Jan Kochanowski

Bradley Bosinney 1G
 Życie

Jan Kochanowski, znany polski poeta i humanista,

urodził się w 1530 roku w Sycynie, w Wielkopolsce.
Początkowo uczył się w szkole w Częstochowie, a
następnie kontynuował edukację w Krakowie, gdzie
uczęszczał do Akademii Krakowskiej, jednej z
najstarszych uczelni w Europie Środkowej.
Po ukończeniu studiów w Krakowie, Kochanowski udał
się na studia zagraniczne, gdzie poznał literaturę i
kulturę renesansową. Studiował na uniwersytetach we
Włoszech i Francji, gdzie zgłębiał m.in. języki klasyczne,
retorykę i poetykę.
Po powrocie do Polski w 1559 roku, Kochanowski pełnił
różne funkcje państwowe, m.in. był sekretarzem
królewskim i dworzaninem królowej Bony Sforzy. W tym
okresie kontynuował także swoją twórczość literacką,
pisząc m.in. sonety, fraszki i pieśni.
 Życie w czarnym Lesie
Kochanowski osiadł w Czarnym Lesie, majątku po
ojcu, w 1575 roku ożenił się z Dorotą
Podlodowską. Miał z nią sześć córek, z których
trzy zmarły w dzieciństwie. Już po śmierci poety
Dorota urodziła syna. Okres czarnoleski, mimo
tragedii, jaką była śmierć dzieci, był pełen
harmonii i spokoju. Znalazło to odbicie w
twórczości, najbogatszej i najdojrzalszej właśnie w
tych latach. Zakończył życie nagle, w pełni sił
twórczych, w wieku 54 lat.

Na co zmarła Urszulka?
Zmarła w wieku dwóch i pół lat, prawdopodobnie
na tyfus, w roku 1578 lub 1579. Jej śmierć
stanowiła dla Jana Kochanowskiego inspirację do
napisania Trenów.

Jan Matejko, "Jan Kochanowski nad zwłokami Urszuli",

1862
 Poeta renesansowy
Zgodnie z zasadą "homo sum..." wszystkie problemy
epoki znalazły wyraz w twórczości Kochanowskiego:
od filozoficznej zadumy nad losem ludzkim przez
problematykę polityczno-społeczną, obrazy życia
dworskiego i ziemiańskiego do anegdoty biesiadnej.
Jan Kochanowski pisać zaczął we Włoszech, używając
wytwornej łaciny: powstały wówczas ody, pieśni,
elegie i epigramaty.
Ogromna większość utworów Kochanowskiego
powstała w języku polskim. Był to jego programowy
wybór, zgodny z renesansowym trendem tworzenia w
językach narodowych. Był to jednocześnie krok, który
spowodował jakościową przemianę języka polskiego w
ciągu zaledwie 30 lat. Polszczyzna Kochanowskiego i
po nim jest inną polszczyzną niż wcześniejsza. Tak
gwałtownej rewolucji językowej nie było w polskiej
historii.
 Dzieła Jana
Kochanowskiego
W swojej twórczości łączył inspiracje pochodzące
z różnych nurtów
filozoficznych: neoplatońskie, neoarystotelesowski
e, neostoickie, epikurejskie, sokratejsko-
sceptyczne, erazmiańsko-ireniczne,
ogólnochrześcijańskie.

` Jan Kochanowski utrwalił się też w świadomości

literackiej jako prekursor i mistrz polskich fraszek,
trenów, pieśni i tragedii – gatunków, które
wprowadził do kanonu rodzimej poezji.

Przede wszystkim specjalizował się w :

• Trenach
• Fraszkach
• A nawet trochę w dramacie
 Śmierć Jana
Kochanowskiego

W sierpniu 1584 roku Stefan Batory zwołał do Lublina naradę

senatorów, której przedmiotem było ustalenie sposobów na
rozwiązanie istotnych problemów natury politycznej.
Jan Kochanowski przyjechał do Lublina w celu interwencji w
sprawie ukarania winnych śmierci swego szwagra, 
Jakuba Podlodowskiego, który wybrał się do Turcji celem zakupu
koni do stajni królewskich.
Jan Kochanowski w Lublinie, prawdopodobnie na skutek ataku
serca. Był to jeden z najwybitniejszych poetów polskiego
renesansu i autor m.in. "Trenów", w których opłakiwał śmierć
swojej córki Urszulki. Jego śmierć była wielką stratą dla polskiej
kultury i literatury. Umarł w tym samym roku dnia 22 sierpnia,
mając lat 54”.
 Co to Fraszki i Treny?
• Fraszka (wł. frasca – gałązka, drobiazg,) –
Fraszki to krótkie utwory poetyckie, zwykle
napisane wierszem sylabicznym,
charakteryzujące się lekkością, dowcipem i
humorem. W Polsce fraszki zapoczątkował Jan
Kochanowski, jeden z największych polskich
poetów renesansowych, żyjący w XVI wieku.
Kochanowski jest autorem zbioru fraszek
zatytułowanego "Fraszki", który ukazał się
drukiem po raz pierwszy w 1584 roku. W
swoich utworach Kochanowski poruszał wiele
tematów, od humorystycznych anegdot po
refleksyjne wiersze o życiu i śmierci. Jego
fraszki zyskały dużą popularność w Polsce i
stanowią istotny element polskiej literatury.
• Treny to wiersz żałobny, który był popularny
w literaturze polskiej w XVI i XVII wieku.
Zwykle był to utwór o charakterze
refleksyjnym, religijnym lub pochwalnym,
pisany na cześć osoby zmarłej, ale także na
różne okazje publiczne, takie jak koronacje,
śluby i jubileusze.
Treny stały się szczególnie popularne w polskiej
literaturze za sprawą poety Jana
Kochanowskiego, który napisał cykl dwudziestu
czterech trenów po śmierci swojej córki
Urszulki w 1579 roku. Kochanowski
zapoczątkował modę na pisanie trenów w
Polsce i stał się jednym z najwybitniejszych
przedstawicieli tego gatunku literackiego.
Dziekuje za uwage!