Ponemang

Suprasegmental
Group 5 - Presentation
Ponemang
Suprasegmental

• Ang mga ponemang suprasegmental ay mahalaga

para sa mabisang pakikipagtalastasan.

Nakatutulong ito upang maging mas maliwanag at

maiparating ang tamang damdamin sa
pagpapahayag.
Intonasyon, Tono, at Punto
1. Intonasyon, Tono, at Punto - Ang intonasyon ay tumutukoy
sa pagtaas at pagbaba na iniuukol sa pagbigkas ng pantig
sa salita na maaaring makapag-iba sa kahulugan ng mga
salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay.

Ang tono ng pagsasalita ay nagpapahayag ng tindi ng

damdamin samantalang ang punto ay ang rehiyonal na
tunog o accent.

Halimbawa:
 Halimbawa:

• Ang ganda ng tula?

(Nagtatanong/Nagdududa)

• Ang ganda ng tula.

(Nagsasalaysay)

• Ang ganda ng tula!

(Nagpapahayag ng kasiyahan)
2. Diin at Haba - Ang haba ay tumutukoy sa haba ng
bigkas na iniuukol ng nagsasalita sa patinig ng pantig
ng salita.

Ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa

pantig ng salita.
 2. Diin at Haba - Ang haba ay tumutukoy sa haba ng bigkas na
iniuukol ng nagsasalita sa patinig ng pantig ng salita.

Ang diin naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig ng

salita.

Halimbawa:
• /balah/ (bullet)
/bala/ (threat)
• /tu.boh/ (pipe)
/tuboh/ (sugar cane)
Hinto o Antala
3. Hinto o Antala - Ito ay ang saglit na pagtigil sa
pagsasalita upang higit na maging malinaw ang
mensaheng ipinahahayag.

Ginagamit ang kuwit, tuldok, semi-kolon, at kolon sa

pagsulat upang maipakita ito.
Hinto o Antala

Halimbawa:

Hindi maganda. (sinasabing hindi maganda ang isang bagay)

Hindi, maganda. (pinasusubalian ang isang bagay at sinasabing maganda ito)

Ponemang Suprasegmental
Bukod sa mga ponemang suprasegmental ay nakatutulong din sa
mabisang pagpapahayag ang mga di berbal na palatandaan gaya ng
kumpas ng kamay at galaw ng mata at katawan lalo na sa pagbigkas ng
tula.

Ang pagkumpas ay mahalagang sangkap sa sining ng pagbigkas ng tula.

Ginagamit ito upang epektibong maihatid ang damdamin ng tula sa

madla o mailarawan ang kaisipang inilalahad nito. Dapat tandaan na ang
bawat -
Ponemang Suprasegmental
- kumpas ay kailangang maging natural o hindi pabigla-bigla ang pagtataas o
pagbababa ng kamay.

Hindi pasulpot-sulpot ang kamay at lalong hindi palamya-lamya ang galaw ng bisig.

Kailangang ang kumpas ay maging angkop sa daloy ng damdaming nais ilarawan.

Ang wastong pagkumpas ay nakatutulong sa pagpapataas ng damdamin hanggang

marating ang pinakamaigting na damdaming inihahatid sa madla.

Gayundin, mahalaga sa pagbigkas ang disiplina.

Ponemang Suprasegmental
- Maging ang galaw ng mata at katawan ay dapat magkaroon ng
kaisahan. Kung ang pokus ng paningin ay sa gawing kaliwa, lahat ng
pares ng mata ay dito dapat nakatuon.

Ang paglalapat ng angkop na galaw ay nakadaragdag sa kagandahan o

kasiningan sa pagpapahayag.

Ang kumpas o kilos na gagawin ay dapat umaayon sa diwang isinasaad

o sa nais sabihin ng bibigkasin.
Pagsusulit
Tukuyin ang diin ng salita sa bawat bilang batay sa kahulugang
nakatala sa panaklong. Gamitin ito sa makabuluhang pangungusap,
sundan ang halimbawa sa ibaba.
kaibigan (friend) - /kaibi. gan/
Pangungusap: Ang tunay na kaibigan ay
maaasahan sa oras ng pangangailangan.
Pagsusulit
Tukuyin ang diin ng salita sa bawat bilang batay sa kahulugang
nakatala sa panaklong. Gamitin ito sa makabuluhang pangungusap.

1. Basa (read) -
Pangungusap:

2. Bait (kindness) -
Pangungusap:

3. Klase (type/kind) -
Pangungusap:
Pagsusulit
B. Mula sa iyong napag-aralan at narinig na pagbigkas ng
iyong mga kamag-aaral at maging sa iyong pagbigkas,
ipaliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng ponemang
suprasegmental at di berbal na palatandaan. Isulat ito sa
isang activity sheet.