JANAKUASA TUNGGUSEDIA

Oleh

RAIS BIN MA’AT

Ketua Pengajian Elektrik
Institut Latihan Dan Pembangunan Infrastruktur Ikram

05/28/23 ITiDi 1
05/28/23 ITiDi 2
05/28/23 ITiDi 3
05/28/23 ITiDi 4
 STANDBY GENERATOR
An emergency power system, which
normally stands unused: it starts and
assumes the loads when the normal power
supply fails

05/28/23 ITiDi 5
 SUPPLEMENTARY STANDBY

An engine or electric set that normally

drives a given piece of equipment and is
used to supply power to other load when the
normal power supply fails

05/28/23 ITiDi 6
 PEAKING POWER
An electric power system, which is used to
supplement the normal electric power
source during periods of peak demand

05/28/23 ITiDi 7
 PRIME POWER
An electric power system that is the sole
power source. It is normally used in remote
area where the service of supply authority is
not in existence

05/28/23 ITiDi 8
 ASAS JANAKUASA
• Konduktor boleh membawa arus
• Medan magnet
• Pergerakan bandingan diantara konduktor
dan medan magnet

05/28/23 ITiDi 9
05/28/23 ITiDi 10
 GELONG BERPUTAR
05/28/23 ITiDi 11
 CARBON BRUSH & SLIP RING

05/28/23 ITiDi 12
 PEMBINAAN ASAS
JANAKUASA
Mengandungi sebuah penggerak utama
(prime mover) dan sebuah pengulangalik
(alternator) serta kelengkapan lain untuk
menyokong sistem sesebuah janakuasa

05/28/23 ITiDi 13
 PENGGERAK UTAMA

• Injin petrol
• Injin disel
• Turbin wap
• Turbin hidro
• Turbin gas
• Turbin angin
• Turbin wap nuklear
05/28/23 ITiDi 14
 ASAS KELUARAN
JANAKUASA
• Arus ulangalik (A.C)
• Tiga fasa
• 50 Hz
• 415V
• 4 wayer (R, Y, B, N)

05/28/23 ITiDi 15
FREKUENSI PENGULANGALIK

F = NP / 120
F = frequency
N = speed
P = no of poles

05/28/23 ITiDi 16
 TIGA FREKUENSI

50 Hz
60 Hz
400 Hz

05/28/23 ITiDi 17
 JENIS-JENIS
PENGULANGALIK

• Jenis Gelong Berputar (lama) – brush type

• Jenis Medan Berputar (moden) - brushless

05/28/23 ITiDi 18
 GELONG
BERPUTAR

MEDAN
BERPUTAR

05/28/23 ITiDi 19
 PENGULANGALIK TIGA FASA

• Terdapat tiga kumpulan gelong setiap satu

mewakili setiap fasa
• Menghasilkan gelombang sinusoidal
dengan perbedaan 120 darjah elektrikal
diantara satu sama lain
• Sambungan STAR atau DELTA, mengikut
penggunaan

05/28/23 ITiDi 20
 ASAS
KELUARAN
JANAKUASA

05/28/23 ITiDi 21
 KUASA SESEBUAH
PENGULANGALIK

P = 3 x V x I x P.F

05/28/23 ITiDi 22
 KADARAN SESEBUAH
JANAKUASA
• Penggunaan (tunggusedia, prime power)
• Beban maksima (MD)
• Faktur kuasa
• Suhu ambien
• Kuasa simpanan (reserve)
• Had junaman kelajuan (droop)
• Had perubahan frequency (%)
• Had junaman voltan (dip) (%)
• Saiz beban motor terbesar

05/28/23 ITiDi 23
DC ALTERNATOR

05/28/23 ITiDi 24
 D.C ALTERNATOR

05/28/23 ITiDi 25
 PERMANENT MAGNET GENERATOR

05/28/23 ITiDi 26
 D.C EXCITED GENERATOR

05/28/23 ITiDi 27
 KOMPONENT SESEBUAH
SISTEM JANAKUASA

• Prime mover
• Governor
• Alternator
• Excitor
• Voltage regulator (AVR/VCU)
• Papan AMF

05/28/23 ITiDi 28
 GENERATOR BLOCK DIAGRAM
05/28/23 ITiDi 29
 GENERATOR
CUT-OUT

05/28/23 ITiDi 30
 GENERATOR
CUT-OUT

05/28/23 ITiDi 31
05/28/23 ITiDi 32
 KELAJUAN SYNCHRONOUS
PENGULANGALIK

N = 120 x F
P
05/28/23 ITiDi 33
05/28/23 ITiDi 34
05/28/23 ITiDi 35
 LOW &
HIGH
SPEED
GENSET

05/28/23 ITiDi 36
 KELAJUAN TANPA BEBAN

3 % hingga 5 % melebihi
kelajuan beban penuh

05/28/23 ITiDi 37
 AUTOMATIC VOLTAGE
REGULATOR (AVR/VCU)
Untuk mendapatkan voltan keluaran
yang tetap dan stabil walaupun
beban dan kelajuan janakuasa
berubah-ubah dengan cara
mengawal kekuatan medan excitor
(+5% dan –10%)
05/28/23 ITiDi 38
05/28/23 ITiDi 39
05/28/23 ITiDi 40
05/28/23 ITiDi 41
 ASAS SEBUAH PENGATUR
VOLTAN

Mengawal jumlah arus ujaan yang

dibekalkan kepada lilitan medan
utama supaya voltan keluaran
sentiasa stabil

05/28/23 ITiDi 42
BASIC FUNCTION OF VOLTAGE REGULATOR

05/28/23 ITiDi 43
 AVR CONNECTION

05/28/23 ITiDi 44
 AVR CIRCUIT

05/28/23 ITiDi 45
 BRUSHLESS GENSET BLOCK DIAGRAM

05/28/23 ITiDi 46
 ALTERNATOR ROTOR

05/28/23 ITiDi 47
 PENGUJA (EXCITOR)

Membekalkan arus ujaan (arus terus)

kepada lilitan medan utama supaya
voltan keluaran sentiasa stabil atau
berubah pada peratusan yang
sangat kecil

05/28/23 ITiDi 48
 JENIS-JENIS PENGUJA
• Static excitor – bekalan dari normal supply
• Stationary brush type excitor
• Brushless excitor (modern type)

05/28/23 ITiDi 49
 STATIC EXCITOR
Sebahagian dari keluaran alternator
disalurkan ke rectifier melalui litar
elektronik dan dibekalkan ke lilitan medan
penguja. Oleh sebab tiada bahagian yang
berputar maka ia disebut static excitor

05/28/23 ITiDi 50
STATIC EXCITER

05/28/23 ITiDi 51
 BRUSHLESS EXCITOR

Adalah sebuah alternator kecil tiga fasa

yang dipasang dihujung shaft rotor
alternator utama. Keluaran arus AC akan
melalui 6 buah diode (rotating diodes)
untuk ditukarkan kepada arus DC sebelum
dibekalkan kepada medan magnet utama

05/28/23 ITiDi 52
 SELF EXCITED GENERATOR

05/28/23 ITiDi 53
 EXCITOR

05/28/23 ITiDi 54
 EXCITOR

05/28/23 ITiDi 55
 EXCITOR

05/28/23 ITiDi 56
05/28/23 ITiDi 57
 BRUSHLESS GENSET

05/28/23 ITiDi 58
 SEPARATELY EXCITED GENERATOR

05/28/23 ITiDi 59
 GENSET CONTROL PANEL

• Satu papan kawalan asas yang

mengandungi meter-meter seperti:
• Speedometer, Hz meter, Temperature
meter, Oil pressure gauge, Charging
ampere, ON/OFF key switch, Emergency
switch, etc

05/28/23 ITiDi 60
05/28/23 ITiDi 61
 GENERATOR LOSSES
• Iron Losses
Hysterisis loss
Eddy current loss
• Copper loss (I²R loss) – kehilangan yang
paling besar dan bergantung kepada arus
beban, menghasilkan haba yang tinggi
• Friction loss (bearing)

05/28/23 ITiDi 62
GENSET EFFICIENCY

05/28/23 ITiDi 63
 PENYEJUKAN ALTERNATOR

• Menggunakan kipas penyejuk yang

dipasang di shaft alternator

05/28/23 ITiDi 64
05/28/23 ITiDi 65
 ALAT PEMANAS (HEATER)

Untuk alternator yang bersaiz besar terdapat

heater dipasang didalam gelong utama
untuk mengekalkan suhu yang agak tinggi
supaya tidak terdapat fungus (sejenis
kulat/cendawan) yang boleh merosakkan
bahan penebat gelong utama apabila
alternator tidak berfungsi untuk tempoh
yang lama
05/28/23 ITiDi 66
 KELAS PENEBATAN

• Kelas H (180 darjah C) untuk gelong

alternator utama

• Kelas F (155 darjah C) untuk excitor

05/28/23 ITiDi 67
05/28/23 ITiDi 68
 PERLINDUNGAN IP
Perlindungan dari solid particle dan water
sekurang-kurangnya IP23 dimana jari
tangan tidak boleh masuk dan pancutan air
dari atas dan tepi tidak memasuki alternator

05/28/23 ITiDi 69
 INDEX OF
PROTECTION
TABLE

05/28/23 ITiDi 70
GENERATOR NAME PLATE
• Jenama Excitor current
• KW/KVA Excitor voltage
• Ampere Serial No:
• Faktur kuasa
• Kelas Penebatan
• IP21
• Suhu ambien
• Kenaikan suhu
• Star / Delta

05/28/23 ITiDi 71
 TYPICAL
NAME
PLATE

05/28/23 ITiDi 72
 TYPICAL NAME PLATE
• Engine type Caterpillar
• No of cylinder 12, V type
• Speed 3000 rpm
• Alternator type Stanford
• Connection Star
• Voltan 415V
• kVA 2000 kVA (1600kW)
• Ampere 2782A
• Excitor type Brushless
• Excitor voltage 64V
• Excitor current 3.8A
• Protection IP22
• Insulation class Class H (180 C)
05/28/23 ITiDi 73
 LOKASI JANAKUASA

• Di bahagian bawah bangunan (tidak

semestinya di aras tanah)
• Mudah diakses
• Dekat dengan papan suis utama
• Pintu menghadap keluar bangunan

05/28/23 ITiDi 74
 TAPAK JANAKUASA
Dipanggil PLINTH dan mestilah diasaskan
dengan kukuh supaya dapat menampung
berat janakuasa dan gegarannya. Penyerap
gegaran dari jenis spring atau getah atau
apa-apa cara yang sesuai hendaklah
dipasang. Levelling yang sesuai dan alur
kecil tumpahan minyak hendaklah
disediakan

05/28/23 ITiDi 75
05/28/23 ITiDi 76
05/28/23 ITiDi 77
 VIBRATION DAMPER

05/28/23 ITiDi 78
 VIBRATION
DAMPER

05/28/23 ITiDi 79
 KABEL KELUARAN
Jenis-jenis kabel keluaran yang sesuai:
• Mineral Insulated Copper Cable (MICC) – mahal
dan tidak mudah lentur
• Fire Rated Cable (FRC) – harganya lebih murah
dan mudahlentur

Ciri-ciri kabel ialah tahan suhu yang tinggi kerana

risiko kebakaran adalah tinggi dan diluluskan oleh
pihak Bomba

05/28/23 ITiDi 80
05/28/23 ITiDi 81
 FIRE
RATED
CABLE

05/28/23 ITiDi 82
 FIRE
RATED
CABLE

05/28/23 ITiDi 83
 BILIK JANAKUASA
Mempunyai kemudahan berikut:
• Pintu jenis louvre dengan jaring nyamuk
• Exhaust fan dengan saiz yang sesuai
• Acoustic treatment
• Lampu yang mencukupi
• Soket alir keluar 13A
• Fire fighting system

05/28/23 ITiDi 84
 BILIK
JANAKUASA

05/28/23 ITiDi 85
 GENSET INSTALLATION

05/28/23 ITiDi 86
 INTAKE
AIR
PASSAGE
(ATTENUATOR)

05/28/23 ITiDi 87
 AIR CIRCULATION

05/28/23 ITiDi 88
 PENGUDARAAN BILIK

05/28/23 ITiDi 89
 AIR CIRCULATION

IN

OUT

05/28/23 ITiDi 90
 PAPAN AMF
• AMF (Automatic Main Failure)
• Menerima bekalan dari alternator
• Mengawal perjalanan janakuasa dan C.O.C
• Memberi perlindungan kepada sistem
• Menempatkan pemutus litar, geganti, timers,
meter-meter pengukuran, buzzer amaran,
pengecas bateri dsb.

05/28/23 ITiDi 91
 PAPAN AMF

05/28/23 ITiDi 92
 BAHAGIAN
BELAKANG
PAPAN AMF,
KABEL MICC

05/28/23 ITiDi 93
 AMF CIRCUIT
DIAGRAM

05/28/23 ITiDi 94
 AMF CONTROL
CIRCUIT

05/28/23 ITiDi 95
 TIMERS AND
RELAYS

05/28/23 ITiDi 96
 TIMERS AND
RELAYS

05/28/23 ITiDi 97
05/28/23 ITiDi 98
05/28/23 ITiDi 99
05/28/23 ITiDi 100
05/28/23 ITiDi 101
05/28/23 ITiDi 102
 DC SOLENOID

05/28/23 ITiDi 103

 FUEL VALVE

05/28/23 ITiDi 104

 FUEL SOLENOID

05/28/23 ITiDi 105

 TEMPERATURE SENSOR

05/28/23 ITiDi 106

05/28/23 ITiDi 107
05/28/23 ITiDi 108
 CHANGEOVER CONTACTOR
(C.O.C)
• Alat pensuisan empat kutub
• Menyalurkan bekalan normal (TNB) atau
Janakuasa
• Operasi Otomatik atau Manual (pilihan)
• Peralihan dikawal oleh timer dan geganti
undervoltage
• Electrical and Mechanical interlock

05/28/23 ITiDi 109

 CHANGE OVER CONTACTOR
05/28/23 ITiDi 110
 TRANSFER
SWITCH

05/28/23 ITiDi 111

 C.O.C

05/28/23 ITiDi 112

 C.O.C

05/28/23 ITiDi 113

 BATERI
• Lead acid
• Nical Cadmium
• Voltage (12V, 24V)
• Ampere-hour (100Ah)
• Specific gravity (1.1 –1.2)
• Battery condition (normal, weak, discharge)
• Battery tester/Punch meter

05/28/23 ITiDi 114

 BATERI LEAD ASID BIASA

05/28/23 ITiDi 115

 Bateri
Nical Cadmium

05/28/23 ITiDi 116

 NORMAL
LEAD
ACID
BATTERY

05/28/23 ITiDi 117

 SEALED
LEAD
ACID
BATTERY

05/28/23 ITiDi 118

BATTERY TESTER

05/28/23 ITiDi 119

05/28/23 ITiDi 120
05/28/23
BATTERY
ITiDi
& STARTER 121
05/28/23 ITiDi 122
 ELECTRIC STARTING SYSTEM

05/28/23 ITiDi 123

 PENGECAS BATERI
• Static charger bila janakuasa tidak
beroperasi
• DC alternator (belt driven) bila janakuasa
beroperasi
• Static charger mendapat bekalan dari
bekalan normal
• Jenis constant current atau constant voltage

05/28/23 ITiDi 124

PERLINDUNGAN JANAKUASA
• Lampau laju (overspeed) - stop
• Tekanan minyak rendah (low oil pressure) - stop
• Lampau panas (high water temperature) - stop
• Overcrank – stop after 6 attempts
• Low fuel level - alarm
• Lack of fuel - stop
• Undervoltage – stop
• Restricted Earth Fault Protection (REF) - stop

05/28/23 ITiDi 125

 REF PROTECTION
05/28/23 ITiDi 126
 NEUTRAL SWITCH

05/28/23 ITiDi 127

 PEMBUMIAN JANAKUASA
• Pembumian papan AMF
• Pembumian rangka janakuasa
• Pembumian star point alternator
Pembumian papan AMF dan rangka
janakuasa boleh digabungkan dan
menggunakan pita tembaga.
Pembumian star point alternator
hendaklah berasingan dan menggunakan
kabel PVC hitam
05/28/23 ITiDi 128
 STAR POINT EARTHING

05/28/23 ITiDi 129

 CENTRAL EARTHING BAR

05/28/23 ITiDi 130

 FRAME
JANAKUASA
HENDAKLAH
DIBUMIKAN

05/28/23 ITiDi 131

 UJIAN JANAKUASA

• Ujian di kilang
• Ujian di tapak
• Ujian penebatan, pembumian, penatahan,
turutan fasa
• Ujian beban (50%, 75%, 100%, 110%)
• Ujian keberfungsian litar kawalan dan
keseluruhan sistem
05/28/23 ITiDi 132
 SAMPLE
TEST
RESULT

05/28/23 ITiDi 133

 AKTA & PERATURAN
BERKAITAN
• Pendaftaran janakuasa
• Fee kena bayar
• Orang kompeten yang menjaga (Chargeman
A4-1 atau A4)

05/28/23 ITiDi 134

 MOBILE GENSET
• Pembumian sementara
• Spesifikasi
• Muatan tangki

05/28/23 ITiDi 135

05/28/23 ITiDi 136
 SILENCE GENSET
• Tahap kebisingan – 80dB
• Acoustic treatment
• DOE requirement

05/28/23 ITiDi 137

 GENSET FAULT TRACING
• OFF LOAD and ON LOAD
– a. No volt
– b. Unstable volt
– c. High volt
– d. Low volt

05/28/23 ITiDi 138

 NO VOLT OFF LOAD
1. Low speed
2. Low residual magnetism
3. AVR fuse blow
4. Broken wires
5. Faulty AVR
6. Faulty winding
7. Faulty diodes or supressor

05/28/23 ITiDi 139

 UNSTABLE VOLT OFF LOAD

1. High speed
2. Loose connection
3. Dirt or moisture on AVR
4. Faulty winding
5. Faulty AVR
6. Faulty diodes or suppressor

05/28/23 ITiDi 140

 HIGH VOLT OFF LOAD
1. High speed
2. linkVS-SO not intact on AVR
3. Dirt or moisture on AVR
4. Faulty on AVR
5. Faulty winding

05/28/23 ITiDi 141

 LOW VOLT OFF LOAD
1. Low speed
2. Link R-RR not intact on AVR
3. Remove trimmer or wiring faulty
4. Dirt or moisture on AVR
5. Faulty AVR
6. Faulty diodes or suppressor
7. Faulty wiring
05/28/23 ITiDi 142
 NO VOLT ON LOAD
1. Short circuit load
2. Excessive load
3. AVR overload circuit tripped (reset)
4. Faulty AVR
5. Faulty wiring

05/28/23 ITiDi 143

UNSTABLE VOLT ON LOAD
1. High speed
2. Loose connection
3. Faulty AVR
4. Severe waveform distortion
5. Faulty winding

05/28/23 ITiDi 144

 HIG VOLT ON LOAD
1. High speed
2. Link VS-SO not intact on AVR
3. Large capacitor load
4. Faulty AVR
5. Faulty winding

05/28/23 ITiDi 145

 LOW VOLT ON LOAD
1. Low speed
2. Excessive load
3. Faulty AVR
4. Faulty diodes or supressor
5. Remove trimmer or wiring faulty
6. Faulty winding

05/28/23 ITiDi 146