Nauka o administracji –

1
 MODUŁ
Administracja a nauka administracji

2
 Administracja publiczna

Przez administrację publiczną rozumie

się zespół działań, czynności
i przedsięwzięć organizatorskich
i wykonawczych prowadzonych na rzecz
realizacji interesu publicznego przez
różne podmioty, organy i instytucje na
podstawie ustawy i w określonych
prawem formach (Michał Kulesza).

3
Administracja, jest tą działalnością państwa, która obejmuje:

Sferę reglamentacyjno – porządkową

(wszelkiego rodzaju nakazy, zakazy,
pozwolenia);
Sferę polegającą na zaspokajaniu
podstawowych potrzeb społecznych w
skali masowej (np. budowa dróg,
organizowanie usług o charakterze
społecznym – oświata, ochrona zdrowia);

4
Administracja, jest tą działalnością państwa, która obejmuje:

Sferę polegającą na aktywizowaniu ludności do

współrealizowania zadań państwa (np. dbanie
o czystość i ochronę środowiska, porządek na
drogach, przygotowania obronne itp.);
Sferę zarządzania gospodarką narodową (np.
działalność przedsiębiorstw państwowych,
prowadzenie różnego rodzaju rejestrów
działalności gospodarczej, nakładanie
i pobieranie ceł, wydawanie koncesji na
określone rodzaje działalności gospodarczej).

5
 Pojęcie administracji publicznej obejmuje
więc podmioty wykonujące funkcje władcze,
których działaniom przypisuje się działanie
państwa, a zatem przede wszystkim organy
administracji państwowej i samorządu
terytorialnego.
Z administracją publiczną wiążą się trzy
formy jej badań:
 nauka prawa administracyjnego
 nauka polityki administracyjnej
 nauka o administracji

6
 Nauka prawa administracyjnego
Przedmiotem nauki prawa administracyjnego są
obowiązujące przepisy prawne dotyczące zadań,
struktury i form działania administracji publicznej,
treść praw i obowiązków adresatów norm prawa
administracyjnego, analityczno-prawna metoda
badawcza, czyli co wynika z przepisów, świat norm
prawa administracyjnego i ich wykładni, stosunków
prawno-administracyjnych.
Nauka prawa administracyjnego m.in. bada treści
zawarte w przepisach, porządkuje je, interpretuje
oraz ustala zasady przewodnie ułatwiające
stosowanie konkretnych norm w praktyce.

7
 Nauki o administracji
Nauka o administracji jest istotną
częścią składową teorii administracji
obejmującej szerokie spektrum nauk
administracyjnych.
Przedmiotem nauki administracji jest
działalność administracji rzeczywistej, to
jest takiej taką jaką ona jest w chwili jej
badania, a więc bada system administracji
publicznej w określonym czasie i miejscu.
8
 Nauka o administracji:
 bada otoczenie administracji oraz związki
zachodzące pomiędzy administracją
a otoczeniem;
 zajmuje się wpływem ustroju państwa na
kształt administracji;
 bada również struktury organów
administracyjnych i wzajemnego powiązania
aparatu administracyjnego;
 zajmuje się kadrami w administracji, w tym
metodami oddziaływania na podwładnych;
9
 Nauka o administracji:
 bada funkcjonowanie aparatu
administracyjnego;
 zajmuje się problematyką kontroli
w administracji;
 zajmuje się kulturą administrowania;
 zajmuje się sprawami techniki w administracji;
 ma powiązania z takimi gałęziami wiedzy jak:
socjologia, statystyka, prakseologia,
psychologia, ekonomia, informatyka, teoria
organizacji i zarządzania.
10
 Metody badawcze stosowane w administracji

1. metoda dogmatyczna: bada się działalność

administracji pod względem jej zgodności
z obowiązującymi przepisami prawa;
2. metoda empiryczna: w swoich badaniach
poszukuje się uzasadnienia w zjawiskach
występujących w odcinkach badanej
rzeczywistości, na uwagę zasługuje w tej
metodzie ograniczona możliwość stosowania
eksperymentu ze względu na skrępowanie
administracji przepisami prawa.

11
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Ustrój państwa
model administracji państwa liberalnego
W związku z powstaniem modelu państwa
liberalnego, które gwarantuje jednostce jej naturalne
prawa, działanie administracji zostało związane
ustawą. Wykonuje ona prawa, jest podporządkowana
parlamentowi, który to prawo stanowi i zarazem
kontroluje on również działalność administracji.
Parlament reprezentuje społeczeństwo.
Administracja podporządkowuje się prawu
powszechnie obowiązującemu i stanowionemu przez
parlament. Administracja wkracza w sferę praw i
obowiązków obywatela wyłącznie wtedy, kiedy ustawa
na to wskazuje.
12
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Ogólne poglądy na świat
Oddziałują na administrację
dwukierunkowo:
1. są podstawą kształtowania poglądów
na ustrój państwa i administracji.
2. stanowią motyw świadomego działania
administracji w rozstrzyganiu różnych
spraw.

13
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Doktryna ustrojowa
Doktryny polityczne i prawne
odgrywają większą rolę tylko wtedy,
gdy są uznawane i akceptowane przez
społeczeństwo.
Wyrazem ich jest panujący porządek
jako zespół norm prawnych
regulujących urządzenia państwowe,
a w tym i aparatu administracyjnego.
14
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Czynniki aksjologiczne
Założenia wynikające z ustroju danego
państwa (założenia aksjologiczne) dotyczą:
 przestrzegania praw jednostki i obywatela;
 ich swobód politycznych;
 uznania szczególnej roli własności
prywatnej, liberalizmu w systemie
gospodarczym (gospodarki rynkowej);
 przestrzegania przez administrację praw
 i zapewnienia jednostce „prawa do sądu”.
15
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Prawo
Jest czynnikiem kształtującym
administrację publiczną, której działalność
musi być uregulowana przepisami
prawa. Prawo stanowi istotny element
ustroju państwa.
Wraz ze zmianą ustroju ulega ono
przekształceniu, dostosowując istniejące
instytucje prawne do potrzeb nowego
ustroju społeczno-politycznego
i ekonomicznego.
16
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Normy moralne, obyczajowe i techniczne
Przepisy prawne nakazują organowi
administracji lub pracownikowi aparatu
administracyjnego przestrzeganie norm
moralnych lub obyczajowych. Chodzi tu m.in.
 o obowiązek zachowania uprzejmości
i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami,
podwładnymi, petentami,
 o zachowywanie się z godnością zarówno
w miejscu pracy, jak i poza nim.

17
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Racjonalizacja działań
Administracja państwowa winna być oparta na
zasadach racjonalnej organizacji pracy, które
zapewniają jej sprawne działanie. Sprawność
pracy administracji publicznej to sprężyste
i elastyczne działanie odznaczające się dużą
wydajnością pracy.
Wymogi racjonalnej organizacji pracy
w znacznym stopniu kształtują strukturę, zdania
i sposób działania administracji publicznej.

18
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
Postęp techniczny
Wprowadzenie udogodnień technicznych
w administracji publicznej jest możliwe
i pożyteczne. Postęp techniczny ma na celu
zwiększenie intensywności pracy i jej efektów,
także zmianę profilu kształcenia pracowników
administracji.
Niesie on za sobą również możliwość przesunięcia
centrów obliczeniowych na wyższe szczeble.
Stosowanie urządzeń technicznych wpływa również na
sposób wydawania decyzji administracyjnych,
a zwłaszcza tych, które są wydawane masowo.

19
 Nauka administracji powiązana jest z innymi dziedzinami
wiedzy, m.in. z:
 socjologią poprzez badanie administracji jako
pewnego faktu społecznego; wyniki badań
socjologicznych mogą być narzędziem
wspomagającym administrację w oddziaływaniu
na różne grupy społeczne;
 nauką prawa administracyjnego - poprzez m.in.
badanie instytucji prawa administracyjnego
łączone z ich uwarunkowaniami politycznymi,
ekonomicznymi, itp.);
 polityką administracyjną - poprzez odpowiedź na
pytanie, jak należy administrację zmieniać,
ulepszać, usprawniać; przenikanie do danego
działu administracyjnego w formie ustaw;

20
 MODUŁ
Kierunki badawcze w nauce administracji

21
 Henry Fayol
Czynności administracyjne widział w przewidywaniu,
organizowaniu, rozkazodawstwie, koordynacji i
kontroli.
Do zasad zarządzania zaliczał m. in.:
 podział pracy,
 autorytet,
 dyscyplinę,
 podporządkowanie interesów osobistych interesom
ogólnym,
 stałość personelu,
 ludzkie podejście,
 zgranie personelu

22
 Lorenz von Stein
Przez większość badawczy uznawany
za twórcę nauki administracji, który
w swoich pracach omawiał różne
działy administracyjnej działalności
państwa, tworzył bardzo interesujące
uogólnienia, podkreślając istnienie
wspólnych metod działania właściwych
dla całej administracji.

23
 Karol Adamiecki
Sformułował m. in. sławne prawo
harmonii, w którym mówił:
„Aby osiągnąć sprawność wzorcową
pod względem ekonomicznym trzeba,
aby organy administracji działały
w ścisłym ze sobą związku, tak, aby
każda czynność odbywała się
w swoim czasie.”

24
 Fryderyk Taylor
Był ona obdarzony niezwykłą umiejętnością
obserwowania poszczególnych etapów
pracy.
Podstawowe wyniki swych badań
opublikował w 1903 roku, zaś w 1911 wydał
słynne zasady naukowego zarządzania.
Zakładał, że rozwój naukowej organizacji
pracy, opartej na ustalonych regułach i
formułach wyeliminuje indywidualne sądy
pracowników.

25
 Max Weber
Definiował władzę, jako możliwość
decydowania o zachowaniu innych, nawet
wbrew ich woli. Skupiając uwagę na
różnych rodzajach władzy występujących w
administracji państwowej i gospodarczej
wyróżniał 3 jej podstawowe typy ze względu
na źródła tkwiące w psychice ludzkiej:
 władza charyzmatyczna
 władza tradycjonalistyczna
 władza legalna

26
 Max Weber
Wg Webera:
 władza charyzmatyczna (emocjonalna) -
oparta jest na osobowości przywódcy;
 władza tradycjonalistyczna (oparta jest na
przyjętych w danym społeczeństwie
tradycjach i zwyczajach;
 władza legalna (racjonalna) - oparta jest na
bezosobowej hierarchii pozycji, tj. na
poleceniach wydawanych z pozycji
hierarchicznie niższych.

27
 Elton Mayo

Zajmował się socjologią przemysłową.

Stworzył teorię Human Relations.
Doktryna ta obejmuje gospodarowania
zasobami ludzkimi w obrębie danej
organizacji, zakłada ona wykorzystanie
dorobku nauk społecznych - jak
psychologia i socjologia.

28
 Elton Mayo
W badaniach stwierdził, że:
 ilość pracy wykonanej przez danego
pracownika nie jest określona przez jego
indywidualne możliwości fizyczne, ale przez
możliwości społeczne;
 nagrody pozaekonomiczne odgrywają
priorytetową rolę w określaniu motywacji
i zadowolenia pracownika;
 nigdy nie można uznać, że najwyższa
specjalizacja jest najwydajniejszym sposobem
podziału pracy.
29
 MODUŁ
Organizacja i kierowanie
w administracji publicznej

30
 Czynniki kształtujące administrację publiczną
 ustrój państwa,
 środowisko, w którym administracja funkcjonuje -
poziom kultury społecznej, jakość uwarunkowań
historycznych, postęp techniczny,
 czynnik normatywny, czyli obowiązujące prawo, a
więc system prawa stanowionego (art. 7 Konstytucji
RP stanowi, że – w RP organy władzy publicznej
działają na podstawie i w granicach prawa);
 inicjatywa administracyjna (obywatelskie prawo
inicjatywy ustawodawczej)

31
 Na kształt administracji wpływ mają
1. normy prawne - ustrojowe :
administracja jest ograniczona przepisami
prawa i musi działać na podstawie
przepisów prawa. Wśród tych norm
wyróżniamy:
 normy określające właściwość,
 normy ustanawiające zadania,
 normy określające prawne formy działania
oraz wskazujące na kompetencje,
 normy regulujące organizację administracji
publicznej;
32
 Na kształt administracji wpływ mają
2. normy moralne: przestrzeganie norm
moralnych czy obyczajowych wpisane jest w
specyfikę wykonywania zawodu urzędnika.
Stosowanie przez administrację norm moralnych
czy obyczajowych łączy się z problematyką, którą
określa się mianem kultury administrowania czy
etyki administracji;
3. normy techniczne: regulują one stosunek
człowieka do przyrody, racjonalne wykorzystanie
sił przyrody i narzędzi pracy przy odpowiedniej
wiedzy i wykształceniu;
4. normy estetyczne: np. w prawie budowlanym.

33
 Organizacja administracji
Organizowanie, będąc dostosowywaniem
struktur organizacji do jej celów, zasobów
i otoczenia jest procesem złożonym i
wieloetapowym, w którym wyróżnia się na
ogół pięć etapów:
 ustalenie celu całej pracy,
 podział pracy,
 łączenie pracy,
 koordynację,
 sprawdzenie skuteczności.

34
 Elastyczność struktur organizacyjnych
Dla zapewnienia elastyczności struktur
organizacyjnych należy tworzyć zespoły według
pięciu zasad:
1. określenie celu tworzonego zespołu
pracowniczego,
2. tworzenie zespołu w którym występuje minimum
przecięć tzn. należy tak pogrupować stanowiska
aby większość kontaktów międzyosobowych
odbywała się w granicy zespołu i stwarzała
„samowystarczalność” w zakresie przepływu
informacji,

35
 Elastyczność struktur organizacyjnych
3. kształtowanie struktur płaskich służąc
sprawniejszemu administrowaniu jednostek
a wielkość takich jednostek powinna
być uzależniona granicą rozpiętości
kierownictwa;
4. tworzenie rezerw ze względu na urlopy
i zwolnienia;
5. ciągłość wiedzy i doświadczenia - zespół
powinien być duży, pracownicy
o zróżnicowanym stażu.

36
 Kierownictwo
Organizacja łączy się ściśle z
kierownictwem. Kierownictwo zaś, to
„sztuka realizowania czegoś za
pośrednictwem innych ludzi”.
Teoria klasyfikuje kierowników według
szczebla:
 pierwszej linii,
 średniego szczebla,
 najwyższego szczebla.

37
 Funkcje kierownicze
 sprawowanie kontroli nad zespołem
pracowników,
 decydowanie o sprawach całokształtu
funkcjonowania całej instytucji,
 szkolenie pracowników – kierownik ma
obowiązek troszczyć się o to by
podwładni nadążali za zmianami,
postępem technicznym i naukowym.

38
 Czynniki kształtujące strukturę
organizacyjną instytucji administracji

 cel powołania struktury

 części składowe

 zasoby

 otoczenie

39
 Elementy określające indywidualne stanowiska
pracy w administracji publicznej

1. Celstanowiska pracy - cel

powinien być określony jasno aby
pracownik wiedział do czego ma
dążyć. Świadomość celu mobilizuje
pracownika, umożliwia działania
kreatywne, umożliwia poszukiwanie
nowych metod.

40
Elementy określające indywidualne stanowiska
pracy w administracji publicznej

2. Wykaz zadań i obowiązków oparty na zasadach:

zasada przystosowalności - wykaz zadań i obowiązków
powinien być tak określony, aby można było realnie
znaleźć pracownika, który zwykłym nakładem sił i
środków będzie w stanie zrealizować te zadania;
zasada mierników – każda czynność powinna być
sklasyfikowana punktowo, uwzględniając trudność
czynności, nakład pracy;
zasada równomiernego (proporcjonalnego)rozłożenia
zadań i obowiązków –
zasada automatycznego zastępowania osób
nieobecnych

41
Elementy określające indywidualne stanowiska
pracy w administracji publicznej

3. zakres uprawnień – każdy z

zatrudnionych pracowników, bez względu
na umiejscowienie w strukturze
organizacyjnej aparatu publicznego,
powinien znać zakres swoich obowiązków i
kompetencji, ale z drugiej strony musi znać
także swoje prawa.

42
Elementy określające indywidualne stanowiska
pracy w administracji publicznej

4. zakres odpowiedzialności –
pracownicy zatrudnieni w administracji
publicznej muszą mieć bezwzględną
świadomość, że za wykonaną pracę będą
rozliczani, zaś za popełnione błędy zostaną
rozliczeni i mogą ponieść określone
prawem konsekwencje (służbowe,
dyscyplinarne, finansowe, prawne i inne).

43
 MODUŁ
Władza w realizowaniu zadań
administracji publicznej

44
 Definicja władzy

Definicja behawioralna - zgodnie

z którą, władza jest szczególnym
typem zachowania, które polega na
możliwości modyfikowania
zachowania innych w pożądany dla
władzy sposób.

45
 Definicja władzy

Definicja teleologiczna - zgodnie

z którą władza jest spełnieniem
pewnych celów, wytwarzaniem
zamierzonych skutków, zdolnością do
realizacji określonych interesów w
obrębie określonego systemu.

46
 Definicja władzy

Definicja instrumentalna -
zgodnie z którą władza to
możliwość stosowania
szczególnych środków,
a zwłaszcza przemocy.

47
 Definicja władzy

Definicja strukturalna to
taka, która władzę ujmuje
jako pewnego rodzaju
stosunek między rządzącymi
a rządzonymi.

48
 Definicja władzy

Definicja wpływu - w myśl

której władza utożsamiana
jest z wywieraniem wpływu na
innych.

49
 Definicja władzy

Definicja konfliktowa - która

widzi istotę władzy w możliwości
podejmowania decyzji
regulujących rozdział szeroko
rozumianych dóbr w sytuacjach
konfliktowych.

50
 Modele sterowania administracją

Trzy podstawowe modele to:

 model legislacyjny,

 model kierownictwa egzekutywy,

 model korelatywny.

51
 Modele sterowania administracją

Model legislacyjny - istotą tego modelu jest

nadrzędna pozycja podmiotów władzy
ustawodawczej, która jest hierarchicznie
nadrzędna wobec struktur administracyjnych.
Podmioty władzy ustawodawczej:
 wyznaczają kierunki działania administracji,
 wskazują sposoby postępowania,
 dają kompetencje,
 określają rodzaje zadań,
 konstruują procedury tworzenia i znoszenia
struktur administracyjnych.
52
 Modele sterowania administracją
Model kierownictwa egzekutywy – stanowi, że
decyzje strategiczne, kierunki i sposób działania zależy
od niewielkiej grupy osób sprawującej funkcje
kierownicze w strukturze administracyjnej.
Do tych osób zaliczamy:
 Prezesa Rady Ministrów,
 ministrów,
 wójta, burmistrza – na obszarze działania gminy,
 starostę, zarząd powiatu – na obszarze działania
powiatu,
 marszałka i zarząd województwa – na obszarze
działania samorządu wojewódzkiego.
53
 Modele sterowania administracją

Model korelatywny – jego istotą jest ścisłe

współdziałanie kierownictwa administracyjnego
(które zazwyczaj ma charakter polityczny)
z urzędnikami.
Kierownictwo określa koncepcję zmiany
w oparciu o którą urzędnicy opracowują
konkretne alternatywy, z których każda jest
możliwa do realizowania.
Następnie kierownik dokonuje wyboru jednej
z alternatyw, podejmując końcową decyzję.

54
 Biurokratyzm
Biurokratyzm jest nierozerwalnie złączony
ze strukturą państwową oraz jej elementami
wewnętrznymi np. organami
administracyjnymi.
Biurokratyzm jest konieczny dla
zrealizowania celów wskazanych przez
podmiot posiadający władzę.
Model organizacji biurokracji stworzył Maksa
Weber.

55
 Wybrane cechy biurokracji wg Webera
1. władza organizacyjna w strukturze powinna być
sprawowana przez osobę, która posiada
kwalifikacje w zakresie administrowania,
zarządzania administracją, albowiem osoba ta ma
realny wpływ na kształtowanie struktury
wewnętrznej instytucji, na czele której stoi;
2. urzędnicy powinni być zorganizowani w
systemie stanowisk biur na zasadzie
hierarchicznego podporządkowania. Pozwala to na
sprawny przepływ informacji w urzędzie, zarówno
co do celów jak i co do informacji niezbędnych dla
realizacji celów;

56
 Wybrane cechy biurokracji wg Webera
3. uprawnienia, kompetencje decyzyjne
powinny być skoncentrowane na
najwyższym szczeblu struktur
organizacyjnych;
4. sprawność działań powinna być
motywowana materialnie;
5. dobór kadry administracyjnej powinien być
oparty na selekcji kandydatów pod względem
formalnym i merytorycznym;

57
 Wybrane cechy biurokracji wg Webera
6. struktura administracyjna powinna
umożliwić urzędnikowi podwyższenia
kwalifikacji w ramach własnej
struktury
7. między stanowiskami pracy
powinien być wyraźny rozdział w
zakresie kompetencji zadań, tak aby
nie dochodziło do sporów.

58
 MODUŁ
Organy administrujące i zasady ich
funkcjonowania

59
 Dualizm w administracji publicznej jest
typem organizacyjnym o charakterze
wielopodmiotowym. Składa się z pionu:
 rządowego, który jest zbudowany na
zasadzie centralizmu,
 samorządowego - ukształtowanego na
zasadzie decentralizacji i pomocniczości.

60
Według zasady prowincjonalności
na jednym terenie sprawy z różnych
działów administracji należą do
jednego organu.
Zasada ta zapewnia jednolitość
działania organu administracji na
danym terenie.

61
 Pojęcie organu administracji państwowej odgrywa
zasadniczą rolę w sferze organizacji administracji
publicznej. Na jego podstawowe elementy składowe
składają się:
 wyodrębnienie organizacyjne w ramach aparatu
państwowego,
 działanie w imieniu i na rachunek państwa,
 upoważnienie do posługiwania się środkami
władczymi,
 wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji,
 działania w ramach opartych na przepisach
prawnych kompetencji.

62
 Administracja rządowa
Administracja rządowa składa się z organów
naczelnych i centralnych.
Organy naczelne to przede wszystkim Rada
Ministrów, Prezes Rady Ministrów oraz ministrowie
i szefowie komitetów wchodzący w skład Rady
Ministrów, obsługiwani przez urzędy, zwane
ministerstwami.
Organy centralne to organy jednoosobowe noszące
najczęściej nazwy: prezes, przewodniczący, szef,
główny inspektor, kierownik, dyrektor generalny,
dyrektor. Przepisy prawa określają je jako centralne
organy administracji rządowej podległe bezpośrednio
organom naczelnym i przez nie nadzorowane, których
właściwość obejmuje teren całego państwa.

63
 Terenowe organy administracji rządowej

Administracja rządowa w terenie dzieli

się na zespoloną, pozostającą pod
zwierzchnictwem wojewody i składającą
się ze służb, inspekcji i straży, oraz
niezespoloną - podlegającą
bezpośredniemu zwierzchnictwu
ministrów lub centralnych organów
administracji rządowej.

64
 Administracja samorządowa
Administracja samorządowa funkcjonuje jedynie
w terenie, w trzech rodzajach jednostek samorządu
terytorialnego:
1. w gminie;
2. w powiecie;
3. w województwie (samorządzie wojewódzkim).

Każda z tych jednostek posiada osobowość

prawną, zatem mogą być podmiotami praw
i obowiązków. Poprzez własne działania mogą
nabywać uprawnienia i zaciągać zobowiązania.

65
 Administracja samorządowa
Na pojęcie każdej jednostki samorządu
terytorialnego składają się 3 elementy:
1. mieszkańcy
2. terytorium
3. władza (wykonawcza i stanowiąca)

Jednostki te są jednostkami zasadniczego

podziału terytorialnego kraju.

66
 MODUŁ
Kadry administracji publicznej

67
Do sektora publicznego zalicza się zarówno
służby wykonujące podstawową funkcję
państwa jaka jest zapewnienie
bezpieczeństwa i porządku publicznego
podległe władzy wykonawczej (np. wojsko,
policja, służby specjalne, prokuratura), jak
i służby działające na rzecz bardzo
szeroko rozumianego rozwoju społeczno-
gospodarczego (nauczyciele, pracownicy
służb społecznych, służba zdrowia).

68
Dobór i zatrudnienie kadr w administracji
odbywa się najczęściej w oparciu o tzw.
pragmatyki służbowe. Pragmatykami
służbowymi są ustawy, które regulują kwestie
związane ze stosunkiem pracy, ale czynią to
w sposób szczególny i nie powszechny, ale
wobec pewnych grup zawodowych. Regulują
one prawa i obowiązki określonych grup
zawodowych.

69
 Obecnie obowiązują 3 podstawowe pragmatyki

 Ustawa z dnia 16 września 1982 r.

o pracownikach państwowych

 Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r.

o pracownikach samorządowych

 Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r.

o służbie cywilnej

70
Kodeks Dobrej Administracji
wprowadza ogólne zasady dobrej praktyki
administracyjnej pomiędzy urzędem a
jednostką. A więc każdy urzędnik, również
w organach samorządu, ma obowiązek
działać zgodnie z zasadą
praworządności, stosować
uregulowania i procedury ujęte w
przepisach.

71
 Funkcje etyki w administracji
 przygotowanie rozstrzygnięć powinno mieć charakter
publiczny,
 wzmocnienie procesów demokratycznych,
 zapewnienie warunków do dobrego zarządzania na
odpowiednim poziomie jakości,
 zabezpieczenie i utrzymanie zaufania do administracji,
 edukacja informująca i wzmacniająca zachowania
etyczne,
 potrzeba wprowadzenia pewnych reguł miedzy
funkcjami publicznymi a otoczeniem,
 zapewnienie odpowiedzialnego korzystania z autonomii
urzędniczej,
 kwestie polityczne.
72
 MODUŁ
Formy aktywności administracji

73
 Formy aktywności administracji

1. decyzje i działanie wykonawcze,

2. koordynowanie i zarządzanie,
3. działanie związane z
planowaniem,

74
Decyzje i działania wykonawcze w administracji

W rozumieniu nauki administracji decyzją

jest każdy wybór alternatywy. Wyborem takim
jest również rozstrzygnięcie tego, czy
wydawać decyzję czy jej nie wydawać.
Celem decyzji jest organizowanie życia
społecznego, rozwiązywanie konfliktów. Jej
treścią są uprawnienia lub obowiązki w
różnych sferach życia ludzkiego. Każda
decyzja w rozumieniu nauki prawa
administracyjnego jest również decyzją
w rozumieniu nauki administracji.

75
 Na system decyzyjny składają się następujące elementy
1. podmioty, które uczestniczą w procesie podejmowania
decyzji prowadzać proces decyzyjny i dokonując
wyborów. Oprócz decydentów takimi podmiotami są
również zespoły doradcze;
2. źródła informacyjne – osobowe, materialne bądź
niematerialne. Do źródeł osobowych zaliczamy świadka,
biegłego, również stronę postępowania dostarczającą
informacji;
3. procedury w oparciu o które decydenci podejmują
czynności mające na celu podjęcie decyzji i jej
zrealizowanie;
4. instrumenty sterowania, którymi są instytucje prawne,
konstrukcje prawne, pozwalające na ukierunkowanie
działań w procesie decyzyjnym. Takimi instytucjami jest
np. odwołanie od decyzji, zażalenie.

76
 Na proces decyzyjny w administracji składa się:
 określenie problemu decyzyjnego, a więc
delimitację (wyznaczenie) pola, którego decyzja
dotyczy oraz kręgu podmiotów (czyli ludzi i
organizacji), w którym interesy i wartości decyzja
ingeruje;
 określenie celu, które przez podjęcie decyzji
mogą zostać osiągnięte, najczęściej chodzi nie
tylko o jeden cel, co powoduje konieczność oceny
istniejących celów;
 określenie wariantów decyzyjnych - w dużych
systemach decyzyjnych chodzi często nie o
pojedyncze wybory, ale o całe ich związki. Na tym
etapie więc należy często udzielić odpowiedzi na
pytanie w jakich horyzontach czasowych powinny
być lub mogą być celem zrealizowanym.

77
Delimitacja (wskazanie) obszarów konfliktowych
Konflikty interesów wynikają z faktu, że
różne grupy społeczne mają odmienne
oczekiwania.
Administracja staje często przed dylematem:
wyższa jakość decyzji, ale wyższe koszty,
a także przed pytaniem kto ma te koszty
ponieść: czy konkretny adresat konkretnej
decyzji, czy też cała społeczność poprzez
system podatkowy?

78
Zakres odpowiedzialności
pracownika administracji na
indywidualnym stanowisku pracy
jest określony normami prawa.
Rodzaj odpowiedzialności zależy
m.in. od statusu prawnego
pracownika, od podstawy jego
zatrudnienia.
79
 Wyróżnia się następujące zakresy odpowiedzialności:

 odpowiedzialność na podstawie Kodeksu

Pracy,
 odpowiedzialność dyscyplinarna,
 odpowiedzialność z ustaw szczegółowych
(pragmatyka zawodowa),
 odpowiedzialność karna,
 odpowiedzialność konstytucyjna,
 odpowiedzialność polityczna,
 odpowiedzialność materialna.

80
 MODUŁ
Podział terytorialny państwa

81
Podział administracyjny (podział
terytorialny) – to podział
terytorium państwa na mniejsze
obszary, którego celem jest
usprawnienie zarządzania krajem
przez organy władzy centralnej
i samorządowej.

82
Podział administracyjny jest rodzajem
regionalizacji, tzn. podziału państwa na
regiony (nazywane regionami
administracyjnymi) uwzględniającego pewne
kryteria geograficzne, historyczne,
gospodarcze, społeczne oraz prawno-
administracyjne.
Wytyczenie jednostek podziału
administracyjnego musi uwzględniać
wykształcone już powiązania przestrzenne
oraz przemieszczenia ludności.

83
Większość miast, które straciły
prawa miast wojewódzkich, weszły
do grupy powiatów grodzkich, czyli
miast na prawach powiatu.
Efektem zmian było zmniejszenie roli
wojewody na rzecz marszałka
województwa i samorządu
wojewódzkiego.

84
Część obiektów dotąd będąca w gestii
wojewody przeszła pod zarząd
poszczególnych szczebli samorządowych.
Wraz z ich przekazaniem, stopniowo
przekazywano także narzędzia ich
finansowania, w postaci: udziału w podatku
dochodowym, udziału w podatku od osób
prawnych, dotacji i subwencji.

85
 MODUŁ
Reorganizacja i reformy w administracji

86
Ze względu na zasięg dzielimy reformy na:

Makroreformy - obejmują cały system

administracji.
Mediareformy - dotyczą wybranych
jednostek lub działań.
Mikroreformy - dotyczą np.
poszczególnych stanowisk w urzędach
administracji.

87
Ze względu na charakter zmian reformy dzielimy na:

Reformy strukturalne - dotyczą

reorganizacji ustroju jakiejś jednostki.
Reformy proceduralne - obejmują zmiany
w postępowaniu, procedurze.
Reformy techniczne - dotyczą
wprowadzania nowych technik bądź
urządzeń do administrowania.
Reformy personalne - dotyczą zmian
osobowych, personalnych w administracji.

88
 Charakterystyka reformy o charakterze
systemowym (zmiana systemowa):
Reorganizacja może dotyczyć:
łączenia lub dzielenia instytucji
administracyjnych, względnie wydzielania
nowych instytucji z dotychczas działających,
statusu publicznoprawnego i organizacji

wewnętrznej,
terytorialnego zasięgu działania lub

przestrzennego rozmieszczenia instytucji,

trybu działania – jednostek organizacyjnych lub

poszczególnych stanowisk pracy.

89