TSAPTER 2

WASTONG GAMIT NG MGA SALITA AT KATAGA

NANG AT NG
NANG
• KATUMBAS NG SALITANG “WHEN” AT “ALREADY” SA INGLES
• GINAGAMIT NA PANG-ABAY NA PAMANAHON
• BILANG PANG-UGNAY SA MGA INUULIT NA SALITA
• NA+ANG
• GINAGAMIT NA PANG-UGNAY SA PANDIWA AT PANG-ABAY NA
PAMARAAN
NANG AT NG
NG
• GUMAGANAT BILANG PANTUKOY AT PANG-UKOL
• KATUMBAS NG “WITH” SA INGLES
KUNG AT KONG
KUNG
• PANGATNIG NA PANGHUGNAYAN

KONG
• KO+NG
MAY AT MAYROON
MAY
• KAPAG ITO AY SINUSUNDAN NG PANGNGALAN, PANG-URI,
PANDIWA, PANG-ABAY AT KATAGANG “MGA”

MAYROON
• KAPAT ITO AY SINUSUNDAN NG KATAGA O PANGHALIP NA PANAO SA
KAUKULANG PALAGYO
• BILANG PANUGON SA TANONG
SUBUKIN AT SUBUKAN
SUBUKIN
• NANGANGAHULUGAN NG ISANG PAGSASAGAWA NG ISANG BAGAY SA
AYOS NA KALAGAYAN AT ITO AY INUURI SA TAO, ANYO, AT BAGAY.

SUBUKAN
• NANGANGAHULUGAN NG PAG-ESPIYA SA ISANG TAO KUNG ANO BA
ANG KINIKILOS NITO
PAHIRIN AT PAHIRAN
SUBUKIN
• NANGANGAHULUGAN NG ISANG PAGSASAGAWA NG ISANG BAGAY SA
AYOS NA KALAGAYAN AT ITO AY INUURI SA TAO, ANYO, AT BAGAY.

SUBUKAN
• NANGANGAHULUGAN NG PAG-ESPIYA SA ISANG TAO KUNG ANO BA
ANG KINIKILOS NITO
SUNDIN AT SUNDAN
SUNDIN
• PAGSUNOD O PAG-UNAWA SA ISANG UTOS O KAGUSTUHAN AT
MAAARING BATAS O PANUTO

SUNDAN
• PAGGAGAYA SA GINAGAWA O KINIKILOS NG ISA I MARAMING TAO
NAMATAY AT NAPATAY
NAMATAY
• PAGLISAN SA MUNDO ALINSUNOD SA NATURAL NA PAGKAWALA NG
BUHAY

NAPATAY
• PAGKAWALA NG BUHAY NA HINDI INAASAHAN, NA MAY
KADAHILANANG TULAD NG AKSIDENTE
PAKIUSAP/IPAKIUSAP/PAKIUSAPAN
ANG MGA SALITANG ITO AY TUMUTUKOY SA PAGHINGI NG PABOR O
PAHINTULOT. NAGKAKAIBA LAMANG ANG MGA ITO SA PAGGAMIT NG
SALITA.
1. PAKI-USAP PO INAY PAYAGAN NINYO AKONG DUMALO SA
KASIYAHAN.
2. PAKI-USAPAN NINYO NGA PO SI INAY NA PAYAGAN AKONG
DUMALO SA KASIYAHAN.
3. ITAY IPAKI-USAP NYO NGA PO AKO KAY INAY NA PAYAGAN AKONG
DUMALO SA KASIYAHAN.
KATA AT KITA
KITA
• GINAGAMIT KUNG ANG ISA SA DALAWANG NAG-UUSAP ANG
GAGAWA NG GAWAIN PARA SA KAUSAP

KATA
• GINAGAMIT KUNG ANG DALAWANG NAG-UUSAP ANG GAGAWA NG
GAWAIN
SILA AT SINA/NILA AT NINA/KILA AT KINA
SILA AT NILA
• BAHAGI NG PANGHALIP PANAO NA HINDI SINUSUNDAN NG
PANGNGALAN

SINA, NINA, AT KINA

• GINAGAMIT SA MARAMIHAN KASUNOD ANG PANGALAN NG TAO
DAW AT DIN/RAW AT RIN
RAW/RIN
• GINAGAMIT KUNG ANG NAUNANG SALITA AY NAGTATAPOS SA
PATINIG AT LETRANG “W” AT “Y”

DAW/DIN
• GINAGAMIT KUNG ANG NAUNANG SALITA AY NAGTATAPOS SA
KATINIG MALIBAN SA “W” AT “Y”
 TSAPTER 2
KAWASTUANG PAMBALARILA SA MASINING NA PAGPAPAHAYAG
ANG PANTUKOY
ITO AY MGA MARKER O PANDA NA FINAGAMIT BAGO TUKUYIN ANG ISAMG
PANGNGALAN SA LOOB NG PANGUNGUSAP.

MGA URI NG PANTUKOY

1. PANTUKOY NA PANTANGI
• GINAGAMIT KUNG ANG KASUNOD AY ISANG PANGNGALANG PANTANGI. (SI,
SINA)
2. PANTUKOY NA PAMBALANA
• GINAGAMIT KUNG ANG KASUNOD AY ISANG PANGNGALANG PAMBALANA.
(ANG, ANG MGA)
ANG PANGNGALAN
ITO AY BAHAGI NG PANALITANG TUMUTUKOY SA NGALAN NG TAO,
HAYOP, BAGAY, LUNAN AT MGA PANGYAYARI.

MGA URI NG PANGNGALAN

1. PANGNGALANG PANTANGI
• NAUUKOL S TANGING NGALAN NG TAO, BAGAY, LUNAN AT PANGYAYARI.
2. PANGNGALANG PAMBALANA
• MAAARING BASAL (ABSTRACT), TAHAS (CONCRETE), O PALANSAK
(COLLECTIVE).
ANG PANGNGALAN
BASAL
• MGA PANGNGALANG HINDI NAKIKITA SUBALIT MAAARING
MARAMDAMAN O MADAMA
TAHAS
• MGA PANGNGALANG MAAARING MAKITA O MAHAWAKAN
PALANSAK
• MGA PANGNGALANG BINUBUO NG GRIPO O MARAMIHAN. (HAL.
BANDA, BUWIG, LANGKAY)
GAMIT NG PANGNGALAN
1. GINAGAMIT BILANG SIMUNO NG PANGUNGUSAP
2. GINAGAMIT BILANG LAYON NG PANG-UKOL
3. GINAGAMIT BILANG LAYON NG PANDIWA
4. GINAGAMIT BILANG KAGANAPANG PANSIMUNO
5. GINAGAMIT BILANG PANTAWAG
6. GINAGAMIT BILANG PAMUNO O PANINGIT
7. GINAGAMIT BILANG PANURING
 TSAPTER 2
ANG PANDIWA SA PAGPAPAHAYAG
ANG MGA PANDIWA
A. KAHULUGANG PANSEMANTIKA.
ANG PANDIWA AY SALITANG NAGPAPAKILOS O NAGBIBIGAY-BUHAY SA
ISANG LIPON NG MGA SALITA.
B. PANANAW NA INSTRUKTURAL.
ANG PANDIWA AY NAKILALA SA PAMAMAGITAN NG MGA IMPLEKSYON
NITO SA IBA’T IBANG ASPEKTO AYON SA URI NG KILOS NA ISINASAAD
NITO. NAGBABAGO ANG ANYO NG PANDIWA SA IBA’T IBANG ASPEKTO
AYON SA ISINASAAD NITONG KILOS.
KAYARIAN NG PANDIWA
• ANG PANDIWA AY NABUBUO SA PAMAMAGITAN NG
PAGSASAMA NG ISANG SALITANG-UGAT AT NG ISA O HIGIT
PANG PANLAPI. ANG SALITANG-UGAT ANG NAGBIBIGAY NG
KAHULUGAN SA PANDIWA SAMANTALANG ANG PANLAPI
NAMAN AY NAGPAPAHAYAG NG POKUS O RELASYONG
PANSEMANTIKA NG PANDIWA SA SIMUNO O PAKSA NG
PANGUNGUSAP
MGA KAGANAPAN NG PANDIWA
• ITO ANG TAWAG SA BAHAGI NG PANAGURI NA BUMUBUO O
NAGBIBIGAY NG GANAP NA KAHULUGAN SA PANDIWA AT
MAGAGAWANG PAKSA NG PANGUNGUSAP KUNG BABAGUHIN ANG
POKUS NG PANDIWA.

MGA URI NG KAGANAPAN NG PANDIWA

1. KAGANAPANG TAGAGANAP (EXECUTIVE PASSIVE) – ANG BAHAGI
NG PANAGURI ANG GUMAGANAP SA KILOS NA ISINASAAD NG
PANDIWA.
MGA KAGANAPAN NG PANDIWA
MGA URI NG KAGANAPAN NG PANDIWA
2. KAGANAPANG LAYON (DIRECT OBJECT PASSIVE) – NAGSASAAD
KUNG ANO ANG BAGAY O MGA BAGAY NA TINUTUKOY SA
PANDIWA.
3. KAGANAPANG TAGATANGGAP (BENEFACTIVE PASSIVE) –
NAGSASAAD KUNG SINO ANG NAKIKINABANG SA KILOS NG
PANDIWA.
4. KAGANAPANG GANAPAN (INDICATIVE PASSIVE) – NAGSASAAD NG
LUGAR NG GINAGAMPANAN NG KILOS NG PANDIWA.
MGA KAGANAPAN NG PANDIWA
MGA URI NG KAGANAPAN NG PANDIWA
5. KAGANAPANG KAGAMITAN (INSTRUMENTAL PASSIVE) –
NAGSASAAD KUNG ANONG BAGAY, KAGAMITAN O INSTRUMENTO
ANG GINAMIT UPANG MAGAWA ANG KILOS NG PANDIWA.
6. KAGANAPANG SANHI (CAUSATIVE PASSIVE) – NAGSASAAD KUNG
ANO ANG DAHILAN NG PAGKAPANGYARI NG KILOS NG PANDIWA.
7. KAGANAPANG DIREKSYUNAL (DIRECTIONAL PASSIVE) –
NAGSASAAD NG DIREKSYON NG KILOS NA TAGLAY NG PANDIWA.
ASPEKTO NG PANDIWA
KATANGIAN NG PANDIWA NA NAGSASAAD KUNG NAGANAP,
NAGAGANAP, O GAGANAPIN ANG KILOS.

TATLONG ASPEKTO NG PANDIWA

1. PERPEKTIBO – KILOS NA NASIMULAN AT NATAPOS NA
2. IMPERPEKTIBO – KILOS NA NASIMULAN NA NGUNIT HINDI PA
NATATAPOS ANG KASALUKUYANG KILOS
3. KONTEMPLATIBO – KILOS NA GAGAWIN PA LAMANG
PAGBABANGHAY NG PANDIWA
PATUROL
SALITANG PANGKA-
PANLAPI PAWATAS PAUTOS PANG- PANGHI-
UGAT SALUKUYA
MAGDAAN NAHARAP
N
UM ASA UMASA UMASA UMASA UMAASA AASA
UM IKOT UMIKOT UMIKOT UMIKOT UMIIKOT IIKOT
MA TULOG MATULOG MATULOG NATULOG NATUTULO MATUTULO
G G
MAG ARAL MAG-ARAL MAG-ARAL NAG-ARAL NAG- MAG-
AARAL AARAL
I SULAT ISULAT ISULAT ISINULAT ISINU- ISU-SULAT
SULAT
 TSAPTER 2
ANG PANGHALIP SA PAGPAPAHAYAG
ANG PANGHALIP
• ITO AY GINAGAMIT BILANG PANGHALILI SA PANGNGALAN UPANG SA
GAYON AY MAIWASAN ANG PAULIT-ULIT NA PAGBANGGIT SA MGA
ITO SA PANGUNGUSAP.

URI NG PANGHALIP
A. PANAO – PANGHALILI SA NGALAN NG TAO
B. PAMATLIG – PANGHALILI SA NGALAN NG TAO, AT IBA PA NA
TINUTURO O INIHIHIMATON.
ANG PANGHALIP
URI NG PANGHALIP
B. MGA PANGHALIP PAMATLIG
I. PRONOMINAL
a. PATUROL (ITO, IYAN, IYON)
b. PAARI (NITO, NIYAN, NOON)
c. PAUKOL (DITO, DIYAN DOON)
II. PANAWAG-PANSIN O PAHIMATON (HERE, HETO, HAYAN, HAYUN)
III. PATULAD (GANIRE, GANITO, GANYAN, GANOON, GAYON)
IV. PALUNAN (NARINI, NARITO, NARIYAN, NAROON)
C. PANAKLAW – PANGHALIP NA SUMASAKLAW SA KAISAHAN, DAMI O
PANGKALAHATANG TINUTUKOY.
ANG PANGHALIP
URI NG PANGHALIP
D. PANANONG – PANGHALILI SA NGALAN NG TAO, BAGAY AT IBA PA
NA GINAGAMIT SA PAGTATANONG.
E. PAMANGGIT – KASING ANYONG MGA PAG-ANGKOP AT
KUMAKATAWAN SA MGA PANGNGALAN.
KINAKABIT SA MGA SALITANG NAGTATAPOS SA:
KATINIG – ‘NA’
PATINIG – ‘NG’
NAGTATAPOS SA ‘N’ – ‘G’
PANAUHAN O KAUSAPAN NG PANGHALIP
1. KUMAKAUSAP – UNANG PANAUHAN. TUMUTUKOY SA TAONG
NAGSASALITA

2. KINAKAUSAP – IKALAWANG PANAUHIN. TUMUTUKOY SA TAONG

KAUSAP

3. PINAG-UUSAPAN – IKATLONG PANAUHAN. TUMUTUKOY SA PINAG-

UUSAPAN
KAUKULAN NG PANGHALIP
1. KAUKULANG PALAGYO – GINAGAMIT NA SIMUNO AT
KAGANAPANG PANSIMUNO
HAL. AKO AY TULUNGAN MO SA PANANAHI NG KURTINA.
2. KAUKULANG PAARI – NAGSASAAD NG PAG-AANGKIN NG ISANG
BAGAY
HAL. ANG KAIBIGAN KO AY ISANG HUWARANG MANGGAGAWA.
3. KAUKULANG PALAYON – GINAGAMIT NA LAYON NG PANG-UKOL,
LAYON NG PANDIWA AT TAGAGANAP NG PANDIWANG BALINTIYAK
HAL. ANG PARA SA KANILA AY GAGAWIN DIN NG MGA MAMAMAYAN.
GAMIT NG PANGHALIP
1. GINAGAMIT NA SIMUNO SA PANGUNGUSAP ANG MGA PANGHALIP
2. GINAGAMIT ANG PANGHALIP BILANG KAGANAPANG PANSIMUNO
3. ANG MGA PANGHALIP NA PAARI AY GINAGAMIT NA PANURING
4. ANG MGA PANGHALIP NA PALAYON AY GINAGAMIT NA LAYON NG
PANG-UKOL
5. ANG MGA PANGHALIP AY GINAGAMIT NA TAGAGANAPNG
PANDIWA SA TINIG NG BALINTIYAK