ՏՆՏԵՍԱԿՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ

ՓՈՒԼԵՐԸ
1 •գույքաբնեղեն հաշվառման փուլ

2 •գույքադրամական հաշվառման փուլ

3 •հաշվարկային փուլ

4 •պարզ հաշվապահության փուլ

5 •հաշվեկշռային հաշվառման փուլ

 ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ
ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ
1. Վիճակագրական հաշվառում
Ուսումնասիրում է տնտեսական և հասարակական
մասսայական երևույթների զարգացման
օրինաչափությունները:
2. Օպերատիվ հաշվառում
Դիտարկում, խմբավորում և արտացոլում է
կազմակերպությունների տնտեսական գործունեության
առանձին գործառույթները դրանց կատարման պահին :
3. Հաշվապահական հաշվառում
Գրանցում, խմբավորում և ընդհանարցնում է
ֆինանսական տեղեկատվությւոնը համընդհանուր և
անընդհատ փաստաթղթային հաշվառման միջոցով:
ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՄԵՋ ԿԻՐԱՌՎՈՂ
ՉԱՓԻՉՆԵՐԸ

 բնական (բնաիրային),

 աշխատանքային,

 դրամական կամ արժեքային:

ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄԸ

 Հաշվապահական հաշվառումը
կազմակերպության ակտիվների, սեփական
կապիտալի, պարտավորությունների
առկայության ու շարժի վերաբերյալ
դրամական արտահայտությամբ
տեղեկատվության հավաքման, գրանցման և
ընդհանրացման համակարգ է`
գործառնությունների, այլ դեպքերի և
իրադարձությունների համընդհանուր և
փաստաթղթային հաշվառման միջոցով:
 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ
ԱՌԱՐԿԱՆ
 Հաշվապահական հաշվառման առարկան
կազմակերպության ամբողջ
ֆինանսատնտեսական գործունեությունն է՝
այդ գործունեությունը իրականացնելու համար
անհրաժեշտ ակտիվները, դրանց գոյացման
աղբյուրները, դրանց կազմում տեղի ունեցող
փոփոխությունները և ֆինանսատնտեսական
գործունեության հետևանքները:
 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ
ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԸ
 Հաշվապահական հաշվառման
ուսումնասիրության օբյեկտներն են
մատակարարման, արտադրության և իրացման
գործընթացները և դրանք ձևավորող
գործառնությունները:
 Տնտեսական գործառնությունը գործողություն է,
որն արտացոլում է տնտեսական փաստերը,
գործարքները, հաշվարկները, ֆինանսական
գործունեության արդյունքները:
 Տնտեսական գործառնությունների միջոցով
արտացոլվում են միջոցների և դրանց գոյացման
աղբյուրների կազմում տեղի ունեցած
փոփոխությունները:
ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ

 Ըստ կազմի և տեղաբաշխման

Ակտիվներ
 Ըստ գոյացման աղբյուրների
1. Միջոցների գոյացման սեփական
աղբյուրներ (սեփական կապիտալ)
2. Միջոցների գոյացման փոխառու
կամ ներգրավված աղբյուրներ
(պարտավորություններ)
ԱԿՏԻՎՆԵՐ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ

 Ակտիվը կազմակերպության կողմից

վերահսկվող միջոց է՝ որպես անցյալ դեպքերի
արդյունք, որի օգտագործումից
կազմակերպությունը ակնկալում է
տնտեսական օգուտների աճ:
Ակտիվը ճանաչվում է հաշվառման մեջ,
երբ
1. հավանական է, որ ակտիվից տնտեսական
օգուտը կհոսի կազմակերպություն,
2. այն ունի արժեք, որը կարող է
արժանահավատորեն չափվել:
ԱԿՏԻՎՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
Ընթացիկ ակտիվներ
 ակնկալվում է ակտիվն իրացնել կամ սպառել
սովորական գործառնական փուլի ընթացքում,
 ակտիվը պահվում է առևտրական նպատակով

 ակնկալվում է ակտիվն իրացնել հաշվետու

ժամանակաշրջանից հետո տասներկու ամսվա

ընթացքում
 դրամական միջոցների կամ դրանց
համարժեքների տեսքով են:
Ոչ ընթացիկ ակտիվներ
 Բոլոր այլ ակտիվները պետք է դասակարգվեն
որպես ոչ ընթացիկ:
ՈՉ ԸՆԹԱՑԻԿ ԱԿՏԻՎՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
 Ոչ ընթացիկ նյութական  Ոչ ընթացիկ ոչ նյութական
ակտիվներ ակտիվներ
 Մաշվող հիմնական միջոցներ  Ֆիրմային անուններ

 Հողամասեր  Համակարգչային ծրագրեր,

 Կենսաբանական ակտիվներ  Արտոնագրեր

 Ներդրումային գույք  Հեղինակային իրավունքներ

 Ֆինանսական  Լիցենզիաներ

վարձակալությամբ ստացված
հիմնական միջոցներ  Ոչ ընթացիկ ֆինանսական
 Օգտագործման համար ոչ ակտիվներ
 Ձեռք բերված բաժնետոմսեր
մատչելի հիմնական միջոցներ
 Ձեռք բերված պարտատոմսեր

 Տրամադրված
փոխառություններ
ԸՆԹԱՑԻԿ ԱԿՏԻՎՆԵՐԻ
ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ

 Պաշարներ և կենսաբանական
ակտիվներ
 Գործառնական և այլ ընթացիկ
դեբիտորական պարտքեր
 Ընթացիկ Ֆինանսական ներդրումներ
 Դրամական միջոցներ
ՊԱՍԻՎՆԵՐ- ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ
ՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ԳՈՅԱՑՄԱՆ
ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐ
 Սեփական կապիտալ
Սեփական կապիտալը կազմակերպության ակտիվների
մնացորդային բաժինն է՝ բոլոր պարտավորությունները
հանելուց հետո:

 Պարտավորություններ
Կազմակերպության ներկա պարտականությունն է`
որպես կատարված գործառնությունների (դեպքերի)
արդյունք, որի կատարումն ակնկալվում է, որ կհանգեցնի
կազմակերպությունից տնտեսական օգուտներ
մարմնավորող միջոցների արտահոսքի:
ՊԱՍԻՎՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
 Սեփական կապիտալ
Կանոնադրական կապիտալ
Էմիսիոն եկամուտ
Կուտակված շահույթ կամ վնաս:
Պահուստային կապիտալ
 Պարտավորություններ
Ոչ ընթացիկ պարտավորություններ
Երկարաժամկետ վարկեր, փոխառություններ
Պարտավորություններ ֆինանսական վարձակալության
գծով
Շնորհներ
Ընթացիկ պարտավորություններ
Կարճաժամկետ վարկեր, փոխառություններ
Գործառնական ե այլ ընթացիկ կրեդիտորական պարտքեր
ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
ԸՆԹԱՑԻԿԻ ԵՒ ՈՉ ԸՆԹԱՑԻԿ
 Կազմակերպությունը պարտավորությունը պետք է
դասակարգի որպես ընթացիկ, երբ`
 ակնկալում է այն մարել կազմակերպության սովորական
գործառնական փուլի ընթացքում,
 պահում է հիմնականում առևտրական նպատակներով,
 ենթակա է մարման հաշվետու ժամանակաշրջանից հետո
տասներկու ամսվա ընթացքում,
 կազմակերպությունը չունի անվերապահ իրավունք`
հետաձգելու պարտավորության մարումը հաշվետու
ժամանակաշրջանից հետո նվազագույնը տասներկու
ամիս:
 բոլոր այլ պարտավորությունները դասակարգվում են
որպես ոչ ընթացիկ:
ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՄԵԹՈԴԸ ԵՒ ԴՐԱ ՏԱՐՐԵԸ

Մեթոդը՝ հաշվապահական հաշվառման

օբյեկտների ուսումնասիրության և
հետազոտության եղանակների
ամբողջություննն է:
1. Փաստաթղթաորում
2. Գույքագրում
3. Հաշվապահական հաշիվներ
4. Կրկնակի գրանցում
5. Գնահատում
6. Կալկուլացիա
7. Հաշվապահական հաշվեկշիռ
8. Ֆինանսական հաշվետվություն
ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՎԱՐՄԱՆ
ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ

 1. Հաշվապահական հաշվառումը վարվում է՝

 1) կրկնակի գրանցման եղանակով՝ հաշվապահական
հաշվառման պլանին համապատասխան,
 2) անընդհատ՝ կազմակերպության պետական
գրանցման պահից մինչև նրա գործունեության
դադարեցման գրանցման համար դիմումը պետական
ռեգիստր մուտքագրելու օրը:
 2. Անալիտիկ (վերլուծական) հաշվառման և
սինթետիկ (ընդհանրացված) հաշվառման
տվյալները պետք է համապատասխանեն
միմյանց:
