WŁADZA

SĄDOWNICZA
 STRUKTURA SĄDOWNICZA

Sądy oraz Trybunały Konstytucyjny i Stanu są częścią

aparatu państwowego.

Wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują:

Sąd Najwyższy
Sądy powszechne
Sądy administracyjne
Sądy wojskowe
 SĄD NAJWYŻSZY
Sąd Najwyższy sprawuje
kontrolę:
Sądy wojskowe
Sądy powszechne
Sądy okręgów wojskowych
Sądy apelacyjne
Sądy garnizonowe
Sądy okręgowe W skład Sądu Najwyższego wchodzą:
Sądy rejonowe I Prezes Sądu Najwyższego 
Prezesi Sądu Najwyższego 
Sędziowie Sadu Najwyższego
Sąd Najwyższy składa się z 4
izb:
Izba Cywilna
Izba Karna
Izba Wojskowa
Izba Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych
 SĄD NAJWYŻSZY
Sąd Najwyższy w Polsce tradycyjnie jest ponad
sądami powszechnymi i sądami szczególnymi.
Zadania Sądu Najwyższego:
Rozpoznawanie kasacji:

Podejmowanie uchwał dla wyjaśnienia przepisów prawnych

Orzeka o ważności wyborów prezydenckich, do sejmu i senatu

Jest sądem odwoławczym

Może uchylać wyroki i kierować je do kolejnego rozpatrywania,

Orzeka o ważności referendum ogólnokrajowego i konstytucyjnego

 PREZES SĄDU NAJWYŻSZEGO

Jest powoływany przez prezydenta rzeczypospolitej Polskiej  na

sześcioletnią kadencję spośród sędziów Sądu Najwyższego  w
stanie czynnym, a wyboru dokonuje spośród dwóch kandydatów
przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu
Najwyższego.

Według ustawy o Sądzie Najwyższym Pierwszy Prezes kieruje

pracami Sądu Najwyższego i reprezentuje go na zewnątrz. Ma
szereg uprawnień w zakresie funkcjonowania Sądu Najwyższego.
Wskazuje on również 4 członków komisji wyborczej.

Od 30 kwietnia  2014 roku urząd ten spełnia Małgorzata Gersdorf.

 SĄDY POWSZECHNE
Sądy powszechne to organ państwowy sprawujący
wymiar sprawiedliwości.

W Polsce istnieją sądy powszechne:

Sądy rejonowe: jako sądy pierwszej instancji

Sądy okręgowe: o właściwości mieszanej (w niektórych sprawach

działają jako sądy drugiej instancji a w innych jako sądy pierwszej
instancji)

Sądy apelacyjne: jako wyłącznie sądy drugiej instancji.

 SĄDY ADMINISTRACYJNE
Do kompetencji sądów administracyjnych należy:
Kontrola wydawanych przez publiczną administrację decyzji

Orzekanie zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego

Rozstrzyganie sporów o charakterze kompetencyjnym między organami samorządu

terytorialnego i rządowej administracji

Podejmowanie uchwał, które mają na celu wyjaśnienie zagadnień prawnych budzących

wątpliwości w konkretnej sprawie

Rozstrzygają sprawy sporne pomiędzy obywatelem a organem administracji. 

Wojewódzkie sądy administracyjne pełnią rolę sądów I instancji dla spraw, które leżą w
kwestii sądownictwa administracyjnego. Taki sąd obejmuje swoim zasięgiem jedno lub
kilka województw.
 SĄDY WOJSKOWE

Sądy wojskowe należą do sądów szczególnych.

Do ich zadań należy:
Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości w siłach zbrojnych

Są powołane do orzekania w sprawach karnych

Rozpatrują przestępstwa, które popełnili żołnierze w służbie czynnej, a

także niektóre popełnione przez cywilnych pracowników wojska 

Nadzór w zakresie orzekania sprawuje nad nimi Sąd Najwyższy,

natomiast nadzór organizacyjny i administracyjny należy do ministra
sprawiedliwości.
 SKŁAD SĄDU
Sąd rozstrzyga sprawy w składzie jednoosobowym oznacza to, że jest tylko jeden sędzia

Dwóch ławników wraz z sędzią zawodowym rozstrzygają w pierwszej instancji

sprawy o zbrodnie. Zbrodniami są przestępstwa, za które minimalną karą jest kara 3 lat
pozbawienia wolności.

W sprawach w których grozi kara dożywotniego pozbawienia wolności orzeka dwóch

sędziów zawodowych i trzech ławników

Jeżeli sprawa jest szczególnie zagmatwana sąd pierwszej instancji może rozpatrzyć ją
w składzie trzech sędziów zawodowych

Natomiast na posiedzeniu obraduje sąd w składzie jednoosobowym (sąd rejonowy,

sąd okręgowy) lub w składzie trzyosobowym (sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy). W
każdym tym przypadku składy sądu składają się z sędziów zawodowych
 UPRAWNIENIA WOBEC WŁADZY
SĄDOWNICZEJ:
Na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa mianuje sędziów (bez kontrasygnaty)

Wskazuje jednego członka Krajowej Rady Sądownictwa (wymaga kontrasygnaty)

Powołuje I Prezesa Sądu Najwyższego spośród kandydatów przedstawionych przez

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego (nie wymaga kontrasygnaty)

Powołuje prezesów Sądu Najwyższego (bez kontrasygnaty)

Powołuje Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego spośród kandydatów

przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu
Administracyjnego (bez kontrasygnaty)

Powołuje wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego (bez kontrasygnaty)

Powołuje Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego spośród kandydatów

przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego (bez
kontrasygnaty)
UPRAWNIENIA WOBEC WŁADZY
SĄDOWNICZEJ:
Wnioskuje do Trybunału Konstytucyjnego o: 

Zbadanie konstytucyjności akty normatywnego (bez kontrasygnaty).

Rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (bez kontrasygnaty).

Ma prawo złożyć wstępny wiosek o pociągnięcie do

odpowiedzialności konstytucyjnej członka Rządu (bez kontrasygnaty).

Ma prawo złożyć wstępny wniosek o pociągnięcie do

odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących następujące
stanowiska (wymaga kontrasygnaty).

Dysponuje prawem łaski (nie wymaga kontrasygnaty).

 SĄDY I TRYBUNAŁY

Podstawa władzy sądowniczej w Polsce jest wyłącznie prawo. Jest ona niezależna od
innych organów państwowych.

Sądy i trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, wszyscy sędziowie i

członkowie trybunałów podlegają wyłącznie Konstytucji RP i ustawom, sędziowie nie mogą
należeć do żadnej partii politycznej ani związków zawodowych (apolityczność),nie wolno im
prowadzić działalności publicznej sprzecznej z zasadami niezależności sadów i
niezawisłości sędziów.

Do władzy sądowniczej zalicza się:

Sąd najwyższy
Sądy powszechne
Sądy szczególne
Trybunał konstytucyjny
Trybunał stanu
 SĄDY I TRYBUNAŁY
TRYBUNAŁY:
Dzielą się na:
Trybunał konstytucyjny - jest elementem władzy sądowniczej, nie jest jednak sądem dlatego że jego
działalność nie stanowi wymiaru sprawiedliwości. Jego głównym zadaniem jest kontrola zgodności norm
prawnych niższego rzędu z normami prawnymi wyższego rzędu a szczególnie z Konstytucją.

Trybunał stanu- konstytucyjny organ władzy sądowniczej w Polsce, którego główne zadanie polega na
egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie
Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania,
jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion przestępstwa (inaczej: popełnienie deliktu konstytucyjnego) oraz
za przestępstwa pospolite i skarbowe w przypadku prezydenta RP.

Przed nim odpowiadają : prezydent RP, marszałek sejmu i marszałek senatu, prezes rady ministrów,
prezes NBP, prezes NIK, kierownicy ministerstw, naczelny szef sil zbrojnych
- za naruszenie konstytucji lub ustawy.

Posłowie i senatorowie -za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, która polega na
osiąganiu korzyści majątkowych ze Skarbu Państwa oraz za naruszenie zakazu nabywania majątku ze
Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego.
 KASACJA

Co to kasacja?
Kasacja jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, który przysługuje stronom od prawomocnego
wyroku sądu drugiej instancji do Sądu Najwyższego.

Kiedy się ją stosuje?

Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 Kodeksu
postępowania karnego lub innego rażącego naruszenia prawa, jeśli mogło mieć istotny wpływ na
treść orzeczenia.

Kasację ma prawo wnieść:

Prokurator Generalny,
Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka (kasacja tzw.
nadzwyczajna),
Strona (kasacja tzw. zwyczajna)

Termin do wniesienia kasacji to 30 dni od daty doręczenia orzeczenia sądu II instancji z

uzasadnieniem.
 KASACJA

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego postanawiają wprost, iż skarga kasacyjna jest

niedopuszczalna w sprawach:
W sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50000 zł, a w sprawach z
zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż 10 000zł.
Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego.

Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z
tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z Prawem.

O rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania.

Dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich Ekwiwalent.

Rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.

Od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze
stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński.
.
 INSTANCYJNOŚĆ

Pojęcie instancyjności wiąże się istnieniem w prawie procesowym kilku etapów,

na których może zostać rozpoznana dana sprawa. Zgodnie z nim każda sprawa
może zostać rozpatrzona ponownie (lub może dojść do kontroli orzeczenia) przez
sąd wyższy. Zasada instancyjności – krótko mówiąc – polega więc na możliwości
zaskarżenia orzeczenia wydanego w postępowaniu sądowym.

Podstawową funkcją zasady instancyjności jest skorygowanie uchybień, jakie

mogły się pojawić podczas rozstrzygania danej sprawy w sądzie I instancji.

Warto wiedzieć, że odwołanie się od wyroku wydanego w danym sądzie I instancji

do sądu II instancji (czyli skorzystanie z zasady instancyjności) nazywa się apelacją
(z łac. appellatio – odwołanie). W przypadku apelacji od wyroku, który został
wydany w sądzie rejonowym, apelacja następuje do sądu okręgowego, natomiast
jeśli sąd okręgowy był w danej sprawie sądem I instancji, apelacja następuje przed
tzw. sądem apelacyjnym.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!

Przygotowali:
Monika Kotłowska
Patrycja Prochowicz
Julianna Szczurkowska
Wiktoria Wolniewicz
Szymon Rosztajn
Marcel Włudzik
Wojciech Szopa
Michał Szymański
Daniel Seroczyński
Adrian Cymanowski
Dawid Kliński