KASAYSAYAN

Ang pananakop ng mga kastila sa Pilipinas ay isa na marahil sa

pinakamahalagang parte ng ating kasaysayan. Tatlong daan at tatlumpong
taon tayo sinakop ng mga kastila kaya’t di kataka-taka na Malaking bahagi
ng ating kasaysayan at kultura ay galing sa mga Espanyol. Ang isinaalang-
alang na unang pananakop ng mga Kastila sa ating kapuluan ay ang
pananatili rito ni Miguel Lopez de Legazpi noong 1565, bilang kauna-
unahang Kastilang governador-heneral at dito nagsimula ang panitikan.
Ang diwa ng pasimulang ito ay nagpatuloy nang walang pagbabago
hanggang sa pagkakaroon ng digmaan sa Kabite noong 1872.
 Ang pangunahing layunin nila ay sakupin at palaganapin
ang Kristiyanismo. Kasama nila ang mga konkistador pagdating
sa Pilipinas. Pinag-aralan nila ang mga wikain kasama ang
Alpabeto ng Pilipinas at ipinasok ang Alpabetong Romano. Ito
ang dahilan ng madaliang pagsakop nila sa bansa sapagkat
sinakop nila ang puso at isip ng bawat Pilipino. Kasama din sa
pagpapalimbag ng mahigit sa limang daang ibat ibang aklat.
MGA IMPLUWESYA NG KASTILA SA PANITIKANG FILIPINO

1. ALIBATA
 Pinakalumang wika sa Pilipinas.
 Pinalitan ng mga kastila ang alibata sa Latin ng ALPABETO O LETRA.

2. Ang pagkakaturo ng Doctrina Christiana na kinagisnan ng mga gawang

makarelihiyon.

3. Ang Wikang Kastila na naging wika ng Panitikan.

4. Ang pagkakadala ng mga alamat ng Europa at tradisyon ng Europeo dito

na naging bahagi ng Panitikang Filipino tulad ng awit, kurido, moro-moro at
iba pa.
5. Ang pagkakasinop at pagkakasalin ng makalumang
panitikan sa Tagalog at sa ibang wikain.

6. Ang pagkakalathala ng iba’t ibang aklat na pambalarila

sa wika Filipino tulad ng Tagalog, Ilokano at Bisaya.

7. Ang pagkakaroon ng makarelihiyong himig ng mga

lathalain ng mga panahong yaon.
MGA AKLAT SA PANAHON NG KASTILA

1. DOCTRINA CHRISTIANA (1593)

 Kauna-unahang aklat na nalimbag sa Pilipinas noong 1593
 Aklat nina Padre Juan de Placencia at ni Padre Domingo Nieva
 Nasusulat ang aklat sa Tagalog at Kastila

NILALAMAN (DASAL)
1. Sampung utos
2. Pitong Sakramento
3. Pitong Kasalanang Portal
4. Pangungumpisal
5. Katesismo
DOCTRINA CRISTIANA
2. NUESTRA SENORA DEL ROSARIO (1602)
 Ikalawang aklat na nailimbag sa Pilipinas.
 Akda ni Padre Blancas de San Jose noong 1602 at nalimbag sa
Imprenta ng Pamantasan ng Sto. Tomas sa tulong ni Juan de Vera
( Isang Mestisong Intsik).
NILALAMAN
1. Talambuhay ng mga Santo
2. Nobena
3. Mga tanong at sagot sa Relihiyon

3. BARLAAN AT JOSAPHAT
 Ikatlong aklat na nailimbag sa Pilipinas
 Akda sa tagalog ni Padre Antonio de Borja.
 Orihinal na nasa Wikang Griyego at ipinalalagay itong kauna-unahang
nobelang nailimbag sa Pilipinas
BARLAAN & JOSAPHAT NUESTRA SENORA DEL ROSARIO
4. PASYON
Aklat na nauukol sa buhay at pagpapakasakit ni kristo. Binabasa ito
tuwing Mahal na Araw. Ito ay may apat (4) na bersyon sa tagalog at ang
bawat bersyon ay ayon na rin sa pangalan ng mga sumulat.
1. Version de Pilapil ( Padre Mariano Pilapil)
-Isinasaalang-alang na Pinakapopular na Version
2. Version de Belen ( Gaspar Aquino de Belen)
3. Version de Guia ( Luis de Guia)
4. Version dela Merced ( Aniceto dela Merced)

5. URBANA AT FELISA
 Aklat na sinulat ni Modesto De Castro ( Ama ng Klasikong Tuluyan sa
Tagalog)
 Naglalaman ng pagsusulatan ng magkakapatid na sina Urbana at
Felisa at pawang nauukol sa kabutihang asal ang nilalaman nito.
PASYON URBAN AND FELIZA
MGA AKDANG PANGWIKA
1. Arte Y Reglas de la Lengua Tagala
- sinulat ni Fray Blancas de San Jose at isinalin sa Tagalog ni Tomas
Pinpin noong 1610.

2. Compendio de la Lengua Tagala

- inakda ni Padre Gaspar de San Agustin noong 1703.

3. Vocabulario de la Lengua Tagala

- kauna-unahang talasalitaan sa Tagalog na sinulat ni Padre Pedro
de San Buenaventura noong 1613

4. Vocabulario de la Lengua Pampango

- unang aklat na pangwika sa Kapampangan na sinulat ni Padre
Diego Bergano noong 1732.
5. Vocabulario de la Lengua Bisaya
- pinakamahusay na aklat pangwika sa Bisaya na sinulat ni Mateo
Sanchez noong 1711

6. Arte de la Lengua Bicolana

- unang aklat pangwika sa Bikol na sinulat ni Padre Marcos Lisboa
noong 1754

7. Arte de la Iloka
- kauna-unahang balarilang Iloko na sinulat ni Francisco Lopez.
MGA URI NG PANITIKAN
A. PASYON - inaawit tuwing Kwaresma, hinggil sa buhay, sakit at
pagdurusa ni Kristo.

B. KOMEDYA/MORO-MORO- matandang dulang Kastila na

naglalarawan ng pakikipaglaban ng Espanya sa mga Muslim noong
unang panahon.

C. DAGLIT- pag-aalay ng bulaklak kasabay nang pag-awit bilang handog

sa Birheng Maria.

D. DUNG-AW- binibigkas paawit ng isang naulila sa piling ng bangkay ng

yumaong asawa, magulang at anak.
E. KARAGATAN- isang larong may paligsahan sa tula. Tungkol
sa singsing ng isang dalagang nahulog sa gitna ng dagat at kung
sinong binata ang makakuha rito ay siyang pagkakalooban ng
pag-ibig ng dalaga.

F. DUPLO- larong paligsahan sa pagbigkas ng tula na

isinasagawa bilang paglalamay sa patay.

G. KARILYO- pagpapagalaw ng anino ng mga pira-pirasong

kartong hugis tao sa likod ng isang kumot na puti na may ilaw
H. SENAKULO- isang dulang nagsasalaysay ng buhay at kamatayan ng
Poong Hesuskristo.

I. TIBAG- isang pagtatanghal kung buwan ng Mayo, ng paghahanap ni

Santa Elena sa krus na pinagpakuan kay Kristo.

J. SARSUWELA- isang komedya o meloramang may kasamang awit at

tunog. May 3 yugto at Nauukol sa mga nasisidhing damdamin tulad ng pag-
ibig, paghihiganti, panibugho, pagkasuklam at iba pa.
K. KURIDO- galing sa salitang Mehikanong “ corrido” ibig sabihin ay
“kasalukuyang pangyayari” . Tulang pasalaysay na may sukat na walong
pantig at pumapaksa sa Katapangan, Kabayanihan at Kababalaghan.

L. AWIT- tulang pasalaysay na may sukat na labindalawang (12) pantig

at may pangyayaring hango sa tunay na buhay.

M. PARABULA- kwentong hango sa Banal na Kasulatan na maaaring

umakay sa tao sa makatuwid na landas ng buhay.

N. KANTAHING-BAYAN- ang nilalaman ay nagpapakilala ng iba’t ibang

pamumuhay at pag-uugali ng tao at ng mga kaisipan at damdamin ng bayan
(FOLK SONGS).
1. Leron- Leron Sinta (Tagalog)
2. Pamulinawen (Iloko)
3. Dandansoy (Bisaya)
4. Sarong Bangi (Bikol)
5. Ati Cu Pung SingSing (Kapampangan)

O. SAYNETE- itinuturing na isa sa mga dulang panlibangan nang mga

huling taon ng panahon ng pananakop ng mga kastila.

-Paksa – nahihingil sa paglalahad ng kaugalian ng isang lahi o katutubo.

KONKLUSYON

Nagbago ang panitikang Filipino noong dumating ang mga kastila sa

ating bansa. Maraming mga bagay ang kanikang naimpluwensiya at
naiambag sa atin, lalong higit sa ating Panitikan. Sinasabing naging mahirap
ang pinagdaan ng mga sinaunang Pilipino sa kamay ng mga Kastila ngunit
sa kabilang banda marami din silang nagawa na nagbigay ng magandang
dulot sa bansang Pilipinas na mapahanggang ngayon ay atin paring
tinataglay at isinasabuhay.
MARAMING
SALAMAT