Αποτύπωμα Άνθρακα

& Γεωργία
Αποτύπωμα Άνθρακα & Γεωργία
Βασικές Έννοιες & Εφαρμογές στη Γεωργία

Πολυτσάκης Παύλος, Γεωπόνος Α.Π.Θ.,

Εργαζόμενος ως Σύμβουλος στον ιδιωτικό τομέα
09/03/2023, Ομιλία Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής
 Περιεχόμενα

1. Εισαγωγή για την Κλιματική Αλλαγή &

Αποτύπωμα Άνθρακα

2. Πώς μετριέται το Αποτύπωμα Άνθρακα;

3. Σύνδεση νέας ΚΑΠ & Αποτύπωματος

Άνθρακα

4. Υφιστάμενα Έργα & Εφαρμογές

5. Πρακτικές Μετριασμού & Προσαρμογής

στην Κλιματική Αλλαγή
Κλιματική
Αλλαγή
• Τι είναι η κλιματική αλλαγή;

Η μεταβολή των μετεωρολογικών συνθηκών του παγκοσμίου κλίματος που εκτείνονται σε

μεγάλη χρονική κλίμακα.

Οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο φαινόμενο του θερμοκηπίου Πως λειτουργεί;

Η ατμόσφαιρα της γης λειτουργεί ως ένα διαφανές

προστατευτικό κάλυμμα γύρω από τον πλανήτη μας.
Χωρίς αυτήν η ηλιακή θερμότητα θα αντανακλάται
κατευθείαν από την επιφάνεια της γης και θα
επέστρεφε στο διάστημα ακέραιη.
Μετά τη βιομηχανική επανάσταση οι
συγκεντρώσεις αερίων αυξάνονται συνεχώς

ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ

Λίγα Λόγια για το CO2
Το κυριότερα αέρια του θερμοκηπίου είναι:
CO2
N2O
CH4
HFC, CFC

Το CO2 θεωρείται το αέριο αναφοράς για τα διαφορετικά αέρια του

θερμοκηπίου (CH4, N2O κ.α.).

Το Αποτύπωμα Άνθρακα είναι ένα εργαλείο προσδιορισμού των

εκπομπών αεριών του θερμοκηπίου που βοηθά στη κατανόηση και
αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Ο συγκεκριμένος δείκτης έχει κερδίσει την αποδοχή και τη προσοχή

του κοινού σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής
αλλαγής, αποτελώντας τον αποδεκτό δείκτη μέτρησης της συνεισφοράς
στην υπερθέρμανση του πλανήτη, στη βάση της λογικής πως ό,τι είναι
μετρήσιμο είναι και διαχειρίσιμο.
 
Το Ανθρακικό Αποτύπωμα υπολογίζεται σε μονάδες μάζας ισοδύναμων
διοξειδίου του άνθρακα (CO2-eq).
 
Λίγα Λόγια για το CO2
Ουσιαστικά, κάθε αέριο του θερμοκηπίου
εγκλωβίζει θερμότητα με διαφορετικό ρυθμό,
έχοντας τη δική του διάρκεια ζωής στην
ατμόσφαιρα.

Διάρκεια Ζωής Προβλήματα σύγκρισης διαφορετικών ειδών

όπως το πρόβλημα με τα μήλα και τα
Το CH4 έχει περίπου 12 χρόνια
πορτοκάλια
ενώ τα N2O περίπου 121 χρόνια

Εύρεση ενός κοινού δείκτη μέτρησης που να

αντιπροσωπεύει την αξία
Tο ισοδύναμο διοξειδίου του άνθρακα χρησιμοποιείται ώστε
τα διαφορετικά αέρια του θερμοκηπίου να μπορούν να είναι
συγκρίσιμα μεταξύ τους σε μια ενιαία βάση υπολογισμού,
όπου μονάδα μέτρησης είναι μια μονάδας μάζας CO2.
Σύνδεση Αποτυπώματος
Άνθρακα και Γεωργίας
Στην παραγωγή τροφίμων καταλογίζεται το
26% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων
θερμοκηπίου

Η γεωργία ευθύνεται για το 10,3% των

εκπομπών αερίων της ΕΕ

Πηγή:
Poore, J. and Nemecek, T.: Reducing food’s
environmental impacts through producers and
consumers, 2018.
Σύνδεση Αποτυπώματος
Άνθρακα & Γεωργίας
Η ΕΕ για την ενίσχυση των δράσεων του μετριασμού (mitigation) και προσαρμογής (adaption) στην
κλιματική αλλαγή αποφάσισε την υιοθέτηση στρατηγικών:

Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο (from farm to fork)

αποσκοπεί: βιωσιμότητα των συστημάτων τροφίμων.

Μείωση των απωλειών θρεπτικών 2 Μείωση χρήσης λιπασμάτων

συστατικών κατά τουλάχιστον 50 % κατά 20%

Στόχο της ΕΕ για μείωση εκπομπών αερίου έως και 55% έως το
2030
Κλιματικά ουδέτερη Ήπειρος μέχρι το 2050
Σύνδεση Αποτυπώματος
Άνθρακα & Γεωργίας
Στα πλαίσια των παραπάνω οδηγιών είναι
απαραίτητο να προσαρμοστεί και η αγροτική
δραστηριότητα.

Αγροτικός τομέας

Βιώσιμος & Φιλοπεριβαλλοντική Παραγωγικός

Ανθεκτικός προσέγγιση & Αποδοτικός

Νέες τεχνολογίες
(γεωργία ακριβείας)
Νέο μοντέλο γεωργίας
Προσαρμογή σε νέα πρωτόκολλα
καλλιέργειας
Αποτύπωμα Άνθρακα &
νέα ΚΑΠ 2023-2027
Στην νέα ΚΑΠ εισάγονται ως αποσυνδεδεμένη άμεση Κρίμ Προ
αιρε
ενίσχυση τα οικολογικά προγράμματα – ecoschemes. α να χ
αθεί τικά
α υτ ή
η δε
ξα μενή
Αντιπροσωπεύουν το 25% της ενίσχυσης .
που λαμβάνει η χώρα.
Αποτύπωμα Άνθρακα & νέα ΚΑΠ 2023-2027
Στα οικολογικά σχήματα
περιλαμβάνονται:
H γεωργία δέσμευσης άνθρακα
με πρακτικές: Ενσωμάτωση υπολειμμάτων στον
 την κατάλληλη διαχείριση των αγρό
υπολειμμάτων όπως η ταφή
των υπολειμμάτων και η
απευθείας σπορά.
Σύστημα Απευθείας Σποράς
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Για να παραχθούν 430 κιλά βαμβάκι εκλύονται στην
ατμόσφαιρα περίπου 200 κιλά ισοδυνάμων CO2.

240

160 57.5789942305899
Κιλά CO2 ισοδύναμα ανά στρέμμα

192
80
134

0 -10.8612399806356

-80
CO2 για εμπορία
-160 -288.838760019364 Paris agreement re-
ductions
εκπομπές καλλιεργητικής
-240
πρακτικής Η καλλιεργητική πρακτική της γεωργίας διατήρησης εκλύει
-320 58kg το στρέμμα λιγότερο CO2 και δίνει τη δυνατότητα
Βιώσιμη Παραδοσιακή
αποθήκευσης 300 κιλών στο έδαφος
Αποτύπωμα Άνθρακα & νέα ΚΑΠ 2023-2027
Στα οικολογικά σχήματα
περιλαμβάνονται:
1. Αγρο-οικολογικές πρακτικές

2. Άλλες πρακτικές που σχετίζονται με τις εκπομπές

αερίων του θερμοκηπίου στη κτηνοτροφία

Βελτιωμένη διαχείριση &

αποθήκευση κοπριάς
Αποτύπωμα Άνθρακα &
νέα ΚΑΠ 2023-2027
Χρήση Γεωργίας Ακριβείας

Λιπασματοδιανομέας Μεταβλητής Παροχής

Μείωση Αποτυπώματος Άνθρακα
Οι συμβουλές για αντιστάθμιση (offsetting) και δέσμευση Άνθρακα στη
γεωργία μπορούν να είναι:
Ορθολογική Χρήση Εισροών Χρήση Compost & Ζωικών
(λιπασμάτων, νερού) Αποβλήτων

Πρακτικές Μειωμένης Εδαφοκατεργασίας

π.χ. (strip tillage – μειωμένη κατεργασία) Χρήση Εναλλακτικών
Καυσίμων (CNG)

Χρήση A.Π.Ε. στη γεωργία

(π.χ. φωτοβολταϊκά) Χρήση Στάγδην Υδρολίπανσης

Προώθηση Λιπασμάτων βραδείας &

ελεγχόμενης αποδέσμευσης αζώτου
Προοπτικές
Αποτυπώματος Άνθρακα Δείχνουν ένα φιλοπεριβαλλοντικό προφίλ
Αναδυόμενα τα προϊόντα με
ετικέτα Αποτύπωματος Άνθρακα

Εναρμόνιση με τις Ευρωπαϊκές

Οδηγίες
για τη Κλιματική Αλλαγή
Η αύξηση των απορροφήσεων του
Άνθρακα, με την παράλληλη μείωση
των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου
στην ατμόσφαιρα, παραμένει ζήτημα
υψίστης σημασίας για την Ε.Ε., όπως
Χρήση εξάλλου προκύπτει και από την
Πιστοποίησης ως Πράσινη Συμφωνία.

εργαλείο μάρκετινγκ
Προοπτικές Αποτυπώματος Άνθρακα
Μέχρι στιγμής υπάρχουν αρκετά πρωτόκολλα και
πιστοποιήσεις που ζητούν μέτρηση Αποτύπωματος
Άνθρακα.

π ο ίησης
ο Πιστο
κολ λ
ω τό
 Πρ

Πρ
ω το
γε
ν ήδ
εδ
ομ
έν
α
Υφιστάμενα Έργα στην Μεθοδολογία του AG- Cluster
Ελλάδα

Συμβουλές για
Μετάφραση δεδομένων αντιστάθμιση και
σε περιβαλλοντικούς δέσμευση CO2 στη
δείκτες γεωργία.
Διαχωρισμός
εδαφοκλιματικών
ζωνών

Συλλογή Απόδοση
Πρωτογενών & Πιστοποίησης CO2
Τηλεμετρικών Εντοπισμός πηγών
Δεδομένων εκπομπών αεριών
του θερμοκηπίου
 Εδαφοκλιματική Ζωνοποίηση

 Διαχωρισμός της περιοχής σε ζώνες βάση των εδαφοκλιματολογικών τους χαρακτηριστικών

και ομαδοποίηση των αποτελεσμάτων
 Χρήση εργαλείων Παρατήρησης Γης
 Συλλογή εδαφικών δειγμάτων
 Συλλογή Δεδομένων

Συλλογή πρωτογενών &

τηλεμετρικών δεδομένων

Χρήση εντύπων για Χρήση τεχνολογιών και

καταγραφή των εισροών ψηφιακών εργαλείων
Αποτελέσματα
Μέσο όρο 600 γραμμάρια ισοδύναμων (eq) CO2 ανά
κιλό προϊόντος (ροδάκινο ή ακτινίδιο)

Μεγαλύτερες Τιμές στο Ροδάκινο Λόγω Φυτοπροστασίας

Μελέτη της ΔΟΒ & Αειφορικής Α.Ε.
Συγκριτική Ανάλυση Εκπομπών Αγρού

https://hca.org.gr/meleti-gpa-aeria-thermokipiou/
LIFE CLIMATREE Δυνατότητα Επιλογής Περιοχής & Καλλιέργειας

Έργο λογιστικής καταγραφής και

παρακολούθησης της δέσμευσης άνθρακα από τις
δενδρώδεις καλλιέργειες και τις δυνατότητές τους
ως καταβόθρες άνθρακα

Καταγραφή σε αρχείο .xlsx του ημερολόγιο αγρού με

ερωτήσεις όπως:

 Πυκνότητα Φύτευσης Οπωρώνα

 Ποσοστό δένδρων σε στάδιο Νεανικότητας (JP)

 Διαχείριση Προϊόντων Κλαδέματος

 …
Αποτύπωμα Άνθρακα
& Γεωργία
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας

Πολυτσάκης Παύλος