Арам Хачатуријан

Арам Хачатурјан (ерменски: Արամ
Խաչատրյան; руски: Аpaм Ильич
Xaчaтypян; 6 јуни 1903 - 1 мај 1978) —
прочуен ерменски композитор во чии дела
често се среќаваат влијанија од
ерменската народна музика. Важи за еден
од водечките советски композитори.
 Животот

Арам Илич Хачатурјан е роден во Тбилиси, Грузија (тогаш дел

од Руската Империја) во сиромашно ерменско семејство. Во неговата
младост тој бил фасциниран од музиката околу него, но отпрвин не ја
изучувал. Во 1921 тој доаѓа во Москва за да му се придружи на својот
брат, без да знае ни збор руски. Иако без речиси никакво музичко
образование, Хачатурјан покажал таков голем талент, што бил примен
во Гнесинската музичка школа каде учел виолончело кај Михаил
Гнесин и каде започнал да учи композиција (1925). Во 1929, тој се
префрла на Московскиот конзерваториум каде учи кај Николај
Мјасковски.
Во 1930-тите се оженил за композиторот Нина Макарова, соученик во класот
на Мјасковски. Во 1951, Хачатурјан станува професор на Гнесинскиот државен
музичко-педагошки инстутут (Москва) и на Московскиот конзерваториум. Тој
исто така држел важни функции во Синдикатот на Композиторите, кој подоцна
се изјаснил дека Хачатурјановите дела се „формалистичка“ музика, заедно со
делата на Прокофиев и Шостакович. Меѓутоа овие тројца композитори станале
т.н. „титани“ на советската музика, уживајќи светска слава како водечки
композитори на XX век.
 Музика
Во Хачатурјановите дела спаѓаат концерти за виолина, виолончело и пијано , концерт-
рапсодии за истите иснтрументи, три симфонии – од кои третата содржи делови за
тринесет додатни труби и органа, како и балетите Спартак и Гајана. Во последниот
чин на Гајана го среќаваме веројатно најпознатиот став од овој композитор - „Танцот
на сабјите“. Хачатурјан компонирал и филмска музика и придружна музика за
театарски дела како продукцијата на Лермонтовиот Маскенбал (1941). За високиот
филмски квалитет на неговата музика во Спартак сведочи употребата на делото во
разни ТВ програми, особено во Британија. Хачатурјан исто така е композиторот
на националната химна на Ерменската ССР, чија мелодија е една од петте моментални
кандидати за следната химна на Ерменија.
Хачатуријан беше ентузијаст за комунизмот . Во 1920 година , кога Ерменија стана советска република,
Хачатуријан се приклучи на пропаганден воз кој ја обиколи Ерменија, полн со грузиско - ерменски
уметници. Хачатуријан се приклучил на Комунистичката партија на Советскиот Сојуз во 1943
година . години. Неговите комунистички идеали, заедно со ерменскиот национализам , се очигледни во
неговите дела, особено во балетот во Гвајана .(чие дејство се одвива на заедничка фарма) и во Втората
симфонија. Поради Симфониската песна, која подоцна беше наречена Трета симфонија, Хачатуријан стана
омразен во забавата. Иронично е што Хачатуријан го напишал тоа дело во чест на комунизмот: „Сакав да
напишам таков состав во кој публиката без најава ќе ја почувствува мојата непишана програма. Сакав ова
дело да ја изрази радоста на советскиот народ и нивната гордост за нивната голема и моќна држава.„Можно
е Хачатуријан да не успеал во своите намери, бидејќи со тоа дело не напишал посвета или програмски
белешки. Андреј Жданов , секретар на Централниот комитет на Комунистичката партија , го донесе т.н. Указ
за Жданов вo 1948 година . години. Указот ги осудува Шостакович, Прокофјев, Хачатуријан и другите
советски композитори како „формалисти“ и „антипопуларни“. Сите тројца обвинети композитори беа
принудени јавно да се извинат. Указот многу го погоди Хачатуријан: „Тоа беа трагични денови за мене...
Многу неправедно ме удираа по глава. Мојот говор за покајание на Првиот конгрес не беше искрен. Бев
скршен, уништен. Сериозно размислував да сменам професија“.
Хачатуријан почина во Москва на 1 маj 1978 година . години, непосредно пред неговиот 75-ти роденден. Тој
беше погребан во Ереван , Ерменија , заедно со други познати Ерменци кои ја направија ерменската
уметност достапна за целиот свет. Во 1998 година , тој беше почестен со тоа што неговата слика се појави
на ерменски хартиени пари (50 драми ).
Изработено од:

Мила Марковска
Стефан Стефановски
Ана Талевска
Стефан Стојаноски
Димитар Дарковски
Лука Марчевски
Панде Јовановки
Симона Мајстровска
Андријана Стојановска