PEMIKIRAN & TAMADUN ISLAM CTU151

Nurul Hidayah Binti Aziz

Academy of Islamic Contemporary Studies [ACIS]
UiTM [Perak]
PENGENALAN
Butiran pensyarah [nama, no. telefon, no. bilik]
Penbahagian kumpulan
Keperluan pembelajaran [buku ctu151]
Entrance survey online [M2]
Exit survey online [M13]
Sufo online [M13]
UJIAN PERTENGAHAN SEMESTER
Jawab semua soalan
Objektif [o]
10 soalan
10 markah
Esei [e]
2 soalan
20 markah

Kiraan : [o] + [e] / 2

Jumlah : 15 markah
AL-QURAN
Surah YAASIN
Hafazan [h]
 Ayat 40-60
 10 markah

Bacaan & kefahaman ayat [bk]

 Ayat 61-83
 10 markah

Kiraan: [h] + [bk]

Jumlah : 20 markah
KERTAS KERJA
Minima: 15 muka surat
Minima rujukan: 2 buku 2 sumber selain buku
Susunan:
Kulit hadapan [nama, no. pelajar, kumpulan, nama pensyarah]
Isi kandungan
Penghargaan
Pengenalan
Bab 1
Bab 2
Bab 3
Penutup
Bibliografi
 Nama Penulis. (Tahun). Tajuk Buku. Tempat terbit: Penerbit.
 Dilayari dari http://www.harvardlib.org.co.uk pada 12 Jun 2014.
 Mengikut susunan abjed ABC

 Tiada numbering @ bullet

Aspek teknikal:
Paragraph: justify
Spacing: 1.5
Font: Times New Roman
Size font:
 Title: bold, 14
 Sub-title: underline, 14

 Contents : 12

APA style: (Nama penulis. Tahun) bagi setiap perenggan

Mulakan dengan muka surat baru bagi setiap bab
Halaman muka surat di bahagian kanan bawah
Perkataan bukan bahasa Melayu: italic
Penting!!
Ambil isi penting & guna ayat sendiri
Jangan lupa masukkan APA style: untuk elak plagarisme
Laporkan pada pensyarah jika ada ahli yang tidak melaksanakan kerja:
CONFIDENTIAL
Tarikh akhir hantar tugasan: Minggu ke-5
Jumlah: 15 markah
PENILAIAN
Jumlah keseluruhan: 100 markah
1. Peperiksaan akhir: 50 markah
2. Jumlah carry marks: 50 markah
a) Ujian pertengahan semester
 15 markah

b) Al-Quran
Markah Gred Pointer
 20 markah
91 - 100 A+ 4.00
c) Tugasan
85 - 90 A+ 4.00
 15 markah
81 - 84 A 3.83
75 - 80 A- 3.67
Sekadar ingatan; 70 - 74 B+ 3.33
Belajar lilahi Taala… 65 - 69 B 3.00
BAB 1: KONSEP KETAMADUNAN
& PERADABAN ISLAM
1.1 Definisi tamadun
1.2 Asas tamadun Islam
1.3 Sumber tamadun Islam
1.4 Matlamat tamadun Islam
1.5 Ciri khusus tamadun Islam
1.6 Faktor kemunculan & kejayaan tamadun
1.7 Keruntuhan sesebuah tamadun
1.8 Konsep tamadun barat
1.9 Perbezaan antara tamadun Islam & tamadun barat
1.1 DEFINISI TAMADUN
Bahasa:
Maddana: perbuatan buka bandar + perbuatan memperhalus budi
pekerti

Madani: sifat + pembangunan perbandaran + kehalusan budi pekerti

Hadharah: perbuatan duduk di bandar + perilaku kehidupan yang

tinggi

Umran: membangun, memajukan, menghidupkan, memakmurkan

Madaniyyah: bandar/kota

Civilization – civitas: ketinggian budaya + kemajuan kebendaan

Istilah:
Prof. Naquib al-Attas: kehalusan tatasusila +
kebudayaan yang luhur
Syed Qutb: kemajuan + syariat Allah + moral Islam
Malik Bennabi: fizikal + rohani + moral
Ali Syariati: mental + spiritual
1.2 ASAS TAMADUN ISLAM

Akida • Konsep kepercayaan: tauhid (rukun iman)

• Tiada khurafat, tahyul, syirik

h • Petunjuk & pengajaran

• Himpunan peraturan & perundangan

Syaria •
•
Ibadah: hubungan manusia + Allah
Muamalat: hubungan manusia + manusia

h •
•
Sumber: al-Quran + sunnah
Aplikasi: maqasid syariah
Akhla • Sistem nilai: baik @ buruk
• Mekanisme penggerak

k • Menjamin keutuhan

• Kepentingan mencari &

membudayakan ilmu
• Professional e.g. ibn Sina, al-Farabi

Ilmu • Pelengkap kepada sesuatu tindakan

• Mengangkat martabat manusia
• Hubungkait dengan nilai ketuhanan
• Sumber, penggunaan & matlamat
1.3 SUMBER TAMADUN ISLAM
1. Al-Quran
Mukjizat: sesuai dengan tahap pemikiran manusia
Tempat & masa, kekal & relevan
Kajian & penemuan rahsia alam
Penentuan nilai: iman & kufur, ma’aruf & munkar, wajib & sunat,
halal & haram
Pengetahuan asas: kejadian manusia, atom, pergerakan bumi,
pokok sebagai bahan bakar

2. Sunnah
Pentafsir/penjelas kepada kandungan al-Quran
Kerajaan madinah: sistem syura, layanan kepada bukan Islam,
hubungan diplomasi, institusi pendidikan.
3. Ijtihad
Usaha, kreativiti, inovasi para ilmuan
Bidang: pembangunan sosial, sains & teknologi e.g. math
Konsep: seru ma’aruf cegah munkar

4. Tamadun asing
Keterbukaan Islam: Tidak bercanggah dengan nilai Islam
Melalui perdagangan & penterjemahan
Sumbangan:
Tamadun Greek: saintifik & falsafah
Tamadun India: matematik, astronomi, perubatan
Tamadun Parsi: perubatan, astronomi, farmakologi
Tamadun China: teknologi membuat kertas, kompas, bahan
letupan, percetakan
AKTIVITI 1
1.4 MATLAMAT TAMADUN ISLAM
1. Primer (utama):
Mengangkat Islam sebagai ad-Din

2. Sekunder (khusus):
Jaga hubungan manusia & Allah
Pengiktirafan Allah layak disembah
Hamba lemah, iktiraf nikmat Allah
Tanggungjawab vs kehendak diri
Jaga hubungan baik sesama manusia
Asal keturunan: Adam
Perbezaan: untuk saling mengenali
Tiada beza melainkan taqwa
Jaga hubungan antara manusia & alam sekitar
Akal: kelebihan memilih → pentadbir bumi
Amanah Allah kepada manusia
Tujuan: kemaslahatan ummah
Memelihara & memulihara
1.5 CIRI KHUSUS TAMADUN ISLAM

1. Rabbaniyyah
• Bersumberkan ketuhanan
• Sumber naqli + aqli

2. Universal
• Tidak bersifat eksklusif
• Bukan untuk orang Arab sahaja

3.Syumul
• Meliputi akidah, syariah, akhlak
• Tiada batas geografi
• Semua tempat & masa
4. Ideal & realistik
Mencapai kesempurnaan
Awasi perbuatan agar tidak bercanggah denga Islam

5. Tetap & anjal

Tetap: tujuan & matlamat
Anjal: teknik perlaksanaan

6. Sepadu & seimbang

Hukum Islam saling berkaitan
Syariah diamalkan keseluruhan BUKAN sebahagian
Kebendaan + kerohaniaan
7. Akhlaqiyyah
Nilai akhlak mulia
Tujuan rasulullah diutus

8. Insaniyyah
Mempertahankan kemuliaan insan
Kehormatan & keturunan i.e. perkahwinan

9. Tasamuh
Bersedia untuk memberi & menerima asalkan tidak
bercanggah dengan syarak
Tokoh Islam bukan Arab e.g. al-Bukhari, Bilal bin Rabah
Sumbangan orang bukan Islam
10. Tanawwu’
Kepelbagaian dalam kesatuan
Prinsip: redha Ilahi
Contoh: menutup aurat

11. Takamul
Menerima unsur luar yang positif
Tidak bercanggah dengan nilai Islam
Saling melengkapi
Contoh: menyambut tetamu

12. Wasatiyyah
Kesedehanaan (tidak keterlaluan)
Dunia akhirat, individu masyarakat, aqli naqli, roh jasad
AKTIVITI 2
1.6 FAKTOR KEMUNCULAN & KEJAYAAN
TAMADUN
1. Politik
Mesopotamia 3500 s.m: sitem pemerintahan beraja + dasar
perluasan kuasa.
Kanun undang-undang Hammurabbi oleh raja Babylonia:
keluarga, perkahwinan, penjagaan anak
Contoh: tuduhan bunuh tanpa bukti yang jelas;penusuh
akan dihukum bunuh. Fi
ra
Mesir: sistem hierarki un
Bangsawan
Khatib
Pekerja mahir
Petani
Hamba
2. Ekonomi
Lembangan sungai: pertanian, perhubungan, pengangkutan,
penempatan.
Contoh:
Mesopotamia: pertanian di sungai Tigris & Euphrates
Mesir: pertanian & penternakan di sungai Nil

3. Sosial
Islam
Kepercayaan & budaya
Perubahan masyarakat Arab ketika menerima Islam
Nilai murni, kesamarataan, TIADA hamba & asabiah.
Konsep UMMAH: satu padu + masyarakat + berbeza bangsa
Barat
Keagamaan & falsafah
Greek: dewa dewi Olympia, Herodotus [takdir]
Eropah: kuasa gereja, paderi St. Augustine [falsafah]
4. Pembebasan diri
Kesengsaraan & keperitan hidup vs. kemewahan hidup
Contoh
Mesir: ilmu matematik, kejuruteraan, takwin untuk elak bencana
Jepun: perang dunia kedua 1945 pengeboman Hiroshima &
Nagasaki terutama bidang ekonomi & automotif

5. Kedudukan strategik
Logistik, iklim & sumber alam
Lautan & sungai: tanah pamah + subur
Contoh
Mesopotamia: lembah Tigris & Euphrates
Mesir: lembah sungai Nil
Melaka: Selat Melaka
6. Dorongan keagamaan
Islam
Hapus kejahilan: ilmu, asabiah, penindasan,
eksploitasi wanita & kanak-kanak
Kepentingan: tauhid, perpaduan, keinsanan

7. Toleransi & keterbukaan

Menerima unsur luar + inovasi
Sumber ilmu dari tamadun luar [sains & teknologi]
8. Sanjungan bidang keilmuan
Pemggerak kepada kemajuan
Penghayatan & kecintaan
Contoh
Tamadun Greek: Plato , Aristotle
Tamadun China: Kung Fu-Tze
Tamadun India: Kautilya
Tamadun Islam: al-Farabi, Ibn Battuta, al-Ghazali, Ibn Khaldun

9. Hijrah & migrasi

Perdagangan, kebudayaan, keilmuan
Melaka: manusia dari Sumatera
Greek [tamadun Minoan]: manusia dari Mesir [pengenalan
barang logam] melahirkan Sparta & Athens
1.7 KERUNTUHAN TAMADUN
Sikap tertutup
[tidak menerima Ketidakadilan
perubahan, kreativiti & [golongan masyarakat]
inovasi]

Penindasan &
kezaliman
[hak kemanusiaa
n
& perundangan]

Keruntuhan
Bencana alam moral
[nilai
kepimpinan]
1.8 KONSEP TAMADUN BARAT
1. Sejarah & falsafah
Berasaskan tamadun Yunani (2000 s.m) dan tamadun Rom (753 s.m)
Ciri kebudayaan:
Tidak mempunyai agama & kitab suci
Cara hidup bersifat materialistik
Terpisah dari sifat kerohaniaan
Unsur sekularisme, rasionalisme, materialism, humanisme.
Kedatangan Kristian: maharaja Constantine → tumpuan kepada
kerohanian dari keduniaan → pemisahan antara agama dari sistem
pemerintahan [gereja vs negara]
Penyalahgunaan kuasa gereja kerana dianggap sebagai kuasa besar &
menyebabkan pemberontakan
Seterusnya penerokaan dalam bidang sains & teknologi.
Bermulalah pemisahan antara kehidupan dan agama
2. Dasar tamadun barat
Zaman klasik [sblm masihi 3M]
Zaman kegelapan [4M – 16M]
Zaman moden [17M]
Enlightenment [18M -19M]
Aspek pemikiran lebih awal dari aspek fizikal
Ciri:
Pemisah antara undang-undang & akhlaq
Pemisah antara dunia & akhirat
Tiada ukuran mutlak antara baik & buruk
Moral: keadaan, tempat, masa & lingkungan
Agama: penghalang kepada kemajuan
Agama: urusan peribadi
Kecenderungan kepada kebendaan
1.9 PERBEZAAN TAMADUN ISLAM &
TAMADUN BARAT
ASPEK Tamadun Islam Tamadun Barat
•Cara hidup dunia & akhirat •Kebudayaan [perubahan]
Keagamaan •Pembaharuan mengikut
acuan Islam
•Berdasarkan prinsip akidah, • keduniaan
Kesepaduan & syariah, ibadah •Tiada unsur keagamaan
pengawalan •Ada undang-undang namun
longgar
•Cara betul •Meraih keuntungan
Kemajuan •Matlamat yang jelas •Matlamat menghalalkan cara
•Kaedah mengikut syariat
•Akhlak, rohani, jasmani, aqli •Tuntutan material
secara sepadu & seimbang menyebabkan jiwa kosong
Penekanan
sudut •Multidimensional •Kemusnahan akhlak & nilali
kemajuan •Pembangunan masyarakat
menyempurnakan tuntutan
keagamaan [ekonomi-zakat]
BAB 2: NILAI – NILAI UNIVERSAL
DALAM TAMADUN
2.1 Nilai- nilai universal dalam tamadun
2.2 Interaksi dalam tamadun
2.3 Faktor-faktor berlaku tamadun
2.4 Kesan-kesan interaksi
2.1 NILAI UNIVERSAL DALAM TAMADUN
1. Kekeluargaan
Islam: kasih sayang + tanggungjawab lelaki dan wanita
Konfusianisme: Wu Lun [pemerintah rakyat, ayah anak,
abang adik, sahabat sahabat, suami isteri]

2. Alam sekitar
Islam + Buddhisme + Kristian: anugerah tuhan
Shinto + Animisme: ‘divine power’
Buddha: Esho Fuai [manusia + alam = saling berkaitan]
3. Kepercayaan
Islam:dinamisme
Jepun: Shintoisme [kebangsaan + patriotisme], Buddhisme
[Zen]
China: Konfusianisme

4. Kepimpinan
China: kesempurnaan peribadi raja [bijak, tanggungjawab
kepada Tian, leluhur, ibu bapa, para pegawai, pembantu &
rakyat]
Islam: adil, ilmu, mampu, amanah, tidak zalim [ruang untuk
lontaran idea]
India: Asoka pendekatan Buddha + dharma = nilai moral,
bertimbang rasa, tidak bunuh binatang. “raja jaga kebajikan
rakyat, semua manusia adalah anak raja”
5. Pendidikan
Islam: tauhid
Islam + Kristian + Hinduisme: pembinaan dimensi ‘inner-being’
Hindu + Buddha: proses mencari diri sendiri

6. Ekonomi
Buddhisme: jalan lapan lapis mulia [hak kehidupan]
Islam: halal dan haram berhubung dengan akhlak

7. Kerja
Kelangsungan hidup → ganjaran → keperluan
Pekerjaan: tahap pendidikan + kemahiran
Kurangkan penganguran, masalah sosial, peluang pekerjaan
8. Kemanusiaan
Hak asasi & kemuliaan manusia
Kemerdekaan, kehormatan, harta, darah [maqasid syariah]
Menolak keganasan, salah guna kuasa, jenayah, ketidakadilan, buta huruf

9. Keadilan
Melahirkan kesetiaan & ketaatan, sistem undang-undang
Islam: rujukan al-Quran, sunnah, ijtihad
Greek & Yunani: ‘decentralized power’ [kuasa rakyat]
Melayu: ‘raja adil raja disembah, raja zalim raja disanggah’

10. Kesihatan
Yunani: pusat pengajian perubatan [Heliopolis, Sais, Pergamus, Cos]
Islam: kesihatan [taharah]
China: acupuncture, urut Tui Na, Qigong, Taijiquan
India: ayurveda
AKTIVITI 3
2.2 INTERAKSI DALAM TAMADUN
Makna interaksi?? komunikasi??
Keterbukaan, sikap saling menghormati melahirkan percambahan
pemikiran dan budaya
Hubungan:
Tamadun China-Islam=laluan sutera
Tamadun India-Melayu= laut Hindi
Jenis:
Fizikal: [Melayu-Arab] perdagangan
Agama: [Jepun] Buddha-Shinto
Sains & teknologi: [Jepun-Amerika] enjin keretapi, telegraf, kapal wap,
kelengkapan tentera
Budaya: [Melayu-China-India-Arab] kahwin campur, makanan, pakaian,
senibina, muzik
2.3 FAKTOR INTERAKSI
1. Geografi
Kedudukan strategik dengan sumber alam
Laluan perdagangan
Contoh:
China: lembah Huang-He & Yong-Tse
India: lembah Ganges & Brahmaputra
Mesopotamia: lembah Tigris
Mesir: lembah sungai Nil
Melayu: Selat Melaka

2. Perdagangan
Keterbukaan
Arab ↔ China: singgah di Tanah Melayu kerana perubahan angin
3. Keagamaan
Membangun menuju kesempurnaan, toleransi
Islam: keterbukaan asalkan tidak bercanggah, konsep dakwah
Yahudi: bersifat tertutup [eksklusif ]

4. Pemerintah
Menerima sumber dari luar
Kekukuhan politik
Contoh:
Mesopotamia: Hammurabbi [kekerasan + kesederhanaan]
Melayu: kesultanan Melayu Melaka [undang-undang Laut
Melaka]

5. Survival
Disiplin dan kreatif
Peperangan salib menyebabkan kebangkitan tamadun barat
2.4 KESAN INTERAKSI

Positif
1. Pengiktirafan hak untuk beragama [madinah]
2. Aktiviti penterjemahan buku Greek → Arab
3. Penyebaran agama Islam & Buddha ke China
Negatif
4. Perkembangan + kemahhiran ilmu [teknologi pembuatan gula,
astronomi, teknologi pembuatan kertas] 1. Pembunuhan Yahudi oleh Kristian
5. Perkahwinan campur 2. Perang salib
6. Tokoh Islam 3. Pertelingkahan [India Muslim – India
Hindu]
7. Kemunculan kerajaan Islam
8. Istilah
9. Budaya [komuniti, pakaian, makanan, senibina]
10. Muzik
AKTIVITI 4
BAB 3: PERKEMBANGAN
TAMADUN ISLAM
3.1 Zaman Rasulullah (610 – 632M)
3.2 Institusi Khalifah
3.3 Zaman Bani Umayyah (661 – 750M)
3.4 Zaman Bani Abbasiyyah (750 – 1258M)
3.5 Zaman Bani Uthmaniyyah 1258 – 1924M)
3.1 ZAMAN RASULULLAH
Biodata: lahir pada 9 rabiulawal tahun gajah, keturunan Arab Quraisy,
gelaran al-amin.
1. Period Mekah [13 tahun]
Tauhid/akidah
Akhlak

2. Period Madinah [10 tahun]

Sosial [Ansar + Muhajirin, kedudukan wanita]
Politik [masjid, piagam madinah 47 fasal, konsep ummah,sistem syura]
Ekonomi [cukai: zakat, jizyah: perlindungan, kharaj: tanah, fa’i: rampasan
perdamaian, ‘usyur: perniagaan; dasar kewangan: hapus riba; penubuhan
baitulmal]
Dakwah [pendakwah mendapat latihan intensif ayat Quran]
Tentera [sukarelawan; strategi: perjanjian, gali parit]
Senibina [masjid Quba’; rumah nabi 100 hasta]
Pendidikan [9 sekolah; hantar guru kepada golongan Badawi]
3.2 INSTITUSI KHALIFAH
Pembaharuan
1. Al-wazarah
1. Abu Bakar: Umar jadi wazir
2. Umar: Ali + Uthman jadi wazir
2. Sistem kehakiman
1. Abu Bakar: beliau sendiri jadi hakim vs Umar [2 tahun]
2. Umar: lantik qadi berkuasa untuk harta
3. Uthman: qadi + pegawai dapat gaji dari baitulmal
3. Sistem perundangan
4. Majlis Syura
1. Badan penasihat
2. Umar: ulama, ketua Muhajirin, ketua Ansar, panglima tentera, panglima
tentera tertinggi.
5. Senibina
Menara, khat, ukiran, hiasan dalaman
Sumbangan
1. Abu Bakar al-Siddiq (632 – 634M)
Hapus golongan nabi palsu dan murtad
Tubuh 11 pasukan tentera [lindung Muslim dari Rom &
Parsi]
Pengumpulan al-Quran kerana huffaz syahid
6000 dirham untuk rakyat & negara
Tentera sukarela mendapat 80% dari ghanimah
9 wilayah semenanjung Arab; setiapnya ada gabenor
[Madinah, Mekah, Taif, Syria, Yaman, Najran,
Hadhramaut, Bahrain, Daumat al-Jandal]
Ekonomi: zakat, jizyah, ghanimah
2. Umar al-Khattab (634 – 644M)
‘The golden age’
Pusat pengajian Islam [Basra, Kufah, Fustat]
Pendidikan
 Kuttab: pra-sekolah
 Teori: Quran

 Praktikal: memanah, tunggang kuda, syair

 Sekolah menengah: Quran, hadis, perundangan

Politik
 pembahagian 8 wilayah [madinah, mekah, syria, al-jazirah, basra, kufah, mesir dan
palestin]
 Ditadbir oleh gabenor & dibantu setiausaha, ketua tentera, pemungut cukai,
pegawai polis, pegawai perbendaharaan dan hakim.
 Penubuhan jabatan
 Tentera, ganjaran & pengagihan, cukai & pos
 Jabatan ketenteraan
 Pasukan berkuda, berjalan kaki, peninjau & peninjau sayap belakang
 Tetap @ sukarela

Sosio-ekonomi
 Baitulmal [diwan/khazanah]
 ‘usyur
3. Uthman bin Affan (644 – 656M)
Penulisan al-Quran yang lebih sistematik
 Dibukukan sebanyak 6 salinan [madinah, mekah, basra, kufah dan
syria]
Pembukaan daerah & negeri
Penubuhan armada laut Islam i.e. takluk pulau Cyprus

4. Ali bin Abi Talib (656 -661M)

Hapuskan pemberontakan
Tubuh pasukan polis : al-syurtah = hapus jenayah di tempat
umum
Pasukan bersenjata
 Angkatan berkuda, berjalan kaki, perisit sayap kanan; kiri dan
belakang.
 Gaji sebanyak 600 dirham + wang kebajikan keluarga

Ilmu sains & matematik diperkenalkan

AKTIVITI 5
3.3 ZAMAN BANI UMAYYAH
Damsyik/Syam/Syria (661 – 750M)
1. Politik
 Sistem khilafah , wazarah [sistem pentadbiran;gabenor untuk wilayah], urus setia [pegawai
kumpul rekod & utus surat i.e. surat, cukai, tentera, polis, kehakiman], hijabah [pengawal]
 Penubuhan jabatan: cukai, surat –menyurat, urusan am, cop mohor pemerintahan, tentera

darat & laut

 Qadi berperanan sebagai hakim

 Mahkamah hisbah: kesalahan kepentingan awam

 Mahkamah muzalim: kesalahan besar

2. Pendidikan & sosial

 Sains & teknologi: pembuatan kapal, alat peperangan, teknik pertanian
 Sains & falsafah: terjemahan kepada bahasa Arab
 Perkembanngan ilmu quran & hadis

 Pembinaan hospital

3. Ekonomi
 Matawang byzantine & parsi → matawang Islam
 Setiap wilayah mempunyai baitulmal

4. Senibina
 Menara, mihrab, ukiran khat, arca, gambar, gambarajah
Sebab kejatuhan
1. Keturunan khalifah
 Sistem warisan

 Saingan di kalangan anggota keluarga istana

2. Latar belakang pembentukan

 Konflik politik antara syiah & khawarij

3. Pertentangan etnik
 Antara suku Arab utara [bani Qais] dan suku Arab selatan [bani kalb]

 Tiada kesatuan

4. Golongan mawali
 Kedudukan yang rendah kerana keangkuhan bani umayyah

5. Kelemahan pemerintah
 Sikap hidup mewah

 Pemerintah kurang memberi perhatian kepada perkembangan agama

6. Kemunculan kekuatan baru

 Keturunan Abbas yang mendapat sokongan penuh Bani Hasyim dan

kaum mawali yang merasa didikriminasi

Andalusia (756 – 1031M)
1. Pendidikan
 Al-Hakam II
 Pusat ilmu di Cordova, Seville, Toledo, Malaga & Granada

 Perpustakaan & universiti

 Bidang: geografi, astronomi, matematik, botani, perubatan, falsafah

 Penuntut Kristian Eropah datang menimba ilmu [Mozarab]

2. Pusat penterjemahan
 Toledo
 Cordova menjadi pusat kegemilangan ilmu antara Islam & Eropah

3. Senibina
 Istana al-Hamra’ [Granada]: tembok berwarna merah, gaya Arab
 Masjid Jami’ Cordova: Kayu berukir, bertiang marmar

 Madinah al-Zahra’: kota

4. Ekonomi
 Sumber: kharaj (cukai tanah), jizyah (cukai perlindungan), zakat, ‘usyur (cukai
perniagaan), ghanimah (harta rampasan perang)
 Berpusat di Cordova

 Pembuatan tembikar, perhiasan emas & perak, memproses kulit & mengeluarkan

senjata.
 Pertanian: sistem saliran dan penyelidikan untuk benih
Sebab kejatuhan
1. Bentuk fizikal
 Bergunung ganang menyukarkan perhubungan & kawalan

pentadbiran
2. Peribadi pegawai kerajaan
 Tamak + gila/perebutan kuasa + pentingkan diri

 Ketidakadilan + ambil kesempatan untuk meluaskan pengaruh

 E.g. pembelotan Ibn Abi Amir: harta pusaka anak al-Hakam I

3. Perpecahan masyarakat
 Kepelbagaian bangsa: Barbar, Muwalladun, Arab, Yahudi

 Hemogeni & tidak bercampur [tinggal dalam kelompok sendiri]

 Perpecahan antara keluarga khalifah + pegawai atasan + pegawai istana

+ golongan ulama + ahli falsafah Andalusia

4. Kelemahan pemerintah
 Boros + wang negara untuk kepentingan diri e.g. isteri Abdul Rahman

II: barang kemas & hadiah

 Pemimpin: majlis hiburan & gundik

 Tidak melaksanakan syiar Islam yang sebenar

5. Kawalan & kewangan
 Masalah kewangan akibat peperangan & pemberontakan

 Jajahan luas = perbalanjaan besar

 Tidak mampu mengupah tentera [defisit]

 Mengenakan cukai & rakyat memeberontak kerana tidak puas

hati
6. Ketenteraan
 Kalangan hamba dari utara & timur Eropah [keturunan Slav]

 Kemudian, kemasukan orang Barbar dari Afrika [berkuasa

sehingga dapat kawal kerajaan]

 Tidak dapat bersatu padu kerana tentera asing

7. Permusuhan sesama sendiri

 20 puak yang mempunyai negeri sendiri e.g. bani Nun, bani

Jahur
3.4 ZAMAN BANI ABBASIYYAH
Pengenalan
Keturunan Abbas bin Abdul Muttalib
Memerintah > 5 kurun
2 tahap perkembangan ilmu
1. Proses penyerapan & pemindahan ilmu klasik
 Sains dan falsafah Yunani, Suryani, Parsi dan Sanskrit → Arab.
 Berlaku selama 150 tahun bermula pertengahan 7M hingga akhir 8M.

 Pembentukan ummah yang dibudayakan dengan nilai keislaman

2. Era kelahiran & kebangkitan intelektual Muslim

 Usaha penterjemahan, penyaringan dan penghasilan karya asli
 Bermula pada 800M

 Sumbangan terjemahan daripada Kristian Nestorian dan Parsi

 Cabaran ilmiah berbentuk falsafah

Sumbangan
1. Pendidikan
 Masjid dilengkapi dengan sekolah & perpustakaan
 Pemerintah menyediakan biasiswa untuk kolej & pelajar

 Pensyarah dihormati tidak kira agama

 Penyelidik disediakan hadiah lumayan

 Pusat kegiatan intelektual: Baghdad; kolej perubatan

 Abu Jaafar al-Mansur: perintis

 Khalifah Harun al-Rashid: pengasas Khizanah al-Hikmah

kemudian menjadi Bayt al-Hikmah [balai cerap, penyalinan

manuskrip, penterjemahan]
2. Penterjemahan
 Karya klasik Yunani, Parsi, India pada zaman al-Ma’mun
 Penulisan & penyususunan kitab hadis, fiqh & tafsir Quran

 Penuntut Eropah belajar di Toledo & terjemah buku dalam bahasa

mereka.
3. Ekonomi
 Baitulmal: menjaga & agihan khazanah negara
 Pertanian: tali air & terusan

 Perdagangan: telaga untuk pedagang

 Zakat; Cukai: tanah, pendapatan, perlombongan, ternakan, kastam, garam,

ikan, barang perdagangan, kilang, barang mewah, import.

4. Politik
 Pemantapan angkatan perang
 Organisasi kehakiman

 Qadi al-qadah [ketua hakim]: melantik hakim wilayah, negeri & daerah

5. Kemunculan mazhab
 Ijtihad: ahli qiyas vs ahli hadis
 Mazhab fiqh: Hanafi, Maliki, Hambali & Syafie

 Akidah: Mu’tazilah, Ash’ariah, Syiah, Qadariah, Jabariah

6. Senibina
 Kebudayaan asing seperti berhala: digantikan dengantumbuhan, geometri,
gambarajah, awan
 Mementingkan pembinaan istana
Sebab kejatuhan: 1258 M serangan Hulagu Khan (panglima
Mongol)
1. Kelemahan pemerintah
 Tiada pembaharuan

 Bergantung kepada pegawai Turki untuk pentadbiran

 Pengaruh Turki & Parsi yang kuat

2. Perpecahan wilayah
 Jawatan penting yang disandang oleh bangsa Turki & Parsi:

membentuk kerajaan sendiri

3. Perebutan kuasa
 Kuasa khalifah antara putera al-Mutawakkil

4. Kegawatan ekonomi
 Rusuhan & pemberontakan

 Kekurangan perdagangan

 Dana baitulmal merosot

5. Perselisihan fahaman keagamaan

 Pemberontak Syiah & Khawarij
6. Serangan luar
 Serangan musuh dari utara (Goergia & Armania), barat

(tentera salib) dan timur (kerajaan Monggol).

 Umat Islam dibunuh dengan kejam & pejuang terkorban

 Ada kawasan yang menuntut kemerdekaan

7. Luasnya wilayah
 Komunikasi sukar dilakukan antara kerajaan pusat & daerah

 Kepercayaan antara pemerintah rendah

8. Masalah kewangan negara

 Pembniayaan besar untuk ketenteraan

9. Kezaliman kepada musuh

 Biadap kepada ulama sehingga ada yang dihukum mati e.g.

imam Abu Hanifah @ tidak sependapat dengan khalifah @

enggan menerima jawatan tinggi.
AKTIVITI 6
3.5 ZAMAN UTHMANIYYAH
Pengenalan
Pengasas: Uthman bin Suji bin Erturgal bin Sulaiman
Shah
Terbentuk dari kerajaan kecil
Pentadbiran:
Berpusat di Istanbul
Menggunakan sistem feudal
Permulaan daripada budaya ilmu bertukar kepada
budaya politik
Sumbangan
1. Pentadbiran
 Undang-undang Kanun Sulaiman
 Perundangan Islam diwujudkan

 Jawatan kadi, mufti & sheikul Islam [ketua ulama untuk mengeluarkan

fatwa]
2. Ekonomi
 Perdagangan di Laut Tengah, Laut Merah, Lautan Hindi dan Mediterranian
3. Sosial
 Mobiliti sosial melalui kecermerlangan ilmu di Balkan
 Menghapuskan sistem keturunan & susun lapis masyarakat

4. Pendidikan
 Penerbitan, penterjemahan
 Sistem: madrasah, sekolah pengetahuan akademik, sekolah sastera, maktab

tentera, maktab teknik dan kolej perubatan

 Ensiklopedia sains Islam

 Perpustakaan diwujudkan di masjid, hospital & rumah

5. Senibina
 Masjid oleh Mimar Sinan e.g. masjid biru [Masjid Sultan Ahmad]
 Jaringan jalan keretapi dari tanah Syam ke Madinah dengan jarak >1303KM
Sebab kejatuhan
1. Masalah dalaman & luaran
 Peperangan menentang Parsi, persekutuan Poland-Lithuania, Rusia,

Austria-Hungary.
2. Perjanjian Passarowitz
 Mewujudkan era yang aman

 Perubahan: kurangkan cukai, perbaik kemudhan awam, mendapat

pandangan rakyat.
3. Reformasi [pemodenan]
 Peperangan berlaku menyebabkan wilayah terlepas kepada Rusia &

Austria
4. Transformasi [pengstukturan semula]
 Menjadi sekutu kuasa Eropah

5. Nasionalisme
 Rakyat yang berbilang bangsa merangsang kepada pemberontakan

6. Konsep Raja Berpelembagaan

 Diperkenalkan oleh sekumpulan indivisu yang berpendidikan barat

untuk mengurangkan tekanan

7. Perebutan kuasa
 perubahan kepada demokrasi + raja berpelembagaan

 Perang kemerdekaan Turki menentang kuasa asing

 Penggulingan kuasa sultan

8. Keruntuhan moral
 Bermusuhan, malas, pasif

9. Keterbelakangan dalam ilmu

 Akademi Sulaiman & Muhammad al-Fatih: pusat kegiatan ilmiah

 Kemasukan perbahasan falsafah ketuhanan + dasar pengetahuan

moden oleh Eropah

 Menutup pintu ijtihad & dipengaruhi falsafah Aristotle

10. Keterbelakangan dalam persenjataan

 Tentera Turki kalah pada Eropah pad 1774M

 Sultan Salim ke-3 memperkenal sistem pertahanan moden

 Percaturan kuasa barat e.g. Britain, Perancis, Itali, Jerman, Rusia

AKTIVITI 7
BAB 4: PEMIKIRAN TAMADUN
ISLAM
4.1 Keilmuan dalam Islam
4.2 Politik dalam Islam
4.3 Sosial menurut Islam
4.4 Ekonomi menurut Islam
4.1 KEILMUAN DALAM ISLAM
Pengertian
Pengetahuan & kepandaian tentang sesuatu bidang yang disusun secara
bersistem menurut kaedah & metod tertentu yang dapat digunakan
untuk menerangkan sesuatu yang berkait dengan bidang ilmu tersebut.

Kepentingan ilmu
1. Kebahagiaan hidup di dunia & akhirat; kekuatanketika kesusahan &
berhadapan dengan musuh
2. Malaksanakan ibadah dengan sempurna; tugas khalifah dengan
sempurna
3. Bentang pencegahan daripada kejahilan
4. Membantu kemaslahatan ummah
5. Menjana pembangunan negara
Hierarki sumber ilmu
1. Wahyu
Ketepatan & kepastian
‘past, present, future’ & perkara ghaib
Tiada pertikaian
Merangkumi ilmu agama & sains
2. Intuisi
Pengetahuan yang diperolehi tanpa melalui proses pemikiran yang
tertentu
‘6th senses’
3. Akal
Membezakan hak & batil namun berbeza pendapat
Tadabbur quran dan alam
Keterbatasan pemikiran
4. Pancaindera
Melalui percubaan & pengalaman yang berulang
Cara berinteraksi dengan alam
Pembahagian ilmu
1. Ilmu Fardhu ‘Ain
a. Tauhid
 Akidah & iman
 Memelihara tanpa kecacatan

b. Fekah
 Ibadah & syariah
 solat, puasa, muamalat, munakahat

c. Tasawwuf
 Mazmumah & mahmudah

2. Ilmu Fardhu Kifayah

Pembangunan & kemajuan ummah
Dipertanggungjawab ke atas sebahagian @ sekumpulan individu
Perubatan, kejuruteraan, pertanian, pnternakan, etc.
4.2 POLITIK DALAM ISLAM
Pengenalan
Usaha mendokong dan melaksanakan syariat melalui
sistem kenegaraan & pemerintahan

Tujuan: membangunkan sebuah sistem pemerintahan

& kenegaraan yang tegak di atas dasar untuk
melaksanakan seluruh hukum syariat Islam

Tujuan utama: menegakkan sebuah negara Islam

[menegakkan al-din]
Asas politik Islam

• Kuasa keadilan & hukum tertinggi hak mutlak Allah

Hakimiyyah • Tuhan yang menguasai pemerintahan langit & bumi
Ilahiyyah

• Sistem kerasulan mewakili kuasa tertinggi [Allah]

• Allah memerintah manusia menerima Rasulullah
Risalah

• Kedudukan manusia sebagai perwakilan

• Diamanahkan untuk melaksanakan undang-undang Allah
Khilafah • Namun, manusia bukanlah penguasa@pemilik
Prinsip politik Islam
1. Musyawarah
Pemilihan ketua negara & penjawat pentadbiran
Perlaksanaan undang-undang Quran & sunnah
Perkara baru berkenaan ijtihad
2. ‘Adalah
Rakyat & pemerintah; 2 pihak yang bersengketa; suami & isteri; ibu
bapa & anak
3. Hurriyah
Kebebasan ma’aruf & kebajikan
4. Musawah
Mendapat & menuntut hak sepertimana tertakluk mengikut undang-
undang perlembagaan
5. Hak menghisab pemerintah
Mendapat penjelasan
Menegakkan kebenaran & menghapuskan kemungkaran
Mengawasi & menilai tindak-tanduk & keputusan pemerintah
AKTIVITI 8
4.3 SOSIAL MENURUT ISLAM
Hak anak
1. Hak sebelum dilahirkan
Ibu bapa yang sah taraf
Memelihara salasilah keluarga
2. Hak selepas dilahirkan
Melaungkan azan & iqamat
Tahnik: (7 hari selepas lahir) mencukur rambut & aqiqah
Nama yang baik, ajar al-quran, mengahwinkannya apabila baligh
Menyusu & berkhatan
3. Hak untuk hidup
Melarang pembunuhan bayi {dan janganlah kamu membunuh anak-anak kamu
kerana kamu khuatirkan kealpaan & kemiskinan}
Melarang membenci anak perempuan
Perkembangan jasmani & rohani
4. Hak memperolehi pendidikan
Pendidikan kerohanian bermula bayi masih dalam kandungan
Membezakan yang hak & yang batil
Ilmu fardhu ‘ain & ilmu fardhu kifayah
Hak wanita
1. Hak kerohanian
Mendekatkan diri kepada Allah
Ilmu fardhu ‘ain
keuzuran
2. Hak ekonomi
Mencari harta & menggunakan harta
Tidak bertentangan dengan syariat Islam
3. Hak sivil
Anak: tidak boleh dibunuh
Isteri: bukan untuk dijadikan hamba
4. Hak pendidikan
Mencari ilmu itu wajib bagi setiap Muslim
5. Hak undang-undang
Keselamatan, harta, hukuman
6. Hak politik
Berpolitik & menggubal undang-undang
7. Hak berkahwin
Memenuhi syarat
Mas kahwin
8. Hak-hak lain
Penceraian, harta sepencarian
Hak ibu bapa
1. Hak untuk ditaati
Ketaatan selepas Allah Taala
Hak untuk berbakti
2. Hak untuk terus hidup
Dijaga sepertimana menjaga anak kecil
3. Hak selepas meninggal dunia
Doakan kesejahteraan & keampunan
Melangsaikan hutang
Menyempurnakan wasiat
Sedekah & waqaf atas nama ibu bapa
Asas hidup bermasyarakat
Ta’aruf

Takaful Tafahum

Mahabba
Ta’awun
h

Ukhuwah
4.4 EKONOMI MENURUT ISLAM
Pengagihan
Kepentingan
Kesaksamaan ekonomi
Mengelak pemusatan harta
Merapatkan jurang ekonomi
Pembelaan
Menghapuskan sikap tamak & pentingkan diri sendiri
Contoh
Wajib (zakat)
 Membasmi kemiskinan
 Membuang perasaan tamak

 Perniagaan, emas & perak, tanaman, buahan, ternakan, bahan galian

Sunat (sedekah)
Pemilikan
1. Jual beli
Ijab & qabul
2. Wasiat
Hukum: sunat
Hanya 1/3 daripada seluruh harta sahaja
3. Wakaf
Tidak boleh bercampur riba, penipuan &perkara yang diharamkan
4. Hadiah
Hibah: pemberian – akad – dasar kemanusiaan

Penggunaan
1. Perbelanjaan
2. Pengembangan
AKTIVITI 9
BAB 5: ISLAM DI ALAM MELAYU
5.1 Teori kedatangan Islam ke Alam Melayu
5.2 Faktor perkembangan Islam di Alam Melayu
5.3 Pengaruh Islam di Alam Melayu
5.4 Tamadun Melayu sebagai asas Tamadun Malaysia
5.1 TEORI KEDATANGAN ISLAM
1. Tanah Arab
Dakwah & perdagangan Asia barat & Alam Melayu
Tulisan & hasil karangan
Cara pembacaan al-quran
Istilah Arab-Melayu
Sistem undang-undang Islam
Nama Arab-Melayu
2. India
Khidmat nasihat perdagangan & kebudayaan
Masyarakat Malabar = mazhab Syafie
Pedagang Gujerat
Pengaruh perkataan India “labbaygon”
Senibina kubah

3. China/Champa
Pemberontakan di Canton
Pedagang Islam dari China
Batu bersurat Teluk Cik Munah di Pahang
Laksamana Cheng Ho: hubungan perdagangan
Monumen – khat kufi – hukum Islam
Batu bersurat Terengganu = batu nisan di Champa selatan = batu
nisan Fatimah binti Maimon di Jawa Timur.
5.2 FAKTOR KEDATANGAN ISLAM
1. Kehebatan Islam
Konsep ketuhanan
Keadilan
Mudah dilaksanakan
Persamaan hak
Hidup yang seimbang
Tuntutan rohani + jasmani

2. Pendakwah
Kegigihan + kebijaksanaan pendakwah
Tidak berasa malu
Mengislamkan raja-raja Melayu e.g. Raja Melaka oleh Syeikh Abdul Aziz
Keperibadian + mpenulisan e.g. Hamzah Fansuri, Abdul Rauf Singkel
Sistem pendidikan Islam di masjid, surau, istana, pondok & rumah
ulama’
3. Perkahwinan
Sufi, pedagang, pendakwah + gadis kebanyakan, puteri, anak
pembesar = keluarga Islam
Raja + puteri i.e. Parameswara + puteri Kesultanan Pasai =
pembesar & rakyat turut masuk Islam

4. Pemimpin
Taat & taksub kepada raja
Tanpa bantahan & debat

5. Penaklukan
Perluasan kuasa kerajaan Melayu - Islam Melaka ke atas kerajaan
Johor, Pahang, Terengganu, Pattani, Kampar, Inderagiri, Aru,
Rokan, Siak & Bengkalis
Ulama’ dihantar untuk mengajar & jadi rujukan
Kerajaan Pattani: pusat penyebaran Islam
6. Perdagangan
Melaka: pusat perdagangan antarabangsa abad ke 16M
Pedagang China, India, Arab, Parsi
Pelabuhan: Melaka, Perlak, Acheh, Pattani, Sulu &
Mindanao

7. Persaingan penyebaran agama

Peperangan salib pada kurun ke 15M-16M
Kristian: dasar penjajahan & penaklukan [3G: gold,
glory, gospel]
Peransang kepada Muslim untuk berjuang & usaha
dakwah
AKTIVITI 10
5.3 PENGARUH ISLAM
1. Akidah
Animisme, dinamisme, hyang, Hindu-Buddha, politheisme →
monotheism [tauhid]
Akidah + ibadah + syariah + akhlak

2. Keilmuan
Islamisasi berpandukan al-Quran: revolusi celik huruf + budaya
membaca + transformasi intelektual [tiada unsur tahyul]
Transformasi jiwa + minda = quran, sirah nabi, sahabat menjadi
sumber inspirasi
Ilmuan + ulama’ = rujukan, pentadbir menghilangkan peranan
bomoh & pawang
3. Sastera Melayu
Tulisan jawi
Kehalusan budi
Dasar pandangan hidup Islam [ketuhanan] & Muslim
Kisah nabi e.g. hikayat mukjizat nabi

4. Bahasa & perkataan

Tambahan huruf nga; cha; nya; pa; gha; va
Perkataan Arab, India, China

5. Kelahiran ulama’ & ilmuan

Selepas kerajaan Melaka, kerajaan Acheh menjadi pusat
ulama Mekah, Madinah, Yaman, Syam, Turki, India.
Kemajuan ilmu e.g. Nuruddin al-Raniri, Hamzah Fansuri.
6. Perlakuan individu
Pendakwah muda [menuntut ilmu]
Ilmu fardhu ‘ain + ilmu fardhu kifayah
Pemakaian

7. Sosial
Peribahasa sebagai teladan & sempadan
Berguru di pondok & madrasah
Pergaulan antara lelaki & perempuan
Jatidiri Melayu

8. Sosio-politik/undang-undang
Sumber: al-Quran & hadis
Sultan Acheh: sultan Alauddin Ri’ayat Shah = wali songo
Gelaran raja → sultan
Undang: hukum kanun Melaka

9. Sosio-ekonomi
Persamaan taraf [tiada perbezaan kaya & miskin]
Zakat & sedekah
AKTIVITI 11
5.4 TAMADUN MELAYU SEBAGAI ASAS
TAMADUN MALAYSIA

1. Bangsa Melayu menurut perlembagaan persekutuan

Kedudukan & keistimewaan Duli-Duli yang Maha Mulia
Raja-Raja Melayu
Kedudukan keistimewaan orang Melayu & agama Islam
[kontrak sosial]
Takrif Melayu: “seseorang yang menganut agama Islam,
bertutur bahasa Melayu, mengamalkan adat istiadat Melayu,
lahir sebelum hari merdeka di persekutuan @ Singapura.
Sementara ibu dan bapanya lahir di Persekutuan @
Singapura pada hari Merdeka”.
Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan rasmi negara.
2. Islam dan perlembagaan
“agama Islam adalah agama bagi persekutuan; agama-
agama lain boleh diamalkan dengan aman dan damai di
mana-mana bahagian persekutuan”.
Adat Melayu dan perundangan Islam
 Melaka: Hukum kanun melaka, undang-undang laut melaka
 Johor: undang-undang Johor, undang-undang tubuh negeri
johor
 Pahang: undang-undang pahang
 Kedah: undang-undang kedah
 Terengganu: itqan al-mulk [perlembagaan negeri terengganu]
 Perak: undang-undang ii, undang-undang keturunan
daripada turun negeri perak
 Negeri sembilan: hukum adat, undang-undang adat
3. Dasar pendidikan negara
Falsafah pendidikan negara: “satu usaha berterusan ke
arah memperkembangkan potensi individu secara
menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan
yang seimbang dan harmonis dari segi intelek,
rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan
dan kepatuhan kepada Tuhan”.
Ilmu + pendidikan + budi pekerti = warganegara yang
baik
Ilmu: mempengaruhi, mengubah & membentuk diri
masyarakat
Pendidikan: pembangunan & kesejahteraan setiap
lapisan hubungan individu bermula dengan keluarga
hingga ke masyarakat & negara.
4. Dasar kebudayaan nasional
Perkara 1
 Berteraskan kepada kebudayaan rakyat asal rantau ini yang merangkumi
kawasan Malaysia, Indonesia, Filipina, Singapura, Brunei, Thailand dan
Kampuchea serta Kepulauan Selatan Pasifik sehingga Malagasi adalah
merupakan bahagian utama dari kawasan tamadun.
 Rantau ini pusat pemancaran, pengembangan dan warisan kebudayaan
Melayu.
 Persamaan-persamaan di bidang bahasa yang berasaskan keluarga bahasa
Melayu-Austronesia, kedudukan geografi, pengalaman sejarah, kekayaan
alam, kesenian dan nilai-nilai keperibadiannya.
Perkara 2
 Unsur-unsur kebudayaan lain yang sesuai boleh diterima sebagai sesuatu
yang dinamik, sentiasa berubah-ubah melalui proses penyerapan dan
penyesuaian secara berterusan.
 Budaya Cina, India, Arab, Barat dan lain-lain yang sesuai dan wajar diberi
pengimbangan dan penerimaan dalam pembentukan kebudayaan
kebangsaan.
Perkara 3
 Islam menjadi unsur yang penting dalam pembentukan kebudayaan
kebangsaan agama sebagai agama rasmi negara
 Nilai-nilai Islam telah sedia didukung oleh sebahgian besar rakyat rantau ini.
5. Dasar Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi
Bahasa rasmi: bahasa yang dipilih untuk tujuan urusan
harian negara
Bahasa kebangsaan: bahasa yang digunakan untuk
tujuan perpaduan di kalangan warganegara
Fungsi bahasa rasmi:
 Bahasa lisan para pegawai kerajaan sewaktu menjalankan
tugas rasmi negara
 sebagai media segala urusan surat-menyurat di dalam dan di
antara jabatan-jabatan kerajaan
 Digunakan dalam semua rekod-rekod kerajaan
 Sebagai media untuk menuliskan semua undang-undang dan
peraturan-peraturan negara
 Digunakan untuk semua jenis borang urusan rasmi kerajaan
6. Jati diri Melayu
Maksud jati: asli, murni, tulen dan tidak bercampur
Maksud jati diri: identiti yang memisahkan suatu
peribadi dengan peribadi yang lain
**Jati diri merujuk kepada ciri-ciri sejati yang dimiliki
oleh seseorang secara lahiriah dan nilai-nilai yang
menjadi pegangannya.
Melayu: jati diri sebagai orang Melayu + jati diri sebagai
rakyat Malaysia + jati diri sebagai penganut Islam
PEPERIKSAAN AKHIR
Objektif
Jawab semua soalan
40 soalan
20 markah
Esei
Jawab 2 daripada 3 soalan
30 markah

Jumlah : [o] + [e] = 50 markah

Jangan lupa…

Exit survey online

Sufo online
USAHA

TAWAKAL