Konflikty zbrojne jako problem

międzynarodowy
 Konflikt

Konflikt - (conflictus łac. zderzenie) wszelkie zetknięcie sprzecznych dążeń,

niezaspokojenie potrzeb, pewien brak. Istnieje wiele definicji konfliktu.

Konflikt zbrojny- jest to pojęcie szersze od pojęcia wojny. Są to wszelkie przejawy

walki zbrojnej.

Wojna- zerwanie przez państwa stosunków pokojowych i przejście do stosunków

wojennych.
Według prof. Istvana Kende wojna to konflikt zbrojny o określonych 3 cechach:
- co najmniej jednej stronie biorącej uddział w walce, regularne oddziały wojskowe
-obie walczące strony są zorganizowane według jakiegoś schematu i porządku,
istnieje zorganizowana kultura zbrojna
-ustalona chronologicznie kontynuacja konfliktu zbrojnego bądż określona korelacja
strategicznych i taktycznych zamierzeń.
 Konflikt izraelsko - palestyński
Konflikt w Palestynie ma podłoże etniczne, religijne i terytorialne. Jego początki sięgają
pierwszej połowy lat 40 – tych, kiedy doszło do wzrostu napięcia między zamieszkującymi
Palestynę Arabami i Żydami. By go rozwiązać, ONZ uchwaliło rezolucję o podziale
Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie, czemu zdecydowanie sprzeciwiła się
strona arabska.

Gdy w 1948 roku proklamowano państwo Izrael, wybuchła wojna między Izraelem a
państwami arabskimi. Żydzi odparli agresję arabską, a wojna
zakończyła się rozejmem. Państwa arabskie nie uznały jednak
Izraela, co było przyczyną kilku następnych wojen.

Najpoważniejsze chyba konsekwencje spowodowała „wojna

sześciodniowa” w 1967 roku. W jej wyniku Izraelczycy zajęli
Zachodni Brzeg Jordanu i Strefę Gazy. Po bezskutecznych
wezwaniach ONZ (250 rezolucji) do opuszczenia tych
terenów zbrojne akcje podjęli Palestyńczycy, którzy dążyli
do zorganizowania własnego państwa na Zachodnim Brzegu
Jordanu i w Strefie Gazy. Główną siłą palestyńską była
powołana jeszcze w 1964 roku Organizacja Wyzwolenia
Palestyny, na której czele od 1969 roku stał Jaser Arafat.
Jaser Arafat
 Konflikt izraelsko - palestyński
W latach 1987 – 1993 trwało pierwsze powstanie palestyńskie. W tym czasie, w 1988 roku
OWP ogłosiła utworzenie państwa palestyńskiego.

W 1993 roku doszło do przełomu w stosunkach izraelsko – palestyńskich. OWP i Izrael

podpisały porozumienie pokojowe, na mocy którego utworzono Autonomię Palestyńską
obejmującą większość Strefy Gazy i miasto Jerycho. W 1996 roku prezydentem Autonomii
został Jaser Arafat. Sprawował on tę funkcję do śmierci w listopadzie 2004 roku.

Pod koniec lat 90 – tych ponownie doszło do napięć między Palestyńczykami a Izraelem.
Doprowadziło to do wybuchu w 2000 roku drugiej intifady (powstanie palestyńskie
przeciwko izraelskiej okupacji).

W 2003 roku z inicjatywy USA, ONZ, UE i Rosji został opracowany plan pokojowy, zwany
mapą drogową, którego realizacja natrafiła na poważne problemy z powodu kolejnych
wystąpień zbrojnych palestyńskich organizacji terrorystycznych.

Kolejne zaostrzenie konfliktu nastąpiło w 2006 roku po zwycięstwie Hamasu w wyborach

parlamentarnych w Autonomii.
 Czeczenia
Konflikt Czeczenia-Rosja – obszary te zaludnione były przez waleczne plemiona, które
prowadziły nieustanne walki o niepodległość z zaborczą Rosja. Początki współczesnego
konfliktu sięgają 1859 roku kiedy to Rosja przystąpiła do systematycznego podboju
północno – wschodniego Kaukazu.

Przyczyną konfliktu w Czeczenii z jednej strony jest dążenie narodu czeczeńskiego do

odzyskania niepodległości, z drugiej zaś dążenie Rosji do zachowania pełnej kontroli na
Kaukazie.

Po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1991r.

Czeczenia ogłosiła niepodległość, której Rosja
nie uznała. Od tej pory konflikt ciągle trwa.
Łamane są prawa człowieka, cierpi ludność
cywilna. Rozpad ZSRR dał Czeczenii
możliwość proklamowania niepodległości.
Nastąpiło to w końcu 1991 roku.
Pierwszym prezydentem został
Dżochar Dudajew.
Dżochar Musajewicz Dudajew (Dƶoxar Dudayev)
- ur.15 kwietnia 1944, zm. 21 kwietnia 1996.
 Czeczenia

Republiką targały konflikty wewnętrzne. Przyczyną konfliktu jest nie tylko etniczna i
religijna odmienność, ale również interesy ekonomiczne oraz tranzytowe położenie
(umożliwiające rurociągowy transport ropy i gazu z rejonu Morza kaspijskiego do portów
Morza Czarnego). Tę sytuację wykorzystały w końcu 1994 roku władze Rosji. Wojska
rosyjskie wkroczyły do Czeczeni, a w lutym 1995 roku zajęły jej stolicę – Grozny. Od tego
momentu rozpoczęła się walka partyzancka i terrorystyczna z najeźdźcą (np. napad
Szamila Basajewa na szpital w Budionnowsku). W 1996 roku zginął Dudajew, ale opór
Czeczenów trwa nadal.

W 1996 roku Rosja podpisała z Czeczenami porozumienie, na mocy którego wojska

rosyjskie opuściły republikę. Rosja nie zrezygnowała jednak z podporządkowania sobie
republiki. Atak islamskich bojowników pod przywództwem Szamila Basajewa na sąsiedni
Dagestan sprowokował Rosję do podjęcia w 1999 roku „operacji policyjnej” trwającej do
końca lutego 2000 roku.
 Czeczenia
W 2002 roku Rosja zaczęła wprowadzać plan normalizacji, w ramach którego w 2003
roku Czeczenia uzyskała nową konstytucję (uznającą, że republika jest integralną częścią
Rosji). Przeprowadzono kolejne wybory prezydenckie, które wygrał Achmad Kadyrow.

W tym czasie wciąż trwały ataki zdesperowanych

bojowników: np. na moskiewski teatr na Dubrowce – 2002
rok, na samoloty rosyjskie, moskiewskie metro i szkołę w
Biesłanie – 2004 roku, w tym samym roku zginął w zamachu
prezydent A. Kadyrow.

Aktualnie sytuacja w Czeczenii

jest nadal nieustabilizowana.
Kolejne nadzieje wiąże się ze
śmiercią w lipcu 2006 roku
Szamila Basajewa – najbardziej
poszukiwanego czeczeńskiego
separatysty i terrorysty.
Dowódca czeczeńskich
separatystów Szamil Basajew
(fot. AFP)

Achmad Kadyrow
 Konflikt iracki
Irak i obszar Zatoki Perskiej stały się terenem konfliktu, od kiedy władzę przejął tam w
1979 roku Saddam Husajn dążący do budowy imperium. Efektem tych ambicji była
wojna iracko – irańska w latach 1980 – 1988, a następnie atak na Kuwejt w 1990 roku.
Ta druga wojna zakończyła się interwencją sił międzynarodowych („Pustynna Burza”),
które zmusiły wojska irackie do opuszczenia Kuwejtu.

Zamiast namacalnych korzyści w wyniku interwencji

nastąpiło osłabienie infrastruktury państwa, wybuchło
powstanie Kurdów na północy i Szyitów na południu
kraju (ostatecznie stłumione). Po tej wojnie na mocy
mandatu ONZ iracki przemysł został poddany
międzynarodowej kontroli.

Pod koniec lat 90 – tych reżim Husajna zerwał

współpracę z ONZ. Dodatkowo po ogłoszeniu wojny z
terroryzmem dyktator został oskarżony przez USA o
wspieranie międzynarodowego terroryzmu i produkcję
broni masowej zagłady, co stało się pretekstem do
Saddam Hussajn, właściwie
kolejnej interwencji. Saddam Hussajn Abd
al-Madżid al-Tikriti
 Konflikt iracki
W marcu 2003 roku lotnictwo amerykańskie i angielskie uderzyły na Bagdad, a
następnego dnia wojska koalicji powiększone o kontyngent polski i australijski
rozpoczęły operację lądową „Iracka wolność”.

Do połowy roku 2003 zakończyły się poważniejsze

walki. Alianci wprowadzili własną administrację i
rozpoczęli budowanie nowych struktur
demokratycznego państwa irackiego.

Obecnie trwa stabilizowanie sytuacji w Iraku pod

kontrolą sił koalicyjnych, choć formalnie w połowie
2004 roku władzę przejął iracki rząd tymczasowy, a w
2005 roku nowo wybrany parlament. Wciąż jednak w
kraju mają miejsce liczne zamachy terrorystów
islamskich, kierowane zarówno przeciwko żołnierzom
koalicji, jak i przedstawicielom irackiej administracji.
Niechętni nowym władzom zdominowanym przez
szyitów i Kurdów są sunnici, którzy w czasie rządów Dżalal Talabani, prezydent
Iraku od 2005 roku
Husajna stanowili grupę uprzywilejowaną.
 Konflikt w Jugosławii
Jugosławia zawsze była konglomeratem narodowościowym i religijnym. Zamieszkiwali ją
Bośniacy, Chorwaci, Czarnogórcy, Macedończycy, Serbowie, Słoweńcy oraz Albańczycy.
Uwzględniając kryterium religijne, na tym terytorium żyją wyznawcy islamu, katolicyzmu
i prawosławia. Nic dziwnego, że gdy nastąpił kres komunizmu, rozpoczął się proces
rozpadu Jugosławii.

Jako pierwsze w 1991 roku niepodległość ogłosiły Słowenia i Chorwacja, które zdołały
odeprzeć interwencję armii jugosłowiańskiej. Gdy w tym samym roku niepodległość
ogłosiła Bośnia i Hercegowina sprzeciwiła się temu zamieszkująca ją ludność serbska (ok.
1/3 ogółu), która proklamowała własne państwo. Po stronie Serbów bośniackich
wystąpiła armia jugosłowiańska.

flaga Serbii i Czarnogóry

flaga Jugosławii do 1991
( flaga Jugosławii 1992-2003)

Herb Serbii i Czarnogóry

 Konflikt w Jugosławii
Serbowie walczyli też z Chorwatami, a muzułmanie z Serbami i Chorwatami. W czasie
wojny dochodziło do masowego łamania praw człowieka i zbrodni wojennych
popełnionych przez wszystkie strony. Kres temu konfliktowi położył układ podpisany w
listopadzie 1995 roku w Dayton, dzielący Bośnię i Hercegowinę na strefy etniczne:
serbską i muzułmańsko – chorwacką.

Nowy konflikt w byłej Jugosławii na

dużą skalę wybuchł w Kosowie w
1998 roku gdy władze Nowej
Jugosławii zdecydowały się
przeciwstawić separatyzmowi
kosowskich Albańczyków
(stanowiących większość
mieszkańców Kosowa). Rezultatem
tych działań było zajęcie prowincji
przez armię jugosłowiańską i
ucieczka ponad 600 tys.
Albańczyków.
 Konflikt w Jugosławii
Doszło do walk z albańską partyzantką (Armią Wyzwolenia Kosowa), w czasie których obie
strony dopuszczały się zbrodni.
Po bezskutecznych negocjacjach międzynarodowych w obronie Albańczyków, uchwale Rady
Bezpieczeństwa ONZ, nieudanej misji OBWE, NATO zdecydowało się na użycie sił
powietrznych przeciwko Nowej Jugosławii w obronie kosowskich Albańczyków.
Po kilkunastu tygodniach działań wojennych Kosowo przeszło
pod nadzór międzynarodowej administracji ONZ,
współpracującej z zapewniającymi bezpieczeństwo siłami
KFOR (Kosowo Force). Nie uchroniło to jednak miejscowych
Serbów przed programami ze strony Armii Wyzwolenia
Kosowa. W ich wyniku 300 tys. Serbów zostało wypędzonych,
a wiele tysięcy poniosło śmierć.
Slobodan Milošević 1 kwietnia 2001 został aresztowany w
Belgradzie przez serbską policję pod zarzutem nadużycia
władzy i korupcji, a następnie 29 czerwca 2001 roku
przekazany przed Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej
Jugosławii w Hadze, który oskarżył go, o wywołanie
konfliktów wojennych w Kosowie, Chorwacji i Bośni. Łącznie
postawiono mu 66 zarzutów. 11 marca 2006 zmarł w haskim Slobodan Milošević, prezydent Serbii,
więzieniu. a następnie Jugosławii (1989 – 2000)
 Konflikt cypryjski (turecko – grecki)
Wyspa Cypr jest zamieszkiwana zarówno przez Greków (82%), jak i Turków (18%).
Niepodległość uzyskała od Brytyjczyków w 1960 roku, a jej pierwszy prezydent –
arcybiskup Makarios, nie szczędził starań by chronić interesy koegzystujących tam
narodów. Dość szybko okazało się, że pokojowe współżycie Turków i Greków jest
niemożliwe. W połowie lat 60 – tych doszło do wojny domowej, którą zakończyła
interwencja ONZ.
W lipcu 1974 roku władzę na wyspie
przejęła grecka junta wojskowa, która
dążyła do zjednoczenia z Grecją. W tej
sytuacji Turcja zdecydowała się na
szybką interwencję wojskową i
opanowała północną część wyspy, po
czym w 1975 roku ogłosiła powstanie
państwa tureckiego. Przez osiem lat
Turcja nie poddawała się presji ONZ i
wezwaniom do opuszczenia wyspy, a
w 1983 roku ogłoszono powstanie
separatystycznego państwa Turków
cypryjskich.
 Konflikt cypryjski (turecko – grecki)
Społeczność międzynarodowa wciąż jednak uznaje za legalne państwo jedynie
Republikę Cypryjską (grecką część wyspy) i ona też w 2004 roku uzyskała członkowstwo
w UE. Wciąż toczą się negocjacje w celu rozwiązania tego konfliktu, a jedną z propozycji
jest utworzenie konfederacji.
Zapewne kolejną okazją będą negocjacje akcesyjne
Turcji z UE. Możliwe też, że więcej inicjatywy wykaże
społeczność europejska i NATO, którego członkami są
oba państwa, zwaśnione także o inne wyspy na Morzu
Egejskim i szelf kontynentalny.

Dimitris Christofias.
Skała Afrodyty. W tym miejscu według Prezydent Cypru od 2008 roku.
legendy narodziła się z piany morskiej
Afrodyta.
 Sudan
Wojna domowa w Sudanie wynika z nierozwiązanych problemów zdeterminowanych
położeniem geograficznym i uwarunkowaniami historycznymi. Są to nieustanne walki
pomiędzy islamską północą kraju a chrześcijańskim i animistycznym południem, które
od 1955 roku pochłonęły już ponad 2 mln ofiar. Od 1983 roku partyzantka na południu
kraju zdecydowanie broni się przed islamizacją kraju i wprowadzeniem prawa
koranicznego. Po islamskim zamachu stanu 1989 roku i utworzeniu islamskich bojówek
starcia te jeszcze bardziej się nasiliły.
Kolejna eskalacja konfliktu nastąpiła w 1999 roku po wcześniejszych bombardowaniach
amerykańskich nakierowanych na sudańskie obiekty rządowe, a także w następstwie
odkrycia na południu Sudanu złóż roponośnych.

Sytuacja uległa załagodzeniu po podpisaniu w styczniu 2005 roku porozumienia

pomiędzy rządem sudańskim i partyzantami z południowej części kraju.

Flaga Sudanu
 Sudan
W 2003 roku wybuchł w Sudanie kolejny konflikt, tym razem w zachodniej prowincji
leżącej przy granicy z Czadem – Darfurze. Podobnie jak w wypadku poprzedniego
konfliktu, przyczyną wojny jest próba zislamizowania tej zdominowanej przez ludność
murzyńską prowincji, co wywołało zbrojny opór. W wyniku walk między partyzantami a
bojówkami arabskimi i wspierającą je armią rządową już ponad 100 tys. osób straciło
życie, a ponad milion koczuje w obozach głównie na terenie sąsiedniego Czadu, która
wspiera rebeliantów.

Obecnie w rozwiązanie konfliktu zaangażowała się

społeczność międzynarodowa. Swoje wojska wysłała także
Unia Afrykańska.

Omar Hasan Ahmad al – Baszir jest prezydentem

(dyktator) Sudanu od 1989, współodpowiedzialny za
zbrodnie ludobójstwa podczas toczącego się na południu
kraju konfliktu zbrojnego, podejrzewany o inspirowanie
masakr w zachodniosudańskiej prowincji Darfur, jeden z
najgorszych dyktatorów według amerykańskiego Parade
magazine. Omar Hasan Ahmad al-Baszir
 Rwanda
Na początku XX wieku Rwanda była kolonią belgijską. Niepodległość uzyskała (razem z
sąsiednim Burundi) w 1962 roku. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych kraj
ten, mimo waśni etnicznych, stanowił jedno z bogatszych państw czarnej Afryki. Jednak
w latach dziewięćdziesiątych, między innymi z powodu dużego przeludnienia i braku
ziemi uprawnej (do 300 mieszkańców na km²), stał się miejscem jednej z najbardziej
krwawych, w historii Afryki, wojen domowych pomiędzy dwoma głównymi plemionami,
Hutu i Tutsi.
Konflikt rwandyjski jest przykładem konfliktu etnicznego. Jego stronami są plemiona
Hutu i Tutsi. Większość mieszkańców kraju stanowią Hutu (85% ludności), jednak to
Tutsi stanowili plemię dominujące.

Pierwsza wojna wybuchła w 1959 roku i zakończyła się zwycięstwem Hutu. Tutsi, którzy
zbiegli do Ugandy i Burundii, kilkakrotnie próbowali przejąć władzę.

Flaga Rwandy
 Rwanda
Dopiero w 1993 roku po kolejnych walkach Tutsi zostali dopuszczeni do władzy. Jednak
już w 1994 roku konflikt rozgorzał na nowo. W ciągu 100 dni zabito prawie milion osób
( w tym 800 tys. Tutsi). Mimo to rebeliantom Tutsi udało się pokonać reżim Hutu.
Efektem była ucieczka z kraju 2 mln Hutu w obawie przed karą.

Uchodźców przyjęły sąsiednie kraje: Burundi,

Tanzania, Uganda i Zair (Kongo).

Sytuacja obecnie wydaje się pozornie stabilna, bo

przy władzy utrzymuje się reżim zdominowany
przez Tutsi, który brutalnie zwalcza wszelkie
przejawy waśni na tle etnicznym, w tym radykalną
partyzantkę Hutu.

Wojna w Rwandzie była jedną z największych Paul Kagame. Prezydent Rwandy od 2000 roku.
tragedii XX wieku. Masowe mordy dokonywały się
przy obojętności społeczności międzynarodowej.
 Konflikt w Kaszmirze
Kaszmir leży między Indiami i Pakistanem, której teren zajmują Himalaje i Karakorum, a
w części zachodniej znajduje się Dolina Kaszmirska. W XIV wieku Muzułmanie podbili
kaszmir, a w XVIII wieku należał on już do Wielkich Mongołów, jednak w XIX wieku
Brytyjczycy odebrali go Hindusom i przyznali indyjskiemu radży z krainy Dżammu.

Po odzyskaniu przez Indie

niepodległości o obszar Kaszmiru
upomina się Pakistan, a od 1962 roku
również Chiny. W 1949 roku
przeprowadzono linię demarkacyjną,
jednak walki o kaszmir między Indiami i
Pakistanem wciąż trwają. Przy
granicach zgrupowane są oddziały
wojskowe. Konflikt jest niebezpieczny
nie tylko dla tej części świata, ponieważ
oba państwa posiadają broń atomową.
W 2004 roku obie strony podjęły
rozmowy, istnieje więc szansa na
pokojowe rozwiązanie konfliktu.
Podział Kaszmiru
 Konflikt w Kaszmirze
Konflikt o Kaszmir trwa już 56 lat i nic nie wskazuje na to, by miał się w najbliższym
czasie zakończyć. Choć formalnie rzecz biorąc od 1972 roku Indie i Pakistan nie
prowadziły wojny, to i tak walki w Kaszmirze prowadzone są niemal bez przerwy. Od
wybuchu powstania mudżahedinów w 1989 roku w Kaszmirze zginęło ponad 30
tysięcy osób.

Podobnie jak to było w okresie zimnej wojny w stosunkach między Stanami

Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim, Indie i Pakistan nie chcą doprowadzić do
otwartej wojny w obawie przed całkowitym zniszczeniem obu krajów.

Obecnie znowu prowadzone są rozmowy indyjsko-pakistańskie w sprawie Kaszmiru,

jednak wypowiedzi przywódców obu państw nie wróżą im sukcesu. Sytuacji w regionie z
pewnością nie poprawił fakt zamordowania 23 marca 2003 r. Abdula Majida Dara, byłego
bojownika Związku Mudżahedinów, który w 2000 r. ogłosił zawieszenie broni i chciał
przystąpić do rozmów z władzami indyjskimi.