MORPEMA – ITO ANG PINAKAMALIIT

NA YUNIT NA SALITA NA
NAGTATAGLAY NG KAHULUGAN.
BAWAT SALITA SA ISANG WIKA AY
BINUBUO NG MGA PANTIG NA
PINAGSAMA-SAMA. SUBALIT HINDI
LAHAT NG PINAGSAMA-SAMAG MGA
PANTIG AY MAKAKABUO NG ISANG
SALITA.
 MORPEMA.
UNA AY ANG MORPEMANG
PANLAPI – ITO AY TINATAWAG
NA DI MALAYANG MORPEMA
SAPAGKAT KAILANGAN NITO
ANG IBANG MORPEMA GAYA
NG PANLAPI UPANG
MAGKAROON NG KAHULUGAN.
ITO ANG MGA MORPEMA NA
IKINAKABIT SA SALITANG
UGAT NA MAAARING
MAKAPAGPABAGONG
KAHULUGAN NG SALITA
NGUNIT HINDI ITO
NAKATATAYONG MAG ISA.
 HALIMBAWA:
(MAG) AT (INA) – MAG-INA
(MA) AT (GANDA) –
MAGANDA
(UM) AT (BASA) - BUMASA
ANG PANGALAWANG ANYO NG
MORPEMA AY ANG
MORPEMANNG SALITANG-
UGAT – TINATAWAG DIN ITONG
MALAYANG MORPEMA
SAPAGKAT ANG SALITANG –
UGAT AY NAGTATAGLAY NG
KAHULUGAN.
 MAITUTURING ITONG
MALAYANG MORPEMA DAHIL
NAKATATAYO ITONG MAG-ISA.

HALIMBAWA:
DAGAT TAKBO HIRAM
SULAT LINIS BATA
 AT ANG HULING ANYO NG
MORPEMA AY ANG
MORPEMANG BINUBUO NG
ISANG PONEMA – HALIMBAWA
NITO AY ANG PONEMANG “A”
AT “O”. NAKAKAPAG-IBA ITO
NG KAHULUGAN NG SALITA.
ITO DIN AY
NANGANGAHULUGANG
KASARIAANG PAMBABAE NA
ISINASAAD NG SALITANG-UGAT.
“O” “A”
DOKTOR DOKTORA
ABUGADO ABUGADA
KUSINERO KUSINERA
 PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
- ITO AY ANUMANG
PAGBABAGO SA
KARANIWANG ANYO NG
ISANG MORPEMA DAHIL SA
IMPLUWENSYA NG
KALIGIRAN NITO.
ANG MGA NAIIMPLUWENSYANG
PONEMA AY MAAARING YAONG
SINUNDAN NG MORPEMA O
YAONG SUMUSUNOD DITO.
HALIMBAWA:
[PANG -] + PAARALAN –
PAMPAARALAN
 MAY IBAT – IBANG URI NG PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO SA WIKANG FILIPINO.

MGA URI NG PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO

 1. ASIMILASYON- ANG MGA
TUNOG NG ISANG SALITA AY
UMAAYON SA KATABING TUNOG
NITO. MAKIKITA ANG
PAGBABAGONG ITO SA MGA
MORPEMANG UNLAPING
NAGTATAPOS SA –NG GAYA NG
PANG-, MANG-, SING-, KASING-,
MAGKASING-, SANG-, AT LABING-.
 TUMUTUKOY DIN ITO SA
PAGBABAGONG ANYO NG MORPEMA
DAHIL SA IMPLUWENSYA NG MGA
KATABING TUNOG NIYO.
HALIMBAWA:
PANG- + BANSA = PANGBANSA =
PAMBANSA
SING- + TAMIS = SINGTAMIS =
SINTAMIS
MAY DALAWANG URI ANG
ASIMILASYON

ANG UNA AY ANG

ASIMILASYON PARSYAL O DI-GANAP –
MASASABING ASIMILASYONG
PARSYAL O DI-GANAP KUNG ANG
PAGBABAGONG NAGANAP SA ANYO
NG SALITA MALIBAN NA LAMANG SA
PAGBABAGO NG PONEMANG “NG” SA
PINAL NA POSISYO NG PANLAPI AT
NAGIGING “N” O :M” DAHIL SA
KASUNOD NA TUNOG.
 ITO AY MAPAPANSIN SA
PAGBABAGONG NAGAGANAP
SA ISANG MORPEMA SANHI
NG POSISYONG PINAL NA
SINUSUNDAN NG MGA
SALITANG NAGSISIMULA SA
BIGKAS NA PAILONG.
 HALIMBAWA:
/PANG/ + BATO – PAMBATO
/PANG/ + PANOOD –
PAMPANOOD
/PANG/ = LAGAY - PANLAGAY
 ANG SUMUNOD AY ANG ASIMILASYONG
GANAP – DITO NAMAN AY BUKOD SA
PAGBABAGONG NAGAGANAP SA
PONEMANG “NG” DAHIL SA
PAKIKIANGKOP NITO SA KASUNOD NA
TUNOG AY NAWAWALA O NAAASIMILA NA
RIN ANG PONEMA SA INISYAL NA
POSISYON NG NILAPIANG SALITANG-
UGAT AT SA HALIP AY NANANATILI NA
LAMANG ANG GA TUNOG NA “N” O “M”.
 TAGLAY ANG AIMILAYONG
GANAP KUNG ANG UNANG
PONEMANG INUUNLAPIAN AY
NAASIMILANG GANAP NG
TUNOG NG PANLAPI.
HALIMBAWA AY ANG TUNOG NA /P/ SA
PATAY AT NAAASIMILA NG
PONEMANG /M/ NG /PAM/ KAYA SA
HALIP NA BIGKASING “PAMPATAY” AY
NAGING “PAMPATAY”. ITO AY
NAGPAPAKITA NG ASIMILASYONG
GANAO. SAMAKATUWID DALAWANG
BESES ANG PAG-ASIMILA SA
ASIMILASYONG GANAP.
 IBA PA NITONG HALIMBAWA:
/PANG/ + TAKOT – PANTAKOT –
PANAKOT
/PANG/ + SUKAT = PANSUKAT =
PANUKAT
 SINGTAKSIS O SYNTAX SA SALITANG
INGLES
AYON KAY BADAYAS, ANG SINTAKSIS
AY TUMUTUKOY SA ESTRUCTURA NG
MGA PANGUNGUSAP AT NG MGA
TUNTUNING NAGSISILBING PATNUBAY
SA PAGSASABI NG KAWASTUHAN NG
ISANG PANGUNGUSAP.
 ITO DIN DAW AY ANG
PAGSASAMA-SAMA NG MGA
SALITA PARA MAGKAROON
NG KAHULUGAN SA LOOB NG
PANGUNGUSAP.
TUMUTUKOY DIN ITO SA PAG
AARAL O PAG UUGNAY-
UGNAY NG MGA SALITA
PARA MAKABUO NG MGA
PARIRALA, SUGNAY AT MGA
PANGUNGUSAP.
 PANGUNGUSAP
ITO AY KALIPUNAN NG MGA
SALITANG NAGSASAAD NG ISANG
BUONG DIWA. ITO AY MAY PATAPOS
NA HIMIG SA DULO NA NAGSASAAD
NG DIWA O KAISIPANG NAIS NIYANG
IPAABOT.ITO AY TINATAWAG NA
SENTENCE SA WIKANG INGLES.
MGA AYOS NG PANGUNGUSAP
MAY DALAWANG AYOS ANG
PANGUNGUSAP SA FILIPINO;
 ANG UNA AY ANG
KARANIWAN – ANG
PANAGURI O PREDIKEYT AY
NAUUNA SA PAKSA O SIMUNO.
 HALIMBAWA:
NAG-AARAL NG MEDISINA
SI ANGEL.
NA KUNG SAAN ANG
PANAGURI AY NAG AARAL
AT ANG PAKSA NAMAN AY SI
ANGEL.
 SIMUNO ANG TAWAG SA
PAKSANG PINAG-UUSAPAN
SA PANGUNGUSAP.
PANAG-URI NAMAN ANG
TAWAG SA NAGLALARAWAN
SA SIMUNO.
 ANG SUMUNOD NA AYOS NG
PANGUNGUSAP AY ANG DI-
KARANIWAN, DITO NAMAN
AY NAUUNA ANG PAKSA O
SIMUNO KAYSA SA PANAGURI
O PREDIKEYT.
 HALIMBAWA:
ANG BATA AY NAGLALARO.
ANG BATA ANG PAKSA AT
NAGLALARO NAMAN ANG
PANAG-URI