{ İŞ

KAZALARININHUKH
UKSAL BOYUTU
Hazırlayan

İş Güvenliği Uzmanı
Endüstri Mühendisi
Aslıhan Arıcıoğlu
 AMAÇ

İş kazalarının SGK Mevzuatı açısından ve

bireysel iş hukuku açısından sonuçları
konusunda katılımcılara bilgi vermek
Ve
Yaşanmış iş kazalarının hukuksal sonuçlarının
incelenmesi, konunun uygulama boyutunu
kavratılması
 SSK MEVZUATI VE BİREYSEL İŞ
HUKUKU AÇISINDAN İŞ KAZASI
 Bireysel İş Hukuku anlamında iş kazası olan her olay, SSK Mevzuatı
açısından da iş kazasıdır. Aynı anlama gelmek üzere SSK Mevzuatı
açısından iş kazası olan her olay Bireysel İş Hukuku açısından iş kazası
olmayabilir.
 Bir olayın SSK
Mevzuatı
açısından iş
kazası olmasının
sonuçları ile
(Sosyal Sigortalar
Bireysel İş
Kurumu) her türlü
sağlık yardımı ile Hukuku
ş göremezlik anlamında iş
durumunda kazası olmasının
gerekli ödenekleri sonuçları da
sağlar farklıdır.
 SSK MEVZUATI AÇISINDAN
İŞ KAZASININ UNSURLARI

Bir olayın SSK Mevzuatı anlamında iş kazası

sayılabilmesi için şu unsurları içermesi
gerekmektedir. (5510 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanununu)
 1) İŞ KAZASININ VARLIĞI
 2) ZARAR GÖRME
 3) ZARAR GÖRENİN SİGORTALI OLMASI
 4) UYGUN İLLİYET BAĞININ VARLIĞI
 5) KURUMA BAŞVURMA VE
SORUŞTURMA
 İŞ KAZASININ VARLIĞI
 (5510) SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNA GÖRE İŞ KAZASI
 İş kazası ve meslek hastalığının tarifi:
MADDE 13- İş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) İşveren tarafından yürütülmekte
olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri
dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın
geçen zamanlarda,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/8 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının,
iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş
gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan
bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.
 İŞ KAZASININ VARLIĞI-ÖRNEKLER
 işçinin işyerinde intihar etmesi olayı ya da bir hasmı tarafından işyerinde tabanca
ile vurulması olayı
 Ücretli izinli olarak bulunduğu sırada işçinin, arkadaşlarını ziyaret amacıyla geldiği
işyerinde, ayağının kayarak düşmesi sonucunda bacağının kırılması olayı,
 Oto tamirhanesinde çalışan bir işçinin yolda kalan müşterinin arabasını tamir
ederken işyeri dışında bir kazaya maruz kalması olayı
 Fabrikada elektrikçi olarak çalışan bir işçinin meydana gelen bir arızayı giderme
işlemi sırasında elektrik akımına kapılması olayı, iş kazasıdır.
 İşçinin çalıştığı işyerinin bulunduğu şehirden başka bir şehirde bulunan şubesi
yada satış mağazasına hesapları kontrol için gönderilen bir işçinin yolda uğradığı
trafik kazası olayı ya da başka bir ülkedeki fuara katılmak üzere işvence gönderilen
işçinin uçağının düşmesi sonucu ölmesi olayı,
 Emzirme süresi içinde evinde çocuğunu emzirip işyerine dönerken yoldan karşıya
geçtiği sırada uğradığı trafik kazası olayı ya da çocuğuna süt vermeye giderken
düşüp bacağını kırması olayı,
 İşçi, servis aracına binmek için işverence belirlenen yerde beklediği sırada üçüncü
bir şahsın eylemi ile yaralanması olayı ya da işçinin servis aracından inerken
düşmesi olayı, iş kazasıdır.
 İşyeri dışındaki görevlendirmelere başka bir şehir
veya ülkedeki görevlendirmelerde dahildir.
 Görevlendirilen işçinin bu sırada uğradığı kazanın iş

kazası sayılabilmesi için kaza anında

görevlendirildiği işle ilgileniyor olası şart değildir.
Görevli bulunduğu zaman boyunca tiyatroya,
konsere, restauranta gidebilir, ayrıldığı işyerine
dönünceye kadar normal yaşantı içerisinde kalmak
koşuluyla, boş zamanlar da dahil, tüm risklere karşı
sigortalı sayılır.
 İŞ KAZASININ VARLIĞI-
ÖRNEKLER
 İşveren tarafından görevlendirildiği zaman
içinde veya işveren otoritesi altında
bulunduğu sırada meydana gelen her tür
kaza iş kazası sayılmaktadır.
 Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere
toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında, meydana gelen
kazalar iş kazası sayılmakta ve SSK tarafından gerekli yardımlar
yapılmaktadır. Olayın iş kazası olması için hizmetin işverence
sağlanması gereklidir. İşine kendi olanakları ile giden işçinin
uğradığı kaza, iş kazası değildir. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, üst
düzey görev yapan sigortalının makam aracı ile bireysel taşınması
sırasında uğradığı zararla ilgili olayı iş kazası saymıştır. Olayın
taşınma sırasında gerçekleşmesi şart değildir.
 ZARAR GÖRME

 Sigortalının iş kazası sonucunda sigorta

yardımlarına hak kazanabilmesi için hemen veya
sonradan bir zarara uğraması gereklidir. Söz
konusu zarar kapsamına gelir kaybı yanı sıra, vücut
bütünlüğünde ve ruhta ortaya çıkan zararlarla
ölümde girmektedir.
 Vücut bütünlüğünde gerçekleşen çok küçük
zararlar SSK'nın sağlık yardımlarını harekete
geçirmeye yeterlidir. Kazaya uğrayan işçinin
zararının vücut yüzeyinden görülmesi şart değildir.
Vücut içinde gerçekleşen kanama ve kırılmalar da
zarar olarak değerlendirilmektedir.
  Bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç
işveren tarafından çalıştırılanlar SSK'na göre
ZARAR GÖRENİN SİGORTALI OLMASI
sigortalı sayılırlar. SSK (Sosyal Sigortalar
Kanunu) Mevzuatına göre, işçiler işe alınmaları
ile kendiliğinden sigortalı olurlar.
 Bu kimselerin kuruma bildirilmemeleri sigortalı
olmalarına engel oluşturmaz.
 Kazalanan sigortalının sigorta yardımlarına hak
kazanabilmesi için yaş ya da prim ödemiş olma
koşulu yoktur.
 Bu nedenle SSK‘ya bildirilmemiş ve sigorta
primi yatırılmamış işçiler de sigortalı işçiler gibi
iş kazası olayının kuruma (SSK) intikal etmesi
ile her türlü sağlık yardımlarından ve iş
göremezlik durumunda gerekli ödeneklerden
yararlanır.
 UYGUN İLLİYET BAĞININ VARLIĞI
 Bir olayın SSK Mevzuatı açısından iş kazası
olabilmesi ve böylelikle çalışanların sigorta
yardımlarına hak kazanabilmeleri, öncelikle kaza ile
meydana gelen zarar arasında uygun illiyet bağı
(neden-sonuç ilişkisi) olmasını gerektirir.
 Sosyal Sigortalar Kanununun 11/A maddesinde
sayılan hallerden birinde gerçekleşmiş olması iş
kazasının varlığı için yeterlidir. İşle ilgisi olup
olmadığına bakılmaz.
 Ancak, gerçekleşen kazanın neden olduğu ilk
zararın nihai zarar ile bir bağlantısının olmaması
halinde, kazayla zarar arasındaki uygun illiyet bağı
kesilebilir.
 Örneğin; iş kazası sonucu kolu kırılan bir işçinin
kaldırıldığı hastanede böbrek yetmezliğinden ölmesi
olayında, iş kazası ile gerçekleşen ölüm arasında
uygun illiyet bağı olmadığından, böyle bir durumda
SSK kusurlu işverene ancak ölüm anına kadar
yaptığı sigorta yardımları için rücu davası açabilir.
 KURUMA BAŞVURMA VE SORUŞTURMA

 SSK yardımlarından yararlanılabilmesi için

olayın kuruma (Sosyal Sigortalar Kurumu)
bildirilmesi gereklidir. Mevzuata göre iş
kazaları "en geç kazadan sonraki üç gün içinde
kuruma bildirilmelidir."
 İşveren, Kurumca olaya el konuncaya kadar iş
kazası geçiren işçinin sağlık durumunun
gerektirdiği sağlık yardımlarını yapmakla
yükümlüdür.
 BİREYSEL İŞ HUKUKU AÇISINDAN İŞ
KAZASI
 İşveren açısından hukuksal boyut kazanan iş
kazasının belirlenmesinde temel yasal dayanakları,
 6331 sayılı İş Sağlığı İş Güvenliği Yasası
 818 sayılı Borçlar Yasasının 332. Maddesi
 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 4 maddesi
oluşturmaktadır.

Bu kapsamda, bir olayın iş kazası sayılmasının SSK mevzuatı

bakımından sonuçları ile işveren aleyhine açılan tazminat davası
bakımından sonuçları aynı değildir.
SSK anlamındaki her iş kazası, aynı zamanda bireysel iş hukuku
anlamında iş kazası olarak nitelendirilemez.
BİREYSEL İŞ HUKUKUNA GÖRE
İŞ KAZASININ UNSURLARI
 Bireysel İş Hukuku açısından iş kazasının unsurları aşağıda
belirtilmiştir.
 1) DIŞTAN GELEN İSTENMEYEN BİR OLAYIN VARLIĞI
 2) UYGUN İLLİYET BAĞININ VARLIĞI
 3) UYGUN İLLİYET BAĞININ KESİLMESİ
 4) MADDİ BİR ZARARIN VARLIĞI
 1) DIŞTAN GELEN İSTENMEYEN BİR OLAYIN VARLIĞI
 Zarara neden olan etken, çalışanın bünyesel
rahatsızlığı değil dışardan gelen bir olay olmalıdır.
 İşverenin sorumluluğunu gerektirecek iş
kazalarında dışsallık unsurunu sağlayan, üçüncü
kişinin, işverenin, kazalanan işçinin ya da işyeri
ortamındaki araç, gereç ve makinaların etkileridir.
 SGK anlamında iş kazası için gerekli bir unsur
olmayan istenilmeyen olay, Bireysel İş Hukuku
anlamında iş kazası için gerekli bir unsurdur.

İşçinin ya da üçüncü kişinin isteyerek meydana getirdiği zararlar Bireysel İş Hukuku

anlamında iş kazası sayılmaz ve işverenin sorumluluğunu doğurmaz. Örneğin; işçinin
işyerinde intihar etmesi olayı ya da işyerinde bir düşmanı tarafından vurulması olayı, SSK
Mevzuatı açısından olay işyerinde gerçekleştirği için iş kazası sayılırken, Bireysel İş hukuku
açısından iş kazası sayılmaz ve işverenin sorumluluğu aranmaz.
 2) UYGUN İLLİYET BAĞININ VARLIĞI
 Kaza ile zarar arasında uygun illiyet bağının
(neden-sonuç ilişkisinin) bulunması, işverenin
sorumluluğu için yeterli olmaz. Kazanın ayrıca
işverenin yürüttüğü iş ile de uygun illiyet bağı
içinde bulunması gerekir. Uygun illiyet bağının
varlığı için dört karine (ipuçu-belirti)
gereklidir. Oluşan bir iş kazasında bu dört
karineden birine rastlanılıyorsa, uygun illiyet
bağınının bulunduğu kabul edilir.

KARİNE 1 : İşveren tarafından yürütülen işin yapımı sırasında gerçekleşen kazaların işle ilgili olduğu kabul edilir. Yani, işçi çalışma sırasında,
işini yaparken bir kazaya uğraması durumda kaza ile iş arasında uygun illiyet bağının bulunduğu, dolayısıyla olayın Bireysel İş Hukuku
anlamında iş kazası olduğu kanısına varılır.
KARİNE 2 : Oluşan iş kazası, işverenin işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerini alma yükümlüğüne aykırı davranışından kaynaklanmışsa,
gerçekleşen zarardan işveren sorumlu tutulabilir. Yani, işyerinde yasa, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen sağlık ve güvenlik önlemleri ile
teknolojik gelişmelerin gerektirdiği güvenlik önlemleri alınmamışsa ve bu nedenle bir kaza meydana gelmişse bu olay Bireyesel İş Hukuku
anlamında iş kazası sayılmakta ve işverenin sorumluluğu aranmaktadır.
KARİNE 3 : Çalışanların uğradıkları kazaların işle olan ilgisinin kurulabilmesi için yararlanılabilecek karinelerden (belirtilerden) biri de,
olayın iş süresi içinde gerçekleşmesidir. İşverence görevli olarak gönderilen işçinin yolda geçirdiği süre de iş süresine dahildir. Bu nedenle
yolculuk sırasında uğradığı kaza işle ilgili kabul edilerek, işverenin sorumluluğuna gidilebilmesi ve tazminat davası açılması mümkündür.
KARİNE 4 : Yürütülen işin yarattiği tehlikedir. İşçinin uğradığı kaza, işverenin yürüttüğü işin doğrudan ya da dolaylı olarak yarattığı
tehlikenin sonucu ise, olayın işle uygun illiyet bağı içinde olduğu kabul edilir.
Oluşan bir iş kazasında söz konusu yukarıda belirtilen karinelerden birine rastlanmasa da kazanın işverenin işiyle olan ilgisi tespit edilebiliyorsa
işveren yine sorumlu tutulabilir.
 3) UYGUN İLLİYET BAĞININ KESİLMESİ
 İşverenin yürüttüğü iş ile kaza arasında
uygun illiyet bağının kurulabildiği hallerde
varlığından söz edilebilen işverenin
sorumluluğu, anılan illiyet bağının
sağlanamadığı ya da kesildiği hallerde
ortadan kalkar. İşverenin sorumluğunu
ortadan kaldıran ve uygun illiyet bağını
kesen nedenler aşağıda belirtilmiştir;

A)Kazalanan İşçinin Kusuru

B) Üçüncü Kişinin Kusuru
C) Mücbir Sebep
 3) UYGUN İLLİYET BAĞININ KESİLMESİ-
Kazalanan İşçinin Kusuru
 Kazalanan İşçinin Kusuru : İş kazasının Ben yıllardır
gerçekleşmesinde işçinin ağır kusuru bu işi
varsa, uygun illiyet bağı kesilir ve yapıyorum
işverenin sorumluluğu aranmaz. İş bana bir şey
kazasında ölen işçi tam kusurlu ise olmaz
işverene sorumluluk yüklenemeyeceği
Yargıtay kararlarında belirtilmiştir.
 Örneğin; işçinin işyerinde intihar etmesi
halinde olay işyerinde gerçekleşmesi
nedeniyle SGK anlamında iş kazası
sayılsa bile, işle olan uygun illiyet bağı
işçinin kastı ile kesilmiş olduğundan
Bireysel iş Hukuku anlamında iş kazası
sayılmaz. Borçlar Yasasının 44. Maddesine
göre, yoğunlukları uygun illiyet bağını
kesebilecek düzeyde bulunmayan kusur
dereceleri ise yalnız işverence ödenecek
maddi tazminattan indirim nedeni
olabilir.
 3) UYGUN İLLİYET BAĞININ
KESİLMESİ-

Üçüncü Kişinin Kusuru
Üçüncü Kişinin Kusuru : İşverenin iş kazasından
doğan sorumluluğunu ortadan kaldıran sebeplerin
ikincisi, üçüncü kişinin yaptığı kusurlu davranış
nedeniyle uygun illiyet bağının kesilmesidir.
 Üçüncü kişi, işverenin bir başka işçisi işyerinde çalışan
bir mühendis, iş güvenliği uzmanı, ustabaşı ya da
işverenle bağlantısı olmayan diğer bir şahıs olabilir.
Üçüncü kişilerin davranışlarının uygun illiyet bağını
kesebilmesi ve işvereni sorumluluktan kurtarabilmesi
için belirli bir yoğunluğa ulaşması gerekir.
 Örneğin; işverene ait bir araç içinde seyreden işçi, karşı
yönden gelen bir araç ile çarpışma sonucu
 5510 SSK Madde 21: İş kazası, meslek hastalığı ve
sakatlanmıştır. Kazanın oluşmasında karşı yönden hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana
gelen bir başka araç % 100 oranında kusurlu bulunması gelmişse, sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya
ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan
nedeniyle sakatlanması ile yürütülen iş (eylem) gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin
yarısı, zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet
arasındaki illiyet bağı kesildiğinden işveren kazadan kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir.
sorumlu tutulamaz.
 3) UYGUN İLLİYET BAĞININ
KESİLMESİ-

Mücbir
Mücbir Sebep : Kazalanan işçinin Sebep
ve üçüncü
kişinin kusurunun illiyet bağını kestiği
hallerde olduğu gibi mücbir sebep nedeniyle
meydana gelen kazada da işverenin sorumlu
tutulması mümkün değildir.
 Mücbir sebep; dış kuvvetlerin sonucu,
işverenin işyeriyle bağlantısı bulunmayan,
önceden görülmeyen, kaçınılmaz ve mutlak
surette engellenemeyen olaylardır.
 Örneğin; işyerinde çalıştığı sırada
gerçekleşen deprem sonucunda yaralanan
işçinin uğradığı bu kazanın işle olan uygun
illiyet bağı kesildiğinden, SGK yardımları
sağlansa bile işveren sorumlu tutulamaz .
 4) MADDİ BİR ZARARIN VARLIĞI
 Bireysel İş Hukuku anlamında iş kazasının
oluşumundaki son ve önemli unsur, işverenin
sorumluluğunu doğuran kazanın işçiyi maddi
bir zarara uğratmasıdır.
 Anılan zararlar, iş kazası sonucunda işçinin
uğramış olduğu çalışma gücü kaybının ortaya
çıkardığı zararlardır.
 SSK anlamında iş kazasında kurumca sağlanan
yardımlarının karşılamaya çalıştığı zarar yalnız
sigortalının sağlık harcamaları ve kazanç
kaybına ilişkindir.
 Buna karşılık Bireysel İş Hukuku anlamındaki
iş kazasının oluşturduğu maddi zarara, iş
kazası sonucu işçinin uğramış olduğu
bedensel, ruhsal zararlar ile gelir kayıpları
dışında, ileride doğacağı tahmin edilen çeşitli
zarar kalemleri de dahil edilir.
 BORÇLAR VE CEZA KANUNA GÖRE İŞ
KAZASININ SONUÇLARI
 Özel Hukuk kapsamında Borçlar Yasasının 332. maddesine göre;
"işveren, işletme tehlikelerine karşı gereken önlemleri almak ve
işçilere sağlığa uygun çalışma yeri sağlamak zorundadır." İşverenin
hizmet akdi (iş sözleşmesi) nedeniyle işçiyi gözetme borçu
bulunmaktadır.

 Kamu Hukuku kapsamında ise 6331 İSİG Yasası maddesine göre;

"işverenler iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğini n sağlanması için
gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız
bulundurmakla" yükümlüdürler. İş Yasasının aynı maddesinin ikinci
paragrafına göre de; "işverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya
bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve
sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve
güvenliği eğitimini vermek" zorundadırlar.

 Yine işverenler iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için, İSİG Yasasına

göre çıkarılmış olan tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen şartları yerine
getirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyerek
"işçiyi gözetme borcu"na aykırı davranan işverenler kamu hukuku
gereği özel hukuk hükümlerinden ayrı olarak idari yaptırımlarla da
karşı karşıya kalırlar. İdari yaptırımlar; işin durdurulması, işyerinin
kapatılması ya da para cezası şeklinde olabilmektedir.
 CEZA KANUNA GÖRE İŞ KAZASININ
SONUÇLARI

 Iş kazasının meydana gelmesi durumda

sorumlular Türk Ceza Kanununun 85-89 uncu
maddeleri uyarınca cezalandırılırlar.
 Taksirle öldürme
 MADDE 85. - (1) Taksirle bir insanın ölümüne
neden olan kişi, üç yıldan altı yıla kadar hapis
cezası ile cezalandırılır.
 (2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir
veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir
veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden
olmuş ise, kişi üç yıldan onbeş yıla kadar hapis
cezası ile cezalandırılır.
CEZA KANUNA GÖRE İŞ KAZASININ SONUÇLARI
 Taksirle yaralama
 MADDE 89. - (1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da
algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis
veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
 (2) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;
 a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
 b) Vücudunda kemik kırılmasına,
 c) Konuşmasında sürekli zorluğa,
 d) Yüzünde sabit ize,
 e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
 f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına,
 Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.
 (3) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;
 a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
 b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
 c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
 d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
 e) Gebe bir kadının çocuğunun düşmesine,
 Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.
 (4) Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması hâlinde, altı aydan üç yıla
kadar hapis cezasına hükmolunur.
 (5) Bilinçli taksir hâli hariç olmak üzere, bu maddenin kapsamına giren suçların
soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
CEZA KANUNA GÖRE İŞ KAZASININ SONUÇLARI
(Taksir)
 İş kazaları kural olarak kusurlu davranış sonucu
oluşur. Kusurlu davranışın doğal sonucu ise cezai
sorumluluğun gündeme gelmesidir. Kusurlu
davranış ise, kişinin hukuka aykırı şekilde sonucu
bilerek ve isteyerek hareket etmesi (kast) veya
hukuka aykırı sonucu istememekle birlikte, bu
sonucu önlemek için durumun gerektirdiği dikkat
ve özeni göstermemesidir. (İhmal)
 İş kazaları, ikinci tip hareket (ihmal) sonucunda
oluşmaktadır. Bu tür suçlara, “taksirli suçlar”
denilmektedir. Buna göre, fiil, failin kendisinden
beklenilene aykırı olarak, hareketin sonucunu
öngörmemesinden veya bunu göz önünde
tutmamasından ileri gelmiş ise, failin suçu taksir ile
işlemiş olduğu kabul edilmektedir.
 CEZA KANUNA GÖRE İŞ KAZASININ SONUÇLARI
(Taksir madde 22)

 Taksirin Koşulları :
 Sonuca neden olan eylemin iradi olması
 Sonucun öngörülebilir-tahmin edilebilir-olması
 Failin sonucu istememiş olması
 Eylem ile sonuç arasında illiyet bağının bulunması
 İş kazasının sorumlusu, işveren veya işveren vekili ya da
işyerinde çalışan bir mühendis, iş güvenliği uzmanı,
ustabaşı veya işçi olabilir. Ya da oluşan iş kazası bu
kişilerden birkaçının olumsuz davranışlarının birleşmesi
sonucu da meydana gelebilir. Bu takdirde, sorumlu kişiler,
olumsuz davranışları-kusurları oranında müterafik
(birlikte) kusurluluk prensibine göre cezalandırılacaklardır.
 CEZA KANUNA GÖRE İŞ KAZASININ SONUÇLARI
(Bilinçli Taksir)

 Bilinçli Taksir
 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 22. maddesinde
düzenlenmiştir.
 Buna göre, kişinin öngördüğü neticeyi
istememesine rağmen, neticenin meydana gelmesi
halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça
ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.
Normal taksir durumunda verilecek ceza, cezanın
limitine bakılmaksızın adli para cezasına
çevrilebilirken, bilinçli taksir durumunda verilecek
ceza, adli para cezasına çevrilememektedir.
 CEZA KANUNA GÖRE İŞ
KAZASININ SONUÇLARI

 Ceza sorumluluğunun şahsîliği

 MADDE 20. - (1) Ceza sorumluluğu şahsîdir. Kimse başkasının
fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.
 (2) Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak,
suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki
yaptırımlar saklıdır.
 Bir İş kazasında kusurlu bulunmanız durumunda
ne olur???

1. İş kazasındaki kusurluluk oranına göre HAPİS cezası

alabilirsiniz!
2. SSK veya işveren kusur oranınıza göre size iş kazası geçiren
kişiye veya yakınlarına yapılan sosyal yardımların bir kısmımın
karşılanması için rucü davası açabilir!
3. Kusurluluk oranızca maddi veya manevi tazminat ödemeye
mahkum edilebilirsiniz!
YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI

 YER : SAKARYA
 OLAY: Şantiyede vinçle malzeme yükleme
esnasında vinçin havai hatlara değmesi
sonucu elektrik akımına kapılarak vinç
operatörü H.E. ve işçi S.G. Nin hayatlarını
kaybetmeleri.
 Hukuki Sonuç: Şantiye Şefi ve Şirket
Yetkilisi 3 yıl ve 2 yıl 6 ay hapis cezasına
mahkum edilmişlerdir.
 YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI
 YER:İstanbul Eminönü/İSKİ Şantiyesi
 OLAY: Şantiyede beton blokların vinçle nakli
sırasında çelik halat piminin kopması sonucu
beton bloklar çalışma alanında olan harita
mühendisi G.Y. ‘nin başına düşmüş ve G.Y
hayatını kaybetmiştir.
 SONUÇ: Ana Müteahhit firmasında görevli İnşaat
Mühendisi K.Ö. Ve taşeron firmanın teknik
müdürü A.E. Vincin periyodik bakımlarını
yaptırmadıkları için asli kusurlu bulunarak 3 er
yıl hapis cezasına mahkum edilmişlerdir. Vinç
operatörü H.N. çalışırken çalışma alanını kontrol
ederek manevra yapmadığı için tali kusurlu
bulunarak 2 yıl hapis cezasına mahkum edilmiştir.
 YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI

 Yer: Y. Holding şantiyesi

 Şantiyede ölümlü bir iş kazası gerçekleşmiş ve
Şantiye Şefine, Saha Mühendisine ve şirket
çalışanı olmayan bir şoföre ceza dava açılmıştır.
Ceza davası devam ederken SGK müvekkil
şirket ve ceza davasında adı geçenlere rücu
davası açmıştır.
 Dava devam etmektedir.
 YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI
YER: D. Köyü
OLAY: D. Köyü tüzel kişiliğince yaptırılmakta olan cami
inşaatında bodrum kat tablası için ahşap kalıp
yaptırılması sırasında kalıpçı ustası olarak çalışan kazalı
işçinin ayağının boşluğa gelmesiyle 2,5 metre yüksekten
zemine düşüp yaralanmış ve %100 meslekte kazanma
kaybına uğramıştır.
SONUÇ: Mahkemece kazalı işçi %40, davalı ustabaşı %10
Köy Tüzel Kişiliği ile Köy Muhtarı ve ihtiyar heyeti
üyeleri %50 kusurlu olarak belirlenmiştir.
YARGITAY tüzel kişiliğin muhtar ve ihtiyar heyeti
üyelerinin her birinin kusur oranının ayrı ayrı
belirlenmesi için kararı bozmuş ve herbirinin ayrı ayrı
kusur oranlarının belirlenerek rücunun yapılmasını karar
bağlamıştır.
YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI
 OLAY: X şirketinin montaj elemanı montajı yapılacak
reklam tabelası için gerekli elektrik tesisatının
tavanda yapılması için 2 m yüksekliğindeki profil
iskeleye çıkarken iskele yağmur nedeniyle ıslandığı
için ayağı kaymış ve beton zemine düşerek hayatını
kaybetmiştir. Hayatını kaybeden işçinin yakınları
ilgililere tazminat davası açmıştır.
 SONUÇ: Kaza sonucunda iş veren %70, Yönetim
Kurulu Üyesi Ö.A. %9, ustabaşı %1, kazalı işçi %20
kusurlu bulunmuştur.
 Yargıtay bu kararı; alınmayan önlemlerin açıkça
belirtilerek kusur dağılımı yapılması gerektiği ve
ustabaşına %1 gibi sembolik bir kusurluluk verildiği
gerekçesi ile bozmuştur.Bilirkişi raporunun yeniden
çıkarılması istenmiştir. Dava devam etmektedir.
YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI

 OLAY:S.S. Konut Yapı Kooperatifi tarafından

yaptırılan inşaatta gece bekçisi olarak çalışan
H.Y. Asansör boşluğuna düşerek hayatını
kaybetmiştir.
 SONUÇ: Gerekli iş güvenliği tedbirlerini
almayan S.S. Yapı Koop. %45 iş veren vekili R.Y
%10 ve M.Y. %10, gerekli uyarıları yapmayan ve
talimatları vermeyen inşaatın fenni sorumlusu
mimar E.İ %10 ölen işçi %25 oranında kusurlu
bulunmuştur.
YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI
 OLAY: Y. İnşaat firmasında işçi olarak çalışan İ. İkinci
kattan kolonlara kanaviçe sarılması esnasında
düşmüş ve 90 günlük geçici iş görmezlik raporu
verilmiştir.
 TESPİTLER: Çalışanlara Emniyete kemeri baret vs.
gibi KKE ler verilmiş.
 Çalışanlara Beton İşlerine Ait Güvenlik Talimatı
imzalatılmış bu talimatta yüksekte çalışmalarda
Emniyet Kemeri kullanılması beyan edilmiş.
 Ancak çalışma yapılan kolanlarda emniyet kemeri
takacak uygun bir yer yoktur.
 SONUÇ: İnşaatın fenni sorumlusu Z. çalışanlara
emniyet kemerlerini takacakları uygun bir yer
göstermediği için kazada %100 sorumlu
bulunmuştur.
 YARGITAY: Kararı tüm tanıkların dinlenmediği
tanık ifadelerinde çelişkiler olduğu olayda başka
kusurlularında olabileceği gerekçesi ile kararı
bozmuş incelemenin tekrar yapılması gerekliliğini
belirtmiştir. Dava devam etmektedir.
YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE HUKUKSAL
SONUÇLARI
 OLAY: Y. 16.02.2012 tarihinde Erzurum da faaliyet gösteren X Beton
şirketinde üretim fırınlarında tuğla tamiratı yapılıyordu. Bu işlem 'hilti'
adı verilen delici makineyle yapılıyordu. İş güvenlik mühendisi ile iki
işçi birlikte içeri girdi. Bir işçi zemini deliyor, diğeri ise eski tuğlaları alıp
yenilerini koyuyordu. İş güvenlik mühendisi ise işe nezaret ediyordu.
Hiltinin yol açtığı titreşimden ötürü tavandaki tuğlalar çöktü. Dört
buçuk tonu bulan, henüz sıcaklığı geçmemiş 630 civarında tuğla, üç
işçinin üzerine yığıldı. 22 yaşındaki işçi oracıkta, 31 yaşındaki iş
güvenlik mühendisi ise hastanede öldü. Diğer işçi ise yaralandı.
 İş güvenlik mühendisinin eşinin şikâyetiyle genel müdür, işletme
müdürü ve üretim şefi hakkında 'taksirle adam öldürmek'ten Erzurum
1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde dava açıldı.
 SONUÇ: Mahkemesi, emniyetli bir yol varken, söküm işleminin daha
hızlı tamamlanması için hilti (delici) kullandıran, çökme ihtimaline
karşılık ağ ve iskele kurdurmayan, tuğlalar yeterince soğumadan
sökümü başlatan fabrikanın genel müdürüne 'taksirle adam öldürme'
suçundan iki yıl hapis cezası verdi. Mahkeme, 'sanığın bir daha suç
işlemeyeceğine dair yeterli kanaat oluşmadığı için' cezayı ertelemedi ve
paraya çevirmedi. Diğer iki sanığa ise 8 ay hapis cezası verildi.
 YAŞANMIŞ İŞ KAZALARI VE
HUKUKSAL SONUÇLARI
 OLAY: Bakırcı apartmanı depremde zarar görmesi nedeniyle
apartmanın güçlendirme işiyle ilgili Yusuf’a vekalet vermişlerdir. Yusuf
Taş

proje kontrol müşavirliğini noterde yapılan bir sözleşme ile M.L isimli
inşaat mühendisine vermiştir. Yusuf taşeronların bulunmasına yardımcı
er
on

olmaktadır. Yapım işini taşeron Ali ve Burhan üstlenmiştir. Ali ve

Burhanın çalıştırdığı içi Mustafa inşaatta iş kazası sonucu hayatını
kaybetmiştir.
 SONUÇ: Apartman maliklerine de kusur verilerek SGK borçlarını rücu
etmesine ve kusurluluk oranında ceza almalarına karar verilmiştir.
Apartman malikleri iş veren olmadıkları gerekçesi ile kararın iptalini
istemişlerdir mahkemede bu istediği kabul etmiştir.
 Dava vekilinin temyiz isteği üzerine YARGITAY aşağıdaki kararı
vermiştir.
Veren
ren

 YARGITAY: Apartman maliklerine vekaleten Yusuf’un yapılacak işin

İ ş

proje yapımı, proje uygulaması ve Yapı İşleri İSİG Tüzüğünün

ş Ve

l t

öngördüğü yükümlülüklerini (fenni kontrol) yerine getirmek üzere M.

A
İ

L. İle anlaştığı işin tamamını devretmediği taşeron Ali ve Burhan ile

Asıl

sözleşme yaptığı ve apartman maliklerine vekaleten bu kişilere işçilik

ödemek için gider makbuzu düzenlediği için asıl iş veren olarak
kazadan sorumlu tutulması gerekliğine karar verilmiştir.
Kazasız Sağlıklı Günler Dileriz…