Mjuzikl i Opereta

Nastavnica:Slađana Stoiljković
 Mjuzikl
 Mjuzikl je žanr u filmskoj i pozorišnoj umetnosti nastao početkom 20.
veka kao oblik pozorišne predstave koja kombinuje pesme, govorni
dijalog, glumu i ples. Priča i emotivni sadržaj muzike — humor,
patetika, ljubav, gnev — prenose se rečima, muzikom, pokretom i
tehničkim aspektima zabave kao integrisane celine. Nastao je iz potrebe
za zabavom pozorišne publike. Tematika mjuzikla može da bude priča iz
svakodnevnog života ili prerađeno književno djelo. Libreta mjuzikla je
najčešće zasnovana na vrijednim književnim ostvarenjima —
književnom tekstu pozorišnih komada ili romana, a muzičke tačke nose
obilježja američke zabavne i džez muzike. Balet je sastavni deo dramske
radnje, pa je i uloga koreografa istaknuta u realizaciji pojedinih
muzičkih komedija. Iako se muzičko pozorište preklapa sa drugim
pozorišnim formama poput opere i plesa, može se razlikovati po
jednakom značaju koji se muzici daje u poređenju sa dijalogom,
pokretom i drugim elementima. Od ranog 20. vijeka, pozorišna dela
muzičkog teatra obično se nazivaju mjuziklima.
 Iako je muzika bila deo dramatičnih prezentacija od davnih vremena,
moderno zapadno muzičko pozorište pojavilo se tokom 19. veka, sa
mnogim strukturalnim elementima uspostavljenim u radovima Gilberta
i Salivana u Britaniji i Edvarda Harigana i Tonija Harta u Americi.
Nakon njih usledile su brojne Edvardovske muzičke komedije i
muzička pozorišna djela američkih stvaralaca poput Džordža M.
Kohana na prelazu u 20. vek. Mjuzikl Princes (1915—1918) i druge
pametne predstave kao što su Tebi ja pjevam (1931), su umetnički
korak napred izvan Revea i drugih površnih vidova zabave sa početka
20. vijeka i dovele su do prelomnih dela poput Putujuće
pozorište (1927) i Oklahoma (1943). Neki od najpoznatijih mjuzikla
kroz decenije koje su uslijedile su: Priča sa zapadne
strane (1957), Fantastični (1960), Kosa (1967), Plesni
zbor (1975), Mačke (1981), Jadnici (1985), Operski
fantom (1986), Iznajmljivanje(1996), Producenti (2001), Zao (2011)
i Hamilton (2015).
Mjuzikli se izvode širom sveta. Oni mogu biti predstavljeni
u velikim prostorima, kao što su širokobudžetne
produkcije Brodveja ili Vest Enda,
u Njujorku ili Londonu. Alternativno, mjuzikli mogu biti
postavljeni u manjim prostorima, kao što su rubni teatar, of
Brodvej, of of Brodvej, regionalno pozorište ili pozorišna
produkcija u zajednici, ili na turnejama. Mjuzikle često
predstavljaju amaterske i školske grupe u crkvama, školama
i drugim predstavama. Pored Sjedinjenih Država i Britanije,
u kontinentalnoj Evropi, Aziji, Australiji, Kanadi i Latinskoj
Americi postoje živopisne scene muzičkog teatra.
 Definicija i opseg
Od 20. veka, „književni mjuzikl“ je definisan kao muzička igra u kojoj su pjesme i
plesovi potpuno integrisani u dobro urađenu priču sa ozbiljnim dramatičnim
ciljevima koji mogu evocirati istinske emocije, osim smeha.Tri glavne
komponente književnog mjuzikla su njegova muzika, tekstovi i knjiga. Knjiga ili
scenario mjuzikla odnosi se na priču, razvoj lika i dramsku strukturu, uključujući
govorni dijalog i scenske pravce, ali može se odnositi i na dijalog i stihove
zajedno, koji se ponekad nazivaju i libreto (italijanski za „knjižica“). Muzika i
tekstovi zajedno čine dramsku muziku i uključuju pjesme, scensku muziku i
muzičke scene, koje su „pozorišni niz(ovi) postavljeni u muziku, često
kombinujući pjesmu sa govornim dijalogom“.Za interpretaciju mjuzikla
odgovoran je njegovog kreativni tim, koji uključuje režisera, muzičkog direktora,
obično koreografa, a ponekad i orkestra. Produkciju mjuzikla takođe kreativno
karakterišu tehnički aspekti, kao što su scenografija, kostimi, scenska svojstva
(rekviziti), osvjetljenje i zvuk. Kreativni tim, dizajni i interpretacije uglavnom se
mijenjaju od originalne produkcije do uspješne produkcije. Neki proizvodni
elementi, međutim, mogu se zadržati od originalne produkcije, na primjer,
koreografija Boba Fosa u Čikagu.
 Poređenja sa operom
Muzičko pozorište je usko povezano sa pozorišnim oblikom opere
, ali se obično razlikuju odmjeravanjem niza faktora. Prvo,
mjuzikli uglavnom imaju veći fokus na govornom dijalogu. Neki
mjuzikli su, međutim, u potpunosti praćeni i pjevani, dok neke
opere, poput Čarobne frule i većine opereta, imaju neki dijalog
bez pratnje. Drugo, mjuzikli takođe uključuju više plesa kao
suštinskog djela pripovijedanja, posebno od strane glavnih
izvođača kao i hora. Treće, mjuzikli često koriste razne žanrove 
popularne muzike ili barem popularne pjevačke i muzičke stilove.
 Neka djela, kao što su na primjer djela Džordža
Geršvina, Leonarda Bernstajna i Stivena Sondhajma,
napravljena su i u „mjuziklu“ i u „operskoj“
produkciji.Slično tome, neke starije operete ili lagane opere
(poput Pirati Patence" od Gilberta i Salivana) nastale su u
modernim adaptacijama koje ih tretiraju kao mjuzikle. Za
neka djela stilovi produkcije su gotovo jednako važni kao i
muzički ili dramski sadržaj djela u određivanju u koju
umjetnost komad spada. Sondhajm je rekao: "Stvarno mislim
da kada nešto nastupa u Broadveju — to je mjuzikl, a kada
se igra u operskoj kući — to je opera. To je to. To su teren,
priroda, očekivanja publike koji to čine jednim ili
drugim“. Ostaje preklapanje u formi između lakših operskih
formi i muzički složenijih ili ambicioznijih mjuzikala. U
praksi je često teško razlikovati različite vrste muzičkog
pozorišta, uključujući „muzičku igru“, „muzičku komediju“,
„operetu“ i „laku operu“.
 Istočne tradicije i drugi oblici
 Postoje razne istočne tradicije pozorišta koje uključuju
muziku, poput kineske opere, tajvanske opere, japanske No
drame i indijskog muzičkog pozorišta, uključujući sanskritsku
dramu, indijski klasični ples, pozorište Parsi i
jakšagana. Indija je od 20. vijeka producirala brojne mjuzikle,
nazvane „bolivudski“ mjuzikli, a u Japanu se poslednjih
decenija razvio niz 2.5 D mjuzikala zasnovanih na
popularnim anime i manga stripovima.
 Kraće ili pojednostavljene „mlađe“ verzije mnogih mjuzikala
dostupne su školama i omladinskim grupama, a vrlo kratka
djela koja su deca stvorila ili prilagodila za izvjedbu ponekad
se nazivaju i mini mjuzikli.
 Rane preteče muzičkog pozorišta
 Predstave muzičkog pozorišta u Evropi mogu se pratiti do
pozorišta drevne Grčke, gdje su muzika i ples bili uključeni u
scenske komedije i tragedije tokom 5. vijeka prije nove
ere. Muzika iz drevnih formi je, međutim, izgubljena i malo je
uticala na kasniji razvoj mjuzikala. U 12. i 13. vijeku, vjerske
drame predavale su liturgiju. Grupe glumaca koristile bi vagone na
otvorenom (pozornice na točkovima) da bi ispričali svaki dio priče.
Poetske forme su se ponekad naizmjenično promijenile s proznim
dijalozima, a liturgijski napjevi ustupili su mjesto novim
melodijama.
 1850—1880
 Oko 1850. godine, francuski kompozitor Erv,
eksperimentisao je sa oblikom komičnog mjuzikla koji je
nazvao opereta. Najpoznatiji kompozitori opereta bili
su Žak Ofenbah od 1850-ih do 1870-ih i Johan Štraus II u
1870-im i 1880-im. Ofenbahove plodne melodije, u
kombinaciji sa duhovitom satirom njegovih libretista,
oblikovale su model mjuzikla koji je uslijedio. Adaptacije
francuskih opereta (izvođene u uglavnom lošim, rizičnim
prevodima), muzičkih burleski, muzičke dvorane,
pantomime i burleta dominirale su na londonskim
muzičkim pozornicama 1870-ih.