ANG MGA KATANGIAN NG

PAGAPAKATAO
 Pagka-ano
(material na
kalikasan)
Tao
Pagka-sino
(kaluluwa)
KALIKASAN NG TAO
 Paningin
Pandinig
Panlabas Pang-amoy
Pandama
Panlasa
Pandama
Kamalayan
Katawan
Imahinasyon
Kilos Panloob Memorya
Instinct
Materyal
na
Kalikasan Pagmamahal
Mga Paghahangad
(Pagka-ano Pangunahing Pagkatuwa
ng tao) Positibong
Pag-asa
Emosyon
Pagiging matatag

Emosyon
Pagkamuhi
Pag-iwas
Mga
Pangunahing Pagdadalamhati
Negatibong Kawalan ng pag-asa
Emosyon
Pagkatakot
Pagkagalit
Ang tao ay iba sa hayop dahil siya ay:
• May kakayahang mag-isip (pagkarasyonal)
• May kakayahang itakda nag kaniyang mga kilos para sa
katotohanan at kabutihan (pagkamalaya)

Kung kaya... Bukod tangi ang tao dahil sa kaniyang ISIP at

KILOS-LOOB at may kamalayan siya sa kaniyang pagtungo sa
sariling kaganapan (has potential of becoming)

“The man was created in the image and likeness

of GOD”
 Pagka-ano
(material na
kalikasan)
Tao
Pagka-sino
(kaluluwa)
MAHIRAP MAGPAKATAO…
pagka-sino…
• Tumutukoy sa Persona (person) ng tao…

PERSONA

Binubuo ito ng mga katangiang nagpapabukod-tangi sa kaniya sa

kapuwa niya tao
Halimbawa…
Nagiging
Pero magkaiba BUKOD-TANGI
sila mag-isip at ang bawat tao
tumugon dahil sa…
tuwing
maharap sila sa Pag-iisip
parehong Pagpapasiya
sitwasyon Pagkilos

Ang kambal na parehong mahilig umawit at pareho ang uri ng musikang gusto
nila…
Ang tao ay nilikhang hindi
tapos…

hindi ipinagkaloob sa
kaniyang pagkasilang ang
lahat nga mga katangiang
nagpapabukod tangi sa
kaniya
dahil unti niyang nililikha sa
kaniyang sarili ang mga ito
habang siya ay nagkakaedad
Ang paglikha ng PAGKA-SINO ng tao ay
dumaraan sa tatlong (3) yugto:

1. Ang tao bilang INDIBIDWAL

2. Ang tao bilang PERSONA

3. Ang tao bilang PERSONALIDAD

 Ang tao bilang
Unang Yugto:
INDIBIDWAL...
- tumutukoy sa pagiging hiwalay niya sa ibang tao…
nagsimula na siyang
mag-okupa ng espasyo
na hiwalay sa ibang
sanggol
Dahil sa kaniyang
kamalayan at
kalayaan, nasa kamay
niya nag pagbuo ng
kaniyang pagka-sino
 Ang tao bilang
Unang Yugto:
INDIBIDWAL...
- tumutukoy sa pagiging hiwalay niya sa ibang tao…

Ang pagka-indibidwal
ng tao ay isang
proyektong kaniyang
bubuuin habang-
buhay bilang nilalang
na HINDI TAPOS o
(unfinished).
 Ang tao bilang
Unang Yugto:
INDIBIDWAL...
- tumutukoy sa pagiging hiwalay niya sa ibang tao…

Ang aso kahit

ipinanganak na
hiwalay sa ibang aso,
ay ganap nang aso
mula sa kaniyang
pagsilang…

BAKIT?
 Ang tao bilang
Unang Yugto:
INDIBIDWAL..
- tumutukoy sa pagiging hiwalay niya sa ibang tao…
nagsimula na siyang
mag-okupa ng espasyo
na hiwalay sa ibang
sanggol
Dahil sa kaniyang
kamalayan at
kalayaan, nasa kamay
niya nag pagbuo ng
kaniyang pagka-sino
Ikalawang Yugto: Ang tao bilang
PERSONA...
- isang PROSESO ng pagpupunyagi tungo sa pagiging GANAP NA SIYA
Bilang Persona may halaga ang tao sa kaniyang sarili mismo…

Dahil BUKOD – TANGI siya……

Hindi siya mauulit (unrepeatable)
Hindi siya mauuwi sa anuman (irreducible)

Ibig sabihin, hindi siya mababawasan at maibababa sa kaniyang

pagkatao dahil “BUO” siya bilang tao. (Dy, 2012, ph 295)
Ikalawang Yugto: Ang tao bilang
PERSONA…

“Kaya napakahalaga ang pagtuklas at pag-unlad niya ng kaniyang

mga TALENTO, HILIG AT KAKAYAHAN
upang mabuo niya ang kaniyang PAGKA-SINO…

Ang persona ay tumutukoy sa paglikha ng pagka-sino ng tao…

PROCESS…..
Ikatlong Yugto: Ang tao bilang
PERSONALIDAD…
- Tumutukoy sa pagkamit ng tao ng kaniyang KABUUAN…
- Resulta ng kaniyang pagpupunyagi sa pag-buo ng kaiyang
pagka-sino (nangyari sa yugto ng tao bilang persona)
- May matibay na pagpapahalaga at paniniwala, totoo sa
kaniyang sarili at tapat sa kaniyang misyon.
- Hindi nagpapadala sa impluwensiya ng kapaligiran at
teknolohiya dahil sa matibay na paninindigan.
- Mataas ang antas ng kaniyang pagka-persona
Ikatlong Yugto: Ang tao bilang
PERSONALIDAD…
Ang pagkamit ng pagka-personalidad ng tao ay nangangailangan
ng:
• pagbuo (integration) ng kaniyang pag-iisip
• pagkagusto (willingness)
• pananalita
• pagkilos tungo sa isang pagpapahalagang magbibigkis sa lahat
ng mga ito
Ikatlong Yugto: Ang tao bilang
PERSONALIDAD…

“Mabubuo lamang ang kaniyang sarili

kung itatalaga niya ang kaniyang
PAGKA-SINO sa
PAGLILINGKO SA KANIYANG KAPUWA,
lalo na sa mga nangangailangan”.
Ikatlong Yugto: Ang tao bilang
PERSONALIDAD…

Hindi lahat ng tao ay personalidad dahil

hindi nila nakamit ang mataas na antas
ng kanilang pagka-persona…..
Ang paglikha ng PAGKA-SINO ng tao ay
dumaraan sa tatlong (3) yugto:

1. Ang tao bilang INDIBIDWAL

2. Ang tao bilang PERSONA

3. Ang tao bilang PERSONALIDAD

TANDAAN:

Ang PAGKA-SINO ng tao ay binubuo

ng mga katangiang NAGPAPABUKOD-
TANGI SA KANIYA SA KAPUWA NIYA
TAO.
IBIG-SABIHIN

MATERYAL Sa kabila ng pagkakaroon

NA ng lahat ng tao ang mga
KALIKASAN katangiang ito, nahuhubog
ang pagka-sino ng tao sa
ISPIRITWAL paraan kung PAANO
NA
KALIKASAN ginagamit ang mga ito.
“Sa bawat kilos ko, anong
uri ng tao ang binubuo ko
sa aking sarili?”
TATLONG KATANGIAN
NG TAO BILANG
PERSONA
Scheler (1974, ph 37-42)
 TATLONG KATANGIAN NG TAO BILANG
PERSONA …
1. May KAMALAYAN sa sarili
2. May kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA
NG MGA UMIIRAL
3. Umiiral ng NAGMAMAHAL
 KAMALAYAN sa sarili

May kakayahan ang tao

na magnilay (Reflect) o
gawing obheto ng
kaniyang isip ang
kaniyang sarili

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 KAMALAYAN sa sarili

Dahil sa kaniyang pagninilay,

ALAM NIYA NA ALAM NIYA o
HINDI NIYA ALAM

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 KAMALAYAN sa sarili

Nagiging mundo ang kaniyang kapaligiran

dahil sa kaniyang kakayahan na
pag-isipan ang kaniyang sarili

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 - tinuturing ng isang guro bilang kaniyang mundo ang
anumang tao o bagay na may kaugnayan sa kaniyang
pagtuturo

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 TANDAAN:
Walang mundo
ang hayop dahil
lagi niyang dala
ang kaniyang
kapaligiran sa
kaniyang
organismo.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 “Ang taong may kamalayan sa sarili ay may
pagtanggap sa kaniyang mga talento na
magagamit niya sa kaniyang pakikibahagi
sa mundo”

MAGBIGAY NG HALIMBAWA…

“Dito NANGGAGALING ANG POSITIBONG PAGTINGIN NIYA

SA SARILI. Ito ang nagpapatibay ng kaniyang kalooban sa
pagtugon sa kaniyang bokasyon at tunguhin sa buhay”
(Moga, 2005)

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 Napauunlad niya ang kaniyang
kamalayan sa sarili.

Malaki ang kakayahan niyang

ilarawan at bigyang-kahulugan ang
Dahil sa kakayahan ng tao mga imahe at palatandaan ng
sa pag-iisip kalikasan, kilos, at mga panaginip.

Nakatutulong ang mga ito upang

mabantayan at mapaghandaan niya
ang mga sitwasyon sa buhay lalo na
ang mga hindi kanais-nais.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … KAMALAYAN SA SARILI

 Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA
NG MGA UMIIRAL
Ito ang kakayahang
kumuha ng buod o May kakayahan ang tao na
esensiya ng mga bumuo ng konklusiyon
partikular na umiiral. mula sa isang pangyayari.

INTERPRET MAKE CONCLUSIONS

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
UMIIRAL
 Nakita ni Buddha ang apat na lalaki

Matanda May Ketong Bangkay Pulubi

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
UMIIRAL
 Nakita ni Buddha ang apat na lalaki

Matanda, may ketong, bangkay, pulubi

Nakabuo si Buddha ng buod ng buhay:

“Ang buhay ay isang pagdurusa”

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
UMIIRAL
 Nakita ni Buddha ang apat na lalaki

Matanda May Ketong Bangkay Pulubi

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
UMIIRAL
 Nakikita ng tao ang esensiya
ng mga umiiral (essence of Ang paghanga o
existence) kung humahanga at pagkamanghang ito ay
namamangha na siya sa magbubunga ng
kagandahan ng mga bagay sa kaniyang
kaniyang paligid, pagkamalikhain, pag-
nauunawaan na niya ang unawa, at pagiging
layunin ng pag-iral ng mga mapanagutan sa mga
ito, at ang kaugnayan ng mga bagay-bagay sa
ito sa kaniyang pag-unlad. kaniyang buhay.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
 Halimbawa:
Nalilinang ang kaniyang kakayahan na makita ang esensiya
mga bagay o tao sa kaniiyang paligid

ang upuan at ang ang narra at ang guro sa EsP at ang

pagka-upuan nito, pagkapuno nito, pagka-guro nito
Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
 Ang tao ay may kakayahang
Ang buod o esensiya na magmahal
nabuo mula sa mga
dahil ang puso
partikular na bagayniya
na ay
umiiral ay
naghihintay ng tugon sa magmahal.
nakalaang tao.

There is something to Dahil ang tao ay may

be addressed in a kakayahang tumugon
particular situation

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
 Mula sa mga natuklasan ni Buddha na nagdulot ng
kalungkutan at sobrang pagkabagabag sa kaniya

bumuo siya ng mga mahahalagang prinsipyong nararapat

isabuhay ng tao upang matigil ang kahirapan.

Ang pagtugon niya sa mga sitwasyong nakaantig sa kaniyang

kalooban ay mahalagang kilos upang mag-isip at gumawa
siya ng mga angkop at mabisang solusyon sa kahirapan
Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … Kakayahang KUMUHA NG BUOD O ESENSIYA NG MGA
 UMIIRAL NA NAGMAMAHAL
Ang umiiral na nagmamahal ang
pinakamahalagang
katangian ng tao BILANG PERSONA.
Ens
Amans
Ang ens amans ay salitang Latin na ang
kahulugan ay umiiral na nagmamahal.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Mula sa mga natuklasan ni Buddha na nagdulot ng
kalungkutan at sobrang pagkabagabag sa kaniya
Ang pagtugon ni Buddha
AY KILOS NG PAGMAMAHAL
bumuo siya ng mga mahahalagang prinsipyong nararapat
isabuhay ng tao upang matigil ang kahirapan.

Ang pagtugon niya sa mga sitwasyong nakaantig sa kaniyang

kalooban ay mahalagang kilos upang mag-isip at gumawa
siya ng mga angkop at mabisang solusyon sa kahirapan
Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL
 Ang tao ay may
dahil ang puso niya ay
kakayahang
nakalaang
magmahal
MAGMAHAL

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Kumikilos dahil siya ay
ang tao UMIIRAL NA
para sa NAGMAMAHAL
KABUTIHAN (ens mans)

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 PAANO MO IPINAMAMALAS ANG IYONG KATANGIAN NA
UMIIRAL NA NAGMAMAHAL?
Ang PAGMAMAHAL ay galaw ng damdamin
patungo sa mga tao at iba pang bagay na may
halaga (value).

Ito ang pinakapangunahing kilos dahil

nakabatay dito ang lahat ng pagkilos ng tao at….

ANG TUNGUHIN NG LAHAT NG MABUTING KILOS

AY PAGMAMAHAL.
Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL
 PAANO MO IPINAMAMALAS ANG IYONG KATANGIAN NA
UMIIRAL NA NAGMAMAHAL?

Nangamba ka na ANO ANG

baka lumaki ang GAGAWIN
bayarin ng paaralan MO?
sa tubig….

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 PAANO MO IPINAMAMALAS ANG IYONG KATANGIAN NA UMIIRAL NA
NAGMAMAHAL?

Ang inyong mga kasagutan ay

maituturing na
MABUTING KILOS

Ang pagmamalasakit mo ay
patunay ng iyong
pagmamahal

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Hindi maituturing na bulag ang pagmamahal dahil
nakikita ng taong nagmamahal ang halaga ng
minamahal.

Kaya hindi totoo ang kasabihang “Love is blind.”

Blaise Pascal
“May sariling katwiran ang pagmamahal na hindi maunawaan ng mismong katwiran.”

“May sariling katuwiran ang pagmamahal na hindi maunawaan ng

mismong katwiran.”

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Hindi maituturing na bulag ang pagmamahal
dahil nakikita ng taong nagmamahal ang
halaga (you know how to value)
ng minamahal.
Kaya hindi totoo ang kasabihang

“Love is blind.”
Blaise Pascal

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 meron (being)

Ang pagmamahal na may halaga at

ay pagpapaunlad ng
isang galaw patungo sa
halaga ng
(action) minamahal ayon sa
kalikasan nito.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 TAO
Nakikita ng
nagmamahal na may
BAGAY
halaga ang isang
meron
DIYOS

at gumagalaw ang pagmamahal na ito tungo sa mas

mataas na pagpapahalaga na naaayon sa kalikasan
(nature) ng minamahal.
 Ibinibigay ng minamahal
nagmamahal ang sarili nang
walang kondisyon o kapalit

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Nagmamahal ka
HINDI UPANG BAGUHIN AT GAWING IBANG INDIBIDWAL
ANG IYONG MINAMAHAL;
bagkus,

NAPADADALOY MO ANG TUNAY NA SIYA.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 “Kaya MAPAGLIKHA ang
pagmamahal kahit hindi madali ang
pag-unlad ng minamahal’

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 “Kaya MAPAGLIKHA ang
pagmamahal kahit hindi madali ang
pag-unlad ng minamahal’

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Personalidad na nagtagumpay dahil isinabuhay nila
ang mga katangian ng Pagpapakatao…

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Personalidad na nagtagumpay dahil isinabuhay nila
ang mga katangian ng Pagpapakatao…

ROGER SALVADOR
MAGSASAKA

Farmer-Leader Extensionist
Local Government Unit ng Jones, Isabela.

Most Outstanding
Corn Farmer” ng Rehiyon 2

Finalist
Most Outstanding Isabelino
National Level ng Gawad Saka Search

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Personalidad na nagtagumpay dahil isinabuhay nila
ang mga katangian ng Pagpapakatao…

JOEY VELASCO
PINTOR (One great Heartist)

Canvass
“Hapag ng Pag-asa,”

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Personalidad na nagtagumpay dahil isinabuhay nila
ang mga katangian ng Pagpapakatao…

MOTHER TERESA OF
CALCUTTA
A NUN and A MISSIONARY

Nakabuo ng 610 foundation sa 123 bansa sa

buong mundo.

Nobel Peace Prize noong 1979

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA … UMIIRAL NA NAGMAMAHAL

 Hindi madali ang pagpapakatao. Kung patuloy ang
pagsisikap na paglabanan ang mga tukso at kahinaan,
gabay ang pananampalataya sa Diyos, mararating ng
bawat isa ang pagiging personalidad.

Kaya mahalaga ang pagtukoy natin ng ating misyon,

gawin ang mga angkop na hakbang sa pagtupad nito
upang makatugon tayo sa
TAWAG NG PAGMAMAHAL.

Tatlong Katangian ng Tao Bilang PERSONA …