ΤΕΛΙΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ -

ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ

Παναγούλη Ελένη
Επιστημονική Συνεργάτης Εργαστηρίου Ανατομίας και
Χειρουργικής Ανατομίας
Κεντρικό Νευρικό Σύστημα
 Τελικός εγκέφαλος
 Ο τελικός εγκέφαλος
αποτελείται από τα 2
ημισφαίρια
 Διαχωρίζονται
ατελώς με την
επιμήκη σχισμή
 Αύλακες – έλικες
 Η περίπλοκη
πτύχωση αυξάνει σε
μεγάλο βαθμό την
επιφάνεια του
εγκεφάλου
Αύλακες και έλικες
Η επιφάνεια των αύλακα έλικα
ημισφαιρίων εμφανίζει:
Πολυάριθμες
προεξοχές οι οποίες
ονομάζονται έλικες
Αυλακώσεις που
ονομάζονται αύλακες
Οι βαθύτερες αύλακες
ονομάζονται σχισμές
και διαχωρίζουν τους
λοβούς
Διακρίνεται φαιά και
λευκή ουσία.
 Αύλακες
Επιμήκης σχισμή
 Χωρίζει ατελώς τα 2
ημισφαίρια - περιέχει το
δρέπανο και τον άνω &
κάτω οβελιαίο κόλπο
Εγκάρσια σχισμή
 Χωρίζει τα ημισφαίρια
από την παρεγκεφαλίδα,
το μέσο και το διάμεσο
εγκέφαλο
Δρέπανο - οβελιαίοι φλεβώδεις κόλποι
 Αποτελούν διαμορφώσεις
της σκληράς μήνιγγας
 Αύλακες
Πλάγια σχισμή (του Sylvius)
Η βαθύτερη σχισμή –Χωρίζει το μετωπιαίο από τον κροταφικό λοβό.
 Κεντρική αύλακα (του Rolando)
Χωρίζει το μετωπιαίο από τον βρεγματικό λοβό

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Αύλακες
Η πληκτραία σχισμή
Ξεκινά κάτω από το οπίσθιο άκρο του μεσολόβιου προς τον ινιακό πόλο
Η Βρεγματοϊνιακή σχισμή
Χωρίζει το βρεγματικό από τον ινιακό λοβό
 Δομή του φλοιού των
ημισφαιρίων
 Αποτελούνται εξωτερικά από τη φαιά ουσία και
εσωτερικά από τη λευκή ουσία
 Εγκεφαλικός φλοιός φαιά ουσία
 Φαιά ουσία: νευρικά κύτταρα, νευρικές ίνες,
νευρογλοία και αιμοφόρα αγγεία
 Φλοιός: πυραμοειδή κύτταρα, αστεροειδή κύτταρα,
ατρακτοειδή κύτταρα, οριζόντια κύτταρα του Cajal
και κύτταρα του Martinotti
 Νευρικά κύτταρα φλοιού
Πυραμοειδή κύτταρα
 Δομή του φλοιού των
ημισφαιρίων
1. Μοριώδης ή
πλεγματοειδής
στοιβάδα
2. Έξω κοκκώδης
στοιβάδα
3. Έξω στοιβάδα
πυραμοειδών
κυτττάρων
4. Έσω κοκκώδης
στοιβάδα
5. Έσω στοιβάδα
πυραμοειδών
κυτττάρων
6. Στοιβάδα των
πολύμορφων
κυττάρων
Εγκεφαλικά Ημισφαίρια
 Τα 2 εγκεφαλικά ημισφαίρια συνδέονται με εμμύελες νευρικές
ίνες (συνδέσμους -μεσολόβιο)
Συνδετικές οδοί
 Εγκεφαλικά Ημισφαίρια
 Κάθε ημισφαίριο
υποδιαιρείται σε 4
λοβούς:
1.Μετωπιαίος
2.Βρεγματικός
3.Κροταφικός
4.Ινιακός
Κάθε λοβός έχει συγκεκριμένη
λειτουργία
 Μετωπιαίος λοβός
 Πρόσθια επιφάνεια – ο μεγαλύτερος λοβός
 Εκτείνεται από το μετωπιαίο πόλο μέχρι την κεντρική αύλακα

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Μετωπιαίος λοβός
 Άνω, μέση, κάτω μετωπιαία έλικα
 Πρόσθια κεντρική έλικα – οπίσθια κεντρική έλικα: κεντρική περιοχή του εγκεφάλου

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

 Μετωπιαίος λοβός
 Η κάτω μετωπιαία έλικα έχει 3 μοίρες, καλυπτρική, τρίγωνη,
κογχική

2
3
Μετωπιαίος λοβός
Εκ των έσω
 Μετωπιαίος λοβός
Κάτω επιφάνεια (βάση)
Φλοιώδη κέντρα
Μετωπιαίος λοβός
 Κύριο κινητικό κέντρο:
πρόσθια κεντρική έλικα
(χώρα)[πεδίο 4 κατά
Brodmann]
 Προκινητική χώρα:
οπίσθια τμήματα άνω, μέσης
και κάτω μετωπιαίας έλικας
[πεδίο 6 κατά Brodmann]
Φλοιώδη κέντρα
Μετωπιαίος λοβός
 Μετωπιαίο οφθαλμικό πεδίο:
πρόσθια κεντρική χώρα, μέση
μετωπιαία έλικα [πεδία 6,8,9
κατά Brodmann]
 Κέντρο του λόγου (Broca) –
κάτω μετωπιαία έλικα [πεδία
44,45 κατά Brodmann] -
Κινητική αφασία
 Προμετωπιαίος φλοιός: άνω,
κάτω, μέση μετωπιαία έλικα,
κογχικές έλικες, πρόσθιο ήμισυ
υπερμεσολόβιας έλικας
[9,10,11,12 κατά Brodmann]
Διάπλαση προσωπικότητας,
συναισθήματα, αντιδράσεις,
κοινωνική συμπεριφορά, κριτική
σκέψη
Βρεγματικός λοβός
 Αφορίζεται προς τα εμπρός από την κεντρική αύλακα, ενώ κάτω όριο
αποτελεί η νοητή γραμμή από τον οπίσθιο κλάδο της πλάγιας σχισμής.

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Βρεγματικός λοβός
 Άνω και κάτω βρεγματικό λόβιο, αφορίζονται από τη διαβρεγματική
αύλακα

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Βρεγματικός λοβός
 Η υπερχείλια έλικα περιβάλλει το πέρας της πλάγιας σχισμής (1).
 Από κάτω βρίσκεται η γωνιώδης έλικα που περιβάλλει το πέρας της άνω
κροταφικής αύλακας (2).

2
1

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Φλοιώδη κέντρα
Βρεγματικός λοβός
Άνω βρεγματικό λόβιο [πεδίο
5, 7 κατά Brodmann] :
 Συνειρμική σωματοαισθητική
χώρα ή αισθητικό συνειρμικό
κέντρο
 Συσχέτιση διαφορετικών
σωματοαισθητικών
μηνυμάτων
 Στερεογνωσία/
στερεοαγνωσία
Φλοιώδη κέντρα
Βρεγματικός λοβός
Κάτω βρεγματικό λόβιο [πεδίο
39,40 κατά Brodmann] :
 Υπερχείλια έλικα : ακουστικό
κέντρο του λόγου
 Γωνιώδης έλικα: οπτικό
κέντρο του λόγου
Βρεγματικός λοβός
 Εκ των έσω
Κροταφικός λοβός
 Βρίσκεται κάτω από την πλάγια σχισμή και πρόσθιο όριο του είναι ο
κροταφικός πόλος

Κάτω κροταφική αύλακα Κροταφικός

πόλος
Μέση κροταφική έλικα
Κροταφικός λοβός
 Άνω, μέση και κάτω κροταφική έλικα που χωρίζονται από την άνω και
κάτω κροταφική αύλακα.

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Κροταφικός λοβός
 Έσω επιφάνεια – ιπποκάμπεια έλικα, η οποία προς τα μπρός σχηματίζει
την αγκιστρωτή έλικα και προς τα πίσω τη γλωσσοειδή
Κροταφικός λοβός
 Έσω επιφάνεια –Η ιπποκάμπεια έλικα χωρίζεται από την ινιοκροταφική
έλικα (ατρακτοειδή) με την παράπλευρη αύλακα
Κροταφικός λοβός
 Κάτω επιφάνεια (βασική)

Ιπποκάμπ
ινιοκροτα

εια έλικα
φ
ική έλικα
Φλοιώδη κέντρα
Κροταφικός λοβός
 Κύριο ακουστικό κέντρο:
άνω κροταφική έλικα [πεδία
41,42 κατά Brodmann]
Υποδοχή και αναγνώριση όλων
των ήχων
 Συνειρμικό ακουστικό
κέντρο:
μέση κροταφική έλικα
[πεδίο 22 κατά Brodmann]
Ινιακός λοβός
 Βρίσκεται πίσω από τον κροταφικό και το βρεγματικό λοβό

Κάτω κροταφική αύλακα

Μέση κροταφική έλικα

Ινιακός λοβός
 Η πληκτριαία σχισμή με τη βρεγματοϊνιακή αφορίζουν το
σφηνοειδές λόβιο
Φλοιώδη κέντρα
Ινιακός λοβός
 Κέντρο όρασης, πληκτριαία
σχισμή [πεδίο 17 κατά
Brodmann]
 Συνειρμικό κέντρο όρασης
[πεδίο 18,19κατά Brodmann] –
σύνδεση ερεθισμάτων,
οπτική αγνωσία
Διατύπωση – κατανόηση του λόγου
 Αντίληψη – κατανόηση του λόγου
Κέντρο του Wernicke:
Είναι το κέντρο της
αντίληψης και κατανόησης
του λόγου.
Συμπεριλαμβάνει:
1. το οπτικό κέντρο του λόγου
(γωνιώδης έλικα) [39 ]
2. ακουστικό κέντρο του λόγου
(υπερχείλια έλικα [40]
3. Συνειρμικό ακουστικό
κέντρο [22]

 Κατανόηση γραπτού και

προφορικού λόγου
Αντίληψη γραπτού λόγου - απόκριση
Αντίληψη προφορικού λόγου - απόκριση
Λειτουργική διαφοροποίηση ημισφαιρίων