HY 532

Συστηματα Ασυρματων Επικοινωνιων

Αποστολος Τραγανίτης
Ενοτητα 2
Διαδοση Η/Μ κυματων
E-mail: tragani@csd.uoc.gr
Τηλ. : 0810 393553
Σημειώσεις στο: www.csd.uoc.gr/~hy532

1
 Ενοτητα 3
Διαδοση Ηλεκτρομαγνητικων (Η/Μ) κυματων

Περιληψη
Ο στοχος αυτης της ενοτητας ειναι η παρουσιαση των
βασικων εννοιων που σχετιζονται με τα χαρακτηριστικα
μεταδοσης μεγαλης κλιμακας του ασυρματου καναλιου

2
 Περιεχομενα
3.1 Βασικες ιδιοτητες
3.2 Μοντελο δυο ακτινων
3.3 Σκιαση
3.4 Μοντελα διαδοσης

3
 Ασυρματη επικοινωνια

Tx

Rx

• πως διαδιδεται το σημα ?

• ποση αποσβεση υφισταται ?
• Πως φτανει το σημα στον δεκτη ?
4
 Διαδοση Η/Μ κυματων

• Η διαδοση των Η/Μ κυματων γινεται με τρεις μηχανισμους

– Ανακλαση από αντικειμενα μεγαλυτερα του μηκους κυματος λ
– Περιθλαση (diffraction) γυρω από τις γωνιες αντικειμενων
– Σκεδαση (scattering) από αντικειμενα μικροτερα του λ

Reflection Diffraction Scattering

λ << D λ  D λ >> D
Η συμπεριφορα ενος Η/Μ σηματος εξαρταται οχι μονο απο την θεση του στο
Η/Μ φασμα αλλα και απο το ευρος φασματος που καταλαμβανει
5
 Διαδοση στην πραξη

Ενα Η/Μ σημα

μπορει
Να απορροφηθει
Να διαπερασει

Να ανακλασθει Να καμφθει

6
 Διαδοση Η/Μ κυματων

• Τρια είναι τα σημαντικα φαινομενα που παρατηρουνται

– Απωλειες διαδρομης (path losses) = αποσβεση λογω αποστασης
– Σκιαση (shadowing) = αποσβεση λογω μεγαλων εμποδιων
– Διαλειψεις (fading) = μεταβολες μικρης χρονικης κλιμακας που
οφειλονται στο περιβαλλον

7
 Διαλειψεις λογω πολλαπλης διοδευσης (multipath fading)
είναι η εποικοδομητικη / καταστροφικη συμβολη των
ηλεκτρομαγνητικων κυματων στην κεραια ληψεως.

8
Μια από τις διαδρομες είναι μεταβαλλομενη

9
Παραγοντες που επηρρεαζουν την διαδοση των
Η/Μ κυματων
hills

girders
rain

hallways
windows
vehicles

trees
walls

10
 A αποτελεσματα μεγαλης κλιμακας - Απωλειες διαδρομης
 B αποτελεσματα μεσαιας κλιμακας- σκιαση λογω εμποδιων
 C αποτελεσματα μικρης κλιμακας – ταχειες διακυμανσεις του
πλατους του σηματος (small scale fading)

11
 Το ραδιοφωνικο καναλι ειναι δυσκολο να μοντελοποιηθει.
Καταφευγουμε στον στατιστικο χαρακτηρισμό του.

 Αμεσως πιο κατω θεωρουμε μοντελα διαδοσης μεγαλης

κλιμακας.

12
 Επιδραση του Θορυβου
 Οι επιδοσεις ενος τηλεπικοινωνιακου συστηματος καθοριζονται
απο την σηματοθορυβικη σχεση (signal-to-noise ratio - SNR).
 Μερικες φορες αναφερεται και σαν λογος φεροντος προς
θορυβο (carrier-to-noise ratio)
 Για την επιτευξη του επιθυμητου SNR στον δεκτη πρεπει:
 Να υπολογισουμε την ισχυ του θορυβου
 Να εκπεμψουμε ικανοποιητικη ισχυ με τον πομπο
Ισχυς εκπομπης
Απωλειες διαδοσης

Ισχυς ληψης
Απαιτουμενο SNR
Ισχυς θορυβου στον δεκτη

Διαγραμμα ισχυος 13
 Ο SNR εκφραζεται σε decibels (dB)
S
SNRdB  10 log10
N
 Συνηθεις τιμες του SNR :
 Ηχος τηλεφωνικης ποιοτητας: 26 dB (= 400 φορες)
 Ηχος hi-fi: 60 dB (= 106 φορες)
 Τερματικο κινητης τηλεφωνιας: 14 - 18 dB (= 25 – 63 φορες)
 Ολα τα ηλεκτρικα κυκλωματα παραγουν θορυβο:
 Ο SNR στη εξοδο τους ειναι παντοτε μικροτερος απο
τον λογο στην εισοδο

SNRin SNRout
Δεκτης

SNRin
F 1 =παραγων θορυβου (noise figure)
SNRout
14
 DECIBELS

• Μοναδα συγκρισης (κυριως ενεργειων και ισχυων)

• Χρησιμη :
– Οταν τα μεγεθη μεταβαλλονται κατα αρκετες ταξεις μεγεθους
– Οταν μας ενδιαφερει κυριως η σχεση (ο λογος ) δυο μεγεθων
• Για συγκρισεις ενεργειων ή ισχυων: db = 10 log10(P1/P2)
• Mερικες φορες ειναι χρησιμη η συγκριση της ισχυος ενος σηματος με
μια ισχυ αναφορας 1Watt (1W) ή 1 miliWatt (1mW).
– dbW= 10 log10(P1/ 1W)
– dbm= 10 log10(P1/ 1mW)
• Παραδειγματα: Ρ1=1mW =0dbm, Ρ1=10mW =10 dbm,
Ρ1=100mW =20dbm, Ρ1=1000mW =30dbm,
Ρ1=2mW =3dbm, Ρ1=4mW =6dbm, Ρ1=8mW =9dbm, Ρ1=5mW =7dbm,
15
Ρ1=2.5mW =4dbm, Ρ1=1.25mW =1dbm
 Θερμικος θορυβος
Θερμοκρασια ισοδυναμου θορυβου

Φασματικη πυκνοτητα ισχυος

του θερμικου θορυβου

16
 Ενέργεια του θορύβου στον δέκτη: σε μοναδες Joules = Watts x sec
N 0  kTF Joules = Watts x sec= Watts/Hz

k  1.38  10 23 J /K Σταθερα Boltzmann

T  290o K Θερμοκρασια δωματιου σε βαθμους K(elvin)
F : Παραγων θορυβου, τυπικα 6 - 10 dB (=4 εως 10 φορες)
 Η ισχυς μετριεται με Watts
Joules
Watts   Joules  Hz
sec
N  kTF  BW
Οπου B ειναι το ευρος φασματος του δεκτη
 Η ισχυς P watts ειναι σε dB:
 10 log P dBW Ισχυς αναφορας το 1W
 30  10 log P dBm Ισχυς αναφορας το 1mW =10-3 W
17
Ασυρματο συστημα επικοινωνιας
Κερδος κεραιας εκπομπης GT

Ισχυς εκπομπης ΡΤ

Προβληματα μεταδοσης:
Παραμορφωση, διαλειψεις, θορυβος...

Oι επιδοσεις εξαρτωνται
απο την σηματοθορυβικη
Κερδος κεραιας ληψης GR σχεση Εb/Ν0

Θερμοκρασια θορυβου δεκτη Teq

18
Διαδοση στον ελευθερο χωρο

19
Μελετη της διαδοσης Η/Μ κυματων

Στοχοι
1. Εκτιμηση της περιοχης καλυψης
2. Εκτιμηση ποιοτητας ζευξης
3. Εκτιμηση παραμετρων σχεδιασης
ενος δικτυου
1. Πομποι και η θεση
εγκαταστασης τους
1. Ισχυς εκπομπης
2. Τυπος κεραιας

20
Ενδιαφερουσες περιπτωσεις
Σε ποιες θεσεις θα
εχουμε καλη ληψη?

21
Βασικοι τυποι κεραιων
Pdirectional
Κερδος κεραιας G
Pisotropic

Isotropic Dipole High gain Directional

Ισοτροπικη Διπολικη Κατευθυντικη υψηλου
κερδους
0 dBi 2.2 dBi 14 dBi

22
Ισοτροπικη κεραια

Η ισοτροπικη κεραια ακτινοβολει ενεργεια με τον ιδιο

τροπο προς ολες τις κατευθυνσεις

23
Διαγραμμα ακτινοβολιας κεραιας

24
Πραγματικη κεραια
Οι πραγματικες κεραιες εκπεμπουν μεγαλυτερη ισχυ προς ορισμενες
κατευθυνσεις

Κερδος κεραιας εκπομπης

25
 Μοντελο διαδοσης στον ελευθερο χωρο

PR PT Ισοτροπικη πυκνοτητα
2 ισχυος
PDi  2
W /m
d 4d
PT
PT GT Πυκνοτητα ισχυος στην
PD  κατευθυνση της μεγιστης
4d 2 ακτινοβολουμενης ισχυος
Ισχυς που φθανει στην κεραια
PR  PD Aeff
PT GT Aeff

2
Υπολογισμος της ισχυος του PR  2
Aeff G 4
λαμβανομενου σηματος οταν ο πομπος 4d
και ο δεκτης εχουν οπτικη επαφη Γνωστη και ως
2
   εξισωση του Friis
PR  PT GT GR   για την διαδοση
 d  στον ελευθερο
χωρο

26
Ισχυς ληψης

27
Απωλειες διαδρομης (σχετικο μετρο)
2
PR PR   
 GT GR  
PT  d 
Pt
PR 0.57 *10 3 f is in MHz
 GT GR d is in Km
PT (df ) 2

 PR 
   (GT ) dB  (GR ) dB  (32.5  20 log10 d  20 log10 f )
 PT  dB

Απωλειες διαδρομης (Path Loss) ειναι η

αποσβεση του σηματος (μετρημενη σε dB)
δηλαδη ο λογος της εκπεμπομενης ως
προς την λαμβανομενη ισχυ
(χωρις να ληφθουν υπ’ οψη τα κερδη
των κεραιων).

28
 Απωλειες διαδρομης - παραδειγμα
Οι κεραιες ειναι ισοτροπικες.
PR Ποια ειναι η λαμβανομενη ισχυς PR (σε dBm)
σε αποσταση 100m απο την κεραια
Pt εκπομπης? Ποια ειναι η PR στα 10Km?

50 W  PR 
   (GT ) dB  (GR ) dB  (32.5  20 log10 d  20 log10 f )
= 47 dBm  PT  dB
 PR  59
   0  0  (32.5  20 log10 0.1  20 log10 900)
 PT  dB
-20 (για d = 0.1) 20 (για d = 10)
 PR   PR 
   71.5dB    111 .5dB
 PT  dB  PT  dB
( PR ) dBm  47 dBm  71.5dB  24.5dBm
( PR ) dBm  47dBm  111 .5dB  64.5dBm
29
 Απωλειες διαδρομης – παραδειγμα 2ο
Path Loss Vs. Distance

2.4 GHz 5 GHz

160

140

120

100
Path Loss (dB)

80

60

40

20

0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100
Distance (Km)

30
 Απωλειες διαδρομης – παραδειγμα 3ο
Path Loss Vs. Distance

2.4 GHz 5 GHz

150

140

130

120
Path Loss (dB)

110

100

90

80

70

60
0.01 0.1 1 10 100
Distance (Km) Log Scale

31
Διαδοση Η/Μ κυματων : Απωλειες διαδρομης

εγγυς πεδιο Απωλειες διαδρομης στα 2.4 Ghz

Pr
r  8m r > 8m
Pt
εγγυς πεδιο μακρινο πεδιο
r  r2  r3.3
Pr

path loss = 10 log (4r2/) r  8m

= 58.3 + 10 log (r3.3 /8) r > 8m

32
 Μετρηση σηματος εσωτερικου χωρου

Signal Strength

Channel 3 Channel 4 Channel 5 Channel 10

0
-10 1 61 121 181 241 301 361 421

-20
-30
RSSI

-40
-50
-60
-70
-80
-90
Time

33
 Μετρηση σηματος ζευξης Ρ2Ρ
εξωτερικου χωρου
Signal Strength

-81
-83
-85
dBm

-87
-89
-91
-93
-95
1 51 101 151 201 251
Packet number

34
Διαδοση ελευθερου χωρου -Συνοψη
Κατα την διαδοση στον ελευθερο χωρο (με οπτικη επαφη =
=line-of-sight = LOS), η λαμβανομενη ισχυς σε αποσταση d
απο την πηγη διδεται απο την σχεση :
2
PG G  P  2
1
Pr (d )  t t 2 r 2  t 2 Gt Gr
οπου (4 ) d L 4 d 4 L
Pt Ειναι η εκπεμπομενη ισχυς
Gt Ειναι το κερδος της κεραιας εκπομπης
Gr Ειναι το κερδος της κεραιας ληψεως
  c f Ειναι το μηκος κυματος του φεροντος, c ειναι η
0 ταχυτητα του φωτος και f0 ειναι η συχνοτητα του
φεροντος . Για f0=900ΜΗz ειναι λ=1/3 m=33 cm
L Ειναι ενας συντελεστης απωλειων που λαμβανει
υπ’οψη διαφορες απωλειες που δεν σχετιζονται με την
διαδοση ελευθερου χωρου (καλωδια, connectors…) 35
 Παρατηρουμε οτι Pr (d )  d 2

 Η απωλεια διαδρομης (path loss) ειναι

Pt Gt Gr 2
PL  ( ) dB  10 log
Pr (4 ) 2 d 2
 Αυτες οι σχεσεις ισχυουν για το μακρινό πεδιο, δηλαδη
για την περιοχη oπου το μετωπο του κυματος ειναι επιπεδο
Το μακρινό πεδιο μιας κεραιας ειναι η περιοχη περαν μιας
αποστασης
2D 2
df 


Οπου D ειναι το ανοιγμα της κεραιας

36
 Στην πραξη, η ισχυς μπορει να μετρηθει στην αποσταση d0
και να υπολογισθει στην αποσταση d με την σχεση:

d0 2
Pr (d )  Pr (d 0 )( )
d

Pr(d0)

d0 Pr(d)
d

37
 Path loss in dB
10 W P1
dB = 10 log (----)
101 P2

Power

Path loss from source to d2 = 70dB

10-3 1 mW

10,000 times 1,000 times

40 dB 30 dB 1 W
10-6
source d1 d2

38
 dBm ( absolute measure of power)
10 W = 40 dBm P1
dBm = 10 log (-------)
101 1mW

+ 10,000 times
Power

10-3 1 mW = 0 dBm

- 1,000 times
1 W = -30 dBm
10-6
source d1 d2

39
 Παραδειγμα
Pt = 1 W, κερδος κεραιας εκπομπης = 1, f = 900 MHz.
Να βρεθει η Pr σε d = 100 m, 10 km.
Pt Gt Gr 2
Pt  30 dBm=0 dBW Pr (d ) 
( 4 ) 2 d 2 L
(1)(1)(1)( 1 ) 2
Pr (100m )  3  7  10 8W 
(4 ) 2 (100) 2 (1)
 ( 80  10 log 7) dBW  ( 80  8.5) dBW  41.5 dBm
(100m) 2
Pr (10km)  Pr (100m) 
(10km) 2
100
Pr (10km)  Pr (100m)  20 log( )
10, 000
 41.5dBm  40dB  81.5 dBm

40
 Να συγκριθουν αυτες οι ισχεις σηματος με τον θορυβο:
N  kT0 F  BW
οπου
k  1.38  10 23 J /KΣταθερα Boltzmann’s
T0 = θερμοκρασια περιβαλλοντος 290 - 300°K
BW Ευρος φασματος
F Παραγων θορυβου
Για ενα συστημα TDMA, οπου ειναι B=30kHz, F=9 dB.
ο θορυβος στον δεκτη είναι:

N  10 log k  10 log 300  10 log(30 103 )  9  30

 120dBm
για την μετατροπη σε dBm

41
 Μοντελο δυο ακτινων

 Το μοντελο διαδοσης ελευθερου χωρου δεν λαμβανει υπ’οψη

τις ανακλασεις του σηματος. Το σημα που εκπεμπεται απο μια
επιγεια κεραια λαμβανεται απο μια αλλη επιγεια κεραια παρουσια
ισχυρων ανακλασεων απο το εδαφος. Το ακολουθο μοντελο ειναι
αρκετα ακριβες για την προβλεψη της ισχυος του λαμβανομενου
σηματος απο υψηλες κεραιες μετα απο διαδρομη αρκετων
χιλιομετρων. 42
  Πρεπει να μελετησουμε την ενταση του πεδιου αντι την
ισχυ του. Η ισχυς ειναι αναλογη του d-2. Η ενταση του πεδιου
ειναι αναλογη με την τετραγωνικη ριζα της ισχυος, δηλαδη του d-1.
Η ενταση του πεδιου καθοριζει την ταση, μετρο και φαση, του
σηματος στην κεραια ληψης
Etot  Elos  E g
Οπου Etot ειναι το συνολικο πεδιο , Elos ειναι το πεδιο που δημιουργει
η συνιστωσα οπτικης επαφης (LOS), και Eg ειναι το πεδιο που
οφειλεται στην ανακλαση του εδαφους. Στις επομενες σχεσεις η d0
ειναι μια αυθαιρετη αποσταση αναφορας στο μακρινό πεδιο της
κεραιας.
 Το πεδιο LOS είναι ένα ημιτονοειδες σημα του οποιου η
στιγμιαια ενταση δινεται απο την σχεση: (d' > d0)
E0 d 0 d'
Elos (d ' , t )  cos( c (t  ))
d' c
43
Ομοιως η ενταση του πεδιου του εξ ανακλασεως κυματος ειναι
E0 d0 d ''
Eg (d '', t )   cos(c (t  ))
d '' c
οπου  ειναι ο συντελεστης ανακλασεως του εδαφους

 Για μικρη γωνια προσπτωσης ειναι   1 και επομενως

E0d0 d' E0d0 d ''
Etot  cos(c (t  ))  cos(c (t  ))
d' c d '' c
Απο τα γεωμετρικα δεδομενα (δες προηγουμενη εικονα) η
διαφορα της ευθειας και της εξ ανακλασεως διαδρομης ειναι:
  d ' 'd '
 (ht  hr ) 2  d 2  (ht  hr ) 2  d 2
(ht  hr ) 2 (ht  hr ) 2
 d ( 1 2
 1 2
)
d d
44
Με την προσεγγιση 1 2 , λαμβανουμε
1 x2  1 x
2
2ht hr

d
 Η διαφορα φασης μεταξυ των δυο διαδρομων ειναι
2 4ht hr
  
 d
 Για μεγάλη αποσταση d, η διαφορα πλατους μεταξυ
Elos και E g ειναι μικρη

E0 d 0 E0 d 0 E0 d 0
| || || |
d' d'' d
 Η κυρια διαφορα ειναι μεταξυ των φασεων. Για δυο
συνημιτονα ισου πλατους αλλα με διαφορα φασης
  , εχουμε:

45
 • Εχουμε

E0d0 d' E0d0 d ''

Etot  cos(c (t  ))  cos(c ( t  )) 
d' c d '' c
E0d0 E0d0    

d 
 cos  c t 1  cos c t 1  
 
  2
d
sin(  c
t   1

2
) sin  
 2 
E0d0     
2 sin   cos( c t  1   )
d  2  2 2
E0d0  
Etot 2 sin   
d  2 

 
Για μικρη διαφορα φασης   (d  ht hr ), ειναι sin( ) ,
2 2
46
 E0 d 0 4ht hr
Επομενως Etot (d )  2
d 2d
4E0 d 0 ht hr

d 2
 d 2
2
 Επειδη η ισχυς ειναι: Pr  Etot (d ) , προκυπτει οτι Pr  d 4

Από την θεωρια του Η/Μ πεδιου εχουμε την σχεση

| E |2
Pr  Ae
120
οπου | E | ειναι το προσπιπτον πεδιο και Ae ειναι η ενεργος
επιφανεια της κεραιας ληψεως.

47
 Λαμβανουμε Aeff 2
| E0 | 2 
Pr (d 0 )  Ae G 4
120
 Μετα απο πραξεις , μπορουμε να δειξουμε οτι
ht2 hr2
Pr (d )  Pt Gt Gr 4
d
Αυτο σημαινει οτι με το μοντελο δυο ακτινων η ισχυς ληψης
φθινει με το d -4 αντι με το d -2 (οπως στον ελευθερο χωρο).
Η λαμβανομενη ισχυς φθινει με ρυθμο 40 db για καθε
δεκαπλασιασμο της αποστασης
 Και αλλοι παραγοντες επηρεάζουν την ισχυ ληψης εκτος απο
τις ανακλασεις. ( π.χ. η περιθλαση - Fresnel Zone)

48
 Παραδειγμα
Ενα κινητο απεχει 5 km απο τον BS και χρησιμοποιει μια κεραια
λ/4 με κερδος 2.55 dB. Η κεραια εκπομπης εχει υψος h=50m. H
ενταση του ηλεκτρικου πεδιου σε αποσταση 1km απο τον πομπο
ειναι 10-3 V/m. H συχνοτητα φεροντος ειναι f0 = 900MHz
a. Μηκος και κερδος της κεραιας λ/4
Μηκος κυματος λ = c / f0 = 0.333m
Κερδος = 102.55/10 = 1.8
b. Η ισχυς του λαμβανομενου σηματος στα 5km με κεραια
σε υψος hr  1.5m ειναι
4E0 d 0 ht hr 6
Aeff2
E (d )  2
 113  10 V / m. 
d G 4

| E (d ) |2 | E (d ) |2 Gr  2
Pr (d )  Ae   5.4 10 13W  92.7dBm.
120 377 4
49
 Απωλειες διαδοσης (1)
• Στον ελευθερο χωρο:
2 2
PG G  P 
Pr (d )  t t 2r 2  t
Gt Gr
(4 ) d 4 d 2 4
οποτε οι απωλειες διαδοσης είναι:
Pt Gt Gr  2 1
PL(d )  ( ) dB  10  log 2 2
 10  const  2  log( )
Pr (4 ) d d

• Μοντελο δυο ακτινων:

2 2
ht hr
Pr (d )  Pt Gt Gr 4
d
οποτε οι απωλειες διαδοσης είναι:
 Pt  Gt Gr ht2 hr2 1
PL(d )     10 log 4
 10  const  4  log  d 
P
 r dB d
50
 Απωλειες διαδοσης (2)
• Στην γενικη περιπτωση εχουμε επομενως:
PL(d) = 10  const  n  log (d )
οπου n ο εκθετης απωλειων
• Εάν ξερουμε τις απωλειες PL(d0) σε αποσταση d0
τοτε οι απωλειες σε αποσταση d είναι:
d
PL(d )  PL(d 0 )  10n log( )
d0
• Ομοιως αν ξερουμε την λαμβανομενη ισχυ Pr(d0) σε
αποσταση d0, η ισχυς σε αποσταση d ειναι
d 
Pr (d )  Pr (d 0 )  10  n  log  
 d0  51
 Σκιαση (Shadowing)
 Οι απωλειες διαδοσης εχουν την πιο κατω εκφραση
d
PL(d )  PL(d 0 )  10n log( )
d0
Οπου n ειναι ο εκθετης απωλειων διαδοσης
Για τον ελευθερο χωρο n=2, και για το μοντελο δυο ακτινων n=4.
--Οι τυπικες τιμες του εκθετη απωλειων n ειναι:
 Αστικη περιοχη 2.7-3.5
 Αστικη περιοχη με εμποδια 3-5
 Εντος κτιριων 4-6
 Στην πραξη, συχνα βρισκουμε οτι η εκφραση για τις απωλειες
δινει απλα μια μεση τιμη και σε πολλες περιπτωσεις οι απωλειες
διαδοσης παρουσιαζουν διακυμανσεις.

52
Εκθετης απωλειων διαδοσης

53
 Ενα πιο ακριβες μοντελο για τις απωλειες διαδοσης ειναι:
____
PL(d )  PL (d )  X 
____ d
 PL (d 0 )  10n log( )  X 
d0
οπου η γραμμη πανω απο συμβολο σημαινει μεση τιμη και η Xσ
ειναι μια τυχαια μεταβλητη (r.v.) εκπεφρασμένη σε dB.
 Ενα κοινο μοντελο για την Χσ ειναι μια Gaussian μεταβλητη
με μεση τιμη 0 και μεταβλητοτητα σ (επισης εκπεφρασμενη σε dB)
 Οταν ο λογαριθμος μιας r.v. ειναι Gaussian, η κατανομη
πιθανοτητας αναφερεται ως log-normal . Η απωλεια διαδοσης που
παριστανεται με αυτο το μοντελο αναφερεται ως απωλεια λογω
σκιασης (shadowing). Η απωλεια σκιασης που ακολουθει το
μοντελο log-normal ονομαζεται log-normal shadowing.

54
Μετρησεις απωλειων διαδρομης

55
log-normal shadowing

56
 Η απωλεια σκιασης σημαινει οτι για δεδομενη αποσταση
πομπου-δεκτη,η ισχυς του σηματος, σε dB, εχει κατανομη Gauss
γυρω απο μια μεση τιμη που____εξαρταται απο την αποσταση.
Η μεση απωλεια
___ ___
διαδοσης PL ή ισοδυναμα η μεση ισχυς του
σηματος P  P r (d ) σε dB και η μεταβλητοτητα σ2 μπορουν να
εκτιμηθουν απο τις μετρησεις.
 Η συναρτηση πυκνοτητος πιθανοτητος (probability density
function - pdf) της μετρουμενης ισχυος P ειναι κανονικη οταν
μετριεται σε dB.
___
1 ( P  P )2
f P ( P)  exp( 2
)
2 2 2
___ ___
οπου P  Pr (d ) και P  P r (d ) σε dB
57
Χρησιμοποιωντας τον συμβολισμο

1  x2
Q( z ) 
2 e 2 dx

z
Εχουμε
___
  Pr (d )
F ( Pr (d ))  Pr[ Pr (d )   ]  Q( )


Pr(d)

___
 P P
Κατανομη πιθανοτητας της λαμβανομενης ισχυος Pr(d) για
δεδομενη αποσταση d
58
 Κυψελοειδής τηλεφωνία
Μορφες κυψελων: Ιδεατες και Πραγματικες

59
 Καθορισμος ποσοστου καλυπτομενης
περιοχης

 Λογω της τυχαιοτητας του φαινομενου της σκιασης, η λαμβανομενη

ισχυς σε μερικες περιοχες εντος της περιοχης καλυψης του σταθμου
μπορει να ειναι κατω απο το κατωφλιο εκμεταλλεύσιμης ισχυος

Το προβλημα μπορει να
διατυπωθει ως εξης:
Δοθεισης μιας κυκλικης καλυπτομενης περιοχης ακτινος R και ενος
κατωφλιου επιθυμητου σηματος
επιφανεια οπουγ, η
ποια είναι
ισχυς τουη σηματος
τιμη της ξεπερνα
U(γ), οπου
το γ
U ( )  επιφανειας οπου η λαμβανομενη ισχυς P (r) > γ
U(γ) = ποσοστο
Συνολικη επιφανεια = πR2 r

 Εξ ορισμου: 1
2 R
U ( ) 
 R2   Pr[ Pr (r )   ]r  dr  d
0 0
60
  Υπο αλλο πρισμα: η U(γ) ειναι το ποσοστο της καλυπτο-
μενης περιοχης απο ολη την περιοχη εξυπηρετησης.

Ποια ειναι η U(γ) για σ/n=4

αν στα συνορα του κυτταρου
ακτινος R είναι
Pr[ Pr ( R)   ]  0.65

Απαντηση: 0.83

Οικογενεια καμπυλων που δινουν το ποσοστο επιφανειας με σημα πανω απο ενα κατωφλιο γ
σαν συναρτηση της πιθανοτητας να ειναι το σημα πανω απο το κατωφλιο στα συνορα του κυτταρου
61
 Παραδειγμα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ

Μετρησεις: i di Pi,meas
1 100m 0dBm 1
2 200m -20dBm 0
10n
n
3 1000m -35dBm
4 3000m -70dBm
Το μοντελο απωλειων διαδοσης ειναι log-normal.
a. MMSE (Minimum Mean Square Error) εκτιμηση του
εκθετη απωλειων διαδοσης.
Παιρνοντας ως σημειο αναφορας τα d1 = 100m εχουμε
d
Pˆi  P1,meas (d1 )  10n log( i )
d1 οπου P1,meas (d1)=0dBm
62
Pˆ1  0
Pˆ2  Pˆ1  10n log(200 )  3n
100
Pˆ3  10n
Pˆ4  10n log(3000 )  14.77n
100
4
MSE   ( Pi  Pˆi )2
k 1

 0  (20  (3n))2  (35  (10n))2  (70  (14.77 n))2

2

 6525  2888n  327n 2

Ο εκθετης που ελαχιστοποιει το μεσο τετραγωνικο σφαλμα

MSE (dMSE/dn =0 => 654n-2888=0) ειναι ο n=4.4

63
b. Να βρεθει η τυπικη αποκλιση του εκτιμητη ισχυος για n=4.4
1 4 
   ( Pi.meas  P i ) 2
2

4 i 1
= 38.2 dB , επομενως, std. dev. = 6.2dB

c. Να εκτιμηθει η μεση λαμβανομενη ισχυς σε αποσταση d=2 km


P (2km) = 0 - (10) (4.4) log(2000/100) = -57.2 dBm
Επομενως:
Η λαμβανομενη ισχυς (σε dBm) στα 2km ειναι μια
Gaussian r.v. με μεση τιμη -57.2 και τυπικη αποκλιση σ = 6.2 dB

64
d. Η πιθανοτητα οτι το λαμβανομενο σημα ειναι > -60 dBm
  Pr (d )
Pr[Pr( d )  60dBm]  Q ( )

 60  (57.2)
 Q( )
6.2
 67%

e. Ποσοστο της επιφανειας κυτταρου ακτινας 2km στο οποιο το

λαμβανομενο σημα ειναι > - 60 dBm. Βρισκουμε ότι:
 / n  6.2 / 4.4  1.4
Απο τον χαρτη, το ποσοστο της επιφανειας ειναι ~93%.

65
Μοντελα διαδοσης σε εξωτερικους χωρους
Μακρο-κυτταρα
 Η τυχαια σκιαση ειναι ενα εργαλειο αναλυσης αλλα δεν
μπορει να χρησιμοποιηθει για την εκτιμηση της λαμβανομενης
ισχυος σε μια συγκεκριμενη θεση.
 Αυτο επιτυγχανεται με την χρησιμοποιηση μοντελων τα οποια
λαμβανουν υπ’ οψη συγκεκριμενα χαρακτηριστικα του
ακανονιστου εδαφους, και τα αλλα εμποδια που υπαρχουν στην
διαδρομη μεταξυ του πομπου και του δεκτη.

66
Εμπειρικά μοντέλα

67
 Μοντελο του Lee

γ = 10 n
68
Μοντελο του Lee

69
 Μοντελο Okumura
 Χρησιμοποιειται συχνα για την εκτιμηση της ισχυος του
σηματος σε αστικες περιοχες.
 Το μοντελο αποτελειται απο ενα συνολο καμπυλων με τις
οποιες ειναι δυνατη η εκτιμηση της ενδιαμεσης (median)
αποσβεσης σε σχεση με τον ελευθερο χωρο.
 Οι βασικες καμπυλες ειναι για:
Υψος κεραιας εκπομπης ht  200m
Υψος κεραιας ληψης ht  3m
 Οι καμπυλες δινουν την ενδιαμεση (median) αποσβεση σαν
συναρτηση της συχνοτητας.

70
 Η ενδιαμεση (median, 50%) αποσβεση διαδοσης μπορει να
βρεθει απο την ακολουθη εκφραση, οπου ολες οι ποσοτητες
ειναι εκπεφρασμένες σε dB:
L50  L f  A( f 0 , d )  G (ht )  G (hr )  Garea
οπου
2
Η αποσβεση ελευθερου χωρου L f  10 log
( 4 ) 2 d 2
Η συχνοτητα φεροντος f0 σε MHz
Η αποσταση d σε km και
G (ht )  20 log(ht / 200) για 10m< ht <1000m
G (hr )  10 log(hr / 3)
για hr <3m
G (hr )  20 log(hr / 3)
για 3m< hr <10m
Ο Garea ειναι συντελεστης διορθωσης εξαρτωμενος απο το
ειδος του ρδαφους. 71
 • Το μοντελο αναπτυχθηκε απο Amu ( f , d )
εμπειρικα δεδομενα, και δεν
βασιζεται σε αναλυτικες
θεωρησεις
• Οι αποκλισεις μεταξυ προβλε-
πομενης και μετρουμενης
αποσβεσης ειναι 10 ~ 14 dB

Ενδιαμεση αποσβεση σε σχεση με τον ελευθερο χωρο ( Amu ( f , d )) πανω απο σχεδον ομαλο εδαφος
72
 Garea

Συντελεστης διορθωσης, Garea , για διαφορους τυπους εδαφους

73
 Παραδειγμα
 Να βρεθουν οι απωλειες διαδρομης με το μοντελο Okumura
αν εχουμε τα ακολουθα δεδομενα:
f = 900 MHz
d = 50 km
ht = 100 m
hr = 10 m
Garea suburban environment
EIRP = 1 kw (Effective Isotropic Radiated Power) = PtGt
Gr = 0 dB

74
 Ελευθερος χωρος
2
 3  10 8

  6 2
(900  10 ) 
L f  10 log 2 2
 10 log  2 3 2 
 125.5dB
(4 ) d (4 ) (50  10 )
 
 
A(900 MHz ,50km)  43dB
Garea  9dB
ht 100
G (ht )  20 log( )  20 log( )  6dB
200 200
hr 10
G (hr )  20 log( )  20 log( )  10.5dB
3 3
L50  LF  A( f , d )  G (htr )  G (hre )  Garea

 125.5  43  (6)  10.5  9  155dB

Pr(d )  EIRP  L50  Gr  60  155  0  95dBm

75
 Χαρακτηριστικα του μοντελου
Okumura

 Η ισχυς του λαμβανομενου σηματος αυξανει με

την τεταρτη δυναμη του υψους της κεραιας του
σταθμου βασης
Η ιδια εξαρτηση υπαρχει και με το υψος της
κεραιας ληψεως.

76
 Μοντελο Hata
 To μοντελο Hata ειναι η εμπειρικη αλγεβρικη εκφραση
της απωλειας διαδρομης η οποια παρεχεται γραφικα απο το
μοντελο Okamura. Το μοντελο ειναι ευελικτο διοτι επιτρεπει την
χρηση εξισωσεων αντι γραφικων παραστασεων.
 Τα μοντελα Okamura και Hata δινουν συγκρισιμα
αποτελεσματα για d>1km
 Υπαρχουν εκφρασεις για αστικες, περιαστικες και αγροτικες
περιοχες. Αυτες οι εκφρασεις ισχυουν για την περιοχη
συχνοτητων 150 - 1500 MHz
 Στις εκφρασεις χρησιμοποιουμε :
Την συχνοτητα σε MHz
Το υψος της κεραιας σε m
Την αποσταση πομπου-δεκτη σε km
77
 Η εκφραση για την ενδιαμεση αποσβεση σε ενα αστικο
περιβαλλον διδεται απο τις εκφρασεις
 A  B log10 (d ) Για αστικη περιοχη
 Για περιαστικη περιοχη
L p   A  B log10 (d )  C
 A  B log ( d )  D Για ανοικτη περιοχη
 10

οπου hb=ht, hm=hr και

A  69.55  26.16 log10 ( f c )  13.82 log10 ( hb )  a( hm )

B  44.9  6.55log10 (hb )
fc
C  5.4  2[log10 ( )]2
28
D  40.94  4.78[log10 ( f c )]2  19.33log10 ( f c )

78
και
(1.1log10 ( f c )  0.7)hm  (1.56 log10 ( f c )  0.8)


 Για μετρια ή μικρη πολη
a (hm )  
8.28(log (1.54h )) 2  1.1
 10 m για f c  400MHz
3.2(log10 (11 .75hm )) 2  4.97 για f c  400MHz
Για μεγαλη πολη

79
 Επεκτασεις του μοντελου Hata στις
συχνοτητες PCS
 Τα μοντελα Okamura / Hata υπο-εκτιμουν τις απωλειες
διαδοσης στα 1.9 GHz
 Ενα μοντελο καταλληλο για
1.5  f c  2GHz
30  ht  200m
Υψος κεραιας BS 1  hr  10m
Κεραια MS 1  d  20km
Αποσταση
L50  A  B log10 d  C
A  46.3  33.9 log10 f c  13.82 log ht  a (hr )
B  44.9  6.55 log(ht )
0 dB Μικρη πολη, περιαστικη
C
3 dB Μητροπολιτικη περιοχη 80
Συνοψη των χαρακτηριστικων στοιχειων
των μοντελων

81
Απωλειες διαδοσης στα μικροκυτταρα
Σε αποστασεις d<1 km, η απωλεια διαδοσης ειναι ισχυρα
εξαρτημενη απο την τοπικη τοπογραφια.
 Εμβελεια < 500m, υψος κεραιας < 20 m
Μοντελο δυο κλισεων P (d )  10 log A
rec
d a (1  d / g )b
 a=2 κοντα στον BS. (διαδοση ελευθερου χωρου)
 b=2 to 6
 g=breakpoint 150-300m.
a
b

g d 82
Μοντελα διαδοσης σε εσωτερικους
χωρους

 Το καναλι εσωτερικου χωρου ειναι διαφορετικο απο το

εξωτερικου χωρου:
 μικροτερες αποστασεις
 μεγαλη ποικιλια χωρων – λογω διαταξης κτιριων,
επιπλων, υλικων κατασκευης, κ.λ.π.
 σχετικα νεο πεδιο ερευνας.

83
Μοντελο καναλιου εσωτερικων χωρων

84
Μοντελα μεγαλης κλιμακας καναλιου
εσωτερικου χωρου

85
Μοντελα μεγαλης κλιμακας καναλιου
εσωτερικου χωρου
Μοντελο Ericsson πολλαπλων κλισεων
•Προεκυψε απο μετρησεις στο εσωτερικο κτιριου
γραφειων με πολλους οροφους
•Υποθετουμε οτι εχουμε αποσβεση 30dB στο 1 m
(ακριβες για 900 Mhz με 0 dB antennas)
• Εχει 4 σημεια καμπης και θεωρει ανω και κατω
οριο στην αποσβεση

86
Μοντελα μεγαλης κλιμακας καναλιου
εσωτερικου χωρου

87