BITWY MORSKIE

O GUADALCANAL
Mateusz Strzałkowski 1E
 TŁO WALK
Mimo zastopowania głównej ofensywy wojsk cesarskich w wyniku bitw na Morzu
Koralowym (4-6.05.1942) i o Midway (4-7.06.1942) armia japońska nie utraciła w dużym
zakresie zdolności ofensywnych. Wielkie natarcie lądowe, rozpoczęte na początku wojny na
Filipinach, nie miało w tym czasie tak druzgocąco – niepowstrzymanego impetu, ale toczyły
się ciężkie i zacięte walki, np. w Nowej Gwinei. Taka sytuacja strategiczna niepokoiła
dowództwo alianckie ponieważ, jeśli Japończykom udałoby się odnieść tam zwycięstwo, to
przecięliby linie zaopatrzeniowo – komunikacyjne Hawajów z Australią, co mogłoby
zaowocować na tyle tragicznymi skutkami, iż byłoby w stanie znów zapewnić Japończykom
trwałą inicjatywę w wojnie. Z tego powodu, kiedy dowództwo amerykańskie dowiedziało się
o budowie japońskiego lotniska na wyspie Guadalcanal w archipelagu Wysp Salomona, lądzie
o kluczowym strategicznym położeniu dla wspomnianego przecięcia linii komunikacyjnych,
postanowiło wyspę odbić. Guadalcanal, będące zagrożeniem dla aliantów, zdobyte wraz z
lotniskiem, mogło obrócić się przeciwko Cesarstwu i to w sposób na tyle skuteczny, że planiści
upatrywali w tym początek własnej ofensywy o znaczeniu rozstrzygającym dla całej wojny.
OBSZAR DZIAŁAŃ
 NIEKTÓRE TYPY OKRĘTÓW
BIORĄCYCH UDZIAŁ W WALKACH

Japoński pancernik typu Kongo

Pancernik US Navy typu North Carolina Krążownik japoński typu Furutaka

Niszczyciel US Navy typu Mahan
 BITWA KOŁO WYSPY SAVO (noc
8/9.08.1942)
najgorsza porażka US Navy w historii
7 sierpnia 1942 roku 1 dywizja piechoty morskiej generała Alexandra Vandergrifta wylądowała na wyspie
Guadalcanal celem wyparcia Japończyków, którzy zareagowali szybko w sposób zdecydowany i już w nocy z 8 na 9
sierpnia siły wiceadmirała Gun’ichi Mikawy zaatakowały grupę operacyjną 62 US Navy, przeprowadzającą i
ochraniającą desant, dowodzoną przez adm. Richmonda Turnera. Ten ostatni w dzień przed bitwą błędnie
zinterpretował meldunki zwiadu i przewidując dzienny atak lotniczy następnego dnia, polecił wycofanie się grupy
operacyjnej 61, w skład której wchodziły lotniskowce. Przyjmując wspomniane założenie poświęcił czas do
północy na naradę sztabową i ustawił grupę 62 na pozycjach zapewniających obronę jednostek desantowych.
Adm. Mikawa niezauważony zmierzał ku amerykańskiej flocie od zachodu. O 0:38 otrzymał meldunek o pozycji
Amerykanów. Japończycy, dalej niezauważeni (mimo odpalenia w stronę Amerykanów niecelnych torped!),
wyminęli dwa patrolujące niszczyciele mające zadanie podniesienia alarmu w razie ataku. O 1:37 natknęli się na
południowy zespół amerykański – dwa ciężkie krążowniki i dwa niszczyciele. Japończycy oświetliwszy cele flarami
otworzyli ogień. Element zaskoczenia okazał się tak silny, że nie dość, że wyeliminowali z działań cały zespół
zatopiwszy krążownik i uszkodziwszy drugi krążownik i niszczyciel, to zdezorientowani Amerykanie nie nadali
alarmu radiowego. Japończycy mogli bez żadnych przeszkód zaatakować zespół północny. Zatopili trzy krążowniki,
co pozostawiało na wodzie jeszcze tylko dwa niszczyciele i czyniło flotę USA de facto zniszczoną, a okręty
desantowe bezbronne. Mikawa ich jednak nie zniszczył, co być morze przesądziło o całości walk o Guadalcanal.
Zarządził odwrót, nie z powodu strat, które były znikome, ale w obawie, czy zdąży znaleźć się poza zasięgiem
lotnictwa przed świtem. Nie były to bezpodstawne obawy, gdyż mimo wcześniejszego odwrotu 10.08 lotnictwu
amerykańskiemu udało się storpedować i zatopić krążownik Kako.

SIŁY ALIANCKIE
Grupa operacyjna 62.6
Kontradmirał Victor A.C. Crutchley
(marynarka australijska)
Południowa grupa
HMAS Australia [krążownik], Flagowy
(marynarka australijska)
HMAS Canberra [krążownik],
zatopiony (marynarka australijska)
Chicago [krążownik], uszkodzony
Bagley [niszczyciel]
Patterson [niszczyciel], uszkodzony
Północna grupa
Vincennes [krążownik]-44,
zatopiony
Quincy [krążownik]-39, zatopiony
Astoria [krążownik]-34, zatopiony
Helm [niszczyciel]
Wilson [niszczyciel]
BITWA KOŁO WYSPY SAVO (noc
8/9.08.1942)
najgorsza porażka US Navy w historii
SIŁY JAPOŃSKIE
Grupa uderzeniowa
Wiceadmirał Gunichi Mikawa
Chokai [krążownik], Flagowy,
uszkodzony
Aoba [krążownik], uszkodzony
Furutaka [krążownik]
Kako [krążownik]
Kinugasa [krążownik]
Tenryu [krążownik lekki]
Yubari [krążownik lekki]
Yunagi [niszczyciel]
Szpica radarowa
Blue [niszczyciel]
Ralph Talbot [niszczyciel],
uszkodzony
Była to bezprecedensowa, kompletna porażka w
historii US Navy i tylko jej niewykorzystanie przez
Mikawę pozwoliło kontynuować operację na
Guadalcanal. W wyniku porażki zastopowane
zostały kariery wielu oficerów nawet stopni
admiralskich. Kpt. Riefkohl, na którym ciążyły
najpoważniejsze zarzuty za niepodniesienie
alarmu po japońskim ataku na południową grupę
floty, po przeniesieniu na mało znaczące
stanowisko na lądzie, popełnił samobójstwo.
Decydującym czynnikiem w tej bitwie było
zaskoczenie, nieprzygotowanie i zmęczenie po
operacji desantowej Amerykanów. Okazało się
również, że radary, na których Amerykanie
polegali w zakresie wykrywania okrętów wroga w
nocy, są nieużyteczne w tym miejscu - ich sygnał
zakłócany był przez pobliskie wyspy i wysepki.
 BITWA KOŁO WSCHODNICH WYSP
SALOMONA (24.08)
Mimo pogromu koło wyspy Savo amerykańskie siły lądowe na wyspie radziły sobie całkiem dobrze.
Aby dostarczyć wsparcie własnym i ostrzelać lotnisko (teraz amerykańskie), Japończycy wysłali pod
Guadalcanal silny zespół floty, zawierający przede wszystkim 2 duże i jeden mniejszy lotniskowiec, które
przetrwały Midway. Amerykanie przeciwstawili im silną flotę dowodzoną przez samego adm. Fletchera.
Rano 24.08 obu stronom udało się zlokalizować przeciwnika, Amerykanom lekki lotniskowiec Ryūjō.
Przeprowadzili nań pełnoskalowy atak bombowy i torpedowy, zakończony zatopieniem go, Ryūjō nie
miał się jak bronić, wysławszy swoje samoloty nad Guadalcanal. Był on jednak po części przynętą,
odciągającą samoloty US Navy od własnych lotniskowców. Około godz. 15 Japończycy wysłali z dwóch
dużych lotniskowców (Shōkaku i Zuikaku) atak, który choć wykryty i skontrowany przez myśliwce
pokładowe, zakończył się poważnym uszkodzeniem i pożarem na lotniskowcu USS Enterprise. Na
szczęście druga fala japońskich samolotów nie odnalazła celu, więc Enterprise udało się uratować. Co
więcej, Amerykanom wieczorem udało się odnaleźć i zaatakować japoński konwój z zaopatrzeniem dla
wojsk lądowych, zatopić lekki krążownik, niszczyciel, ciężki transportowiec i uszkodzić tender
wodnosamolotów. Tym samym Japończykom ani nie udało się pokonać amerykańskiej floty, ani
skutecznie dostarczyć posiłków i zaopatrzenia na ląd, ani uszkodzić lotniska Hendersona (atak z Ryūjō
się nie powiódł ). Było to zwycięstwo aliantów.
SIŁY ALIANCKIE
Grupa operacyjna 16
Wiceadmirał Frank Jack Fletcher
Grupa operacyjna 11
Vice Admiral Frank Jack Fletcher
Saratoga [lotniskowiec], Flagowy Hiei [pancernik]
Minneapolis [krążownik]
New Orleans [krążownik]
Phelps [niszczyciel]
Farragut [niszczyciel]
Worden [niszczyciel]
MacDonough [niszczyciel]
Dale [niszczyciel]
Grupa operacyjna 16
Kontradmirał Thomas C. Kinkaid
Enterprise [lotniskowiec],
Flagowy, uszkodzony
North [krążownik]rolina
[pancernik]-55
Portland [krążownik]
Atlanta [krążownik lekki]AA-51
Balch [niszczyciel]
Maury [niszczyciel]
Ellet [niszczyciel]
Benham [niszczyciel]
Grayson [niszczyciel]
Monssen [niszczyciel]
Grupa operacyjna 18
Kontradmirał Leigh Noyes
Wasp [lotniskowiec], Flagowy
San Francisco [krążownik]
San Juan [krążownik lekki]AA-54
Salt Lake City [krążownik]
Farenholt [niszczyciel]
Aaron Ward [niszczyciel]
Buchanan [niszczyciel]
Lang [niszczyciel]
Stack [niszczyciel]
Sterett [niszczyciel]
Selfridge [niszczyciel]
SIŁY JAPOŃSKIE
Grupa uderzeniowa
lotniskowców
BITWA KOŁO WSCHODNICH WYSP
Wiceadmirał Chuichi Nagumo
Shokaku [lotniskowiec], Flagowy
Zuikaku [lotniskowiec]
Kirishima [pancernik]
Kumano [krążownik]
SALOMONA (24.08)
Suzuya [krążownik]
← Działania morskie 23-26.08.1942
Chikuma [krążownik]
Kazagumo [niszczyciel]
Yugumo [niszczyciel]
Makigumo [niszczyciel]
Akigumo [niszczyciel]
Hatsukaze [niszczyciel]
Akizuki [niszczyciel]
Nagara [krążownik lekki]
Nowaki [niszczyciel]
Maikaze [niszczyciel]
Tanikaze [niszczyciel]
Siły mobilne
Kontradmirał Chuichi Hara
Ryujo [lotniskowiec lekki],
zatopiony
Tone [krążownik]
Amatsukaze [niszczyciel]
Tokitsukaze [niszczyciel]
Siły osłaniające
Kontradmirał Gunichi Mikawa
Chokai [krążownik]
Kinugasa [krążownik] ↑ Ataki bombowe na USS Enterprise ↑
Aoba [krążownik]
Furutaka [krążownik]
Jintsu [krążownik lekki],
uszkodzony
Suzukaze [niszczyciel]
Kawakaze [niszczyciel]
Umikaze [niszczyciel]
Kagero [niszczyciel]
Isokaze [niszczyciel]
Yayoi [niszczyciel]
Uzuki [niszczyciel]
 BITWA KOŁO PRZYLĄDKA ÉSPERANCE
(11/12.10)
Na wyspie amerykańska piechota morska toczyła ciężkie walki pod Matanikau z Japończykami z głębi wyspy. Obie strony
otrzymywały potrzebne zaopatrzenie i posiłki drogą morską, poprzez nocne konwoje. W nocy 11.10 Japończycy planowali
dostarczyć na przylądek Tassafaronga posiłki i artylerię. Dwa dni wcześniej z Nowej Kaledonii wyruszył z kolei amerykański konwój.
Zadanie oczyszczenia mu drogi dostał zespół operacyjny 64 kadm. Normana Scotta. Pamiętając katastrofę pod Savo ćwiczył on w
tym czasie intensywnie swoich ludzi w walkach nocnych. 11.10 o 22:50 Amerykanie wykryli zbliżających się z zachodu Japończyków.
Scott ustawił flotę w pozycji między Guadalcanalem a w. Savo w ten sposób, że mimo zamieszania spowodowanego nie zdążeniem
ustawienia się w szyku torowym trzech niszczycieli (co opóźniło rozpoczęcie skutecznego ostrzału) i niskiej odległości wykrycia
wroga przy pomocy starego typu radaru (Japończycy i tak nie mieli radarów w ogóle ), Scottowi udało się wykonać manewr
„poprzeczki nad T” (obejście czoła kolumny przeciwnika) i od ok. 23:50 prowadzić skuteczny ogień pełnymi salwami burtowymi.
Japończycy odpowiedzieli (jednak z racji samej pozycji ogromnie mniej skutecznie) i kadm. Aritomo Gotō nakazał zwrot o 180 ° w
prawo, lecz było za późno. Odległość między flotami spadła. Flagowy krążownik Aoba, jako pierwszy w szyku dostał się pod celny
ostrzał i został ciężko uszkodzony, zginął też kadm. Gotō. Następny krążownik – Furutaka został też szybko wyłączony z walki, by
potem zatonąć. Zatopiono jeszcze niszczyciel Fubuki. Jednakże amerykański niszczyciel Duncan omyłkowo podszedł do ataku
torpedowego i został zatopiony, nie tylko przez ogień wroga. Po kilku minutach starcia Japończycy uciekali ścigani, atakując wciąż
jednak, również torpedami, których chcąc uniknąć krążownik USS Bloise zapalił reflektory i okazało się to błędem – dostał się pod
celny ostrzał zdolnych jeszcze do prowadzenia ognia Japońskich jednostek, co spowodowało groźny pożar. Ciężki krążownik Salt Lake
City zasłonił go wtedy własnym kadłubem i odpowiedział ogniem. Scott zastopował pościg obawiając się chaotycznej walki, w której
wróg miałby przewagę ze względu na lepsze uzbrojenie torpedowe. Główne starcie zakończyło się taktycznym zwycięstwem
Amerykanów. Strategicznie jednak bitwa pozostała nierozstrzygnięta, ponieważ Japończykom udało się bez przeszkód wysadzić na
wyspie prawie 800 żołnierzy wraz z haubicami, mimo zatopienia dwóch niszczycieli przez lotnictwo amerykańskie.
 BITWA KOŁO PRZYLĄDKA
SIŁY ALIANCKIE SIŁY JAPOŃSKIE
ÉSPERANCE(11/12.10)
Grupa operacyjna 64 Grupa ostrzałowa

Kontradmirał Norman Kontradmirał

Scott Aritomo Goto †
San Francisco [krążownik], Aoba [krążownik],
Flagowy Flagowy, uszkodzony
Salt Lake City [krążownik], Furutaka [krążownik],
uszkodzony zatopiony
Boise [krążownik lekki], Furutaka [krążownik]
uszkodzony
Helena [krążownik lekki] Kinugasa [krążownik]
Farenhold [niszczyciel], Fubuki [niszczyciel],
uszkodzony zatopiony
Duncan [niszczyciel],
zatopiony Hatsuyuki [niszczyciel]

Laffey [niszczyciel] Grupa posiłkowa

Buchanan [niszczyciel] Nisshin [transportowiec

wodnosamolotów]

McCalla [niszczyciel] Chitose [transportowiec

wodnosamolotów]
Asagumo [niszczyciel]
Natsugumo [niszczyciel],
zatopiony
Yamagumo [niszczyciel]
Murakumo [niszczyciel],
zatopiony
Shirayuki [niszczyciel]
Akizuki [niszczyciel]

kursy flot podczas bitwy

 BITWA KOŁO WYSP SANTA CRUZ(26.10)
Kampania w rejonie Guadalcanal trwała już długo i japońskie dowództwo z adm. Isoroku Yamamoto na czele
chciało doprowadzić do rozstrzygnięcia na morzu, które zniwelowałoby porażkę pod Midway. Toczyły się w tym czasie
niezwykle krwawe walki na lądzie, znane jako bitwa o lotnisko Hendersona, gdzie piechota japońska, posunąwszy się
do przodu w starciach na okolicznych wzgórzach (tzw. Krwawy Grzbiet), przypuściła szturm na samo lotnisko. Zakończył
się on zdecydowaną i niezwykle krwawą porażką Japończyków. Dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej
Japonii wszak o tym jeszcze nie wiedziało. Na północny wschód od Guadalcanal koło wysp Santa Cruz rano 26.10
atakująca japońska flota, w której skład wchodziły cztery lotniskowce, wykryła flotę amerykańską z dwoma
lotniskowcami – USS Hornet i świeżo wyremontowany (po bitwie koło wsch. Wysp Salomona) USS Enterprise. Japończycy
wysłali atak lotniczy, jednak w tym samym czasie amerykańskie samoloty zwiadowcze odkryły zgrupowanie wroga i
uszkodziły bombą pokład lotniskowca Zuihō. Otrzymawszy sygnał od zwiadowców, Amerykanie wysłali kontratak. Obie
grupy samolotów minęły się w drodze do celów. Japońskiej udało się trafić Horneta bombami i torpedami oraz rozbiły
się o niego dwa uszkodzone bombowce. Spowodowało to wyłączenie lotniskowca z akcji. Enterprise trafiły dwie bomby,
ale mimo to zdołał przyjąć później powracające własne samoloty z obu lotniskowców. Japończycy uszkodzili także
pancernik i zatopili niszczyciel. Trwający w tym samym czasie nalot amerykański okazał się mniej skuteczny. Ciężko
uszkodzili lotniskowiec Shōkaku i uszkodziły jeden ciężki krążownik. Japończycy zdołali więc przeprowadzić drugi nalot
na odholowywanego Horneta. Po kolejnych trafieniach Amerykanie zmuszeni byli okręt zatopić. Niewątpliwie doszło do
taktycznej porażki US Navy, jednakże strona Japońska nie odniosła zwycięstwa na jakie liczyła, takiego, które
zniwelowałoby efekt ich porażki pod Midway. Niektórzy nawet nazywają Santa Cruz zwycięstwem pyrrusowym,
ponieważ nie dość, ze straty Japońskie były wyższe, to i dużo trudniejsze dla nich do odrobienia, niż dla Amerykanów,
na tyle, że do następnej bitwy z udziałem japońskich lotniskowców doszło dopiero w 1944 roku na Morzu Filipińskim.
SIŁY ALIANCKIE SIŁY JAPOŃSKIE
Grupa operacyjna 61 Grupa wsparcia
Kontradmirał Wiceadmirał
Thomas C. Kinkaid Nobutake Kondo
Grupa szturmowa
Grupa operacyjna 16
lotniskowców

BITWA KOŁO WYSP SANTA CRUZ (26.10)

Kontradmirał Wiceadmirał
Thomas C. Kinkaid Chuichi Nagumo
Enterprise [lotniskowiec]- Shokaku [lotniskowiec],
6, Flagowy, uszkodzony Flagowy, uszkodzony
South Dakota [pancernik]- Zuikaku [lotniskowiec]
57, uszkodzony
Portland [krążownik]-33, Zuiho [lotniskowiec]L,
uszkodzony uszkodzony
San Juan [krążownik
Kumano [krążownik]
KURSY:
lekki]AA-54, uszkodzony
Cushing [niszczyciel]-376 Kumano [krążownik] A- grupa operacyjna lotniskowców USA: Hornet i Enterprise (czarna linia)
Preston [niszczyciel]-379 Suzuya [krążownik]
Smith [niszczyciel]-378, Chikuma [krążownik],
B- japońskie „główne” siły pod dowództwem wadm. Chuichi Nagumo z
uszkodzony uszkodzony
Maury [niszczyciel]-401 Hatsukaze [niszczyciel] lotniskowcami Zuiho, Shokaku, i Zuikaku (ciągła czerwona linia)
Conyngham [niszczyciel]
Shaw [niszczyciel]-373
Yukikaze [niszczyciel]
Maikaze [niszczyciel]
C- japoński lotniskowiec Junyo pod kadm. Kakuji Kakuta (kropkowana czerwona linia)
Porter [niszczyciel]-356,
zatopiony
Hamakaze [niszczyciel] D-Japońskie „Grupa natarcia” i „Awangarda” (czerwone strzałki)
Grupa operacyjna 17 Amatsukaze [niszczyciel]
Kontradmirał
E- odwrót Zuiho i Shokaku
Tokitsukaze [niszczyciel]
George D. Murray
Hornet [lotniskowiec]-8,
Arashi [niszczyciel]
F- Zuikaku i Junyo wypuszczają ok godz. 15 atak na uszkodzonego USS
Flagowy, zatopiony
Northampton [krążownik] Teruzuki [niszczyciel] Hornet
Pensacola [krążownik]-24 Grupa natarcia
San Diego [krążownik Winaedmirał
lekki]AA-53 Nobutake Kondo
Juneau [krążownik
Atago [krążownik] Flagowy
Ponumerowane żółte kropki:
lekki]AA-52
Morris [niszczyciel]-417 Takao [krążownik] 1- 08:30-Zuiho trafiony
Anderson [niszczyciel]-411 Myoko [krążownik]
Hughes [niszczyciel]-410,
Maya [krążownik]
2- 10:15-Hornet poważnie uszkodzony i niezdolny do walki
uszkodzony
Mustin [niszczyciel]-413 Kongo [pancernik]
Awangarda
3- 10:20-Shokaku trafiony
Russell [niszczyciel]-414 Haruna [pancernik]
Barton [niszczyciel]-599 Junyo [lotniskowiec] Kontradmirał Hiroake Abe 4- 11:15-Enterprise trafiony
Grupa operacyjna 64
Rear Admiral
Isuzu [krążownik lekki] Hiei [pancernik], Flagowy
5- 12:30-Zuiho i Shokaku wycofują się z obszaru działań.
Willis Augustus Lee Makinami [niszczyciel] Kirishima [pancernik]

Washington [pancernik]- Suzuya [krążownik]

Kawakaze [niszczyciel]
56, Flagowy
Tone [krążownik]
San Francisco [krążownik]- Suzukaze [niszczyciel]
38 Chukuma [krążownik]
Helena [krążownik lekki]-
Naganami [niszczyciel]
50 Nagara [krążownik lekki]
Atlanta [krążownik
lekki]AA-51
Umikaze [niszczyciel] Makigumo [niszczyciel]
Wybuchy pocisków przeciwlotniczych →
Aaron Ward [niszczyciel]-
483 Takanami [niszczyciel] Akigumo [niszczyciel]
wystrzeliwanych w atakujące japońskie
Benham [niszczyciel]-397 Kuroshio [niszczyciel] Urakaze [niszczyciel]
Fletcher [niszczyciel]-445 Hayashio [niszczyciel]
samoloty wypełniają niebo nas USS
Kazagumo [niszczyciel]
Lansdowne [niszczyciel]-
Oyashio [niszczyciel]
Enterprise i okrętami go osłaniającymi.
486
Lardner [niszczyciel]-487 Kagero [niszczyciel]
Fugumo [niszczyciel]
wyspa Guadalcanal
Tanikaze [niszczyciel]
McCalla [niszczyciel]-488
Isokaze [niszczyciel]
 PIERWSZA BITWA MORSKA O
GUADALCANAL (noc 13.11)
W dalszym ciągu trwała na lądzie sytuacja sprzed bitwy koło Esperance, czyli nieustające zajadłe walki. Żeby utrzymać pozycje i zdolność
operacyjną wojska, obie strony zaopatrywały piechotę drogą morską. 11 i 12 listopada Amerykanie wysadzili na wyspie własny transport,
ochraniany przez Grupę wsparcia kadm. Daniela Callaghana, składającą się z 2 ciężkich, 3 lekkich krążowników i 8 niszczycieli. Ponadto na te
wody zmierzały dwa pancerniki – USS Washington i South Dakota, jednak się spóźniły i nie wzięły udziału w nadchodzących wydarzeniach.
Bowiem w tym samym czasie japoński zespół pod dowództwem wadm. Hiroaki Abe zmierzał pod Guadalcanal od zachodu. Składał się z 14
niszczycieli, lekkiego krążownika i aż dwóch szybkich pancerników, które miały za zadanie swoimi potężnymi działami kalibru 356mm wreszcie
położyć kres operacyjności lotniska Hendersona, dającego Amerykanom przewagę w powietrzu. Poza tym konwój ten miał wysadzić na wyspie
sporych rozmiarów transport piechoty.
W nocy 13 marca ok. 01:20 Amerykanie dowiedzieli się o flocie przeciwnika. Callaghan planował powtórzyć manewr z bitwy koło Esperance
- przegradzając kanał między Guadalcanal a Savo; jednak na skutek problemów z radarem, chaosem komunikacyjnym nie udało mu się
uporządkować floty przed nadpłynięciem Japończyków. O 1:40 czołowe amerykańskie niszczyciele i krążownik Atlanta wpadły na dwa japońskie
niszczyciele. Amerykanie wykonali tylko zwrot, nie otwierając ognia, znów na skutek chaosu komunikacyjnego i tym samym stracili przewagę jaką
zapewniał radar. Cesarska flota płynęła w kilku równoległych kolumnach i zespół amerykański znalazł się w środku wrogiej floty. Włączone
reflektory Atlanty stanowiły doskonały cel i stała się obiektem zmasowanego torpedowania i ostrzału, także przez pancernik Hiei, z którym
podjęły nierówną walkę niszczyciele. W wyniku chaotycznego starcia zatonęły dwa ,i jeden japoński po części z powodu omyłkowego ognia z
Hiei, któremu wprawdzie mniejsze amerykańskie okręty nie mogły poważnie zaszkodzić, jednak zdołały wywołać pożary. W międzyczasie
amerykańskie krążowniki starły się z japońskimi niszczycielami w sposób niezwykle chaotyczny do tego stopnia, że ciężki krążownik San Francisco
ostrzelał omyłkowo uszkodzoną Atlantę. On jednak w chwilę później znalazł się zaledwie 2 kilometry od Hiei i otworzył doń ogień. Do walki
włączyła się cała reszta obu flot. Wynik bezpośredniego starcia pancernika z krążownikiem jest oczywisty, na zdemolowanym (ale nie
zatopionym) San Francisco śmierć poniósł adm. Callaghan, jednakże zdołano zadać Hiei poważne uszkodzenia, a w szczególności uszkodzić
maszynę sterową. Po rozejściu się sił głównych japoński niszczyciel zdołał zatopić jeszcze amerykański niszczyciel i uszkodzić krążownik Juneau,
który został niespodziewanie posłany na dno rankiem przez okręt podwodny I-26. W tym czasie musiano też samozatopić Atlantę, na której
pokładzie zginął Norman Scott, zwycięzca spod Esperance. Pancernik Hiei został wszakże obezwładniony i dobiło go rankiem alianckie lotnictwo.
Straty Amerykanów - 1439 osób - były blisko dwa razy większe niż japońskie i tak też przedstawiały się w okrętach, w dalszym ciągu jednak
japońska marynarka wojenna nie była w stanie ostrzelać skutecznie lotniska Hendersona.

SIŁY ALIANCKIE
Grupa operacyjna 67.4
Kontradmirał Daniel J.
Callaghan†
San Francisco [krążownik],
flagowy, uszkodzony
Portland [krążownik],
uszkodzony
Helena [krążownik lekki]
Atlanta [krążownik lekki
przeciwlotniczy], zatopiony
Juneau [krążownik lekki
przeciwlotniczy], zatopiony
Cushing [niszczyciel], zatopiony Inazuma [niszczyciel]
Laffey [niszczyciel]-, zatopiony
Sterett [niszczyciel],
uszkodzony
O'Bannon [niszczyciel]
Aaron Ward [niszczyciel],
uszkodzony
Barton [niszczyciel], zatopiony
Monssen [niszczyciel],
zatopiony
Fletcher [niszczyciel]-
PIERWSZA BITWA MORSKA O
GUADALCANAL (noc 13.11)
SIŁY JAPOŃSKIE
Grupa ostrzałowa
Wiceadmirał Nobutake Kondo
Hiei [pancernik], flagowy,
zatopiony
Kirishima [pancernik]
Nagara [krążownik lekki]
Akatsuki [niszczyciel], zatopiony
Ikazuki [niszczyciel]
Amatsukaze [niszczyciel]
Yukikaze [niszczyciel]
Teruzuki [niszczyciel]
Asagumo [niszczyciel]
Harusame [niszczyciel]
Murasame [niszczyciel]
Yudachi [niszczyciel], zatopiony
Samidare [niszczyciel]
→
Z powodu chaosu możliwe jest tylko ogólne
odtworzenie kursu jednostek podczas bitwy
 DRUGA BITWA MORSKA O
GUADALCANAL (noc 14/15.11)
Japończycy nie zrezygnowali z lądowania na wyspie ze wsparciem dla przegrywających własnych jednostek i do
jego osłony wysłany został zespół wiceadmirała Nobutake Kondō, którego trzon stanowił szybki pancernik Kirishima
(bliźniaczy Hiei). Zadanie udaremnienia desantu postawiono przed kadm. Willisem A. Lee dowodzącym dwoma
nowoczesnymi pancernikami – Washington i South Dakota.
Korzystając z wcześniejszego wykrycia wroga, Japończycy próbowali zaskoczyć amerykańską flotę, ta jednak
wykonała niespodziewany przez nich zwrot i dostrzegła podkradającego się wroga, który jednak zdołał ujść bez strat,
działo się to po godz. 23.
Następnie starły się niszczyciele obu stron, szybkie natarcie doświadczonych w takiej walce Japończyków
zakończyło się zwycięstwem – przetrwał tylko jeden z czterech amerykańskich niszczycieli. Nadpłynęły wtedy oba
pancerniki amerykańskie, natychmiast eliminując niszczyciel Ayanami. Jako, że Washington wyforsował się do przodu,
pancernik South Dakota znalazł się na celowniku całej floty wroga. Walczył długo i zażarcie, wyminął ponad 30 torped,
jednak doznał ciężkich uszkodzeń i dowódca zadecydował o wycofaniu statku z walki. Wtedy Washington obserwujący
do tej pory niewiedzących o nim Japończyków na radarze, włączył się do walki i mimo początkowych problemów, gdy
pancernik Kirishima zapalił reflektory, spuścił nań tak potężną nawałę ognia pełnych salw burtowych, że bardzo szybko
zmienił go w płonący i niesterowny wrak, ratując tym samym w dodatku South Dakotę, która mogła się w tym czasie
spokojnie wycofać. Był to jedyny przypadek w Wojnie na Pacyfiku, gdy pancernik faktycznie i bezspornie posłał na dno
inny pancernik. Następnie Washington mimo iż osamotniony, spróbował odnaleźć japońskie transportowce, unikając
całego zespołu polujących nań niszczycieli. Być może to skłoniło dowódcę japońskiego desantu do wyładunku jedynie
niewielkiej części sprzętu, a i tak większość transportu została rankiem wyeliminowana przez US Navy i lotnictwo.
 DRUGA BITWA MORSKA O
SIŁY ALIANCKIE
Grupa operacyjna 64

Kontradmirał Willis Lee

GUADALCANAL (noc 14/15.11)
SIŁY JAPOŃSKIE
Grupa natarcia
Vice Admirał Nobutake
Kondo
Washington [pancernik], Oddział ostrzałowy
flagowy
South Dakota [pancernik], Vice Admirał Nobutake
uszkodzony Kondo
Walke [niszczyciel], Atago [krążownik], flagowy,
zatopiony uszkodzony
Benham [niszczyciel], Kirishima [pancernik],
zatopiony zatopiony
Preston [niszczyciel],
zatopiony Takao [krążownik]

Gwin [niszczyciel],
uszkodzony

Oddział osłaniający Oddział oczyszczający

Kontradmirał Susumu Kontradmirał Shintaro
Kimura Hashimoto
Nagara [krążownik lekki], Sendai [krążownik lekki],
flagowy flagowy
Shirayuki [niszczyciel] Uranami [niszczyciel]
Hatsuyuki [niszczyciel] Shikinami [niszczyciel]

Teruzuki [niszczyciel] Ayanami [niszczyciel],

zatopiony
Samidara [niszczyciel]
Inazuma [niszczyciel] USS Washington prowadzi ostrzał z głównych baterii
Asagumo [niszczyciel]
 EPILOG

Choć 30.11.1942 roku Amerykanie w wyniku błędów w dowodzeniu przegrali (pod względem
strat) niewielką bitwę morską pod Tassafaronga, to Japończykom udało się ewakuować z wyspy
tylko resztki swojej piechoty, które zdołały przetrwać walki z Marines. O zwycięstwie pod
Guadalcanal zadecydowało w dużej mierze męstwo i upór Marines gen. Vandergrifta, a można by
powiedzieć, ze US Navy wygrała dzięki cierpliwości i wielokrotnie większemu potencjałowi
uzupełnień. Nie będzie to jednak do końca prawda, w toku tych wielu starć, z których opisane
zostały tu tylko duże bitwy, a nie małe potyczki, amerykańscy dowódcy i załogi potrafiły pokazać
swą wartość i skuteczność. 8 grudnia 1943 roku Amerykanie znaleźli puste plaże na przylądku
Esperance i dzień później kampania o Guadalcanal oficjalnie zakończyła się zwycięstwem aliantów.

lotnisko Hendersona dzisiaj

 Bibliografia
• http://www.friesian.com/history/guadal.htm
• Wikipedia polska i angielska
• https://www.dailymotion.com/video/x2j4mi5