Phần ba:

LỊCH SỬ VIỆT NAM

(1858 – 1918)
Bài 19 NHÂN DÂN VIỆT NAM
KHÁNG CHIẾN CHỐNG
PHÁP XÂM LƯỢC
(TỪ 1858 -TRƯỚC NĂM 1873)

Tiết 2
Bài 19. Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp
xâm lược ( từ năm 1858 đến trước năm 1873 )
I. Liên quân Pháp- Tây Ban Nha xâm lược
Việt Nam. Chiến sự ở Đà Nẵng năm 1858.

II. Cuộc kháng chiến chống Pháp ở Gia

Định và các tỉnh miền Đông Nam Kì
( 1858- 1862).

III. Cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Kì

sau hiệp ước 1862.
I. Liên quân Pháp- Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. Chiến sự ở Đà
Nẵng năm 1858.
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX ( trước khi thực dân Pháp
xâm lược).

Chính trị

Kinh tế

Quân sự, ngoại

giao

Xã hội
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX ( trước khi thực
dân Pháp xâm lược).
Chính trị Giữa thế kỉ XIX, Việt Nam là một nước độc lập có chủ
quyền song chế độ phong kiến đã lâm vào khủng khoảng
trầm trọng

Kinh tế

Quân sự, ngoại

giao

Xã hội
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX ( trước khi thực
dân Pháp xâm lược).
Chính trị Giữa thế kỉ XIX, Việt Nam là một nước độc lập có chủ
quyền song chế độ phong kiến đã lâm vào khủng khoảng
trầm trọng

Kinh tế + Nông nghiệp: sa sút, mất mùa, đói kém xảy ra thường
xuyên
+ Công thương nghiệp đình đốn do chính sách bế quan tỏa
cảng của nhà nước

Quân sự, ngoại

giao

Xã hội
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX ( trước khi thực
dân Pháp xâm lược).
Chính trị Giữa thế kỉ XIX, Việt Nam là một nước độc lập có chủ
quyền song chế độ phong kiến đã lâm vào khủng khoảng
trầm trọng

Kinh tế + Nông nghiệp: sa sút, mất mùa, đói kém xảy ra thường
xuyên
+ Công thương nghiệp đình đốn do chính sách bế quan tỏa
cảng của nhà nước

Quân sự, ngoại Quân sự lạc hậu, chính sách ngoại giao có những sai lầm:
giao nhất là chính sách “ cấm đạo”

Xã hội
1. Tình hình Việt Nam đến giữa thế kỉ XIX ( trước khi thực
dân Pháp xâm lược).
Chính trị Giữa thế kỉ XIX, Việt Nam là một nước độc lập có chủ
quyền song chế độ phong kiến đã lâm vào khủng khoảng
trầm trọng

Kinh tế + Nông nghiệp: sa sút, mất mùa, đói kém xảy ra thường
xuyên
+ Công thương nghiệp đình đốn do chính sách bế quan tỏa
cảng của nhà nước

Quân sự, ngoại Quân sự lạc hậu, chính sách ngoại giao có những sai lầm:
giao nhất là chính sách “ cấm đạo”

Xã hội Nhiều cuộc khởi nghĩa chống triều đình nổ ra ở khắp nơi

Việt Nam đứng trước nguy cơ bị xâm lược

2. Chiến sự ở Đà Nẵng

Cách Huế 100 km về

phía Bắc

Nằm trên trục giao thông

Bắc Nam
Hải cảng Đà
Đà Nẵng Nẵng sâu và
Là nơi thực dân Pháp xây rộng
dựng cơ sở giáo dân theo
Kito

Âm mưu chiếm Đà Nẵng là căn cứ rồi tấn công ra Huế nhanh chóng
buộc nhà Nguyễn đầu hàng
Pháp tấn công bán đảo Sơn Trà
Liên quân Pháp- Tây Ban Nha tấn công Đà Nẵng
* Cuộc xâm lược của Pháp
- Chiều 31-8-1858, liên quân Pháp- Tây Ban Nha dàn
trận trước cửa biển Đà Nẵng.
- 1-9-1858, tấn công bán đảo Sơn Trà mở đầu cuộc xâm
lược Việt Nam
* Cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam
- Triều đình cử Nguyễn Tri Phương chỉ huy
- Quân dân anh dũng chiến đấu, thực hiện kế hoạch “
vườn không nhà trống”
- Khí thế kháng chiến sôi sục trong cả nước
* Kết quả: Pháp bị cầm chân tại Đà Nẵng 5 tháng. Kế
hoạch “ đánh nhanh thắng nhanh” bước đầu thất bại.
Nguyễn Tri Phương
II. Cuộc kháng chiến chống Pháp ở Gia Định và Pháp
Vì sao các tỉnh
tấn công Gia
miền Đông Nam Kì ( 1859-1862)
Định?
1. Kháng chiến ở Gia Định

Gia Định
 Xa Huế tránh được sự
trợ giúp của triều đình
Gia Định là vựa
lúa của triều
đình
Xa TQ tránh được
sự can thiệp của nhà
Thanh

Dễ dàng tấn công

Campuchia và làm
chủ sông Mê Công
Mặt Cuộc xâm lược Cuộc kháng chiến của Kết quả
trận của quân Pháp quân dân Việt Nam

Gia
Định
1859

Gia
Định
1860
1. Kháng chiến ở
Gia Định

Đà Nẵng

16/2/1859, Pháp đến

được Gia Định
17/2/1859, Pháp tấn công thành Gia Định
Mặt Cuộc xâm lược Cuộc kháng chiến của Kết quả
trận của quân Pháp quân dân Việt Nam

Gia 17-2, Pháp nổ

Định súng đánh thành
1859 Gia Định

Gia
Định
1860
Mặt Cuộc xâm lược Cuộc kháng chiến của Kết quả
trận của quân Pháp quân dân Việt Nam

Gia 17-2, Pháp nổ Quân đội triều đình tan rã

Định súng đánh thành nhanh chóng. Nhân dân
1859 Gia Định chủ động kháng chiến
ngay từ đầu buộc Pháp
phải bỏ thành Gia Định
rút xuống tàu chiến.

Gia
Định
1860
Mặt Cuộc xâm lược Cuộc kháng chiến của Kết quả
trận của quân Pháp quân dân Việt Nam

Gia 17-2, Pháp nổ Quân đội triều đình tan rã Làm thất bại kế
Định súng đánh thành nhanh chóng. Nhân dân hoạch” đánh
1859 Gia Định chủ động kháng chiến nhanh thắng
ngay từ đầu buộc Pháp nhanh” của Pháp
phải bỏ thành Gia Định
rút xuống tàu chiến.
Gia
Định
1860
Mặt Cuộc xâm lược Cuộc kháng chiến của Kết quả
trận của quân Pháp quân dânViệt Nam

Gia 17-2, Pháp nổ Quân đội triều đình tan rã Làm thất bại kế
Định súng đánh thành nhanh chóng. Nhân dân hoạch” đánh
1859 Gia Định chủ động kháng chiến nhanh thắng
ngay từ đầu buộc Pháp nhanh” của Pháp
phải bỏ thành Gia Định
rút xuống tàu chiến.
Gia Pháp gặp khó
Định khăn buộc phải
1860 dừng các cuộc
tấn công, lực
lượng ở Gia
Định rất mỏng
Mặt Cuộc xâm lược Việt Nam Kết quả
trận của quân Pháp
Gia 17-2, Pháp nổ Quân đội triều đình tan rã Làm thất bại kế
Định súng đánh thành nhanh chóng. Nhân dân hoạch” đánh
1859 Gia Định chủ động kháng chiến nhanh thắng
ngay từ đầu buộc Pháp nhanh” của Pháp
phải bỏ thành Gia Định
rút xuống tàu chiến.
Gia Pháp gặp khó Triều đình không tấn .
Định khăn buộc phải công mà cố thủ trong đại
1860 dừng các cuộc đồn Chí Hòa. Nhân dân
tấn công, lực tiếp tục tấn công địch ở
lượng ở Gia đồn Chợ Rẫy (7-1860).
Định rất mỏng
Mặt Cuộc xâm lược Cuộc kháng chiến của Kết quả
trận của quân Pháp quân dân Việt Nam
Gia 17-2, Pháp nổ Quân đội triều đình tan Làm thất bại kế
Định súng đánh thành rã nhanh chóng. Nhân hoạch” đánh
1859 Gia Định dân chủ động kháng nhanh thắng
chiến ngay từ đầu buộc nhanh” của Pháp
Pháp phải bỏ thành Gia
Định rút xuống tàu
chiến.
Gia Pháp gặp khó Triều đình không tấn Pháp bị sa lầy ở
Định khăn buộc phải công mà cố thủ trong đại Đà Nẵng và Gia
1860 dừng các cuộc đồn Chí Hòa. Nhân dân Định, rơi vào
tấn công, lực tiếp tục tấn công địch ở thế tiến thoái
lượng ở Gia đồn Chợ Rẫy (7-1860). lưỡng nan.Triều
Định rất mỏng đình xuất hiện tư
tưởng chủ hòa.
2. Kháng chiến lan rộng ra các tỉnh miền Đông Nam
Kì. Hiệp ước 5-6-1862.
 2-1861, Pháp tấn công đại đồn Chí Hòa , quân ta
kháng cự quyết liệt nhưng do hỏa lực địch quá mạnh.
Đại đồn Chí Hòa rơi vào tay địch. Pháp thừa thắng
đánh chiếm Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long.
Nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đốt tàu chiến Pháp
(10/12/1861)
 Phong trào kháng chiến của nhân dân dâng cao, Pháp
đang vô cùng bối rối thì triều Nguyễn đã kí với Pháp
hiệp ước Nhâm Tuất ( 5-6-1862)

Phan Thanh Giản và Lâm Duy Hiệp đại diện cho triều đình Huế
ký Hiệp ước 5/6/1862
 Hiệp ước Nhâm Tuất 5-6-1862
-      Triều đình nhượng hẳn cho Pháp ba tỉnh miền
Đông Nam Kỳ (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa) và
đảo Côn Lôn.
-     Triều đình phải mở 3 cửa biển Đà Nẵng, Ba
Lạt ,Quảng Yên  cho Pháp và Tây Ban Nha  vào tự
do buôn bán .  
-       Bồi thường cho Pháp 20 triệu quan tiền.
-       Thành Vĩnh Long sẽ được trả lại cho triều đình
Huế khi nào triều đình chấm dứt được các hoạt động
chống Pháp ở ba tỉnh miền Đông.
III. Thực dân Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Kì
- Ngày 20/6/1867, Pháp kéo quân đến trước thành
Vĩnh Long ép Phan Thanh Giản nộp thành không
điều kiện.
- -Từ ngày 20 đến 24/6/1867, Pháp đã chiếm gọn 3
tỉnh miền Tây Nam Kì (Vĩnh Long, An Giang, Hà
Tiên) mà không tốn một viên đạn.
 21/6/186
7

24/6/186
7 20/6/186
7

Lược đồ Pháp xâm lược 3 tỉnh miền Tây Nam Kì từ ngày

20/6 đến 24/6/1987
Nhận xét về tinh thần chống Pháp của triều đình
và nhân dân ta trong cuộc kháng chiến chống
Pháp xâm lược từ năm 1858-1873
Lược đồ cuộc kháng chiến chống Pháp ở Nam Kì
Nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đốt tàu chiến Pháp
(10/12/1861)
II – Phần trắc nghiệm
Câu 1. Lựa chọn đáp án đúng điền vào chỗ trống trong đoạn trích sau
đây:
“Sau nhiều lần đưa quân tới khiêu khích, chiều (1).............liên quân
(2).............với khoảng 3000 binh lính và sĩ quan, bố trí trên 14 chiến
thuyền , kéo tới dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng.
Âm mưu của Pháp là chiếm Đà Nẵng làm căn cứ, rồi tấn công ra
(3)..........nhanh chóng buộc triều đình nhà Nguyễn đầu hàng.”
(SGK Lịch sử 11 Ban cơ bản, tr 108, NXB Giáo dục, 2009)
Chọn đáp án đúng điền vào chỗ trống
A. 31-8-1858, (2) Anh - Pháp, (3) Hà Nội.
B. 31-8-1858, (2) Anh - Pháp, (3) Huế.
C. 31-8-1858, (2) Pháp - Tây Ban Nha, (3) Huế.
D. 31-8-1858, (2) Anh - Pháp, (3) Gia định.
Câu 2. Âm mưu của thực dân Pháp khi tấn công Đà Nẵng
là
A. thực hiện kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh.
B. chiếm Đà Nẵng để lập một tô giới riêng của Pháp.
C. chiếm Đà Nẵng làm căn cứ rồi tấn công ra Huế.
D. biến Đà Nẵng thành thị trường độc chiếm của Pháp.
Câu 3. Sau thất bại của kế hoạch “đánh nhanh thắng
nhanh” ở Gia Định thực dân Pháp chuyển sang lối đánh
nào?
A. “Đánh chắc, tiến chắc”.
B. “Chinh phục từng gói nhỏ”.
C. “Đánh lâu dài”.
D. “Chinh phục nhiều địa phương”.
Câu 4. Sự kiện nào đánh dấu mốc quân Pháp xâm lược
Việt Nam?
A. Ngày 17-2-1859, Pháp chiếm thành Gia Định.
B. Hiệp ước Nhâm Tuất (1862) được ký kết.
C. Chiều 31-8-1858, liên quân Pháp-Tây Ban Nha dàn
trận trước cửa biển Đà Nẵng.
D. Sáng 1-9-1858, liên quân Pháp-Tây Ban Nha nổ súng
rồi đổ bộ lên bán đảo Sơn Trà.
Câu 5. Câu nói “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước
Nam thì mới hết người Nam đánh Tây” là của ai?
A. Nguyễn Trung Trực.
B. Trương Quyền.
C. Nguyễn Hữu Huân.
D. Trương Định.
Câu 6. Nơi đầu tiên liên quân Pháp-Tây Ban Nha nổ súng xâm lược
nước ta là
A. Hà Nội B. Bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng).
C. Gia Định. D. Huế.
Câu 7. Lựa chọn đáp án đúng điền vào chố trống trong đoạn trích
sau đây:
“Vào giữa thế kỉ XIX, trước khi bị (1) ..........xâm lược. Việt Nam là
một (2)........có chủ quyền đạt được những tiến bộ nhất định về kinh
tế, văn hóa. Tuy nhiên ở giai đoạn này chế độ phong kiến Việt Nam
đang có những biểu hiện (3)............suy yếu nghiêm trọng”.
(SGK Lịch sử 11 Ban cơ bản, tr 106, NXB Giáo dục, 2009)
A. (1) thực dân Pháp, (2) bị đô hộ, (3) khủng hoảng.
B. (1) thực dân Pháp, (2) quốc gia độc lập, (3) khủng hoảng.
C. (1) thực dân Pháp, (2) quốc gia độc lập, (3) thịnh vượng.
D. (1) thực dân Anh, (2) quốc gia độc lập, (3) khủng hoảng.
Câu 8. Nhận xét nào là đúng về tình hình quân đội Việt
Nam dưới triều Nguyễn?
A. yếu kém nhất khu vực Đông Nam Á.
B. đã đóng những chiếc tàu lớn và Trang bị vũ khí hiện đại.
C. trang bị, phương tiện kĩ thuật còn rất lạc hậu kiểu trung
cổ.
D. quân đội được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương
Tây.
Câu 9. Nhận xét nào là đúng về xã hội Việt Nam dưới triều
Nguyễn ở nửa đầu thế kỉ XIX?
A. Xã hội đã phát triển.
B. Xã hội tương đối ổn định.
C. Xã hội đang trên đà phát triển.
D. Là một xã hội đang lên cơn sốt trầm trọng.
Câu 10. Ý nào dưới đây phản ánh lí do cuộc kháng chiến chống
Pháp của nhân dân ta sau Hiệp ước Nhâm Tuất (1862) khó khăn
hơn thời kì trước?
A. Triều đình nhà Nguyễn đàn áp cuộc kháng chiến của nhân dân ta.
B. Thực dân Pháp tiến hành bắt bớ, giết hại những người lãnh đạo
kháng chiến.
C. Nhà Nguyễn đã thỏa hiệp với Pháp, bỏ rơi cuộc kháng chiến của
nhân dân ta.
D. Thực dân Pháp đã xâm chiếm xong Lào nên có điều kiện tập
trung lực lượng đàn áp cuộc kháng chiến.
Câu 11. Mục đích thực dân Pháp tiến hành xâm lược Việt Nam là
gì?
A. Để truyền đạo.
B. Khai hóa văn minh.
C. Giúp Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn.
D. Tìm kiếm thuộc địa, mở rộng thị trường.
Câu 12. Vào giữa thế kỉ XIX, chế độ phong kiến Việt Nam trong
tình trạng như thế nào?
A. khủng hoảng, suy yếu. B. tình hình ổn định.
C. kinh tế kém phát triển. D. phát triển nhanh chóng.
Câu 13. Giữa thế kỉ XIX, tính chất xã hội Việt Nam là
A. thuộc địa.
B. quốc gia phong kiến độc lập.
C. nửa thuộc địa.
D. nửa thuộc địa, nửa phong kiến.
Câu 14. Lí do thực dân Pháp chọn Đà Nẵng là điểm tấn công đầu
tiên khi xâm lược nước ta?
A. Là nơi Pháp xây dựng giáo dân, có nhiều giáo sĩ phương Tây.
B. Là nơi không có cảng nước sâu , tàu thuyền dễ đi lại, có nhiều
giáo sĩ Pháp sinh sống.
C. Là nơi gần kinh thành Huế, có cảng nước sâu tàu chiến dễ đi lại,
có lực lượng giáo dân đông.
D. Là nơi gần thành Gia Định, nên sẽ thực hiện được kế hoạch
đánh nhanh thắng nhanh để tiêu diệt triều đình Huế.
Câu 15. Đặc điểm nổi bật nhất trong phong trào kháng chiến của
nhân dân ba tỉnh miền Tây Nam kì là gì?
A. Phong trào do nông dân khởi xướng và lãnh đạo.
B. Phong trào sử dụng hình thức đấu tranh phong phú.
C. Phong trào đã lôi cuốn nhiều văn than, sĩ phu tham gia.
D. Phong trào kết hợp giữa chống ngoại xâm với chống phong kiến
tay sai.
Câu 16. Điểm giống nhau về tình hình Việt Nam và Nhật Bản giữa
thế kỉ XIX là
A. chế độ phong kiến đang phát triển.
B. bị các nước đế quốc xâu xé, thống trị.
C. chế độ phong kiến lâm vào tình trạng khủng hoảng sâu sắc.
D. mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa xâm nhập mạnh mẽ vào các
ngành kinh tế.
Câu 17. Khi Pháp đánh vào Đà Nẵng (1858) thái độ của triều đình
nhà Nguyễn như thế nào?
A. Tỏ ra run sợ, chấp nhận buông vũ khí.
B. Tổ chức đánh Pháp nhưng thiếu kên quyết.
C. Cùng với nhân dân đứng lên chống Pháp đến cùng
D. Thỏa hiệp với Pháp để đàn áp phong trào đấu tranh của nhân
dân ta.
Câu 18. Nhận xét nào là đúng về cuộc kháng chiến chống Pháp của
nhân dân ta vào năm 1858?
A. Nhân dân ta đầu hàng Pháp.
B. Nhân dân ta chần chừ, do dự.
C. Nhân dân ta đánh Pháp nhưng thiếu kiên quyết.
D. Nhân dân ta anh dũng chống trả quân xâm lược.
Câu 19. Sau thất bại ở Đà Nẵng, thực dân Pháp có âm mưu và
hành động gì?
A. Cố thủ chờ viện binh. B. Đánh thẳng kinh thành Huế.
C. Nhờ Anh giúp đỡ đánh tiếp. D. Kéo quân vào đánh Gia Định.
Câu 20. Ý nào không phải là lí do để Pháp chọn Đà Nẵng là mục
tiêu tấn công nước ta đầu
tiên?
A. Cảng biển sâu, rộng. B. Gần kinh thành Huế.
C. Có cơ sở giáo dân vững chắc. D. Là vựa lúa lớn của Việt Nam
 BÀI TẬP CỦNG CỐ

Nối nhân vật và sự kiện:

Trương Định “ Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước

Nam mới hết người Nam đánh Tây”

Nguyễn Trị Phương Giao nộp thành Vĩnh Long cho Pháp.

Nguyễn Trung Trực Được phong Bình Tây Đại nguyên soái.

Phan Thanh Giản

Chỉ huy quân triều đình chống Pháp ở
Đà Nẵng.