İşletme Ekonomisi Dersi

Prof.Dr.Dilber Ulaş
2017 Eylül
 İşletmelerin makro çevresi
 İşletmelerin mikro çevresi
Pazarlama Karması Elemanları: İşletmenin
denetimi altında olupta, satışları etkilemede
kullanılabilecek pazarlama araçlarıdır.
 Ürün
 Fiyat
 Tutundurma
 Dağıtım
 Ürün, tüketicileri fizyolojik, sosyal ve psikolojik olarak
hissettikleri ihtiyaçları karşılayan somut ve soyut
unsurlar
 Fiyat, bir ürüne sahip olma veya kullanmaktan
kaynaklanan faydalar karşılığında tüketicilerin ödediği
değerler toplamı
 Dağıtım, işletmenin ürettiği mal veya hizmetlerin
tüketicilere ulaştırılması için sürdürülen tüm çabalar
 Tutundurma, bir işletmenin mal veya hizmetlerinin
satışını kolaylaştırmak için müşteriyi ikna amacına
yönelik, bilinçli, programlanmış ve eşgüdümlü
faaliyetlerden oluşan iletişim süreci
 Demografik
 Politik ve hukuki Çevre
 Ekonomik Çevre
 Sosyal ve Kültürel Çevre
 Teknolojik çevre
 Doğal Çevre
 Örgüt
 Tedarikçiler
 Pazarlama aracıları
 Müşteriler
 Rakipler
 Kamuoyu grupları
 Makro Çevre Faktörleri
1. Politik Çevre
2. Sosyal Çevre -Kültürel Çevre
3. Ekonomik Çevre
4. Teknolojik Çevre
 Mikro Çevre Faktörleri
1. Rakipler
2. Müşteriler
3. Tedarikçiler
4. Hissedarlar
5. Aracılar
6. Yöneticiler ve Çalışanlar
 Political Economic

National
Legal environment Social

Environmental Technological

Johnson & Scholes 1997

10
 Politik Çevre/Yasal Çevre
 Ekonomik
 Sosyal/ Kültürel çevre
 Teknolojik
 Doğal çevre
 Political  Economic
 Global, regional, and national political  Business cycles
development (administration, political  GNP trends
parties)  Interest rates & exchange rates
 Taxation policy  Money supply
 Foreign trade regulations  Inflation
 Labour market politics  Unemployment
 Government stability  Wage level
 Terrorism  Private consumption and disposable income
 Social  Public finances
 Population demographics  Energy availability and cost
 Income distribution  Technological
 Social mobility  Government spending on research
 Lifestyle changes  Government and industry focus of
 Attitudes to work and leisure technological effort
 Attitudes to consumerism  New discoveries/development
 Levels of education  Speed of technology transfer
 Changes in values/attitudes  Rates of obsolescence
 Education conditions  New patents and products
 Work environment conditions  Legal
 Health conditions  Development in price and competitive
 Environmental legislation
 Ecology  Labour market legislation
 Pollution conditions  Product safety and approvals
 ”Green” energy
 Energy conservation
 Waste handling
13
.
 Birçok soru potansiyel bir pazarda siyasi iklim hakkında
sorulmalıdır. Bu tür sorular şunlardır:

Ülkedeki politik sistem nedir? İstikrarlı mı?

Hükümet sistemi müşterinin ithalatını etkiler mi?
Siyasi sistem tarife oranları ve lisans zorunlulukları nı etkiler mi?
Hukuk sisteminin uluslararası ticaret destekleyici mi?
Yasal sistem uluslar arası ticareti teşvik ediyor mu? hangi
teşvikler var?
Pazar siyasi açıdan istikrarsız ise, ekonomik istikrarı nasıl
etkileyebilir ?
Pazar Uluslararası Standartlar Organizasyonu ISO 9000 sürecini
benimsemiş mi?
 Ne yapabilirsiniz?
 Politik Riskin Kaynakları
Politik ideolojiler (Milliyetçilik,
sosyalizm, komünizm)
Sosyal tedirginlik ve karışıklık
Yerel iş gruplarının çıkarları
Politik bağımsızlık
Çatışmalar, politik güç karşısında
içsel ayaklanmalar, terör
Yeni uluslararası işbirlikleri
Politik Riski Meydana Getiren
Gruplar
Güce sahip hükümet ve devlet
daireleri
Parlamento’nun karşısındaki
gruplar
Ülke içinde ve dışında anarşist,
terörist hareketleri
Öğrenciler, işçiler, köylüler,
azınlıklar gibi organize olmayan
ortak çıkar grupları
Yabancı hükümetler ya da AB
gibi hükümetler arası kuruluşlar
Yabancı hükümetlerin askeri
çatışmaya girme istekleri ya da iç
ayaklanmayı desteklemeleri
Politik Riskin Etkileri:
Uluslararası İşletme
Faaliyetlerine Etki Türleri
Mala el koyma: Tazminat parası
vermeden varlığın kaybedilmesi
Kamulaştırma: Tazminatla
istimlak edilmesi, faaliyet
özgürlüğünün kaybedilmesi.
Faaliyet kısıtlamaları: Pazar payı,
ürün özellikleri, istihdam
politikaları, yerel sahiplik payı
gibi
Transfer etme özgürlüğünün
kaybı: Finansal (kar payı, faiz
ödemeleri gibi), mal, personel ve
sahiplik hakları.
Sözleşme ve anlaşmaların ihlali
ya da tek taraflı revizyonu
Mal, mülk ya da personel zararı:
(kaçırma, savaş, terör, isyan,
devrim.
Devlet ile birey arasındaki ilişkileri düzenleyen
anayasa, iş hukuku, idare hukuku işletmelerle bireyler
arasındaki ilişkileri düzenleyen ticaret, borçlar. icra iflas
hukuku işletmelerin sorumlulukları ile ilgili kuralları
içerir: Çalışanların haklarının verilmesi, vergi vermek,
iş güvenliğinin sağlanması vb. gibi. İşletmeler, yasal
düzenlemelere uygun faaliyet göstermenin karşılığında
devletin sağladığı çeşitli haklardan yararlanır; yatırım
indirimi ya da vergi teşvikinden yararlanma, kredi
olanakları vb. . gibi.
 Kamu alanlarında sigara içme yasağının
uygulanması sigara talebini nasıl etkiler?

 AB yasaları Türkiye’deki işletmeleri etkiler mi?

 Avrupa Birliği (EU-European Union): Bütün üye ülkeler
arasındaki ticari engeller kalktığı gibi, birlikteki ülkeler ortak
para birimi olan “euro”ya geçmişlerdir.
 NAFTA (North American Free Trade Agreement): ABD,
Kanada ve Meksika arasında yapılan Kuzey Amerika Serbest
Ticaret Anlaşması’dır. Bu ülkeler arasındaki tüm ticari
engelleri kaldırmış ve çok büyük bir Kuzey Amerika pazarı
oluşturmuştur.
 ASEAN (Association of Southeast Asian Nation): Bankok’ta
Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur’un
kurduğu uluslar arası bir örgüttür.
 GAFTA (Greater Arab Free Trade Area): Büyük Arap
Serbest Ticaret Anlaşması, Arap ülkeleri arasında işbirliği ve
ekonomik anlamda dayanışmayı amaçlamaktadır.
 APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation): Asya
Pasifik Ekonomik Birliği olarak adlandırılan APEC, Pasifik
Okyanusu çevresinde yer alan ülkelerde ticareti geliştirmek
ve özgürleştirmek amacıyla 21 ülkenin üyeliğiyle kurulan
bir örgüttür.
 Güney Amerika Ülkeleri Birliği (Union of South
American Nations): Güney Amerika ülkeleri arasındaki
siyasi diyalogun güçlendirilmesi, ekonomi, finans, sosyal
gelişme ve kültürel temaslar gibi alanlarda bölgesel
bütünleşmenin sağlanmasıdır.
 Ek olarak Dünya Bankası (World Bank), Uluslar arası Para
Fonu-IMF (International Monetary Fund), Dünya Ticaret
Örgütü-WTO (World Trade Organization)gibi uluslar arası
kuruluşlar da küresel çevrede faaliyet göstermektedir.
.
 Ev sahibi ülkenin ekonomik gelişmesi, GSMH, ülke
nüfusu, nüfusun yaşlara göre dağılımı, kentleşme oranı,
gelir dağılımı, nüfusun satın alma gücü, karayolları,
demiryolları, enerji üretimi, iletişim gibi fiziki imkanları
gösteren altyapı, hammadde ve ürün pazarları, büyüme
oranı, vergiler, enflasyon, para politikası, faiz oranları,
ödemeler dengesi, ihracatı teşvik politikaları, kaynak
maliyeti, nitelikli işgücü, fiziksel altyapı, işletmecinin
ülkesinin bölgesel ekonomik bütünleşmelerde yer alıp
almaması gibi etmenlerden etkilenir.
 Kurucu Ülkeler:
 1951 Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda
 
 Genişlemenin Tarihçesi
1973 Danimarka, İrlanda ve İngiltere
1981 Yunanistan
1986 Portekiz ve İspanya
1995 Avusturya, Finlandiya ve İsveç
2004 Estonya, Litvanya, Letonya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Güney
Kıbrıs Rum Yönetimi, Slovakya, Slovenya, Malta, Macaristan
2007 Bulgaristan, Romanya
2013 Hırvatistan
(Brasil, Russia, India, China, South Africa)
BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti) 
.
Eğitim ve kultur olmak uzere, toplumsal inanclar,
gelenekler, değer yargıları gibi faktorler sosyal
cevreyi olusturur.

Değisik eğitim ve kultur duzeyine sahip

bireylerin, tuketim kalıpları, eğilimleri, tercihleri
ve satın alma alıskanlıkları değisik olduğu gibi,
isletmelerden beklentileri de farklı olmaktadır.
.
 Iklim gibi çevresel faktörler, belirli bir pazarda
satmak için uyarlamayı gerektirebilir.

 Neme veya diğer iklim konularında ürünün

performansını veya görünümünü ne nasıl etkiler
belirleyin.
Bunlar, toprak, hava, su ve iklimdir. Bütün işletmeler
çeşitli derecelerde bu kaynaklara bağımlıdır.
İşletmelerin mallarını üretmek için kullandığı
kaynakların çoğu fiziksel çevreden sağlanır. Bu
kaynakların kullanımı, ekonomik yapıyla,
hükümetlerin tutumuyla ve toplumun duyarlılığı ile
yakından ilgilidir.

Doğal kaynakların bilinçsizce kullanılıp yok edilmesi

ve kullanımındaki çıkar ilişkileri işletmeler için de
önemli sorunlar yaratır.
 Birleşmiş Milletler bünyesinde çalışan Dünya Çevre
ve Kalkınma Komisyonu’nun 1987 yılında
yayımladığı “Ortak Geleceğimiz” isimli raporda:

 İnsanlık; doğanın gelecek kuşakların

gereksinimlerine cevap verme yeteneğini tehlikeye
atmadan, günlük ihtiyaçları temin ederek, kalkınmayı
sürdürülebilir kılma yeteneğine sahiptir.
 Hepimizin hayatı doğal kaynaklara bağlıdır. Ve bu doğal
kaynaklar sonsuzluğa sahip değildir. Sürdürülebilirlik
sağlamak demek doğa ve insan arasında denge oluşturmak
demektir. Bu dengenin oluşturulması ise bizim elimizdedir.
Peki nasıl başaracağız bunu?

 Yenilenemeyen enerji kaynaklarının (doğalgaz, kömür, bor,

petrol) farkında olacak bunun yerine yenilenebilir (Güneş
enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji, su enerjisi,
biokitle enerjisi, gelgit enerjisi ve üretici nükleer enerji
reaktörleri gibi kendiliğinden yenilenebilir) kaynakların
kullanımına ağırlık vereceğiz.
Cep telefonları ile yapılan görüşmeler, baz istasyonları ile
cep telefonları arasında karşılıklı gönderilen
elektromanyetik dalgalarla sağlanmaktadır. Baz
istasyonlarının nerede, nasıl, hangi ölçü ve limitler
dahilinde kurulması halinde sağlığa ve çevreye zarar
vermeyeceğini belirlemek ve kurallarını koymak ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarının görevidir.

Kurum düzenlemelerine uyulup uyulmadığıyla ilgili

başvurular, Güvenlik Sertifikası ve ölçümler hususlarında
başvurular Bilgi Teknolojileri ve İletişimi (BTK)
Kurumuna yapılmaktadır. 2813 sayılı Telsiz Kanununa göre
Kurumdan izin ve/veya ruhsat alınmadan hiçbir telsiz
sistemi kurulamaz ve işletilemez. Baz istasyonlarını kuran
işletmeciler bu istasyonlar için il bazında Kurumdan toplu
izin almaktadır.
 Coğrafi faktörler de verilen yabancı pazarda başarıyı
etkileyebilir. Ülke veya pazar ve seyahat ile ilgili yasal
kısıtlamalar, ulaşım.

 Yabancı bir pazara girmek için, bir ulaşım sistemi

olmalıdır. Daha uzak mesafedeki pazara, daha fazla
ulaşım ve seyahat masrafları olacaktır.
.
.
 Nedir?
 Piyasa ekonomisi, ekonomik özgürlüklerin mevcut olduğu
ekonomik düzen iken, komuta ekonomisi sosyalizm, aşırı devlet
müdahalesi gibi uygulamaların olduğu ekonomik düzendir.

 Ekonomik refah, kişi başına düşen milli gelir ile ölçülür.

 Ekonomik yönden dünyanın en serbest ülkesi HongKong,

Singapur, Yeni Zelanda,ABD iken ekonomik özgürlüklerin kısıtlı
olduğu ülkeler Hırvatistan, Suriye, Haiti, İran, Nijerya gibi
ülkelerdir.
 Bir ülkede bir yılda üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerinin
toplamıdır.
 GSYİH: Bir ülkenin sınırları içinde hem o ülkenin vatandaşları
hem de yabancılar tarafından elde edilen gelirdir.
 GSMH: Bir ülkenin yurttaşları tarafından o ülkenin sınırları içinde
ve sınırları dışında elde edilen geliri ifade eder.
 Ülke nüfusuna bölündüğü zaman ise kişi başına GSYİH ve GSMH
elde edilir.
 Harcanabilir gelir, kişisel gelirden kişisel gelir vergisi çıkarılarak
bulunur.
 Her yıl milli gelirin hane halkı arasında (en fakirinden en zenginine) nasıl
dağıldığını gösteren bilgileri yayınlıyor.2010 yılı hane halkı gelir dağılımı
tablosuna göre nüfusun ilk yüzde 20’lik dilimi (14 milyon kişi) milli
gelirin yüzde 5.8 ini paylaşırken, yüzde 20’lik en zengin dilim (14 milyon
kişi) milli gelirin yüzde 46.4’üne sahip oluyor.
 .

Lorenz Eğrisi tam eşitlikten ne kadar uzaklaşır ise (A alanı ne kadar büyür ise)
gelir dağılımı o kadar bozuk demektir. Gelir dağılımı en iyi olan Kuzey
Avrupa ülkelerinden İsveç’te katsayı 0.25, buna karşı İsviçre’de 0.34,
Fransa’da 0.33, Almanya’da 0.28, İngiltere’de 0.34, ABD’de 0.41’dir.
Görülüyor ki, kişi başı gelir rakamının yüksekliği ile gelir dağılımının
bozukluğu farklı konular. ABD’de kişi başı gelir yüksek ama, gelir dağılımı
Türkiye’dekinden daha bozuk. (Güngör Uras, 2011)
 Gelir dağılımı ile ilgili hesaplamalarda nüfus
%20’lik dilimlere ayrılmakta ve her dilimin milli
gelirden aldığı paya bakılmaktadır. Gini katsayısı
0 ile 1 arasında değişir. Gelir dağılımıdaki
eşitsizlik yükseldikçe gini katsayısı
yükselmektedir. 1 olması gelirin 1 kişiye
gitmesidir.
 Türkiye’de durum nasıl sizce?
17 yıllık sürede gelir dağılımına ilişkin tatmin edici bir
iyileşme yaşanmamış.
 Gelirden en düşük payı alan yüzde 20’lik grup yüzde 6.1
pay alırken, en fazla pay alan yüzde 20’lik grup
%44.4’ünü almaktadır.

 Yani nüfusun en zengin %20’lik bölümü AB

standartlarında yaşamaktadır. TÜİK’in araştırmasına
göre 144 katrilyon liralık tüketim harcamasının 72
katrilyon lirası nüfusun ilk yüzde 20’lik kısmına aittir.
En yoksul yüzde 20’nin tüketimdeki payı ise sadece 7.2
katrilyon liradır. En alt ve en üst kesim arasında fark
vardır.
 Müşteriler (yaşam tarzı, beklentiler nasıl
değişiyor?)
 Rakipler
 Dağıtım (distribütörler, aracılar)
 Tedarikçiler
Bir sektör düşünün ve bu sektörde çalışan
işletmeyi seçin ve 5-10 yıl içinde çevresel
faktörlerde hangi güçler işletmeyi nasıl
etkileyecek!
Sigara, alkolsüz içecek, mobil telefonlar,
kozmetik, emlak sektörü için düşünün!
Teknoloji pazarlamayı nasıl etkileyecek?
Firmaların kendilerini iç ve dış faktörler gözönüne alarak
değerlendirme şeklidir. Öncelikle SWOT’un bir analiz
olduğunu unutmamak gerekir. İlgili analiz sadece bilgi içerir, bu
bigliyi firmaya katma değer sağlayacak şekilde stratejiye
dönüştürmek gerekir.
S – Strengths -> Firmanın güçlü yanları. Güçlü bir marka ismi
(CocaCola), Düşük Maliyet avantajı (IKEA), Sağlam Bilgi
Teknolojileri yatırımları (Turkcell), Pazar konumlandırılmasının
sağlamm olması(Toyota Kaliteli otomobil üretir, Volvo
sağlamlığı ile önplandadır.)
W – Weakness -> Firmanın olumsuz ve pazara göre güçsüz
yönleri. Müşteriler gözündeki kötü intiba, Patent haklarının
alınmaması ya da korunmaması, kalite standartlarının düşük
olması.

O – Opportunity -> Firmanın elindeki fırsatlar. Yeni teknolojilerin
üretilmesi ya da hizmete sunulması. (3G Teknolojisi ile bir çok firma çağrı
merkezi hizmetlerini görüntülü sunma fırsatını değerlendirmiştir), Henüz
karşılanmamış müşteri ihtiyaçları (Özellikle Irak’ta inşaat alanındaki
yapılanma projelerindeki fırsatı gören çimento firmaları), yeni kanunlar
(elektronik imzanın resmileşmesi ile bu tip yazılım ve servis hizmeti veren
firmalar), Ülkeler arası ticareti kolaylaştıran kanunların çıkartılması, 2009
yılı içerisinde bazı mallara uygulanan vergi indirimi. Nufüs artışının çok
olduğu ülkelerde gençlere yönelik pazarların büyüme fırsatı
değerlendirilebilir.
T –Threats -> Firmanın varlığını, büyümesini tehdit eden unsurlar.
Müşterilerin farklı ürünlere kayması (LED Televizyonların, LCD’nin yerini
almaya başlaması, bu değişim firmanın konumuna göre “fırsat” olarak da
algılanabilir), Kanuni değişiklikler, hammade fiyatlarının yükselme
eğilimi, sektöre yeni ve güçlü rakiplerin dahil olması.
Güçlü Yönler
- Tarımsal üretim için uygun ekolojik koşullar ve iklim
- Yetiştirilen birçok meyvenin ana vatanı konumunda olunması
- Tarım sektöründeki yatırımlar için sağlanan devlet destekleri
- Türkiye’nin tarımsal üretimde komşularına göre daha gelişmiş
olmasının önemli ihracat fırsatları sunması
- Türkiye’nin nüfus büyüklüğü ve tarımsal gücü nedeniyle içinde
bulunduğu bölgede artan önemi
- Son zamanlarda Türk tarımına Orta Doğu ve diğer yatırımcılar
tarafından artan oranda ilgi gösterilmesi
- İlerleyen otomasyona bağlı olarak üretim verimliliğinde görülen artış
- Ekilebilir tarım alanları
 Meyve suyu sektörünün zayıf yönler ve tehditler
- Küresel ekonomik krizden etkilenen değişken ekonomik
ortamın, tüketici harcamaları üzerindeki olası olumsuz etkisi
- Meyve suyu ve benzeri ürün kategorilerinin ne olduğunun ve
aralarındaki farkların tüketiciler tarafından bilinmemesi
- Meyve suyuna karşı oluşmuş/oluşturulmuş olan yanlış ön
yargılar
- Tarımdaki istikrarsız ortamının meyve suyu sanayisi
üzerindeki olumsuz etkisi
- Yüksek enerji ve diğer girdi giderlerinin meyve suyu
üreticilerinin performansını olumsuz etkilemesi
- İlgi düzeyi yüksek genç nüfusun yeni marka ve ürünlere açık olması
- Turizm sektöründeki büyümenin içecek sektöründeki tüketimi de arttırması
- Meyve suyu pazarının henüz olgunluğa ulaşmaması nedeniyle büyümenin
önünde önemli bir fırsat olması
- Çalışan kadın sayısındaki artışın, tüketime hazır içeceklere olan talebi
arttırması
- Tüketici bilincindeki artışın, meyve suyu gibi sağlıklı ürünlere olan ilgiyi
arttırması
Ülkemizde üretilen meyve suyu ve benzeri ürünlerin miktarı 2010 yılında
yaklaşık 900 bin tona ulaşmış durumdadır. Son beş yıllık büyüme oranlarına
bakıldığında ilk sırada meyveli ve aromalı içeceklerin yer aldığı
gözlemlenmektedir. Bunları % 40 ile meyve nektarı izlemiş, meyve suyunun
büyüme oranı ise % 16 civarında gerçeklemiştir. Önceki yıla göre değişimler
incelendiğinde ise, en hızlı büyüyenkategorinin %100 meyve suyu olduğu
görülmektedir.
 Customer loyalty combined with expanding closed
ecosystem
 Apple is a leading innovator in mobile device
technology
 Strong financial performance ($10,000,000,000 cash,
gross profit margin 43.9% and no debt)
 Brand reputation
 Retail stores
 Strong marketing and advertising teams
 High price
 Incompatibility with different OS
 Decreasing market share
 Patent infringements
 Further changes in management
 Defects of new products
 Long-term gross margin decline
 High demand of iPad mini and iPhone 5
 iTV launch
 Emergence of the new provider of application
processors
 Growth of tablet and smartphone markets
 Obtaining patents through acquisitions
 Damages from patent infringements
 Strong growth of mobile advertising market
 Increasing demand for cloud based services
 Rapid technological change
 2013 tax increases
 Rising pay levels for Foxconn workers
 Breached IP rights
 Price pressure from Samsung over key components
 Strong dollar
 Android OS growth
 Competitors moves in online music market
 SO Strategies
• Strategies that enable competitive
advantage, external opportunities
match well with internal strengths,
allows for competitive advantage to
be built and maintained.
 ST Strategies
• Mitigation Strategies, firm possesses
internal strengths that facilitates
neutralization of external threats,
may lead to temporary advantage if
competitors are impacted by
environmental threats.
 WO Strategies
• Acquisition/Development Strategies,
situation where strategies are
formulated to acquire or develop new
resources/capabilities to take
advantage of external opportunities.
 WT Strategies
• Consolidation/Exit Strategies, if firms
can’t find ways to convert
weaknesses to strengths via
acquisition/development, exit from
market is recommended.
 ?
Bir organizasyonun, kurum, kuruluşun yada
şirketin faaliyetlerinden, hedeflerinden,
politikalarından, aldığı
sonuçlardan etkilenebilen veya etkileyebilen
kişiler, gruplar, organizasyonlar veya
sistemlerdir.
 Şirketin sahipleri, hissedarları, şirket hisselerine yatırım
yapan kişi ve kuruluşlar,
 Şirketin yöneticileri, çalışanları, ürün ve hizmet
üretiminde, dağıtımında, satışında doğrudan   katma
değer yaratan kişiler,
 Şirketin ürün ve hizmetlerini satın alan, kullanan kişi ve
organizasyonlar, şirketin müşterileri
 Tedarikçiler,
 Şirketin dağıtım ve satış işlemlerinde görev alan
dağıtıcılar, bayiler,
 Şirkete kredi, finansman kolaylığı sağlayan kişi ve
kuruluşlar,
 İşçi ve işveren sendikaları,
 Şirketin bulunduğu sektörde faaliyet gösteren  meşru
yetkileri olan baro, oda, meslek gibi profesyonel
kuruluşlar,
 Şirketin faaliyeti ve elde ettiği sonuçlarla ilgili vergi
ödeme, mahsup, izin, onay, bildirim, raporlama,
sertifikasyon vb amaçlarla etkileşime girdiği devlet
daireleri, kurum ve kuruluşları,
 Şirketin faaliyeti ile yakından ilgili sivil kuruluşlar,
örgütler; özellikle üretim şirketlerinin faaliyet gösterdiği
lokasyondaki mahalli belediyeler, örgütler, yerleşik
topluluklar,
 Sivil toplum örgütleri, ulusal ve yerel medya kuruluşları
İşletmelerin izleyecekleri politikalar, içinde
bulundukları çevrenin koşullarına uygun
olmalıdır. İşletmelerin çevresini oluşturan
gruplarla ilişkisi, onların beklentilerini karşılama
ve faaliyetleri yoluyla onları etkileme biçiminde
ortaya çıkar. Her işletme çevresindeki kişi veya
kurumlara karşı sorumludur. Neden?
 Faaliyet gösterilmesi planlanan ve her bir ulusal
pazarda rekabet üzerinde etkili olan unsurlardır.

 Sektör rekabeti (makro düzeyde)

 İşletmeler arası rekabet (mikro düzeyde)
 Nedir?
 Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak işletmenin
pazarına mal veya hizmet sunmaya çalışan işletmelerin
faaliyetlerinin bütünüdür.

 Bir sektörde işletmelerin birbirleri ile aralarındaki

mücadelenin boyutu.

 Daha kaliteli mal ya da hizmeti, daha ucuza sunma

yarışı.
 Rakip durumunda olan işletmeler işbirliği içinde
de olabilir. Çıkarları gereği anlaşarak, ilerideki
ünitelerde açıklanacak olan kartel, tröst,
konsorsiyum ya da holding gibi birleşmelere
gidilebilir.

 Bu birleşmeler sayesinde işletmeler arasında

finansal, teknolojik, örgütsel ya da hukuki
anlaşmalar gerçekleşir.
 Coca Cola-Pepsi
 Kodak-Fuji
 Nike-Adidas
 Hürriyet-Sabah
 Ülker-Eti
 Tofaş-Renault
 Hertz-Avis
 Sizce?
 Pepsi (marka)
 Kahve, süt, çay, su,(ürün rekabeti)
 Portakal, elma, karpuz, kavun gibi susuzluğu
giderenler de olabilir (aynı gereksinimi
karşılayan jenerik rekabet).
 İstanbul’dan Ankara’ya
gelmek isteyen birinin
Varan, Pamukkale,
Ulusoy’dan birini
seçsin.

 Esas fayda (çekirdek

ürün) nedir?
 Bunların rakipleri?
 Burada esas ürün ulaşımı
sağlamak
 Marka rekabeti (Ulusoy,
Varan)
 Ürün rekabeti (özel araç,
otostop, firma)
 Aynı gereksinimi karşılayanlar
arasında rekabet Jenerik
rekabet (Uçak, hızlı treni
helikopter)
 Bütçe rekabeti (Ankara’ya
gitmeyip, sinemaya gitmesi)
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN

TEŞEKKÜRLER!