UGOVOR IZ

AMSTERDAMA
UVOD
 15 država članica u Amsterdamu u oktobru
1997. godine potpisuje tzv. Amsterdamski
ugovor (Ugovor iz Amsterdama ili AU).
 Stupio na snagu u maju 1999. godine, čime
su produbljene nadležnosti Evropske unije u
više pravaca.
 Amsterdamski ugovor nije osnivački ugovor.

05/11/2023 2
NAJZNAČANIJI DOPRINOS AU MOŽE SE
SVESTI NA SLJEDEĆE INTERVENCIJE:
 Izričito statuiranje i detaljnije regulisanje ideje asimetrične,
fleksibilne integracije – „bliža saradnja“;
 Promocija ljudskih prava i sloboda – dalje statuiranje, uključujući i
generalnu i posebnu zabranu diskriminacije, te prateće sankcije;
 Prenošenje dijela III. stuba u komunitarni režim (I stub), s ciljem
postupnog stvaranja prostora slobode, bezbjednosti i pravde;
 Dogradnja institucionalnog okvira procesa odlučivanja, prije svega
u vezi:
 zakonodavne uloge Evropskog parlamenta;
 izlaska na scenu nacionalnih parlamenta tim povodom (COSAC –
Konferencija nacionalnih parlamentarnih komiteta ili odbora za evropska
pitanja može dati mišljenje i o prijedlozima zakonodavnih akata i uputiti ih
Komisiju, Savjetu i/ili Evropskom parlamentu. Međutim, ovo mišljenje ne
obavezuje ni komunitarne institucije ni nacionalne parlamente);
 elaboracija principa supsidijarnosti;
 širenje domašaja većinskog odlučivanja u Savjetu;
 mehanizam konstituisanja Komisije.

05/11/2023 3
.....

 Daljnje širenje komunitarne nadležnosti u

tzv. pratećim oblastima:
 socijalna politika
 javno zdravlje
 zaštita potrošača itd.
 Uvođenje posebnog („slabog“) naslova
posvećenog zapošljavanju u Ugovor o
Evropskoj zajednici.

05/11/2023 4
OSNOVNE NOVINE:

1. Povećanje nadležnosti Evropskom

parlamentu i njegovo aktivno učešće u
zakonodavnom procesu;
2. Broj članova Parlamenta ne treba da
prelazi 700;
3. Evropski parlament je dobio ovlašćenja da
potvrđuje predsjednika Komisije.

05/11/2023 5
PRVI (KOMUNITARNI) STUB
 Kao osnovni ciljevi EZ ističu se:
 jednakost između muškaraca i žena;
 visok nivo zaštite i unaprjeđenja okoline, te
 održiv ekonomski razvoj
 Ugovorom iz Amsterdama došlo je i do prebacivanja
nadležnosti Unije iz trećeg stuba u prvi stub, pa
tako i odlučivanje koje obavezuje države članice.
Radi se o sljedećim pitanjima:
 prelazak vanjskih i unutrašnjih granica,
 vize,
 imigracije,
 azil i
 saradnja sudova u civilnim postupcima.
05/11/2023 6
DRUGI STUB
 Svi glavni organi uključeni su u odlučivanje o vanjskoj politici i
bezbjednosti.
 Uveden je Visoki predstavnik za vanjsku politiku i bezbjednost
Unije (kao jedan od stalnih organa Unije) čime se izražava
zajedništvo svih država članica.
 Izvršena je prenumeracija članova ugovora, tako da je snalaženje
u reformisanim ugovorima postalo znatno jednostavnije.
 Uveden je mehanizam koji omogućava Savjetu oduzimanje glasa
ili suspenzija državi članici ukoliko se ona ogriješi o osnovna
načela (sloboda, demokratija, poštovanje ljudskih prava i
temeljnih sloboda i vladavina prava) Evropske unije.
 Uvedena je i generalna klauzula o zabrani diskriminacije koja se
do tada odnosila samo na diskriminaciju u pogledu državljanstva,
„pa je novim odredbama zabrana proširena i na oblike
diskriminacije zasnovane na polu, rasi i etničkom porijeklu,
religiji ili vjerovanju, određenoj hendikepiranosti ili starosti i
seksualnoj orijentaciji.“

05/11/2023 7
.....

 Bliža saradnja – zahvaljujući AU postaje i

formalno dio Osnivačkih ugovora, kako u
komunitarnom, tako i u unijskom segmentu,
s tim što je u ovom drugom slučaju
„fleksibilna Evropa“ prisutna samo u trećem
stubu.

05/11/2023 8
HVALA NA PAŽNJI!

05/11/2023 9