PROJEKT

ÇËSHTJE SPECIALE NË ALGJEBËR

Tea Blloshani
TEMA Zbatimi i algjebrës në gjimnaz

• Përmbajtja
• Cfarë është algjebra
• Sa e përmban programi i matemtikës algjebrën
• Përshkrimi i tematikës së algjebrës
Klasa 10 dhe 11
• Si ndihmon algjebra te nxënësit?
• Temat mësimore në librin e matematikës 10
• Trajtimi i temës mësimore Thyesat algjebrike
• Vështirësitë e mësimit të algjebrës
• Opinione për përmirësime
ÇFARË ËSHTË ALGJEBRA
Njihet si algjebra te dega e matematikës në të cilën veprimet
përgjithësohen duke përdorur numra, shkronja dhe shenja që
simbolikisht paraqesin një numër ose entitet tjetër matematik.

Sipas Baldorit, Algjebra është dega e matematikës që studion

sasinë e konsideruar në mënyrën më të përgjithshme të mundshme.
Në këtë kuptim, mund të vërehet se mësimi i algjebrës dominohet
nga vepra "Algjebra e Baldorit", një libër i matematikanit Kuban
Aurelio Baldor, i cili zhvillon dhe merret me të gjitha hipotezat e
kësaj shkence.

Etimologjikisht, fjala algjebër është me origjinë arabe që do të

thotë "rikompozim" ose "riintegrim". Algjebra vjen nga civilizimet
e Babilonisë dhe Egjiptit, para Krishtit, ata e përdorën këtë metodë
për të zgjidhur ekuacionet e shkallës së parë dhe të dytë.
 SHPREHJE
ALGJEBRIKE
Në lidhje me studimin e algjebrës, shprehjet algjebrike janë bashkësia
e numrave dhe nga simbolet e përfaqësuara nga shkronjat që shfaqin
një vlerë të panjohur, duke u quajtur si të panjohur ose të
ndryshueshme.

Simbolet lidhen përmes shenjave që tregojnë operacionet që duhet të

kryhen, ose shumëzimi, mbledhja, zbritja, ndër të tjera, për të arritur
rezultatin e variablave. Në këtë kuptim, termat dallohen ose ndahen
me anë të shenjave, dhe në rastin e ndarjes nga shenja e barabartë
quhet ekuacion.
 5

Sa e përmban programi i matematikës

algjebrën?
PËRSHKRIMI I TEMATIKËS SË ALGJEBRËS
KLASA 10 DHE 11

Nxënësi përdor gjuhën e simboleve e cila shpreh marrëdhëniet matematikore.

Ai kupton se si madhësitë lidhen me njëra-tjetrën dhe sesi algjebra i analizon
dhe i shpreh në mënyrë sintetike këto marrëdhënie. Nxënësi përdor njohuri për
rregullat bazë të shumëzimit, pjesëtimit dhe faktorizimit të polinomeve;
interpretimin dhe zgjidhjen e ekuacioneve dhe inekuacioneve të fuqisë së parë
dhe të dytë me një ndryshore, si dhe sistemet e tyre.

Ai trajton edhe zgjidhjen e sistemeve të ekuacioneve me dy ndryshore.

Përshkrimi i relacioneve bëhet duke përdorur gjuhën formale të algjebrës.
Nxënësi studion relacionin, përshkrimin dhe interpretimin e funksioneve të
ndryshme dhe ndërtimin e grafikut të tyre. Ai trajton zbatime të formulave të
termit të përgjithshëm të vargut.
 SI NDIHMON ALGJEBRA
TE NXËNËSIT?
• Nxënësi përdor simbolet algjebrike për të përshkruar situata praktike;
• modelon dhe zgjidh situata problemore jo të ndërlikuara, me ndihmën ose
jo të teknologjisë.
• Nxënësi pyet dendur “pse” veten dhe të tjerët për të përligjur një
përfundim;
• përdor kundërshembullin për të kundërshtuar, kur është rasti, fjali të jetës
së përditshme ose fjali me ndryshore;
• argumenton shndërrimet;
• përdor drejt disa rregulla elementare të logjikës e të arsyetimit korrekt;
• Nxënësi përdor simbolet algjebrike për të përshkruar situata të ndryshme
nga matematika dhe nga jeta e përditshme;
• përshkruan, shpjegon dhe diskuton me gojë dhe me shkrim, veprimtaritë
praktike, hamendjet dhe procesin e zgjidhjes; merr informacion nga
grafikë, tabela, diagrame dhe jep informacion me to.
TEMAT MËSIMORE NË LIBRIN E MATEMATIKËS 10
THYESAT ALGJEBRIKE
 Një thyesë është algjebrike në qoftë se
PJESA TEORIKE QE I PARAQITET NXËNËSIT numëruesi ose emëruesi janë shprehje
algjebrike
 Vetite e thyesave algjebrike janë të njëjta me
ato të thyesave numerike.
 Thyesat algjebrike mund te thjeshtohen duke
faktoriyuar emëruesin dhe duke thjeshtuar
faktorët e përbashkët të tyre
 Për të mbledhur dhe për të zbritur thyest
algjebrike, duhet te gjeni emëruesin e
përbashkët.
 Kur shumëzoni ose pjestoni thyesat
algjebrike, fillimisht thjeshtoni faktorët e
përbashkët.
 Herësi i dy thyesave është i barabartë me
prodhimin e thyesës së parë me të anasjelltën
e thyesës së dytë.
Pjesa e
ushtrimeve
 Analiza

Në librin Mtematika 10 kjo temë mësimore trajtohet dy ore mësimore.

Përmban pjesën teorike jo shumë të detajur e cila paraqitet bashkë me disa
shembuj ushtrimesh. Pjesa e dytë përmban ushtrime gati 24 ushtrime të llojeve
dhe niveleve të ndryshme. Në përgjithësi shumica e ushtrimeve janë të niveit të
parë ku pothuajse të gjithë nxënësit duhet ti zgjidhin. Disa ushtrime janë të një
niveli më të lartë që kërkojnë përgatitje dhe huumtime të tjera për tu zgjidhur, pra
për zgjidhjen e tyre nuk mjaftojnë vetëm shembujt e dhënë.

Shembull
 VËSHTIRËSITË E MËSIMIT
TË ALGJEBRËS
Shumë studime kanë shqyrtuar vështirësitë që kanë studentët
me thyesat.Këto studime kanë kërkuar burimin e paaftësisë së
studentëve për të treguar performancë kompetente me thyesa.
Paraqitet problema me thyesat duke filluar me studimet që
kanë identifikuar përmasat dhe shtrirjen e problemit.Në vijim
janë studimet që janë përpjekur të shpjegojnë problemet me
të mësuarit thyesat.
GABIME TË
NXËNËSVE
OPINIONE PËR PËRMIRËSIME
Si mund të ulim nivelin e gabimeve të nxënësve
Nga njëra anë, duket se nxënësit mund të përvetësojë konceptet bazë në
llogaritje, si kufiri ose derivati, pa asnjë mbështetja në aftësitë e tyre algjebrike.
Nga ana tjetër, për shumë studentë nëkursi i llogaritjes, kompetenca e tyre e
pamjaftueshme në algjebër pengon korrektësinë e tyre performancën në detyrat e
llogaritjes dhe si e tillë ndërhyn në suksesin e tyre në mësime
Si mund të trajtohet problemi.
I referohem kësaj metode të mësimdhënies se llogaritjes dhe të algjebrës si, "Ri-
mësimdhënie në kontekst" .
Është ri-mësimdhënia në kontekst që i bën studentët më të aftë të përdorin
aftësitë e nevojshme për sukses në llogaritje. Si mësues i së ardhmes shpresoj të
vazhdoj të studioj metodat,të cilat synojnë përmirësimin e të nxënit të nxënësve.
FALEMINDERIT