Związki węgla z wodorem

Alkany
Nowy podział związków chemicznych

Do tej pory wszystko co poruszaliśmy było spod znaku tzw. chemii

nieorganicznej. W tym momencie zajmiemy się innym segmentem
chemii – chemią organiczną.

Czym więc jest chemia organiczna?

Chemia organiczna jest chemią związków węgla z innymi pierwiastkami

(najczęściej wodorem, ale też wodorem i fosforem, azotem, tlenem), którego
wartościowość musi wynosić (IV).

UWAGA: CO2, H2CO3 i sole węglanowe nie są związkami organicznymi.

Węglowodory

Węglowodory to związki organiczne zbudowane JEDYNIE z atomów węgla i

wodoru.

Węglowodory dzięki stabilnym wiązaniom węgiel-węgiel oraz wiązaniom

węgiel-wodór mogą tworzyć różne formy tj. mogą być o łańcuchu prostym
rozgałęzionym lub w postaci pierścienia.
Naturalne źródła węglowodorów

• Gaz ziemny – mieszanina węglowodorów gazowych o małej liczbie atomów

węgla w jednej cząsteczce. Bardzo często spotykany jest przy złożach ropy
naftowej. Nie jest to jednak warunek konieczny – gaz ziemny tworzy też
osobne pokłady.

• Ropa naftowa – to trochę taki organiczny śmietnik tj. pomieszane tu są

węglowodory w każdym stanie skupienia (ciekły, gazowy, stały), które są w
sobie wzajemnie rozpuszczone.

• Węgle kopalne – to odmiany węgla np. antracyt, węgiel kamienny, węgiel

brunatny i torf pochodzący od torfowców.
Destylacja frakcjonowana ropy naftowej
Szereg homologiczny alkanów

Szereg homologiczny to taki zbiór, w tym przypadku cząsteczek węglowodorów

nasyconych – alkanów. Generalnie budowę mają tę samą (pojedyncze
wiązania), natomiast różnią się liczbą atomów węgla
i wodoru w cząsteczkach.

Metan Heksan
Etan Heptan
Propan Oktan
Butan Nonan
pentan Dekan
Wzory

• Sumaryczne

• Strukturalne

• Półstrukturalne

• Grupowe
Wzór ogólny alkanów

Wszystkie cząsteczki alkanów w szeregu homologicznym mają wiązania pojedyncze (czyli do

każdego atomu węgla jest przyłączona maksymalna liczba atomów wodoru lub węgla),
dlatego nazywa się je węglowodorami nasyconymi.

Wzór ogólny alkanów

n – liczba atomów węgla w cząsteczce

Nazwy wszystkich alkanów mają zakończenie -an.

Metan

Najprostszym węglowodorem jest metan, którego cząsteczki są zbudowane

z jednego atomu węgla i atomów wodoru. Atom węgla połączony
z czterema atomami wodoru tworzy związek o wzorze CH4, czyli metan.

Cząsteczka metanu ma kształt tzw. tetraedru, czyli czworościanu foremnego.

Wszystkie wiązania między atomem węgla a atomami wodoru są takie same.
Spalanie metanu
Reakcje spalania

Spalanie to inaczej gwałtowne utlenianie.

Spalanie może przebiegać na trzy sposoby:

1. Spalanie całkowite prowadzące do otrzymania dwutlenku węgla

2. Spalanie niecałkowite prowadzące do otrzymania tlenku węgla(II)

3. Spalanie niecałkowite prowadzące do otrzymania węgla

W tych reakcjach zawsze powstanie też woda!!!

Reakcje spalania metanu
Właściwości metanu
Etan

• Gaz, bezbarwny, o gęstości większej od gęstości powietrza,

nierozpuszczalny w wodzie, bezwonny, mało reaktywny, ulega reakcjom
spalania.

• Zapisz 3 reakcje spalania etanu.

Właściwości alkanów

• Właściwości fizyczne alkanów zmieniają się wraz ze wzrostem liczby

atomów węgla w ich cząsteczkach – przechodzą od stanu gazowego,
poprzez ciekły, do stanu stałego.

• Alkany są związkami bezbarwnymi, o małej gęstości, nie rozpuszczają się

w wodzie. Alkany zawierające w cząsteczce od 1 do 4 atomów węgla
w cząsteczce to gazy. Węglowodory nasycone zawierające od 5 do 16
atomów węgla w cząsteczce to ciecze, a mające 17 i więcej atomów węgla
w cząsteczce – substancje stałe.
Zastosowanie alkanów

• w benzynie

• w zapalniczkach

• jako substancje energetyczne

• jako produkt paliw

• jako składnik rozpuszczalników

• do znieczuleń

• do produkcji farb, gum, kauczuku, barwników

• w syntezie organicznej

• Co to jest kraking?
Jest to sposób otrzymywania benzyny syntetycznej, który polega na pękaniu długich łańcuchów
węglowych w węglowodorach i powstawaniu cząsteczek o krotszych łańcuchach węglowych