Një qasje e thjeshtë për analizën teknike të tregjeve financiare: Si të ndërtoni dhe interpretuesit grafikët e analizës teknike për të përmirësuar aktivitetin tuaj të tregtisë online
Një qasje e thjeshtë për analizën themelore të tregjeve financiare: Një udhëzues i fillimit për teknikat dhe strategjitë e analizës themelore për parashikimin e ngjarjeve që zhvillojnë tregjet
Money management, një qasje e thjeshtë në tregtinë financiare: Si të shfrytëzoni teknikat dhe strategjitë e Menaxhimit të Parave për të përmirësuar veprimtaritë tuaja të tregtisë online
LENDA: EKONOMI KLASA: XIIA PUNOI: GERTA AXHAMMI UENDI ZEQJA AMELA Çfarë është Politika Monetare?
Banka e Shqipërisë është institucioni i vetëm në Republikën e Shqipërisë përgjegjës për
konceptimin, hartimin, miratimin dhe zbatimin e politikës monetare. Politika monetare përfshin një bashkësi parimesh, masash dhe instrumentesh, nëpërmjet të cilave banka qendrore ndërhyn në tregjet financiare dhe në ekonomi, duke synuar të përmbushë objektivin e saj të stabilitetit të çmimeve. Politika monetare hartohet në funksion të përmbushjes së objektivit kryesor të Bankës së Shqipërisë: arritjes dhe ruajtjes së stabilitetit të çmimeve. Ajo përfshin ndërhyrjen dhe/ose qëndrimin e Bankës së Shqipërisë ndaj tregjeve financiare për të arritur objektivin e saj kryesor. Në tërësinë e saj, politika monetare përmbledh bazën ligjore (link) në të cilën mbështetet, kuadrin teorik që përdoret për modelimin e saj, objektivin operacional të politikës monetare dhe kuadrin e instrumenteve, të cilat përdoren për përmbushjen e tyre. Objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është të arrijë dhe të ruajë stabilitetin e çmimeve. VAZHDIMI… • Teoria dhe praktika botërore sugjerojnë se qëndrueshmëria e çmimeve është kontributi më i madh që banka qendrore mund të japë për të mbështetur rritjen afatgjatë ekonomike të vendit. Më konkretisht, nëpërmjet garantimit të stabilitetit të çmimeve, Banka e Shqipërisë jep një kontribut direkt në ruajtjen e ekuilibrave makroekonomikë të vendit, në uljen e primeve të rrezikut, në rritjen e qëndrueshme ekonomike dhe në përmirësimin afatgjatë të mirëqenies, si dhe në mbështetjen e stabilitetit të sistemit financiar. • Në terma sasiorë, me stabilitet çmimesh Banka e Shqipërisë do të kuptojë mbajtjen e inflacionit të çmimeve të konsumit në nivelin 3.0 për qind, në një periudhë afatmesme. Objektivi i inflacionit është ndryshimi vjetor i Indeksit të Çmimeve të Konsumit, i matur dhe i publikuar nga INSTAT. • Banka e Shqipërisë gjykon se, nëpërmjet ruajtjes së inflacionit rreth nivelit 3.0 për qind, politika monetare do të vazhdojë të japë një kontribut pozitiv në zhvillimin e ekonomisë shqiptare. Detyrat kryesore të Bankës së Shqipërisë janë si më poshtë: • a) Të hartojë, të miratojë dhe të zbatojë politikën monetare të Republikës së Shqipërisë, në përputhje me objektivin e saj kryesor; • b) të hartojë, të miratojë dhe të zbatojë regjimin e këmbimit valutor, si dhe politikën e kursit të këmbimit të valutave në Republikën e Shqipërisë; • c) të licencojë ose të revokojë këtë licencë bankave dhe të mbikëqyrë veprimtarinë e tyre bankare, me qëllim që të sigurojë stabilitetin e sistemit bankar; • ç) të disponojë dhe të administrojë rezervat e saj valutore; Janë dy lloj politikash monetare:
Quhet restriktive një politikë monetare që
Konsiderohet ekspansive një politikë monetare që nëpërmjet rritjes së normës së interesit, redukton nëpërmjet reduktimit të normës bazë të interesit ofertën monetare në treg duke rritur koston e synon të stimuloje ofertën monetare prej bankave kredisë, dhe rrjedhimisht duke bërë më pak të të nivelit të dytë drejt ndërmarrjeve dhe si leverdisshme investimin dhe prodhimin. Politikat rrjedhim, të stimulojë investimet dhe prodhimin e monetare restriktive kanë objektiv kryesor të ulin mallrave dhe shërbimeve. inflacionin ose të ngadalësojnë rritjen ekonomike në rast-mbinxehjeje (si psh, rasti i Kinës në 2001). Strategjia afatmesme e zhvillimit të Bankës së Shqipërisë 2022-2024 Vendimi i fundit i politikës monetare për normat e interesit ... 01.02.2023 NJOFTIM PËR SHTYP - Vendimet e politikës monetare • Më 1 shkurt 2023, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë mori në shqyrtim dhe miratoi Raportin e Politikës Monetare. Pasi diskutoi mbi zhvillimet ekonomike e monetare në vend dhe mbi ecurinë e pritur të tyre, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë vendosi: • të mbajë të pandryshuar normën bazë të interesit, në nivelin 2.75% • të mbajë të pandryshuar normën e interesit të depozitës njëditore në Bankën e Shqipërisë, në nivelin 1.75% • të mbajë të pandryshuar normën e interesit të kredisë njëditore në Bankën e Shqipërisë, në nivelin 3.75% Kuadri operacional i Bankës së Shqipërisë
• Politika monetare e Bankës së Shqipërisë hyri në një fazë të re interesante, në
fundin e vitit 2000, kur u hoq dorë përfundimisht nga përdorimi i instrumenteve të drejtpërdrejta të kontrollit monetar. Për një kohë relativisht të gjatë, prej rreth 8 vitesh, zbatimi i politikës monetare iu besua dy instrumenteve kryesore, të cilat në vetvete ishin thjesht dy vendime administrative të Bankës së Shqipërisë. Këto vendime konsistonin në rritjen e kufizuar të tepricës së kredisë nga ana e bankave tregtare si dhe në detyrimin që kishin bankat me kapital shtetëror për të respektuar nivelin minimal të normës së interesit për depozitat me afat në lekë, të shpallur nga ana e Bankës së Shqipërisë. • Në tremujorin e tretë të vitit 2000, reagimi i bankave nuk po ndiqte më uljet e vazhdueshme të përqindjes administrative, nga ana e Bankës së Shqipërisë. Në këto rrethana u mor në konsideratë, një rikonceptim i tërë kuadrit operacional të deriatëhershëm, dhe u vendos që politika monetare e Bankës së Shqipërisë të bazohej vetëm në aplikimin e instrumenteve të tregut. Më konkretisht, u vendos që roli i përqindjes bazë në ekonomi t'i jepej, normës së përqindjeve të marrëveshjes së riblerejes (repove), transaksione këto që do të zhvilloheshin në ankande të rregullta javore, të cilat do të mbaheshin nga ana e Bankës së Shqipërisë. Le të analizojmë në mënyrë më të detajuar secilin prej instrumenteve që përdor Banka e Shqipërisë për zbatimin e politikës monetare. Tavanet e kredise perfaqesojne metoden me te thjeshte per te kufizuar huate bankare dhe si rrjedhoje, edhe oferten monetare. Banka Qendrore vendos kufij te siperm per huate qe mund te japin bankat e nivelit te dyte. Natyrisht keto kufij (pra, keto tavane), nuk jane te pandryshueshem, por ndryshimin e tyre mund t’a beje vetem Banka Qendrore, ne perputhje me objektivat e saj. Disavantazhi i ketij instrumenti qendron ne faktin se shuma e huase percaktohet nga Banka Qendrore dhe jo nga forcat e tregut. Operacionet e tregut te hapur • perbejne instrumentin me te rendesishem ne duart e Bankes Qendrore. Keto operacione perfaqesojne shitjen ose blerjen e letrave shteterore me vlere (bono thesari, obligacione etj) ne tregun e hapur. Kjo behet me qellim qe Banka Qendrore te ule ose te rrise rezervat e bankave. Shitja ose blerja e letrave shtetrore me vlere behet me vendim te organit perkates te Bankes Qendrore, ne funksion te objektivave qe kerkohen te arrihen. P.sh, ne qofte se mendohet qe inflacioni po rritet dhe kerkohet ulje e tij, atehere Banka Qendrore nepermjet organit perkates vendos qe te shese letra me vlere, me qellim qe te pakesoje rezerven monetare te bankave, duke shtrenguar kushtet e kredise. Kredia ne zbritje • eshte nje instrument tjeter ne duart e Bankes Qendrore. Banka Qendrore mund t'u jape hua bankare. Keto hua i quajme rezerva te huajtura. Efekti i ketij instrumenti ne drejtim te rezervave ne depozitat bankare eshte me pak i sakte se instrumenti paraarrdhes, sepse Banka Qendrore nuk mund te percaktoje me saktesi sa kredi do te marrin bankat. Ajo vetem i rrit ato nepermjet ndryshimit te perqindjes se zbritjes (normes se diskauntit), e cila perfaqeson interesin qe paguajne bankat per kredine qe marrin nga banka qendrore. Kur kjo e fundit deshiron te rrise oferten monetare, nxit marrjen e kredive duke ulur perqindjet e zbritjes. Por ajo nuk i detyron dot bankat te marrin kaq apo aq kredi. Rezervat e kerkuara • Sic eshte vene ne dukje me siper, Banka Qendrore vendos nje norme te detyrueshme te rezervave qe duhet te mbaje cdo banke tregetare, e cila quhet norme e rezerves se kerkuar. Kjo i siguron asaj mundesine e kontrollit te ofertes monetare. Vecoria e ketij instrumenti eshte se cdo ndryshim sado i vogel i rezerves se kerkuar, con potencialisht ne nje ndryshim shume te madh te ofertes monetare. Banka Qendrore perdor normen e rezerves se kerkuar si mjet per te ngushtuar ose zgjeruar diapazonin e shumefishimit te parase, per nje njesi shtese te depozitave bankare. Tregu monetar dhe mekanizmi i politikes monetare ! • Ndikimi i politikes monetare ne variablat kryesore makroekonomike realizohet nepermjet nje mekanizmi te caktuar, ku nje vend qendror ze tregu monetar. Tregu monetar perfshin nje bashkesi institucionesh ku realizohet shitja dhe blerja e letrave afatshkurtera me vlere. Letrat me vlere jane dokumente qe perdoren per te vertetuar pronesine ndaj aktiveve te ndryshme dhe paraqiten si aksione, obligacione, bono thesari, etj. Letrat me vlere jane afatshkurter dhe afatgjate, ne varesi te maturimit te tyre. Ato letra me vlere qe kane afat maturimi deri ne nje vit quhen afatshkurtera, kurse ato me afat maturimi mbi nje vit quhen afatgjata. Tregu monetar ndryshon nga institucionet e tjera financiare, si bursa e aksioneve, etj. te cilat jane te vendosura ne nje vend te caktuar, sepse ai perbehet nga nje rrjet i gjere komisioneresh (shitesish dhe bleresish). Dy jane kategorite kryesore te tregut monetar: kerkesa dhe oferta per para. Bashkeveprimi i kerkeses dhe ofertes per para ne kete treg percakton sasine e parase dhe normen e interesit te ekuilibrit. Kerkesa per para shpreh marredhenie midis sasise se kerkuar per para dhe normes se interesit, duke supozuar konstante gjithe faktoret e tjere qe ndikojne ne sasine e parase qe deshirojne te mbajne njerezit. Kerkesa per para, sic ka theksuar Kejnsi, mbeshtetet ne tre motive : a) Motivi i transaksioneve Ky eshte motivi kryesor i mbajtjes se parase. Blerjet e te mirave dhe sherbimeve ne jeten e perditeshme kerkojne qe nje sasi parash te mbahet si para e gateshme (para ne dore). Ne te kunderten, duhet shkuar ne banke per terhequr para sa here qe behet ndonje blerje duke harxhuar keshtu kohe. Pra, kostoja oportune e mosmbajtjes se parase ne dore eshte e konsiderueshme. b) Motivi mbrojtes Paraja mbahet si para e gatshme edhe per t'u siguruar ne rast ngjarjesh te paparashikuara, qe kerkojne te behen blerje te paplanifikuara. c) Motivi i spekullimit Paraja mbahet edhe per te shmangur humbjet qe vijne nga mbajtja e letrave me vlere. Ky motiv lidhet me ata njerez qe blejne letra me vlere here pas here. Luhatjet qe vihen re ne cmimet e letrave me vlere i nxisin njerezit qe t’i shesin ato dhe te mbajne para, kur mendojne qe cmimet e tyre do te pesojne renie dhe te blejne perseri kur mendojne se cmimet e tyre do te rriten . • Sasia e parase qe deshirojne te mbajne njerezit varet nga tre faktore kryesore: niveli i cmimeve, GNP real dhe norma e interesit. Duke i marre faktoret e tjere tepandryshueshem, marrdheniet midis normes se interesit dhe sasise se parase qe kerkohet te mbahen ne dore, jepen nepermjet kategorise se kerkeses per para. Lidhja sasi e kerkuar e parase-norme interesi eshte nje lidhje inverse, dmth me rritjen e normes se interesit bie sasia e kerkuar per parate Grafikisht kerkesa per para do te jepej nga figura 1a. Kerkesa per para mund te zhvendoset djathtas ose majtas ne varesi te ndryshimit te faktoreve qe me siper i supozuam konstante, p.sh rritja e GNP real e zhvendos djathtas kerkesen per para, sepse rritet sasia e transaksioneve qe duhet te bejne njerezit ne nje kohe te dhene, ose me rritjen e inflacionit (nivelit te cmimeve ) rritet sasia e parase qe duhet per te realizuar te njejtin vellim transaksionesh, prandaj kerkesa per para zhvendoset djathtas. Nga ana tjeter, ne tregun monetar perballe kerkeses per para qendron oferta e parase , te cilen ne analizen tone e marrim te dhene, pra, te pavarur nga norma e interesit, perderisa sic kemi sqaruar ajo percaktohet nga banka qendrore ne nje moment te dhene (figura 1b.) Eshte e qarte qe pika e prerjes se kerkeses me oferten per para tregon ekuilibrin e tregut monetar, te cilit i pergjigjen norma e interesit e ekuilibrit dhe sasia perkatese e parase (figura 1c). VAZHDIMI… • Ekuilibri i perfaqesuar nga pika E0 eshte nje ekuiliber i qendrueshem. Po te supozonim norma me te larta interesi se kjo, do te kishim nje teprice te ofertes se parase dhe njerezit do te tentonin te blinin letra me vlere per shkak te kostos se larte te mbajtjes se parase, duke shkaktuar rritjen e cmimit te letrave me vlere. Rritja e ketij te fundit, do te conte ne uljen e normes se interesit duke e cuar ate tek niveli i ekuilibrit. Ekziston nje lidhje inverse ndermjet cmimit te letrave me vlere dhe normes se interesit (rritja e njeres eshte e lidhur me uljen e tjetres). E kunderta do te ndodhe per norma interesi me te uleta se ajo e ekuilibrit. Le te shohim se si ndryshon ekuilibri ne tregun monetar kur ndryshojne kushtet qe e percaktojne ate. Se pari, le te shohim si ndikon zbatimi i nje politike monetare te caktuar ne tregun monetar. Supozojme se banka qendrore mendon te ndjeke nje politike te shtrenguar monetare, per te ulur inflacionin e larte egzistues. Per kete ajo redukton oferten monetare, e cila con ne nje teprice kerkese per para, keshtu qe njerezit do te fillojne te shesin aktivet e tyre (letrat me vlere) per te plotesuar kete kerkese. Shitja e aktiveve do te conte ne uljen e cmimit te tyre, pikerisht per shkak te rritjes se ofertes se ketyre aktiveve, duke rritur normat e interesit, derisa te arrihet ne nje ekuilber te ri, ku kerkesa per para eshte e barabarte me oferten monetare. Sipas figures 2 do te kishim zhvendosjen e ofertes monetare nga S ne S' dhe te ekuilibrit nga E ne E'. Si rrjedhim, kemi rritje te normes se interesit nga io ne i'. Keshtu ne qofte se marrim parasysh nje politike monetare shtrenguese do te kishim : • 1. Banka qendrore nepermjet instrumenteve te saj, si p.sh shitja e letrave me vlere, redukton rezervat ne sistemin bankar. • 2. Ndermjet hallkave te sistemit bankar ky reduktim zvogelon oferten monetare. • 3. Zvogelimi i ofertes monetare con ne rritjen e normes se interesit ne tregun monetar. • 4. Norma e larte e interesit do te nxise reduktimin e shpezimeve private dhe shteterore vecanerisht te investimeve, sepse rritet kostoja e financimit te tyre. • 5. Reduktimi i shpenzimeve, con ne uljen e nivelit te GNP, te punezenies dhe te inflacionit . PRA
–Banka e Shqiperise Banka e Shqipërisë është institucioni i vetëm në Republikën e
Shqipërisë përgjegjës për konceptimin, hartimin, miratimin dhe zbatimin e politikës monetare. Politika monetare përfshin një bashkësi parimesh, masash dhe instrumentesh, nëpërmjet të cilave banka qendrore ndërhyn në tregjet financiare dhe në ekonomi, duke synuar të përmbushë objektivin e saj të stabilitetit të çmimeve.Politika monetare hartohet në funksion të përmbushjes së objektivit kryesor të Bankës së Shqipërisë: arritjes dhe ruajtjes së stabilitetit të çmimeve. FALEMINDERIT..!
Një qasje e thjeshtë për analizën teknike të tregjeve financiare: Si të ndërtoni dhe interpretuesit grafikët e analizës teknike për të përmirësuar aktivitetin tuaj të tregtisë online
Një qasje e thjeshtë për analizën themelore të tregjeve financiare: Një udhëzues i fillimit për teknikat dhe strategjitë e analizës themelore për parashikimin e ngjarjeve që zhvillojnë tregjet
Money management, një qasje e thjeshtë në tregtinë financiare: Si të shfrytëzoni teknikat dhe strategjitë e Menaxhimit të Parave për të përmirësuar veprimtaritë tuaja të tregtisë online