapozon vertex, çene veya dişler
üzerine de konulabilir.Sonuçlar diapozon
titreşiminin işitildiği yöne doğru ‘Weber
ortada ,sağa veya sola lateralize ’ şeklinde
belirtilir.
 Weber İşitme Kayıplarına göre
Sonuçları
       

  İşitme Şekli     Weber Sonuçları  

     

Orta hatta
  Normal işitme duyulacaktır.

             

  İletim tipi Kayıp olan tarafa

  kayıplarında letaralizedir  

             

  Sensoneurial Sağlam olan tarafa

  Kayıplarında   letaralizedir.  
 Rinne Testi

Her iki kulakta ayrı ayrı olmak üzere

kemik yolu ve hava yolu iletiminin
karşılaştırılması esasına dayanır.
 RİNNE, Nasıl Yapılır ?
Titreşmekte olan diapozon mastoid
çıkıntısına konur. Bu şekilde kemik yolu ile
olan iletim ölçülür. Hastaya; daha fazla
titreşimi hissetmediği zaman, bunu bildirmesi
istenir. Mastoid çıkıntı üzerinde titreşim
hissedilmediği anda, diapozon dış kulak
yolunun 1 cm kadar önüne konur.Bu esnada
hava yolu ile iletim ölçülmektedir. Hastanın
diapozon sesini hava yolu ve kemik yolu ile
kaç saniye süre ile işittiği takip edilir.
 RİNNE, Kayıplara göre
Sonuçları
Normal İşitme

Normal işiten bir kulakta hava yolu ile olan

iletim, kemik yolu ile olan iletimin ortalama
iki katıdır. Buna göre; normal işitmeye sahip
olan bir kişinin, dış kulak yolundan diapozon
sesini, mastoid üzerinde duyduğu süre kadar
duyması gerekir. Buna Rinne Pozitif denir.
Rinne Pozitif
 RİNNE, Kayıplara göre
Sonuçları
İletim Tipi İşitme Kaybı

İletim tipi işitme kayıplarında diapozon sesi

dış kulak yolu üzerinde iken duyulamaz veya
işitme süresi azalmış olur. Buna Rinne Negatif
denir.
Rinne Negatif
 RİNNE, Kayıplara göre
Sonuçları
Sensonerineural Tip İşitme Kaybı

Sensonerineural kayıplarda hem hava yolu

hemde kemik yolu ile olan işitme azaldığından
Rinne testinde hava yolu/kemik yolu oranı
bozulmamıştır – Rinne pozitiftir ancak işitme
süresi kısalmıştır. Bu duruma Patolojik Rinne
Pozitif denir.
Patolojik Rinne Pozitif
 RİNNE, Kayıplara göre
Sonuçları
Total İşitme Kayıplarında

Şayet bir kulakta çok ileri derecede veya total işitme kaybı
varsa mastoid üzerine konan diapozon titreşimi, kafatası
kemiklerinin rezanatör etkisi ile iyi işiten diğer kulak
tarafından algılanabilir. Bu durumda hasta yön tayin edemez
ve sesi işittiğini ifade eder, ancak dış kulak yolu önüne konan
diapozon titreşimini hissedemez. Sonuçta testi yapan hekim,
hastada hava yolu ile iletim kaybı yanılgısına düşebilir. Bu
duruma Yalancı Rinne Negatif denir. Böyle durumlarda iki
kulak arası büyük işitme farklılığı şüphesinde sağlam kulak
maskelenmelidir.
Yalancı Rinne Negatif
 Diapozon Testleri
Gelle Testi

Stapezin mobil veya fikse olup olmadığını

ortaya koymak için yapılan bir testtir.
 GELLE, Nasıl Yapılır ?
Diapozon mastoid üzerine konulur ve bu esnada
dış kulak yoluna pneumatik otoskop ile hava basıncı
verildiğinde, stapes tabanı oval pencereye itileceği
için diapozonun sesi normal kişilerde azalır veya
kaybolur. Hava emilerek negatif basınç
oluşturulduğunda, kişi sesi tekrar duyar.
Stapes fikse olduğu durumlarda, bu test sırasında
değişme olmaz. Yani hava basıncı verildiğinde stapes
oval pencereye doğru itilmeyeceğinden kişi sesi
duymaya devam eder.
 Diapozon Testleri
Schwabach Testi :

Kemik yolu iletiminin normale göre azalıp

azalmadığını incelemeye dayalı bir testtir.
SCHWABACH, Nasıl Yapılır ?

Hastanın mastoid çıkıntısı üzerine

diapozonun konulup kemik yolundan kaç
saniye duyduğu tespit edilir ve normal işitmeye
sahip kişinin kemik yolu işitme süresiyle
karşılaştırılması esasına dayanan testtir.
SCHWABACH, Kayıplara göre
Sonuçları

Sensorineural işitme kayıplarında hastanın

kemik yolu ile iletimi düşer ve diapozon
titreşimini işitme süresi azalır yani Schwabach
azalmıştır denir.
 Saf Ses Odyometri
Saf ton sesler vererek; işitme eşiğini
saptamaya yarayan subjektif bir yöntemdir.
Elde edilen eğriye odyogram denir.
Odyogramlar hava yolu ve kemik yolu ayrı
ayrı ölçülerek elde edilir. Ses Hz birimine göre
apsiste, işitme eşiği veya şiddeti ise ordinat
düzleminde dB olarak gösterilir.
 Odyogramda Kullanılan Semboller
Sağ kulak hava yolu eşiği kırmızı renkli; O-O-O
Sağ kulak kemik yolu eşiği <-<-<
Sol kulak hava yolu eşiği mavi renkli; X-X-X
Sol kulak kemik yolu eşiği mavi renkli >->->
Maskelenmiş Sağ Kulak H.Y. Eşiği;
Maskelenmiş Sol Kulak H.Y. Eşiği;
Maskelenmiş Sağ Kulak K.Y. Eşiği; [
Maskelenmiş Sol Kulak K.Y. Eşiği; ]
Sembolleri ile odyograma işaretlenir.
Odyometride Kullanılan Saf Sesler
 125 Hz
 250 Hz
 500 Hz
 1000 Hz
 2000 Hz
 4000 Hz
 6000 Hz
 8000 Hz
Odyogram Örneği
 Hava Yolu Ölçümleri
Saf ses odyometride hava yolu ölçümü yapılırken;
kalibre edilmiş kulaklıklar kulak kepçesine
yerleştirilerek önce iyi duyan kulakla, ölçüm
1000Hz’de başlanır. Daha sonra sırasıyla 2000, 4000,
6000, 8000, 500 ve 250 Hz’de bakılır. Önce 30 dB’den
başlanır. İşitme var ise; 20 dB ve daha aşağı düzeylere
inilir. Sinyallerin verilme süresi 500 ms. İle 1000 ms
arasında olmalıdır. Eğer hasta 1000 Hz’de 30 dB’de
verilen ilk uyarıyı duymuyorsa 40 dB şiddette tekrar
denenir. Cevap alıncaya kadar bu artırım yapılır.
 Bu yöntemle; frekanslara göre duyduğu en az
ses şiddetini saptayabiliriz.
 Bulduğumuz hava yolu iletimi eşik değerleri
bize; hastanın normal yoldan ne kadar işittiğini
gösterir.
 Kemik Yolu Ölçümü
Kemik yolu ölçümü 500-4000Hz ile
sınırlandırılmıştır. Temporal kemiğin mastoid
çıkıntısına bir vibratör yerleştirilerek teste
hava yolu ölçümünde olduğu gibi 1000Hz’de,
hastanın duyabileceği şiddette (30dB) başlanır.
Daha sonra tiz frekanslara geçilir.
 Hava yolu eşik değeri tek başına hastanın
şikayetlerinin nedeni, lokalizasyonu hakkında
çok az bilgi verir. Kemik yolu eşik değeri bize
işitme kaybının nedenini gösterir. Hava yolları
eşik değer farkı şudur:
Kemik yolu eşik değeri sensorineural
sistemin ölçümünü gösterir. Aynı zamanda
kemik yolu duyarlılığı orta kulağın
durumundan tamamen bağımsız olmadığından
işitme kaybının nedeni hakkında bilgi verir.
Odyometrelerde Hava-Kemik Yolu
Şiddetinin Max. Sınırları

Hava Yolu Kemik Yolu

250Hz 110dB  

500Hz 120dB 60dB

1000Hz 120dB 70dB

2000Hz 120dB 70dB

4000Hz 120dB 80dB

6000Hz 120dB  

8000Hz 100dB  
Saf Ses Odyometride Maskeleme
 Bazı durumlarda kullanılan sinyaller testi
yapılan kulak yerine diğer kulak tarafından
algılanabilir. Bu durumda maskeleme karşı
kulağa yansımayı engellemek için kullanılır.
 Az işiten kulaktan verilen eşik veya eşiğe
yakın yakın bir uyaranın kafa kemikleri ile iyi
işten kulağa yansımasına transkranial
lateralizasyon denir.
 Gölge Eğri
 İyi işiten kulak başka bir sesle maskelenip test
dışı bırakılmadıkça hastanın hangi kulağında
duyduğu kestirilemez. Örneğin bir kulağında
total işitme kaybı olan bir kişide karşı kulağı
maskelemeden yapılan testte, total kayıp
tarafında 50 dB civarında eşik saptanabilir. Bu
tip yanlış eğrilere; “Gölge Eğri-Show
curvescurbes fantomes” denir.
 Hava Yolu Maskesi
 Hava yolu ölçümlerinde sağlam ve hasta kulak
arasında 40 dB veya daha fazla
maskelenmemiş eşik değer elde edilirse
sağlam kulak maskelenir. (Konvansiyonel
Maskeleme)
 KONVANSİYONEL MASKELEME
1- Bir sesin diğerini maskelemesi için en az 15 dB daha şiddetli
olması gerekir. Buna etkinlik kriteri; ”critere
d’efficacite” denir.
2- Maske sesi test edilen kulağı etkilememelidir.(Over masking
olmamalı) (criterede non -retentissement).
3- Bir kulakta hava yolu-kemik yolu eşikleri arası fark 35 dB’ i
bulursa maskeleme gereksinimi vardır.
4- En etkili maske dar bant gürültü (narrow band noise) ile olur.
Bunun over masking- karşı tarafı etkileme özelliği çok azdır.
5- Hava yolu ile işitmede her hangi bir frekans için, her iki kulak
arasındaki kayıp 40 dB veya bunu üstündeyse sağlam taraf
maskelenir.
 Hava Yolu Maskeleme Formülü
Hava yolu maskeleme şu şekilde yapılır:
►Minimum maskeleme seviyesi:
Test edilen kulağın hava yolu eşiği (dB)-40+
(karşı kulağın hava yolu eşiği- kemik yolu
eşiği)
►Maksimum maskeleme seviyesi:
Test edilen kulak kemik yolu eşiği(dB)+40
 Kemik Yolu Maskelemesi
 Kemik yolu ölçümlerinde, test edilen ve
edilmeyen kulaklar arası söndürme etkisi çok
azdır (5-10 dB). Kemik yolu vibratörü ile
kafatasında titreşimler başlayınca her iki
kulakta aşağı yukarı eşit bir şiddette duyulur.
Bu nedenle bazıları her kemik yolu
ölçümünde, bazıları da hastanın uyaran sesine
karşı kulakta duyduğunda maskeleme yapmayı
gerekli görürler.
Kemik Yolu Maskeleme Formülü
►Minimum Maskeleme seviyesi(dB):
Test edilen kulak kemik yolu +maskeleme
sabitesi 15 dB+ (karşı kulağın hava yolu-
kemik yolu eşiği)
►Maksimum maskeleme seviyesi (dB):
Test edilen kulak kemik yolu + trans kranial
transfer enerjisi (60 dB)
 Maskelemede Kullanılan Gürültü
Türleri
 White Noise
 Narrow Band Noise
 Konuşma (Speech) Odyometrisi
 İnsan sesini stimülüs olarak kullanarak, bu yolla
odyometrik değerlendirme yapmaya yarayan teste
Konuşma (Speech) Odyometrisi denir.
 Tonal sesler, odyometride yapay seslerdir ve
doğada bulunmazlar. Kulağın ise en önemli görevi;
insan sesini duymak ve onu değerlendirmektir. O
halde insan sesini sonar stimülüs olarak kullanmak
ve insan sesi karşısında kulağın durumunu saptamak,
işitmesi ölçülen kişinin kulağının fonksiyonu
hakkında gerçek bilgi verir.
Speech odyometride çeşitli eşikler ve
seviyeler tanımlanmıştır:

 Konuşmayı Alma Eşiği (Speech reception

thereshold-SRT)
 Konuşmayı Ayırt Etme (SDS)
 En Rahat Dinleme Eşiği (MCL)
 Rahatsız Edici Seviye (UCL)
1-Konuşmayı Alma Eşiği (SRT)
 Hastanın kendisine verilen kelimelerin %50’sini
doğru olarak işitebildiği ses şiddetidir.
 Test şu şekilde uygulanır: Hastanın saf ses
ortalamasının (PTA) 10-15 dB üstünde 3 heceli
altı kelime verilir. Hasta hepsini doğru olarak
tekrarlarsa 5 dB şiddet azaltılır, ve yeniden 3
heceli başka bir kelime listesi verilir. Bunu da
doğru tekrarlarsa 5 dB azaltılarak sürdürülür.
Hasta 6 kelimeden; örneğin 2’sini doğru
yanıtlamış yani %50’nin altına düşmüşse bir
önceki basamakta vermiş olduğumuz şiddet
hastanın SRT skorunu belirlemiş olur.
 Üç Heceli Kelime Listesi
1- Hatıra 1- Salıncak 1- Hemşire
2- Fotoğraf 2- Oduncu 2- Havadar
3- Hediye 3- Harika 3- Paskalya
4- Tebeşir 4- Bayraklı 4- Parmaklık
5- Sinema 5- Hamarat 5- Merdiven
6- Tükenmez 6- Hünerli 6- Sıradağ
…
2- Konuşmayı Ayırt Etme (SDS)
 Bu test için hastaya SRT eşiğinin üzerine 25-
40 dB eklenerek, 25 tane tek heceli kelime
listesi verilir. Her doğru ve yanlış cevapladığı
kelime sayılır ve doğru cevaplar %4 ile
çarpılır, ortaya çıkan rakam hastanın SDS
yüzdesidir.
 Normal işitmeye sahip kişide bu oran ortalama
%90 olmalıdır.
 Tek Heceli Kelime Listesi
1- Kas 11- Bek 21- Türk
2- At 12- Sel 22- Yaş
3- Ney 13- Rey 23- Ver
4- Öç 14- Aç 24- Çek
5- Bir 15- Dün 25- Şap
6- Küf 16- Koz ….
7- Saz 17- Ürk
8- Fon 18- Zar
9- Pes 19- Bay
10- Yün 20- Baş
 3- En Rahat Dinleme Seviyesi
(MCL)
 SRT ile rahatsız edici ses seviyesi (UCL)
arasında kalan kısım hastanın en rahat dinleme
seviyesidir.
 ( SRT+25-40)
 4- Rahatsız Edici Seviye (UCL)
 Hastanın verilen şiddetten rahatsız olduğu
noktadır. Başka bir deyişle; hastanın verilen
şiddeti tolere edemediği şiddettir.
Kayıplara Göre Değerlendirildiğinde
Konuşma Odyometrisi
 1- Normal kişilerde;
SRT: 20 dB’e,
MCL: 40-60 dB’e,
SDS: %90-100’e,
UCL: 100-120 dB’e eşittir.
Kayıplara Göre Değerlendirildiğinde
Konuşma Odyometrisi
 2- iletim tipi işitme kayıplarında; kaybın
derecesine göre SRT ve UCL yükselir.
75dB 70dB

%82 %88

100dB 95dB

100+dB 100+dB
Kayıplara Göre Değerlendirildiğinde
Konuşma Odyometrisi
 3- Koklear ve retrokoklear patolojilerde; UCL
düşer, MCL daralır. SDS’de % olarak azalır.
85dB90dB

95dB 100dB