SİGORTA

MUHASEBESİ
HASAR
İŞLEMLERİ
VE
HASAR
ÖĞR. GÖR.SERPİL ÇELİK
MUHASEBESİ
 GİRİ
Ş
Sigorta Poliçesi :Sigortacı ile sigortalı
yazılı bir sözleşme olarak tanımlanabilir.
arasında düzenlenen

Sigorta poliçesi hem sigortacı şirkete hem de sigortalıya borç

ve yükümlülükler yükleyen bir sözleşmedir.
Sigortalı taraf poliçede belirtilen prim miktarını
yükümlülüğü
ödeme altına girmektedir.
Sigortacı taraf ise rizikonun meydana gelmesi durumunda
sigortalının maruz kaldığı zararı veya hasarı
karşılamakla
yükümlüdür.
Poliçede genel olarak ;
 Sigortacı ve sigortalıyı tanımlayıcı bilgiler,
 Sigorta konusuna ilişkin açıklamalar,
 Teminatın kapsamı,
 Sigorta bedeli,
 Sigorta sözleşmesinin süresi,
 Prim miktarı,
 Poliçenin düzenlenme tarihi
 Tarafların borç ve yükümlülükleri gibi bilgiler bulunmaktadır.
 Hasar Kavramı

Hasar İhbarı ve Süreci

Muallak Hasar Karşılığı

Enflasyon Klozu,
Muafiyet ve İndirimler
asebesi
 HASAR
Sigorta poliçesi KAVRAMI
ile garanti altına alınan risk ya
da risklerden herhangi birinin gerçekleşmesine hasar
denir.
Hasar, sigortanın varlık nedenini en önemli
oluşturan
konudur.
Çünkü; sigortalı hasarın gerçekleşmesi ile birlikte
sigortacının hizmet kalitesi, sigortalıya göstereceği ilgiyi ve
sigortayla ilgili verdiği sözleri tutup ortaya konur.
Sigortalı için hasar ne kadar önemliyse, sigortacı şirketler
içinde hasar konusu bir o kadar önem arz eder.
Sigorta şirketi hasarlar konusunda müşteri taleplerinin
sorunsuzca karşılandığı yönünde müşterilerde olumlu bir
izlem bırakırsa müşteri sayısı ve pazar payı artış gösterir.
 HASAR İHBARI VE
SÜRECİ
Sigorta sözleşmesinde belirtilen risk ya da risklerden
birisinin gerçekleştiğinin sigortacıya bildirilmesine hasar
ihbarı denir.
Hasar ihbarı, hasar tazminatlarının ödenmesinin ilk
aşamasıdır. Hasar ihbarı aşamasında çok dikkatli
davranmak gereklidir; alınması gereken tedbirler ve
yapılması gereken işler sigortalıya anlatılmalıdır.
Hasar ihbarı doğrudan veya dolaylı yollarla yapılabilir.
Şahsen ihbar ve iletişim kanalları kullanılarak yapılan
ihbarlar doğrudan ihbar sayılır.
Acenteler aracılığıyla yapılan ihbarlar ise dolaylı ihbar
sayılır. Sigortalının çalıştığı acentesine hasarı bildirmesi,
acentenin de aldığı hasar bilgilerini sigorta şirketine
bildirmesine acente kanalıyla yapılan ihbar denir.
Hasar meydana geldikten sonra sigorta şirketinin tazminat
tutarını sigortalıya ödeyene kadar izleyeceği süreç aşağıdaki gibidir;

1. Hasarın sigorta şirketine ihbarı

2. Sigorta şirketi tarafından hasarla ilgili hasar dosyası açılması
3. Hasar dosyası için gerekli bilgilerin ve evrakların sigortalıdan
alınması
4. Hasar miktarının tespiti için bir eksper görevlendirilmesi
5. Ekspertiz raporunun alınması
6. Dosyanın reasürans ve diğer hususlar çerçevesinde
incelenmesi
7. Tazminat tutarının onaylanması
8. Tazminatın ödenmesi
9. Hasar dosyasının kaydi olarak kapatılması ve
arşivlenmesi
 Hasar Ödeme
Türleri
Sigorta Şirketleri ortaya çıkan hasarları iki şekilde ödeyebilir.
Bunlar; nakit akışı meydana getirmeyen ödemeler ve nakit
akışı meydana getiren ödemeler.
• Nakit akışı meydana getirmeyen ödemeler: Sigorta
şirketleri bazı durumlarda hasara uğrayan sigortalının
hasarını nakit ödeyerek yerine getirmemektedirler. Değişik
ödeme yoluna gitmektedirler. Bunlar tamir, yerine koyma
ve yenileme şeklinde olabilmektedir.
• Nakit akışı meydana getiren ödemler: Şirketin
kasasından nakit ödeme, sigorta şirketinin hesabından çek
ile ödeme ve banka havalesi ile ödeme şeklinde
olabilmektedir.
MUALLAK HASAR KARŞILIĞI
Sigortalı tarafından ihbar edilen hasarın tazminat bedelinin ödenmesine
kadar geçecek süre için sigorta şirketi hasar bedelini tahminî olarak
belirler.
Oluşan hasarın tazminat bedeli ödeninceye kadar sigorta şirketinin
kayıtlarında her an ödemeye hazır bir karşılık olarak tutulacak bu
tahminî değer muallak hasar karşılığı olarak ifade edilir.
Yani bir sigorta şirketinin ödeme ihtimali olan fakat henüz ödenmemiş
hasarlarına ilişkin ayırdığı teknik karşılığa muallak hasar karşılığı denir.
Sigorta şirketine bir hasar ihbarı ulaştığında sigorta şirketi herhangi bir
inceleme yapmadan tahminî olarak bir hasar tahmininde bulunur.
Tahmin edilen bu hasarlar muallak hasar karşılığı olarak ayrılır.
Sigorta şirketine bir hasar ihbarı ulaştığında sigorta şirketi herhangi bir
inceleme yapmadan tahminî olarak bir hasar tahmininde bulunur.
Tahmin edilen bu hasarlar muallak hasar karşılığı olarak ayrılır. Finansal
durum tablosu (bilanço) dönemlerinde bu karşılıklar şirket kârından
düşülür. Bu sayede şirket kârının olduğundan daha yüksek çıkmasının
önüne geçilmiş olur.
Sigorta şirketleri ödemesi bir sonraki döneme kalmış bulunan
hasar tazminatlarını dönem sonunda bir cetvelde gösterirler. Bu
cetveldeki hasar miktarları kesinleşmediği için hasar hesaplarına
kaydedilmezler. Bunlar muallak hasar hesaplarına borç, muallak
hasar karşılıkları hesabına alacak olarak kaydedilirler.
Örnek: teminat türü yangın branşına ait bildirilen hasar ihbarına ilişkin
100.000 TL mullak hasar tutarı, 10.000 TL muallak ekspertiz ücreti,5.
000 TL muallak masraflar olmak üzere 115.000 TL toplam muallak hasar
tutarı belirlenmiştir.
Muallak hasar karşılığının muhasebe kaydı;
/
611. MUALLAK HASAR KARŞILIĞINDA DEĞİŞİM 115.000
1. Brüt Muallak
Hasarlar Karşılığında
Değişim
1. Muallak Hasar 115.000
Karşılığı
353. MUALLAK
HASAR VE TAZ.
KARŞILIĞI
1. Muallak
Hasar
ve Taz.
Karş. -
Brüt
Enflasyon Klozu, Muafiyet ve
İndirimler
Kloz; sigorta çeşitlerine göre poliçe genel şartlarındaki hususları
tamamlayan ve özellikle dikkat edilmesi gereken şartları gösteren
uyarı notudur.
Sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren şirketler sigorta poliçelerinde
bulunan risk ya da riskleri kontrol etmek için bazı muafiyetler ve ödenecek
hasar tazminat bedelini sınırlayan indirimlere de gidebilirler. Böylece sigorta
şirketine aşağıdaki faydalar sağlanabilir:
 Sigortacının yüklendiği toplam riski azaltmak,
 Sigortalı sayısını artırmak,
Hasar süreci maliyetinin çok yüksek küçük çaplı
olduğu kurtulmak, hasarlardan
Sigortalının ödeyeceği prim tutarını azaltmak.
HASAR TESPİT SÜRECİNDEKİ
MASRAFLARIN MUHASEBE KAYITLARI
Hasarın çeşidine ve niteliğine göre ortaya bazı ücret ve
çıkabilecek masraflara ilişkin örnekler aşağıdaki gibi
sıralanabilir:
 Seyahat masrafları,
 Fotoğraf çekme, taşıma gibi masraflar
 Eksper ücreti
 Avukat ücreti
 Bilirkişi ücreti gibi….
Seyahat Masraflarının
Muhasebeleştirilmesi
Örnek: A sigorta şirketi poliçe satışını gerçekleştirdiği yangın sigorta
branşına ait poliçeden dolayı sigortalının yangın ihbarı bilgilendirmesini
almış ve konu ile ilgili gerekli bilgileri almak üzere şirket yetkilisini
görevlendirmiş ve 15/02/2019 tarihinde 500 TL avans vererek yangın
bölgesine gitmek üzere görevlendirmiştir. Görevli gerekli incelemeleri
yaparak dönmüş ve KDV dahil 350 TL seyahat masrafı faturasını şirkete
bildirmiştir. 28/02/2019 tarihinde avans ödemesi kapatılmıştır.
15/02/2019 tarihinde ödenen avans miktarı: 500 TL
28/02/2019 tarihinde gerçekleşen miktar :350 TL
Avans ödemesi muhasebe kaydı;
15/02/2019
196 PERSONELE VERİLEN AVANSLAR 500 TL

100 KASA 500 TL

/
Avans bedelinin muallak hasar karşılıklarında gösterilmesiyle ilgili muhasebe kaydı;
28/02/2019
100 KASA 150
610 BRÜT ÖDENEN HASARLAR 350
196 PERSONELE VERİLEN
AVANSLAR 500
Ödenen Avansın Mahsubu
/
Ekspertiz Ücretlerinin muhasebeleştirilmesi
Eksper, işin uzmanı, işi bilen, değerlendiren,
yorumlayan, değer biçen, karar veren kişi olarak
tanımlanabilir.
Sigorta eksperi, sigortacıdan ve sigortalıdan
bağımsız olarak hasarları tespit eden gerçek veya
tüzel kişilerdir.
Sigorta Şirketleri muhasebe kayıtlarını eksperin
gerçek kişi eksper ya da tüzel kişi eksper
olmasına göre farklı yapmaktadır.
Eksperlerin yaptığı inceleme sonucu hazırlanan
raporlara dayanılarak masraflar ortaya çıkarılır.
Gerçek kişi eksper
Hasar oluştuktan sonra sigorta şirketi hasar tespiti için gerçek kişi
eksper atayabilir.
Gerçek kişi eksperlere yapılan ödemeler karşılığında serbest meslek
kazanç makbuzu düzenlenmektedir. Bu makbuzda %18 KDV ile %20
oranında stopaj hesaplanmaktadır. Stopajı, sigorta şirketi kesinti
yaparak vergi dairesine ödeyecektir.
Eksperler tarafsız ve bağımsız olmalıdır. Ödenecek tazminat tutarının
belirlenmesinde eksperlerin hazırladıkları raporlar büyük önem arz
etmektedir.
Eksperin atanma ve ekspere yapılan ödemeye ilişkin süreç aşağıdaki gibi
sıralanabilir;
1. Gerçek kişi eksperin ataması
2. Hasara ilişkin eksper tarafından hazırlanan raporun teslimi
3. Şirket tarafından ekspere ücret makbuzunun kesilmesi
4. Ekspere ücretin ödenmesi
5. Sigorta şirketi tarafından eksper adına serbest meslek
kazançları vergisinin ödenmesi
Örnek: X sigorta şirketi gerçek kişi eksperle yapılan anlaşma gereği 1.000 TL KDV hariç
eksper ücreti belirlenmiştir. Eksper ücreti eksperin banka hesabına ödenmiştir.

Eksper Ücreti : 1.000 TL

KDV(%18) :180 TL
Serbest Meslek Kazançları Gelir Vergisi (%20):200 TL
Ekspere ödenecek miktar (1.000+180-200) :980 TL

Gerçek kişi eksperin kazancı serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmekte bu nedenle
bu kişiler gelir vergisi mükellefidirler.
Serbest meslek kazançları gelir vergisi kesintisi yapılır. Sigorta şirketi gerçek kişi eksperin
ödemesi gereken gelir vergisini muhtasar beyanname ile takip eden ayın 20’sine kadar
şirketin bağlı olduğu vergi dairesine yatırır.
Sigorta Şirketlerinin KDV yükümlülüğü bulunmadığı için KDV hesapları
kullanılmamaktadır. Bu örnekte KDV masraflara eklenecektir.
Eksper ücretine KDV eklenir toplam tutardan gelir vergisi tutarı düşüldükten sonra kalan
kısım ekspere ödeme yapılır.
Eksper ücreti tahakkuk
kaydı; /
701 YANGIN 1.180
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 200
360.01 Ödenecek Vergiler
360.01.2 Gelir Vergisi
338 DİĞER İLİŞKİLİ TARAFLARA
BORÇLAR 980
338.01 Eksper
Eksper ücreti tahakkuku
/
Örneğimizde yangın branşı poliçesi gereği hasar kaydını tespit etmek üzere görevlendirilen
eksper ücreti 701 YANGIN hesabına kaydedilmiştir. Ekspere yapılacak ödemeden kesilen gelir
vergisi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR hesabının alacağına, ekspere yapılacak ödeme miktarı
ise 338 DİĞER LİŞKİLİ TARAFLARA BORÇLAR hesabının alacağına kaydedilir.
Eksper ücretinin ödenmesi;
/
338 DİĞER İLİŞKİLİ TARAFLARA
BORÇLAR 980
338.01 Eksper
102 BANKALAR 980
/
Gelir vergisinin sigorta şirketi tarafından ödenmesi
/
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 200
360.01 Ödenecek Vergiler
360.01.2 Gelir Vergisi
102 BANKALAR 200
/
Tüzel kişi eksper; Tüzel kişi eksperlere yapılan ödemeler karşılığında
eksper şirketi fatura düzenlemektedir. Bu faturada %18 KDV
hesaplanmaktadır. Stopaj hesap edilmemektedir.
Gerçek kişi eksperden farklı olarak tüzel kişi eksper ücret makbuzunu
kendisi düzenler ve ücrete ilişkin vergileri kendi yatırır.
Tüzel kişi ekspere yapılacak ödemelerde KDV eklenir ve tutar
ekspere ödenir.
Bir önceki örneğimizi tüzel kişi eksper olarak ödeyecek olursak;
Örnek: X sigorta şirketi tüzel kişi eksperle yapılan anlaşma gereği 1.000 TL KDV hariç eksper
ücreti belirlenmiştir. Eksper ücreti eksperin banka hesabına ödenmiştir.
Eksper Ücreti : 1.000 TL
KDV(%18) :180 TL
Ekspere ödenecek miktar (1.000+180) :1.180 TL
Eksper ücreti tahakkuk kaydı;
/
701 YANGIN 1.180
338 DİĞER İLİŞKİLİ TARAFLARA
BORÇLAR 1.180
338.01 Eksper
Eksper ücreti tahakkuku
/
Eksper ücretinin ödenmesi;
/
338 DİĞER İLİŞKİLİ TARAFLARA
BORÇLAR 1.180
338.01 Eksper
102 BANKALAR 1.180
/
Avukat, Bilirkişi Ücret Ödemeleri
Ortaya çıkan hasarla ilgili bilirkişi ya da avukatla için ödeme yapılması
durumunda ekspertiz ücret ödemesinde olduğu gibi gerçek kişi ya da
tüzel kişiye yapılacak ödemelerde bu huşular göz önüne alınarak gerekli
muhasebe kayıtları yapılır.
YARARLANILAN
KAYNAKLAR
Elmas, B. (2015), Sigorta Muhasebesi, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim
Fakültesi Yayını: Erzurum.
MEB (2011), Sigorta Muhasebesi, MEB Yayınları: Ankara.