BUDOWA I

FUNKCJA SYNAPSY
 Budowa synapsy
• Membrana (błona) presynaptyczna-presinapsinė membrana;
• Szczelina synaptyczna-sinapsinis plyšys;
• Membrana (błona) postsynaptyczna-postsinapsinė
membrana.
 Synapsa elektryczna
• Synapsy elektryczne nie posiadają szczeliny synaptycznej;
• Impuls nerwowy przekazywany w postaci elektrycznej
tysiąckroć szybciej niż w synapsie chemicznej, ale nie może
ulec wzmocnieniu;
• Informacja w postaci jonów nieorganicznych (Na+, Ca2+, H+ i
inne) może przepływać dwukierunkowo, zatem każdy neuron
może być nadawcą albo odbiorcą;
• Synapsy elektryczne występują w mięśniach, siatkówce oka,
części korowej mózgu oraz niektórych częściach serca.
 Synapsa chemiczna
• Szczelina synaptyczna;
• Pęcherzyki synaptyczne z neurotransmiterami
(neuromediatory);
• Wystepują tam, gdzie niepotrzebne jest szybkie
przekazywanie impulsu, np. w narządach wewnętrznych.
 Neuromediatory
Hamujące
Pobudzające
Stimuliuojamieji mediatoriai
Slopinamieji mediatoriai
• Acetylocholina; • Glicyna;
• noradrenalina;
• adrenalina;
• dopamina;
• serotonina;
• histamina
dopaminas

• Jis dar vadinamas laimės hormonu- atsakingas už

pasitenkinimo būseną;
• Dopaminas gaminamas keliose smegenų srityse kai
žmogus patiria teigiamą;
• Pagumburyje dopaminas taip pat gaminamas kaip
hormonas, kurio funkcija yra stabdyti prolaktino
išskyrimą priekinėje hipofizės dalyje;
• Dopaminas gali būti naudojamas kaip vaistas, veikia
simpatinę nervų sistemą, padidina širdies ritmą bei
kraujospūdį;
serotoninas
• Serotoninas dažniausia randamas gyvūnų (taip pat ir žmonių) virškinimo trakte, kraujo
plokštelėse (trombocituose) ir centrinėje nervų sistemoje;
• Apie 90% žmogaus viso serotonino yra enterochromafino ląstelėse virškinimo trakte,
čia jis naudojamas reguliuoti virškinimo trakto judesius, peristaltiką;
• Šios medžiagos apykaitos modifikacija sinapsėse yra pagrindinis daugelio
antidepresantų veikimo būdas.
• trombocitų plokštelėse kaupiamos serotonino atsargos. Kai kraujo plokštelės
dalyvauja krešėjime, jos išskiria serotoniną, kuris sutraukia kraujagysles ir kraujavimas
tampa nebe toks intensyvus;
• Serotoninas randamas ir augaluose, grybuose;
• Serotonino daug vaisiuose ir jų sėklose, jis stimuoliuoja gyvūnų virškinimo traktą taip,
kad pasišalintų sveika, nepažeista vaisiaus sėkla.
• Serotoninas metabolizuojamas daugiausia kepenyse. Vieno tipo auglys, vadinamas
karcinoidu, gali išskirti didelius kiekius serotonino į kraują, o tai gali sukelti įvairius
simptomus bei šalutines ligas, taip pat ir odos raudonį.
• Per dideli serotonino koncentracijos organizme pokyčiai sukelia įvairių neurologinių
ligų ar sutrikimų: depresija, migrena, nemiga, schizofrenija, nerimo sutrikimai.
Działanie synapsy chemicznej
• Gdy impuls nerwowy dotrze do zakończenia aksonu,
powoduje otwarcie kanałów jonowych wpuszczających jony
wapnia;
• Jony uaktywniają migrację pęcherzyków presynaptycznych z
neuromediatorami;
• Pęcherzyki łączą się z błoną presynaptyczną, zawartość trafia
za pomocą egzocytozy do szczeliny synaptycznej;
• Neuromediator wypełnia szczelinę synaptyczną i część z jego
cząsteczek łącza się z receptorami w błonie postsynaptycznej;
• Powoduje to otworzenie się kanałów dla jonów sodu, a w
efekcie depolaryzację błony postsynaptycznej;
• Cząsteczki mediatora działają w szczelinie synaptycznej
jedynie przez określony czas.