Formuleren

week 5
(09-03-2011)
 Wat gaan we vandaag doen?
1. Bespreking opdracht onjuiste samentrekking +
incongruentie.

2. Feedback geven op betoog.

3. Korte uitleg over contaminatie, pleonasme,

tautologie en verwijswoorden.

2
 1a. Onjuiste samentrekking
Wat is een samentrekking?

 Zin waarin delen die hetzelfde zijn weggelaten

zijn.

a. Jan loopt op straat en Jan laat zijn hond uit.

b. Jan loopt op straat en laat zijn hond uit.

3
 1a. Onjuiste samentrekking
Voorwaarden voor weglaten:

1. Dezelfde betekenis.
2. Dezelfde grammaticale functie.
3. Dezelfde positie in de zin.
4. Dezelfde rang (hoofdzin/bijzin)
→ 1 + 2 zijn de belangrijkste!

4
 1a. Onjuiste samentrekking
 Kenmerk onjuiste samentrekking: zin loopt niet
soepel, je hebt het idee dat je iets wilt aanvullen.

 Als de zin er weer beter van wordt als je het

aanvult, dan was het een onjuiste samentrekking.

 Let op: 2e categorie (met grammaticale functies)

is wel belangrijk om te kennen!

5
 1a. Onjuiste samentrekking
1. In deze nieuwbouwwijk wordt een sporthal
gebouwd en volgend jaar twee tennisbanen
aangelegd.

2. Mijn scooter is kapot en heb ik maar even

naar de fietsenmaker gebracht.

6
 1a. Onjuiste samentrekking
1. In deze nieuwbouwwijk wordt een sporthal
gebouwd en volgend jaar twee tennisbanen
aangelegd.
 PV 2e deel: meervoud (‘worden’)

2. Mijn scooter is kapot en heb ik maar even naar

de fietsenmaker gebracht.
 ‘mijn scooter’ is LV in 2e deel (‘en die heb’)

7
 1b. Incongruentie
 Dus: gaat om enkelvoud en meervoud.

 Vaak gemakkelijk te vinden in de zin:

 Mijn kat liggen op de bank.

 Bij sommige woordgroepen lastiger: een

meerderheid, de helft, 87% van, een aantal,
een groep, etc. (Zie boek!)
8
 2. Feedback op betoog
 Vul het feedbackformulier zo compleet
mogelijk in.

 Je gaat dus op 2 verschillende dingen letten:

a. Opbouw van de argumentatie (inhoud).
b. Afwerking van de tekst (vorm).

→ Hiervoor 30 minuten.

9
3a. Uitleg pleonasme + tautologie
Wat is er overbodig aan deze zinnen?
1. Het jongetje speelde met de houten stok.
2. De steen viel van de berg omlaag.
3. Luid blaffend sprong de hond in het natte water.
4. Ik wil wel uit eten, maar ik heb echter geen geld.
5. Jullie zijn allemaal verplicht om je collegekaart te
moeten laten zien op het tentamen.

10
3a. Uitleg pleonasme + tautologie
 = dubbelop taalgebruik: je zegt twee keer
hetzelfde.

 Oplossing: weglaten wat dubbel is (mag je

altijd zelf kiezen).

 Als je niet precies de vaktermen weet, dan

mag je ook zeggen dat iets ‘dubbelop is’.
11
 3b. Contaminatie
 = verkeerde combinatie van woorden of
uitdrukkingen.

- Zich beseffen = zich realiseren + beseffen.

- Duur kosten = veel kosten + duur zijn.

 Oplossing: zelf eentje kiezen.

12
 3. Pleonasme, tautologie, contaminatie

MAAK DE OPDRACHTEN IN HET BOEK!!!

(Wie weet laat ik me inspireren voor het

tentamen…)

13
 4. Volgende week
 Volgende week: § 5.3 ‘actief schrijven’ vervalt (ook
geen tentamenstof)

 Wel: zinsconstructies (§ 4.2).

 Verwijswoorden (§ 7.1): in week 7.

 Herschrijven: betoog (op basis van feedback van

vandaag).
14