Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1of 28

qarTuli samarTlis istoria

• vaxtang VI-is samarTlis wignTa krebulSi Semavali


ucxouri samarTlis Zeglebi:
 ebrauli anu moses samarTlis qarTuli versia;
 berZnuli samarTlis qarTuli versia;
 somxuri samarTlis qarTuli versia.
• Zveli qarTuli saxelmwifo samarTali; gaerTianebuli
saqarTvelos saxelmwifo wyobileba:
 mefis xelisufleba;
 darbazi.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 1


ebrauli samarTlis qarTuli versia

ebrauli samarTlis qarTuli versia vaxtang VI-is swavlul kacTa


komisias bibliidan, kerZod Zveli aRTqmis mexuTe wignidan
_ meore rjulidan gadmouRia.
meore rjuli 34 Tavisagan Sedgeba, xolo TiToeuli Tavi ki
ramdenime aTeuli muxlisagan. komisias amoukrebia is
normebi, romlebic saqarTvelosaTvis iyo gamosadegi.
ebrauli samarTlis qarTuli versia 52 muxlisagan Sedgeba,
muxlebs qarTuli saTaurebi aqvT micemuli.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 2


ebrauli samarTlis qarTuli versia
1. mcneba RmrTisagan
Tav-uyav mamasa Sensa da dedasa Sensa, viTarca gamcno Sen
ufalman RmerTman Senman, raiTa keTili gyos Sen da
dRegrZel iyo Sen queyanasa zeda...
nu kac-hklav, nu imruSeb, nu iparav, nu cilis swameb moyuasisa
Senisa mimarT.
nuca guli giTquams colsa moyusisa Senisasa, nuca guli
giTquams saxlsa moyusisa Senisasa, nuca queyanasa missa,
nuca monasa missa, nuca mxevalsa missa, nucaRa xarsa
missa, nuca karaulsa missa, nuca sacxovarsa missa...

2009 GIORGI DAVITASHVILI 3


ebrauli samarTlis qarTuli versia
2. cru winaswarmetyvelTaTvis
ukueTu aR-vinme-dges Sen Soris winaswarmetyueli anu
Cuenebis mxilveli da aCuenos raÁme saswauli sacdurebisaÁ
Tquen Soris da Tquas: `mivideT Cuen RmerTTa ucxoTa,
romeli igi Tquen ara icodeT, Tquas: vmsaxurebdeo maT~, nu
ismenT sityuaTa maTTa, nuca Cuenebisa mxilvelisaTa.
da winaswarmetyueli igi, gina Cuenebisa mxilveli igi, sikudiliTa
mokuedian, rameTu sacdursa ityoda, raÁTamca gacduna
Tquen uflisa Tquenisagan, romelman gamogiyuana Tquen
queyaniT egÂptiT.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 4


ebrauli samarTlis qarTuli versia
3. ... ZmaÁ Seni, gina mama Seni anu deda Seni, gina Ze Seni,
gina asuli Seni, gina Tu coli Seni anu Tu megobari Seni...
farulad.... getyodis: `...mivideT da vmsaxuroT RmerTTa
ucxoTa, romel ara icode~...
ara jer-iCino mislvad da arca ismino maTi mislvad mis Tana...
aramed mxilebiT amxilo mas, Ãeli SeniRa pirvelad Sexebul
iyavn moklvad misad, maSinRa_Ãelni yovlisa erisani.
da qva dahkribon mas da moakudinon...

2009 GIORGI DAVITASHVILI 5


ebrauli samarTlis qarTuli versia
4. aTeulis Sewirva da msxverplisa aTeuli gamosci yovlisave
nayofisa Teslisa SenisaÁ, romeli iyos velTa SenTa wliTi-
wlad.
da SesWamo igi winaSe uflisa RmrTisa Senisa adgilsa mas,
romelsa giCuenos Sen ufalman RmerTman Senman wodebad
saxeli misi mas zeda. mun Seswiro yoveli aTeuli Seni ifqlisa
SenisaÁ, Rvinisa SenisaÁ, zeTisa SenisaÁ da pirmSoebi
zroxaTa da cxovarTa SenTaÁ. da gaqudn SiSi uflisa RmrTisa
Senisa yovelTa dReTa cxovrebisa SenisaTa.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 6


ebrauli samarTlis qarTuli versia

6. monisa nasyidisaTvis
ukueTu iyido Sen ZmaTa SenTagani ebraeli, mamakaci anu
dedakaci, equs wel gmsaxuros da welsa meSÂdesa
gamoavlino igi Sengan ganTavisuflebuli...
ukueTu grqvas Sen monaman man: `ara ganval Sengan, rameTu
Segiyuare Sen da saxli Seni, da keTili meyo me Sengan~,
moiRo sadgisi... da ganuÃurito yuri misi. da iyos igi Senda mona
ukunisamde.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 7


ebrauli samarTlis qarTuli versia
8. ukeTu vinme iyos Soris Sensa anu qalaqTa...
da mivides da msaxuros man kerpsa anu Tayuanisces mzesa, gina
mTvaresa, gina yovelsa samkaulsa cisasa, romlisa me ara
ubrZane.
... gamoiZieT da gamoikiTxeT friad, Tu WeSmaritad yofil iyos
sityua igi biwebisa, ganiyuanon kaci igi gareSe qalaqsa,
mamakaci iyos, gina
dedakaci, qva dahkribon da moakudinon.
romeli igi mokudebodis, oriTa da samiTa mowamiTa mokudes,
nu erTiTa mowamiTa.
xolo xelni pirvelad mowameTani Seexnen mokudinebad
sikudilisa Tanamdebisa mis...

2009 GIORGI DAVITASHVILI 8


ebrauli samarTlis qarTuli versia
12. kacis kulisa faTerakad
...romelman moklas moyuasi iSÂT, ara nebsiT, arca zakviT, arca
yofil iyos guli misi siZuliliT missa mimarT guSin gina ZoRan.
Se-Tu vinme srul iyos tyesa mas SeSisa krvad moyusisa Tana da
cemasa mas culisasa ganeres ÃelTa misTa, da eces moyuassa
missa da mokudes, egeviTari ivltodis da Sevides qalaqsa erTsa da
ganeres, raÁTa ara maxlobelman vinme sisxlisaman devna uyos
momkvlelsa mas ganÃurvebiTa gulisaÁTa, ewios mas da moklas,
rameTu Sors iyos gzaÁ misi da igi ara Tanamdeb iyos,_rameTu
ara mterobiT anu siZuliliT iyo sikudili igi.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 9


ebrauli samarTlis qarTuli versia
13. SuriT kacis mkulelisa
ukueTu vinme iyos kaci, romelsa sZuldes moyuasi TÂsi
mterobiT, umziros, aRdges da moklas, da Sevardes erTsa
qalaqTagansa, miavlineT yovelTa moxucebulTa mis
qalaqisaTa da gamoiyuaneT mier da mieciT ÃelTa Suris
mZiebelTasa mis sisxlisaTa,_moklan igi.
20. oris colisa da SvilTa maTTa
esxnes Tu vinme kacs or col, erTi sayuarel da erTi saZulel, da
esxnen orTave naSob, saZulelsa mas da sayuarelsaca, da
upirmSoesi iyos saZulelisa mis.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 10


ebrauli samarTlis qarTuli versia
21. Svilisa urCisa mama-dedisa
iyos Tu vinme Svili urC... da ara erCdes swavlasa mamisasa,
gina dedisasa, SeiyuaneT mama-dedaman misman igi winaSe
krebulisa moxucebulTa mis qalaqisaTa, karsa mas, sada
sasxdomeli iyos kacTa mis qalaqisaTa, da Tquan: `Svili ese
Cueni urC ars... da ara guerCis Cuen, da arca ismens xmasa
swavlisa Cuenisasa, Wams da suams da ankanakebs
momTrvaleTa Tana~.
moiyuanon kacTa maT qalaqisaTa, qva daakribon mas da
mokudes, raiTa moispos ukeTur igi Tquen Soris da yovelsa
israelsa, romelsa esmes da SeeSinos.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 11


ebrauli samarTlis qarTuli versia
29. colis SerTvisa
ukeTu isuas vinme coli da moiZulos igi da mizezsa dasdebdes
mas, da saxelsa borotsa ganuÃdides da Tquas: “ara qalwuli
davipyar dedakaci ese”.
moiyvanon deda-maman mis qalisaman winaSe krebulTa maT
moxucebulTa mis qalaqisaTa...
Tquan mama-dedaTa mis qalisaTa moxucebulTa maT winaSe
ese asuli Cuen miveciT kacsa amas colad, ese siZuliliT
mizezsa ukrebs da dasdebs sityuasa, viTarmed ara qalwuli ars.
gansZarcon mas samoseli misi da ganixilon igi msgavsad
qalwulebisa winaSe erisa.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 12


ebrauli samarTlis qarTuli versia
(29 m. gagrZeleba)
Tu qalwulebiT ipoos, moiyvanon kaci igi moxucebulTa mis
qalaqisaTa, guemon igi da azRvion asi saswori vecxli, da
miscen mamasa mis qalisasa, rameTu saxeli boroti ganuÃda
da qali igi miscen masve colad.
ukueTu WeSmarit iyos sityua igi da ara qalwuli ipoos,
moiyvanon qali igi karTa mamisa TÂsisa da qva daakribon
kacTa maT qalaqisaTa, da mokudes, rameTu ugunureba yo
man Soris israelTasa da Seagina saxli mamisa TÂsisaÁ.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 13


ebrauli samarTlis qarTuli versia

30. qmrianis dedakacis Tana mruSebisa


Tu vinme ipiyras mamakaci qmris colisa Tana siZvasa,
moswyden ornive igi erTad, mamakacica da dedakacica, da
moispen boroti igi.
31. qalwulTan siZvisa
iyos Tu vinme qali qalwuli, ganTxovil iyos, da Seipyras sxuaman
kacman qalaqsa Sina da Seaginos igi, gamoiyuaneT igi gareSe
qalaqsa maTsa da qva dahkribon, da mowyden igini. qalsa
miT, rameTu ara xma hyo, mamakaci miT, rameTu agina coli
moyusisa.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 14


ebrauli samarTlis qarTuli versia

32. gaTxovilis qalisa Tana udaburSi siZvisa


Tu vinme ipyras velsa gare qali ganTxovili, hmZlavros
da daiwvinos igi, mokudin mamakaci igi, romelman
daiwvina.
xolo qalsa nuras avneben, rameTu ara Tana-ac brali
sikudilisaÁ, rameTu, viTarca kacman, romelman
daipyras kaci velsa gare da moklas igi, saqme warÃda
qalsa mas, rameTu velsa daapyra, RaRadebda da
aravin iyo mÃsnel misa.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 15


ebrauli samarTlis qarTuli versia

33. gauTxovari qalisa


Se-Tu vinme-ipyras qali qalwuli, hmZlavros da
daiwvinos igi, da gamoCndes, miecin kacman
man mamasa mas qalisasa ergasisi satiri
vecxli, da qali igi iyos misave colad, rameTu
agina igi, da nu uflien gavtevebaÁ misi
ukunisamde.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 16


berZnuli samarTlis qarTuli versia
berZnuli samarTali warmoadgens maTe vlastaris
sintagmis Semoklebul redaqcias, romelic SigadaSig
Sevsebulia konstantine armenopulos samarTlis
wignidan da sxva wyaroebidan. qarTuli teqsti
warmoadgens berZnuli teqstis gamokrebil, Tavisufal
Targmans;
berZnuli xelnaweri gadawerili yofila 1670 wels galacSi
moldaveT-vlaxeTis mpyrobelis ioane dukas voevodas
dros.
Zegli Sedgeba 418 muxlisagan.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 17


berZnuli samarTlis qarTuli versia
sauliero piri maTe vlastari XIV s-Si
cxovrobda. is cnobili iyo, rogorc
aRmosavleTis eklesiis kanonikuri
samarTlis didi mcodne. 1335 w. man
Seadgina anbanuri wesiT dalagebuli
sintagma, romelic saeklesio krebaTa
dadgenilebebsa da saero Sinaarsis
kanonebs Seicavda.

maTe vlastari
gardaicvala 1360 w.
2009 GIORGI DAVITASHVILI 18
berZnuli samarTlis qarTuli versia

konstantine armenopulo
(1320-1380/3), gamoCenili
iuristi, cxovrobda bizantiaSi
(salonikSi) XIV saukuneSi.
1345 wels man Seadgina
kanonTa saxelmZRvanelo,
anu `eqvsi wigni~, igi
warmoadgens proxeironis (IX
s.) Semoklebul redaqcias armenopulos eqvswigneuli
XVII s-is xelnaweri

2009 GIORGI DAVITASHVILI 19


somxuri samarTlis qarTuli versia

Zegli Sedgeba Sesavlisa da 431 muxlisagan,


romelSic pirveli 150 muxli aris siriul-romauli
samarTali, 151-402 mm-bi aris mxiTar goSis
samarTlis wigni, xolo 403-431 mm-bi sxva
muxlebis gameorebaa. somxuri samarTali
vaxtang VI-s eCmiaZinidan Camoutaninebia.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 20


somxuri samarTlis qarTuli versia

siriul-romauli samarTali Sedgenilia bizantiaSi V s-is damlevs.


cnobilia misi sami redaqcia: siriuli, arabuli da somxuri.
somxuri versia somxurad Targmnilia XIIs-Si, kerZod 1197
wels, nerses lambronelis (1158-1198ww.) mier. igi iyo
somxuri eklesiis msaxuri. vaxtang VI-s samarTlis wignTa
krebulSi Sesuli somxuri samarTlis pirveli nawili siriul-romauli
samarTlis somxuri versiis qarTuli Targmania, romelic swavlul
kacTa komisias Seusrulebia.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 21


somxuri samarTlis qarTuli versia
mxiTar goSas samarTali (originali) sami nawilisgan Sedgeba:
Sesavali, saeklesio sjuli da saero sjuli, Tumca qarTul
TargmanSi aseTi dayofa daculi ar aris. mxiTar goSas
samarTlis qarTuli versia warmoadgens somxuri dednis
Semoklebul da alag-alag damaxinjebul Targmans.
mxiTar goSi somxuri klasikuri mwerlobis gamoCenili
warmomadgenelia. igi daibada ganjaSi; swavlobda Tavis
droze cnobil RvTismetyvelTan ioane tauSelTan, romlisganac
vardapetis xarisxi miiRo.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 22


somxuri samarTlis qarTuli versia
Semdeg mxiTar goSi miemgzavreba kilikiaSi (kilikiis somxeTi
daarsa somexma mTavarma ruben I-ma 1080 w-e da man
iarseba 1375 w-mde). SemdgomSi igi brundeba ganjaSi,
aSenebs monasters, aarsebs skolas da samecniero-pedagogiur
saqmianobas eweva.
samarTlis wignis wera mxiTar goSs 1184 wels dauwyia. igi am
wigns mTeli darCenili sicocxlis ganmavlobaSi e.i. 1213
wlamde werda.
Zeglis wyaroebia: biblia, saxareba, mociqulTa kanonebi, msoflio
da adgilobriv saeklesio krebaTa dadgenilebebi, sasamarTlo
praqtika, CveulebiTi samarTali da sxva.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 23


qarTuli samarTlis istoria

Zveli qarTuli saxelmwifo samarTali

gaerTianebuli saqarTvelos saxelmwifo


wyobileba
XI_XV saukuneebi

2009 GIORGI DAVITASHVILI 24


qarTuli samarTlis istoria
mefis xelisufleba
(“marTebani” da “gansagebelni)
• sagamgeo _ mSvidobisa da wesrigis dacva, ganxeTqilebaTa
akrZalva, mTavarTa zakvis cnobani
• saeklesio;
• sakanonmdeblo;
• marTlmsajulebis;
• samxedro _ laSqris Sekreba, wvrTna, mTavarsardali;
• saerTaSoriso;
• safinanso _ saWurWleTa Semosavlebis sakiTxi...

2009 GIORGI DAVITASHVILI 25


qarTuli samarTlis istoria

taxtis memkvidreobis wesi


samefo niSnebi:
• gvirgvini
• porfiri
• skiptra
• maxvili da xmali
• saydari
• Zeli cxorebisaÁ
• droSa
2009 GIORGI DAVITASHVILI 26
qarTuli samarTlis istoria
darbazi
darbazis Semadgenloba opizis sigelis mixedviT _
Sevkriben karsa darbazisa Cuenisasa mRvdelT-
moZRuarni, erisTavT-erisTavni, erisTavni da
yovelTa xevTa zemoTa da quemoTa aznaurni,
mecnierni sabWoTa saqmeTani da davsxeniT
winaSe Cuensa.

2009 GIORGI DAVITASHVILI 27


qarTuli samarTlis istoria
darbazoba SeiZleboda gamarTuliyo didi da mcire wesiT;
funqciebi:
• sakanonmdeblo;
• marTlmsajulebis;
• omisa da zavis gamocxadebis sakiTxi;
• did xelisufalTa arCeva-daniSvnis sakiTxi;
• darbazoba stumrad Tu daxmarebis saTxovnelad mosul mefe-
mbrZaneblebis, an maTgan warmovlenili despanebis
misaRebad;
• didi dResaswaulebis dros (gamefebis, gamarjvebuli laSqris
Sin dabrunebis an saeklesio).

2009 GIORGI DAVITASHVILI 28

You might also like