Motorna ulja za 4 i 2 taktne motore SUS

STUDENT: Benjnamin Mujaković, I – 35/17

PROFESOR: dr.sci. Sandira Eljšan, red.prof.

UVOD
Motorno ulje ima zadatak da podmazuje, hladi, ispira, zaptiva i da vrši
antikorozivnu zaštitu motora. Sastoji se od baznog ulja, paketa aditiva i
modifikatora indeksa viskoznosti.
Najosnovnija podijela motornog ulja izvršena je na osnovu toga za koji se
motor koristi:
- za 4-taktne motore (benzinske i dizel);
- za 2-taktne motore;- za brodske motore.
Podijela prema vrsti baznog ulja, motorno ulje se dijeli na:
- Mineralno;
- Polusintetičko;
- Sintetičko.
Sintetička motorna ulja
Sintetička motorna ulja su ulja koja se prave od sinteti čkih baznih ulja i
dodatih aditiva. Ona pripadaju API grupama III, IV i V. API grupa III su
bazna ulja koja se dobijaju procesom hidrokrekovanja (molekulske
konverzije), a koja ispunjavaju visoke zahteve propisane standardima za III
baznu grupu. Njihove osobine slične su osobinama baznih ulja iz grupa
IV i V ali imaju nižu cenu. Bazna ulja IV i V grupe dobijaju se uz pomo ć
različitih sintetičkih procesa. Sintetička motorna ulja bolje podnose visoke
temperature i imaju bolju tečljivost na niskim temperaturama.
Mineralno ulje

Mineralna motorna ulja koriste vozila starije generacije,

oldtajmeri i radne mašine koje rade na niskom broju
obrtaja.
Uobičajeno je da se mineralna motorna ulja prave od
konvencionalnih mineralnih baznih ulja, dobijenih
destilacijom i dodatnim prečišćavanjem sirove nafte i
aditiva. Mineralna bazna ulja (API grupa I) imaju nizak
indeks viskoznosti (oko 100) i veliku isparljivost kod
baznih ulja niže viskoznosti. Stoga nisu pogodna za
pravljenje SAE 0W-xx i 5W-xx.
API grupa II su bazna ulja koja su dodatno tretirana
vodonikom (Hydroge), da bi se procesom hidrogenacije
otklonili odnosno konvertovali svi nezasićeni aromati CH
(hydrocarbons) u zasićene.
Polusintetička motorna ulja

Polusintetička ulja uglavnom koriste vozila starija od 10 godina, koja su prešla

više od 200.000 kilometara Polusintetička motorna ulja prave se od mešavine
mineralnih i sintetičkih baznih ulja, uz odgovaraju ći dodatak aditiva. Sastav
aditiva identičan je ili sličan mineralnim motornim uljima, zbog čega su
polusintetička motorna ulja, po kvalitetu, bliža mineralnim motornim uljima.
Sadržaj sintetičkih baznih ulja u ukupnom ulju je 20 do 30 procenata (25 do 40
procenata baze), te su ona i sastavom sličnija mineralnim motornim uljima.
Polusintetička motorna ulja predstavljala su optimalan izbor za većinu vozila iz
90-ih godina prošlog vjeka.
Aditivi u motornim uljima

Tipovi aditiva u motornim uljima

Mnogo je vrsta kemijskih dodataka koji se miješaju u
bazna ulja kako bi poboljšali svojstva baznog ulja, suzbili
neka nepoželjna svojstva baznog ulja i možda dali neka
nova svojstva. Aditivi obično čine oko 0,1 do 30 posto
gotovog ulja za podmazivanje, ovisno o ciljanoj primjeni
maziva.
Uključuju sljedeće opće vrste aditiva:
• Antioksidanti
• Inhibitori hrđe i korozije
• Poboljšavači indeksa viskoznosti
• Sredstva protiv habanja (AW)
• Aditivi za ekstremni pritisak (EP)
• Deterdženti
• Disperzanti
4T ulja za motore SUS
Većina motornih ulja izrađena je od težih, gušćih naftnih baza
ugljikovodika, dobivenih iz sirove nafte, s aditivima za poboljšanje
određenih svojstava. Glavninu tipičnog motornog ulja čine ugljikovodici s
između 18 i 34 atoma ugljika po molekuli. Jedno od najvažnijih svojstava
motornog ulja u održavanju filma za podmazivanje između pokretnih
dijelova je njegova viskoznost.
Motorno ulje mora imati mogućnost odgovarajućeg protoka na najnižoj
temperaturi koja se očekuje da bi se minimalizirao kontakt metala i
metala između pokretnih dijelova nakon pokretanja motora.
Ulje u motoru
Hlađenje ulja je upotreba motornog ulja kao rashladne
tekućine, obično za uklanjanje viška topline iz motora s
unutarnjim izgaranjem. Vrući motor prenosi toplinu na
ulje koje tada obično prolazi kroz izmjenjivač topline,
obično tip radijatora poznat kao hladnjak ulja. Ohlađeno
ulje teče natrag u vrući predmet kako bi ga kontinuirano
hladilo.
Ulje u motoru mi mijenjamo zato što dolazi do habanja dijelova motora koje kontaminiraju
ulje sa malim česticama metala. Takođe dolazi do malog prolazi dimnih gasova koz prstenove
cilindra koje doprinose zatamljenu ulja u motoru.
Ulje se u nepogodnim uslovima miješa sa vodom ili bilo koji drugim teku ćim sretsvom koje se
takođe koristi u motoru i to nam uzrokuje velike štete i obično su takve nesre će otkrivene tek
poslije štete koja se pojavila.
2T ulje za motore

Dvotaktno ulje (koje se naziva i dvociklično ulje, dvocikli čno ulje, 2T ulje ili
2-taktno ulje) posebna je vrsta motornog ulja namijenjeno uporabi u
dvotaktnim motorima sa kompresijom u karteru.
Za razliku od četverotaktnog motora, čiji je karter zatvoren, osim
ventilacijskog sustava, dvotaktni motor koristi karter kao dio indukcijskog
trakta, pa se ulje mora miješati s benzinom da bi se rasporedilo po
cijelom motoru za podmazivanje. Dobivena smjesa se naziva premiksom
ili petrolejem. Ovo se ulje na kraju sagorijeva zajedno s gorivom kao
sustav za podmazivanje s ukupnim gubicima. To rezultira povećanim
emisijama ispušnih plinova, ponekad s prekomjernim dimom i / ili
karakterističnim mirisom.
Zalihe na bazi ulja mogu biti nafta, ricinusovo ulje, polusinteti čko ili
sintetičko ulje i miješa se (ili dozira ubrizgavanjem) s benzinom /
benzinom u volumetrijskom omjeru goriva i ulja u rasponu od 16: 1 do
čak 100 : 1.
Dvotaktno ulje se može klasificirati u sljede će kategorije:

• JASO FA
• JASO FB ~ ISO EGB
• JASO FC ~ ISO EGC
• JASO FD
• ISO L-EGD (standard s najrigoroznijim postupkom ispitivanja)
API TC certifikat je za dvotaktne ulja koji dodjeljuje Američki naftni
institut. Daje se nakon što proizvod prođe kroz stroge testove koji
određuju razinu učinkovitosti deterdženta, disperzije i antioksidacije. To je
jedina preostala, ne opozvana klasifikacija API dvocikli čnih motornih ulja
(TA, TB, TC, TD).
Budući da je i sam vrlo stari standard, većina trenutno proizvedenih
maziva 2T udovoljava svojim specifikacijama, čak i onima najniže kvalitete;
trenutna visokokvalitetna ulja premašuju ih.
Brodsko dizelsko ulje
Brodsko dizelsko ulje (MDO) vrsta je loživog ulja i mješavina je plinskog ulja i
teškog loživog ulja, s više benzina od srednjeg loživog ulja koje se koristi u
pomorskom polju. Morsko dizelsko ulje naziva se i "destilatni morski dizel". MDO
se široko koristi u brodskim dizelskim motorima srednje brzine i srednje / velike
brzine. Također se koristi u većim pogonskim motorima s malim brzinama i
srednjim brzinama koji obično sagorijevaju zaostalo gorivo. Ta su goriva rezultat
rafinerije za katalitičko krekiranje i vibriranje. Morsko dizelsko ulje osuđeno je zbog
njegove sumpornosti, pa su mnoge države i organizacije uspostavile propise i
zakone o upotrebi MDO-a.
Proizvodnja MDO
MDO je izrađen od rafinerije za katalitičko krekiranje i
vibreaking. Katalitičko krekiranje razbija velike molekule u
male molekule. To se događa na visokoj temperaturi i s
odgovarajućim katalizatorom. Visbreaking je postupak koji
donji proizvod vakuumske jedinice koji ima izuzetno
visoku viskoznost pretvara u niži viskozitet, tržišni
proizvod. U visbreakingu se izvodi relativno blaga
operacija toplinskog pucanja. Količina pucanja ograničena
je pretpostavkom da se osigura stabilnost teškog goriva.
Posebni zahtjevi na ulja za brodske motore
Može se reći da su univerzalni zahtjevi kojima motorna ulja trebaju udovoljiti:
• smanjenje trenja i habanja kliznih dijelova stvaranjem uljnog filma;
• odvođenje topline nastale zbog trenja i izgaranja u cilindru;
• potpomaganje brtvenog djelovanja klipnih prstena;
• uklanjanje nečistoća s kliznih površina.
Veliki utjecaj na ulje za podmazivanje cilindara ima gorivo, odnosno plinovi
izgaranja. Stoga je potrebno prije svega pogledati od čega se sastoje ti plinovi
izgaranja, a za to nam je potreban sastav goriva.
Učinci na okoliš
Zbog svog kemijskog sastava, svjetske resipršenosti i utjecaja na okoliš,
korišteno motorno ulje smatra se ozbiljnim ekološkim problemom. Većina
trenutnih maziva za motorna ulja sadrže zalihe naftne baze koje su
otrovne za okoliš i teško se odlažu nakon upotrebe. Preko 40% zagađenja
na američkim plovnim putovina nastaje korištenim motornim uljem.
Korišteno ulje smatra se najvećim izvorom onečišćenja naftom u
američkim lukama i plovnim putovima, s 1.460 ML (385* US gal) godišnje,
uglavnom zbog nepravilnog odlaganja.
Tri su glavna načina na koja motorno ulje utiče na biljke:
• onečišćenje zaliha vode
• onečišćujuće tlo
• trovanje biljaka
Korišteno motorno ulje bačeno na kopno smanjuje produktivnost tla.
Nepravilno odloženo iskorišteno ulje završava na odlagalištima,
kanalizaciji, dvorištima ili odvodnim odvodima gdje tlo, podzemna voda i
pitka voda mogu postati onečišćene.
Budućnost

Biorazgradiva motorna ulja na bazi estera ili mješavina

estera ugljikovodika pojavila su se 1990-ih, nakon čega
su 2000. započele formulacije koje odgovaraju
kriterijima bio-bez toksida iz Europske direktive o
pripravcima (EC / 1999/45). To znači da su oni ne samo
biorazgradivi u skladu s OECD 301x metodama
ispitivanja, već su i toksičnosti za vodu (ribe, alge,
dafnije) veće od 100 mg / L. Druga klasa baznih ulja
prikladna za motorno ulje su polialkilen glikoli. Oni
nude svojstva nula pepela, bio-netoksičnost i mršave
karakteristike opeklina.
HVALA NA PAŽNJI