Wykład 12

Historia metod nauczania

języków obcych
Nauczanie języków na
przestrzeni wieków
 60% (90%) ludzi na świecie jest
dwujęzycznych lub wielojęzycznych
 Uczenie się języków obcych jest tak stare
jak historia migracji i kontaktu populacji
 Historia nauczania języków obcych
 przed 20. wiekiem
 20. wiek – era metod
Metoda
 usystematyzowany zbiór zasad i praktyk
nauczania języka
 oparty na konkretnej teorii dotyczącej
 istoty języka
 istoty uczenia się (języka)
(Richards and Rodgers 2001:1)
Trzy pojęcia
 podejście
 metoda
 technika
Metody konwencjonalne
 metoda gramatyczno-tłumaczeniowa
 metoda bezpośrednia
 podejście oralne i sytuacyjne nauczanie
języka
 metoda audioligwalana
 metoda komunikacyjna
Metoda gramatyczno-
tłumaczeniowa
 Celem nauczania jest umożliwienie uczniom czytania literatury w
języku obcym oraz ich ogólny rozwój intelektualny.
 Nauczanie skoncentrowane jest na umiejętnościach czytania i
pisania.
 Gramatyka uważana jest za podstawowy budulec języka i jest
podstawą organizacji programu nauczania. Uczona jest przez
dedukcję.
 Wybór słownictwa oparty jest o tekst, słownictwo prezentowane jest
w dwujęzycznych listach.
 Zdanie jest podstawową jednostka nauczania i ćwiczenia.
 Nacisk kładziony jest na poprawność językową.
 Główną techniką nauczania jest tłumaczenie.
 Nauczanie odbywa się w języku ojczystym.
Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa –
typowa lekcja
 Tekst (często literacki) wraz z dwujęzycznymi listami
wyrazów
 Czytanie tekstu zdanie po zdaniu i tłumaczenie na język
ojczysty
 Prezentacja nowej reguły gramatycznej
 Ćwiczenie reguły w ćwiczeniach polegających na
zdekontekstualizowanym tłumaczeniu (np..: The
philosopher pulled the lower jaw of the hen.)
Metoda bezpośrednia
 Nauczanie jedynie w języku obcym
 Język codzienny (nieliteracki)
 Nacisk na język mówiony. Umiejętności komunikacyjne
budowane stopniowo w oparciu o pytania i wymiany
zdań
 Gramatyka uczona jest przez indukcję
 Nowe elementy językowe wprowadzane najpierw w
formie ustnej
 Konkretne słownictwo uczone przez demonstracje,
realia i obrazki, abstrakcyjne przez asocjacje pojęć
 Nacisk na poprawną wymowę i gramatykę
Podejście oralne i Sytuacyjne
Nauczanie Języka
 Nauczanie zaczyna się od języka mówionego. Materiał
uczony jest ustnie zanim zaprezentowany jest w formie
pisemnej.
 Nauczanie odbywa się w języku obcym. Nowe elementy
języka są wprowadzane i ćwiczone w konkretnych
sytuacjach.
 Wypracowane metody wyboru słownictwa (częstotliwość,
pokrycie).
 Struktury gramatyczne ułożone pod względem trudności
i wprowadzane stopniowo.
 Czytanie i pisanie wprowadzone dopiero, gdy uczniowie
poznali wystarczajacą ilość słownictwa i reguł
gramatycznych
 M. West (1953) General Service List of
English Words.
Metoda audiolingwalna
 behawioryzm
 strukturalizm
Metoda audiolingwalna
 Nacisk na umiejętności słuchania i mówienia (zwłaszcza
mówienie)
 Uczenie się języka oparte na opanowaniu pamięciowym i
drylach
 Nacisk na poprawność
 Unikanie błędów poprzez ścisłą kontrolę produkcji
językowej ucznia
 Podstawą programu nauczania jest gramatyka,
słownictwo jest ograniczone, jego wybór zależy od
ćwiczonej struktury gramatycznej
 Nauczanie wyłącznie w języku obcym
Metoda audiolingwalna (typowa
lekcja)
 Dialog (nagrany lub czytany przez nauczyciela)
 Chóralne powtórzenia
 Adaptacja i odgrywanie
 Ćwiczenie (drylowanie) główych struktur gramatycznych
z tekstu
 Następnie ćwiczenia z pisania, czytania i słownictwa (na
wyższych poziomach)
 Lekcje w laboratorium językowym
Podejście komunikacyjne

 Cel: kompetencja komunikacyjna

 Nacisk na rozwijanie wszystkich czterech umiejętności
językowych
 Podkreślenie znaczenia płynności
 Wprowadzenie autentycznego języka i autentycznych
zadań
 Kontekstualizacja języka
 Uwaga poświęcona nauczaniu budowy dyskursu
 Dopuszczalne użycie języka ojczystego
 Funkcje językowe podstawą budowania programu
nauczania
Podejście komunikacyjne –
typowa lekcja
 Uczenie elementów i funkcji językowych według
modelu PPP
 prezentacja
 praktyka (kontrolowane ćwiczenia)
 produkcja (niekontrolowane ćwiczenia)
 Rozwijanie umiejętności językowych
 Ćwiczenia przed, w trakcie i po czytaniu/słuchaniu
Typowe techniki

 zadania z luką informacyjną

 odgrywanie ról
 symulacje
Inne metody
 Podejścia humanistyczne
 Community Language Learning
 The Silent Way (metoda cicha)
 Suggestopedia
 Total Physical Response (TPR) (reagowanie ciałem)
 Podejście naturalne
 Nauczanie oparte na zadaniach (Task-based language
teaching)
 Nauczanie oparte na treści (Content-based Instruction)
 Podejście leksykalne
Nowe trendy w podejściu
komunikacyjnym
 Rola czynników afektywnych
 Nauczanie skoncentrowane na uczniu (learner-centred
instruction)
 Nacisk na autonomię ucznia
 Rola słownictwa i frazeologii
 Wielowymiarowy program nauczania zawierający funkcje
językowe, gramatykę, słownictwo, sytuacje i zadania
 techniki samodzielnego odkrywania reguł/znaczenia
 nacisk na formę (focus on from)
Metody komercyjne popularne
w Polsce
 Metoda Callana (www.callan.co.uk)
 Helen Doron Early English
(www.helendoron.com)
 Sytem SITA Learning (www.sita.pl)
 szkoły Berlitz (www.berlitz.com)
Która metoda?
 podejście komunikacyjne jest standardem
 eklektyzm