MAGANDANG

UMAGA
Filipino 10
 GAWAIN 1
•Sa iyong sagutang papel, ibigay ang iyong
posisyon o paninindigan tungkol sa paksang
nasa timbangan. Mainam na batay ang iyong
paninindigan sa mga napagabay nang
impormasyon o ebidensiya.
Ang mga manggagawa ba
ay bayani ng makabagong
panahon?
 • Itugon ang Layon!
GAWAIN 2 • Isulat sa sagutang papel ang layon ng mga
pahayag.
1. Halika, maupo ka't pakinggan mo ang plano ng ating pag-atake.
2. Pangako, babalik ako at babawiin ang pag-aari ko na iyong
kinamkam
3. Sumige ka't makikita mo ang lupit ng aking kapangyarihan
4. Mas makatutulong ang digmaan sa pagkamit ng ating kalayaan.
5. Tama ang iyong paniniwala na dapat mag-ingat sa mga lihim na
kaaway.
 GAWAIN 3 Magkatulad na Bayani
Ibigay ang hinihingi sa bawat kahon. Gawin ito sa sagutang
papel
Dalawang Kilalang Bayani ng Epiko

Ihambing sa Kilalang Bayani ng Kasaysayan

Patunay ng Paghahambing
Alam mo ba na...
ang paninindigan ay isang paraan ng pagmamatuwid o
pangangatwiran. Layon ng naninindigan na mahikayat ang
tagapakinig na tanggapin ang kawastuhan o katotohanan ng
pinaniniwalaan sa pamamagitan ng paglalatag ng sapat na
kabayan o patunay upang ang panukala ay maging
katanggap-tanggap o kapani-paniwala Gayundin sa
paninindigan ay maaaring gumamit ng iba't ibang
ekspresyon upang maipaabot ang layon o damdamin ng
pagpapahayag.
Alam mo ba na...
Ang epikong Sundiata ay unang naitala sa
Guinea noong 1950 na isinalaysay ng griot
(mananalaysay) na si Djeli Mamoudou Kouyate
na mahusay na alagad ng kuwentong-bayan na
si D.T. Niane. Isinalin niya ito buhat sa
Mandigo sa wikang Pranses Kalaunan, ang
kaniyang salin ang naging batayan sa paglipat
sa ingles.
Si Sundiata Keita o Mari Diata (Mari Jata) ang
bayani at pangunahing tauhan ng epiko ay totoong
nabuhay .Isa siya sa labindalawang magkakapatid
na lalaki na tagapagmana ng trono Siya'y isang
makapangyarihang pinuno na tumalo sa estadong
Sosso sa Kanlurang Africa noong 1235 Itinatag niya
ang imperyong Mandingo ng Matandang Mali Ang
kaniyang pamamayagpag ay humagal nang
mahigpit 250 taon.
GAWAIN 4 •Paglinang ng Talasalitaan

Ihanay sa dalawang pangkat ang mga

salitang magkakaugnay at tukuyin ang k
ng isinagawang pagpapangkat. Gamitin
ang grapikong representasyon at gawin
to sa sagutang papel.
 salamangkero
mangangaso PANGKAT 1
panday mahiwaga
LOHIKA NG PAGPAPANGKAT
anting-anting
kawal PANGKAT 2
manghuhula
kapangyarihan LOHIKA NG PAGPAPANGKAT
mananalaysay
GAWAIN 5 •Mabisang Tugon
Sagutin ang mga gabay na tanong sa isang
sagutang papel
1. Ano-ano ang katangian ni Sundiata na kahanga-
hanga?
2. Mayroon bang suliranin o mga suliraning nangibabaw
sa epiko? Isa-isahin ang mga ito
3. May kaugnayan ba ito sa nagaganap sa
kasalukuyan? Pangatuwiranan ang sagot
4. Sa iyong tingin, si Sundiata ba ay tunay na
bayani ng kasaysayan ng Africa? Bakit?
5 Pumili ng bahaging naibigan sa akdang
binasa. ipaliwanag ito.
6. Kaninong tauhan sa epiko maihahambing ang
sarili? Ipaliwanag ang sagot.
7 Tama ba ang ginawa ni Sundiata sa lungsod ng
Sosso? Bakit?
8.Sa iyong tingin, bakit mahalagang magplano
upang matiyak ang pagtatagumpay sa
hinaharap?
GAWAIN 6 •Mahalagang Perspektibo

A. Ibigay ang hinihingi sa grapikong representasyon.

Sagutin ito sa sagutang papel.
Isa-isahin ang mga pahayag sa akda na may kaugnayan sa sumusunod
Lugar Kondisyon ng Panahon  Kasaysayan ng Akda

Kahalagahang Binigyang-Diin sa Akda

Pansarili Panlipunan Pandaigdig

GAWAIN 6 •Mahalagang Perspektibo

B. Pumili ng kapareha Gawin ang gawain sa sagutang papel. Gamitin

ang Analyzing Perspective Organizer.
Tanong: Masasabi mo bang ang pangunahing-tauhan ng epikong tinalakay ay
isang bayani ng kasaysayan ng Africa?
Sariling Perspektibo:
Dahilan:
Pespektibo ng Iba:
Dahilan:
Kongklusyon:
GAWAIN 8 •Pinagdugtong na Kaalaman

Sa sagutang papel, kompletuhin ang Making The Connection

Organizer.
Anong uri ng teksto ang Ipinahahayag ng teksto ang Ipinaalala ng teksto na...
binasa? tungkol sa. (Kaugnayan sa Epikong
Binasa)
Alam mo ba na.

May iba't ibang ekspresiyon ang

maaaring gamitin sa
pagpapahayag ng layon o
damdamin.
1. Ginagamit ang mga initiman sa kasunod na mga
pangungusap sa pagpapayo at/o pagmumungkahi
• Kung ako ikaw, mas pipiliin ko ang magpahinga muna
• Ano kaya kung pumanig ka na sa amin?
• Mas makatutulong sa iyo ang masusing pag-aaral.
• Siguro makabubuting ibahin mo ang iyong panimula
• Higit na mabuting ito ang unahin mo.
• Inaakala kong mas makabubuti kung hindi susunugin
ang mga hindi natutunaw na basura.
2.Ang mga initiman sa sumusunod na pangungusap
ay ginagamit sa pag- aanyaya o pag-linolta/
panghihikayat
• Halika, tingnan mo ito't napakankit.
• Gusto mong sumang-ayon sa aking pinaniniwalaan?
• Puwede ka ba bukas sa ating pagpaplano?
• Inaanyayahan kiteng pekatimbangin ang mga
bagay-bagay.
3. Ang mga salita/panralarig initiman sa
kasunod na mga pangungusap ay ginagamit
sa pagbababaia na maaaring may kasamang
pananakot (mahalaga ang intonasyo sa
pahayag) at/o pag-aalala (may kasamang
inilalarawang sitwasyon)
Babalang may kasamang pananakot
Huwag kang sinungaling, kung hindi lagot ka sa
akin! Kung hindi ka titigil, pupulutin ka sa
kangkungan!
Babalang may kasamang pag-aalala
Hinay-hinay sa inyong pagsasalita, mag-ingat kayo.
Mapanganib iyan, kaya tingnan ang tinatahak
4. Ginagamit ang mga initiman sa sumusunod na
pangungusap sa panunumpa avo pangangako.
• Pangako, kita iiwan.
• Sumpa man, ang iyong paniniwala ay isang
malaking pagkakamali.
• Itaga mo sa bato, ang aking winika ang
katotohanan.
• Hindi ako nagsisinungaling, tamaan man ako ng
kidlat.
5. Ginagamit ang mga initiman sa sumusunod na
pangungusap sa pagsang- ayon at pagsalungat
• Tama, mahusay ang mga patakarang kaniyang
ipinatupad.
• Ganyan din ang aking palagay, iyan ang solusyon sa
suliraning ating kinaharap.
• Mali ang iyong ipinagdidlinang panukala.
• Walang pakinabang na maidudulot iyan. Ikinalulungkot
ko ngunit di lyan magbubunga ng positibo.
Ang mga ekpresiyong ginagamit sa pagpapahayag ng layon o
damdamin aymaaaring pangkatin sa sumusunod:
Salita/Parirala. Matatalinghagang Pang-ugnay Patanong/
Pananalita Tanong
kung ako ikaw itaga mo sa bato tamaan mas Ano kaya?
pangako man ako ng kidlat pupulutin Wala Puwede ka ba?
sumpa man sa kangkungan Mali  
Pangako Tama
Lagot ka Siguro
ganyan ang aking higit/na
palagay Ngunit
inaanyayahan
mag-ingat kayo
tingnan ang
tinatahak
Alam mo ba na...
ang pagtatalo (Arrogante, 2000) ay isang sining ng
gantihang katuwiran o matuwid ng dalawa o higit
pang magkasalungat na panig tungkol sa isang
kontrobersiyal na paksa. Isinasagawa ito
pamamagitan ng pagpapahayag ng mga katuwiran at
naaayon sa itinatakdang alituntunin at pamantayan.
Ang gawaing ito ay nakasalalay sa masining at
maingat na pagbibitiw ng mga salita, gayundin kung
pasulat.
Mayroon itong dalawang uri, ang pormal
na pagtatalo na kung saan ang paksa sa
uring ito ay masining na pinag-uusapan
at masusing pinagtatalunan. Ito ay may
takdang panahon, araw, at oras kung kailan
gaganapin. Kailangan dito ang paghahanda.
Mayroon itong tatlong hakbang:
(1)Pangangalap ng datos; (2) Paggawa ng
dagli o balangkas (3) Pagpapatunay ng
katuwiran. Sa pagtutuligsa naman ay tukuyin
ang sumusunod: (1) maling katuwiran, (2)
mga pahayag na walang batayan, (3)
kahinaan ng katibayan, at (4) mga pahayag
na labas sa buod ng napagkasunduan.
May tatlong uri ng pormal na pagtatalo- ang
Debateng Oxford, Debateng Oregon at Debateng
Oxford-Oregon, Samantalang ang di-pormal na
pagtatalo ay hindi maayos na pagpapalitang-kuro at
palagay matapos ihayag ng tagapangulo ang
paksang pagtatalunan.
 Pagsasanay 1
Piliin sa teksto at epikong tinalakay ang mga pangungusap na
ginamitan ng iba't ibang ekspresiyon at ilagay ito sa wastong kahon
batay sa layon o damdaming inihahahayag. Gamitin ang pormat sa
ibaba at gawin sa sagutang papel.
Pag-aanyaya Pagbababala Panunumpa Pagpapayo Pagsang-
o Pag-limbita (Pananakot at/o at/o Pag- ayon at
Paghihikayat Pag-aalala) Pangangako mumungkahi Pagsalungat
1. Isyu: Kabutihan o Kasamaan ang tunay na
kampeon?
Layon Pang-aanyaya/Pag-iimbita/Panghihikayat
Matuwid:___________________________________
2 Isyu: Kailangan muna bang mamatay bago
kilalaning bayani?
Layon: Pagsalungat/Pagsang-ayon
Matuwid:__________________________________
3.Isyu Susi sa pagtatagumpay: Katalinuhan at
Kalakasan?
Layon: Pagpapayo/Pagmumungkahi
Matuwid:_______________________________
4. Isyu. Sino sa ina o ama ang malaki ang ambag sa
pagkatao ng anak?
Layon: Pagbababala (Pananakop/Pag-aalala)
Matuwid:________________________________
5. Isyu: Nasa palad ba ng tao ang kaniyang pag-
unlad?
Layon: Panunumpa/Pangangako
Matuwid_____________________________
Pakikini
g Nika s. Edillo