Szereg napięciowy

metali
Szereg napięciowy metali (inaczej szereg
elektrochemiczny, szereg aktywności metali)
to zestawienie pierwiastków chemicznych o
własnościach metalicznych, według ich
potencjału standardowego E0. Punktem
odniesienia dla tego zestawienia jest
elektroda wodorowa, której potencjał
standardowy przyjmuje się umownie za zero.
Kawałek metalu, włożony
do roztworu zawierającego
jony innego metalu, może
rozpuszczać się,
powodując wydzielanie
tego drugiego metalu z
roztworu. Tak więc blaszka
cynkowa umieszczona w
roztworze soli miedziowej
powoduje odkładanie się
warstwy metalicznej miedzi
w miarę, jak cynk
przechodzi do roztworu.
 Blaszka miedziana umieszczona w roztworze
soli cynkowej nie powoduje wydzielania się
metalicznego cynku.

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z reakcją

utleniania i redukcji w czasie której cynk przechodzi
do roztworu a miedź wytrąca się w postaci osadu,
którym jest metaliczna miedź. W tym przypadku
możemy napisać, że cynk posiada zdolność
redukowania jonów miedzi Cu2+ zgodnie z równaniem.

Zn (s) + Cu2+(aq) --> Zn2+(aq) + Cu (s)

Przedstawiona tabela ma swoje praktyczne znaczenie.
A mianowicie wartość potencjału standardowego jest
miarą zdolności utleniająco-redukujących pary
utleniacz-reduktor. Znak i wartość potencjału
standardowego określają zdolności redukujące
cząstek. Z dodatniego znaku Eo(Cu2+/Cu), +0,34 V,
wynika, że warunkach standardowych w ogniwie z
elektrodą wodorową miedź jest katodą, czyli miejscem
redukcji. To oznacza, że w warunkach standardowych
miedź jest redukowana przez gazowy wodór:

Cu2+aq + H2(g) --> Cu(s) + 2H+(aq)

 Przeciwnie natomiast ujemny znak Eo(Zn2+aq /Zn), -
0,76 V, wskazuje, że w warunkach standardowych w
ogniwie z elektrodą wodorową cynk jest anodą,
miejscem utleniania. Oznacza to, że warunkach
standardowych cynk redukuje jony wodorowe do
gazowego wodoru:

Zn(s) + 2H+(aq) --> Zn2+aq + H2(g)

Potencjał reakcji połówkowej jest miarą
zdolności do zajścia tej reakcji połówkowej,
niezależnie od tego, jaka jest druga reakcja
połówkowa reakcji sumarycznej. Potencjał
sumaryczny można obliczyć, sumując
potencjały reakcji połówkowych. Tak
otrzymany potencjał jest miarą zdolności do
zajścia reakcji i jest napięciem zmierzonym
w ogniwie, w którym reakcja ta zachodzi.
 Wnioski wynikające z szeregu
napięciowego metali
 Każdy metal o niższym potencjale normalnym
wypiera z roztworu soli metal o wyższym
potencjale. Poza litowcami i berylowcami.
 Metale o ujemnych potencjałach normalnych
mogą wypierać wodór. Metale te są metalami
aktywnymi, nazywane czasami nieszlachetnymi.
Zn + HCl ZnCl2 + H2

 Reakcja przebiega tym mniej energicznie, im

bliższy zera
jest potencjał normalny metali.
 Metale o dodatnich potencjałach
normalnych nie wypierają wodoru z
kwasów. Metale te nazywane są metalami
szlachetnymi.

 Im bardziej dodatni potencjał normalny

metalu, tym większa jest jego zdolność do
redukcji.
 Im bardziej ujemny potencjał normalny
metalu, tym większa jest jego zdolność do
ulegania reakcji utlenienia.
 Kierunek reakcji redoks
Każda reakcja redoks, której
całkowity potencjał jest dodatni, może
zachodzić samorzutnie zgodnie z
zapisem równania. Można to stwierdzić
na podstawie względnego położenia
reakcji połówkowych. Każdy utleniacz
reaguje samorzutnie z dowolnym
reduktorem położonym poniżej tego
utleniacza. I tak I2 reaguje z Cu, H2, Fe,
ale nie utlenia BR-, H2O, Cl-, itd.
Półogniwo- elektroda zanurzona w roztworze
elektrolitu lub innym przewodniku jonowym.
 Standardowa elektroda wodorowa
Standardowa elektroda
wodorowa składa się z
płytki platynowej pokrytej
warstewką czerni
platynowej, która posiada
właściwość absorbowania
gazowego wodoru.
Nasycona gazowym
wodorem płytka
platynowa nie bierze
bezpośredniego udziału w
reakcji elektrodowej, ale
zachowuje się tak, jakby
Rys. Elektroda wodorowa była elektrodą wykonaną
z samego wodoru.
Płytka ta zanurzona jest w roztworze mocnego
kwasu o jednostkowej aktywności jonów
wodorowych. Cząsteczki wodoru z płytki
platynowej podobnie jak metale przechodzą w
postaci jonów do roztworu a jednocześnie jony
wodorowe z roztworu ulegają na płytce
platynowej rozładowaniu

H2 <=> 2H+ + 2e

Potencjał elektrodowy takiej właśnie elektrody

wodorowej przyjęto za równy zeru.
Rys. Schemat standardowej elektrody wodorowej
 Potencjał standardowy
Potencjał standardowy, standardowy potencjał
półogniwa, E° – siła elektromotoryczna ogniwa
zbudowanego z ogniwa badanego, zawierającego
jony o jednostkowej aktywności, oraz elektrody
wodorowej, której potencjał przyjmuje się za równy
0 we wszystkich temperaturach, aby było możliwe
określenie potencjału badanej elektrody (lewa
strona na schematach). Jeśli badana elektroda jest
anodą, to jej potencjał jest ujemny, jeśli natomiast
jest katodą to jej potencjał jest dodatni. Potencjał
standardowy rozumiany jest również jako wkład
elektrody do standardowej siły elektromotorycznej
ogniwa.
 W ogniwie galwanicznym siła
elektromotoryczna ogniwa jest różnicą
standardowych potencjałów elektrod,
obliczaną ze wzoru:
                                                      

•E° - potencjał ogniwa

•E°katoda - potencjał katody
•E°anoda - potencjał anody
Dziękuję za uwagę