Mga Pundasyon ng

Wasto, Angkop, at
Mabisang Paggamit
ng Wika
Sa huling bahagi ng dekada 1950, nagsimulang

namayani ang “kakayahang lingguwistiko”

bilang paliwanag sa kakayahan ng tao na

mabisang magamit ang wika.

 NOEM CHOMSKY
 Isinilang noong 1928

 Pangunahing tagapagsulong ng

“kakayahang lingguwistiko”

 Isang lingguwista na naniniwalang ang tao

ay isinilang na may language acquisition

device o LAD na responsible sa natural na

pagkatuto at paggamit ng wika

Dahil sa language acquisition device (LAD), nagagawa ng taong

 Masagap ang wika,

 Maintindihan at magamit ito, at

 Matiyak na tama ang ayos nito upang madaling

maintindihan
Kakayahang Lingguwistiko
Tumutukoy sa natural na kaalaman ng tao

sa sistema ng kaniyang wika, dahilan kaya

nagagamit niya ito ng tama at mabisa

Ito rin ang pundasyon ng kanyang generative grammar-

generate na nangangahulugang “lumukha”, “bumuo”,

o “magbigay” at grammar o ang “Sistema ng isang

Wika”
ka nanagbibigay sa
 Ito ay tumutukoy sa abilidad ng tao namakabuo at

ad nagumamit at
makaunawa ng maayos atmakabuluhang pangungusap.

ka.
 Ayon kay Noam Chomsky (1965) ito ay isang ideyal na
sistema na di-malay o likas na kaalaman ng tao hinggil sa
gramatika na nagbibigay sa kaniya ng kapasidad na
gumamit at makaunawa ng wika
 Kakambal ng kakayahang lingguwistiko (linguistic competence) ang pagpapamalas lingguwistiko (linguistic performance).

Ang una ay ang kaalaman samantalang ang ikalawa ay ang aktuwal na paggamit (Chomsky 1966).
Halimbawa:

Hindi inaasahan ng isang aktres na siya ang mag-uuwi ng

parangal kaya nang umakyat siya ng entablado, kahit alam

niya ang grammatika ay utal-utal siyang magsalita at paulit-ulit

ang kaniyang sinasabi dahil bigla siyang nakaramdam ng

magkahalong tuwa at kaba

 Maari ring makaapekto sa tugmaan ng kakayahang
lingguwistiko at pagpapamalas lingguwistiko ang Freudian
slip, isang ideya ukol sa ugnayan ng wika at isip na bahagi
ng mas malawak na teorya.

 Ang Freudian Slip ay ang pagkakamali sa sinasabi o

isinusulat dahil sa pamamayani ng isang kaisipan na sinubok
itago sa bahaging subconscious o unconscious ng isip.
 Dahilan kung bakit kahit malinaw naman ang nakasulat, minsan
namamali ang tao sa kaniyang binabasa at iba ang lumalabas sa
kaniyang bibig; o di niya masabi-sabi ang isang salita kahit alam
niya ito at nasa dulo na ng kaniyang dila.

 Inaagaw ang malay ng tao sa kaniyang sinasabi o sinusulat kaya

nakakalusot ang ilang mali sa pagpapahayag.
Kakayahang Komunikatibo
 Ayon kay Dell Hymes (1972), isang lingguwista at
antropologo, hindi lamang dapat sinasaklaw ng
kasanayan ang pagiging tama ng pagkakabuo ng
mga pangungusap, kundi ang pagiging angkop ng
mga ito, depende sa sitwasyon.
 Dapat alam ng tao hindi lamang ang tamang ayos ng sasabihin,
kundi kailan dapat o hindi dapat sabihin; ano lamang ba ang
puwedeng pag-usapan; kanino lamang ito puwede sabihin;
saan sasabihin; at paano sasabihin.

 Hindi lamang dapat tuntunin ang tuon ng kasanayan, kundi

maging ang dapat iasal sa paggamit ng wika.
 Sinuportahan nina Michael Canale at Merrill Swain, mga
dalubhasa sa pagkatuto ng ikalawang wika, ang pagsusulong ng
kakayahang komunikatibo.

 Batay sa simulain ni Hymes, binuo nila ang isang modelo ng

kakayahang komunikatibo (1980) na lumilinang ng apat na tiyak
na kakayahan

 Kakayahang Panggramatika, Kakayahang

Sosyolingguwistiko, Kakayahang Pandiskurso, Kakayahang
Estratehiko
Ang kakayahang panggramatika ay ang kaalaman sa
kayarian ng mga tunog, salita, pangungusap, at
pagpapakahulugan ng isang wika. Ito ang katumbas ng
kakayahang lingguwistiko ni Chomsky na naniniwalang
ang tao ay may likas na kaalaman sa mga tuntunin at
Sistema ng kaniyang wika kaya nagagawa ng tao na
gamitin ito nang may tamang estruktura.
Ang kakayahang sosyolingguwistiko ay ang
kakayahang gamitin nang angkop ang wika depende
sa sitwasyon. Hindi lamang ito nakatuon sa pagiging
tama ng kayarian ng pahayag kundi sa pagiging
nararapat nito, depende sa kung sino ang kausap,
saan nagaganap ang usapan, ano ang gamit sa
pakikipag-usap, at kailan ito nagaganap.