BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI

POJĘCIA, KTÓ RE PRZYDADZĄ NAM SIĘ DO

LEKCJI
1. Powierzchnia nieciągłości Wiecherta-Gutenberga wyznacza dolną
granicę płaszcza ziemskiego.
2. Powierzchnia nieciągłości Moho wyznacza dolną granicę skorupy
ziemskiej.
3. Stopień geotermiczny – odpowiada liczbie metró w, o któ rą trzeba się
przesunąć w głąb Ziemi, aby temperatura podniosła się o 1°C. Ś redni stopień
geotermiczny dla skorupy ziemskiej to 33m.
4. Warstwa perydotytowa - zewnętrzny fragment gó rnego płaszcza
METODY BADAŃ WNĘTRZA ZIEMI

1. Głębokie wiercenia geologiczne

2. Badania przebiegu fal sejsmicznych – rejestr przebiegu fal sejsmicznych,
a) Wykorzystuje się fale naturalne wywołane trzęsieniem Ziemi i fale wzbudzone
sztuczne przez człowieka,
b) Badaniem prędkości docierania fal sejsmicznych do kolejnych stacji badawczych
rozmieszczonych w ró żnych miejscach na kuli ziemskiej zajmują się sejsmolodzy,
c) Prędkość fal sejsmicznych zależy od ośrodka, przez który przechodzą. Inną
prędkość mają w warstwach sztywnych, inną w warstwach plastycznych a inną
w warstwach płynnych,
3. Badania zróżnicowania pola magnetycznego Ziemi,
4. Przewodnictwa elektrycznego skał.
WŁAŚ CIWOŚ CI FIZYCZNE WNĘTRZA ZIEMI

1. Wraz z głębokością we wnętrzu Ziemi wzrasta temperatura – tempo

tego wzrostu opisuje stopień geotermiczny. Przyjmuje się, że w ten sposó b
temperatura rośnie do głębokości ok. 100km. Poniżej tej głębokości wzrost
temperatury jest wolniejszy. W wielu miejscach na Ziemi wartość stopnia
geotermicznego odbiega od średniej np. RPA - 117m, Polska – 47,2m czy
Budapeszt - 15m.
2. Wraz ze wzrostem głębokości we wnętrzu Ziemi wzrastają ró wnież
ciśnienie i gęstość skał.
BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI I SKORUPY
ZIEMSKIEJ
BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI

1. Ziemia dzieli się na kilka warstw:

a) Skorupa ziemska – zewnętrzna powłoka naszej planety. Wraz z warstwą
perydotytową tworzy litosferę, któ rej grubość waha się od ok. 10 km pod
grzbietami śró doceanicznymi do nawet 200 km w obrębie platform
kontynentalnych,
b) Płaszcz ziemski dzielący się na płaszcz górny i płaszcz dolny,
c) Jądro dzielące się na jądro zewnętrzne i jądro wewnętrzne.
 SKORUPA ZIEMSKA

 zewnętrzna powłoka naszej planety. Wraz z

warstwą perydotytową tworzy litosferę,
 Zbudowana głównie ze związków krzemu i
glinu,
 Tworzą ją skały magmowe, osadowe i
metamorficzne,
 grubość skorupy ziemskiej nie jest
jednakowa – wynosi od kilku km na
obszarach oceanicznych do kilkudziesięciu
km na obszarach kontynentów (max.
grubość osiąga pod Himalajami – ok.
80km),
 Wydziela się skorupę oceaniczną i skorupę
kontynentalną.
 POWIERZCHNIA NIECIĄGŁOŚ CI MOHO

Granica skorupy ziemskiej i

płaszcza ziemskiego
 PŁASZCZ ZIEMSKI

 Stanowi 83 % objętości
naszej planety i 68% jej
masy
 W jego obrębie wyró żnia
się płaszcz górny i
płaszcz dolny.
WARSTWA PERYDOTYTOWA
ASTENOSFERA
Warstwa perydotytowa – teoretyczna dolna warstwa litosfery, znajdująca się
pod skorupą ziemską. Stanowi gó rną warstwę płaszcza ziemskiego, poniżej
nieciągłości Moho. Zbudowana jest z perydotytu, przy czym uważa się, że pod
kontynentami zawiera też eklogit.

Astenosfera – warstwa o grubości około 100 km, położona w gó rnej części

płaszcza ziemskiego, tuż pod litosferą. Gó rna granica astenosfery leży na
głębokości od 10 do 100 km, dolna na głębokości 350-400 km gó rna 50-70 km
pod oceanami i do 120 km pod kontynentami, dolna odpowiednio 400 i 250
km.
 PŁASZCZ GÓ RNY

 Poniżej warstwy perydotytowej leży

pó łpastyczna astenosfera - jej właściwości
wynikają z temperatury budujących ją skał,
któ ra jest bliska temperaturze ich topnienia)
 Zbudowany jest on z krzemianów, tlenków
magnezu, żelaza, wapnia i glinu
(aluminium)
 Występują prądy konwekcyjne – powolne
przepływy gorącej materii z wnętrza
płaszcza ziemskiego w kierunku jego
górnej warstwy , które wywierają duży
wpływ na procesy wewnętrzne
kształtujące powierzchnię Ziemi
 PŁASZCZ DOLNY

 zbudowany z krzemu, magnezu, żelaza i

tlenu
 Jest najsłabiej poznany
 Na samej granicy płaszcz-jądro wydziela się
ró wnież ”strefę D" o zmiennej grubości
(prawdopodobnie 50-200 km).
 POWIERZCHNIA NIECIĄGŁOŚCI WIECHERTA-
GUTENBERGA

 Znajduje się pomiędzy płaszczem Ziemi a jej

jądrem
 JĄDRO

 Stanowi 16% objętości

Ziemi i 31% jej masy
 Dzieli się na jądro
wewnętrzne i jądro
zewnętrzne
 JĄDRO ZEWNĘTRZNE

 Występuje w stanie
ciekłym
 Składa się z żelaza (z
domieszką tlenu lub
siarki) i niklu
 JĄDRO WEWNĘTRZNE

 Wykazuje cechy ciała

stałego
 Ma temperaturę 6000°C
 prawdopodobnie składa
się z żelaza i niklu
SPIS OBRAZKÓ W I WIADOMOŚ CI
ZAWARTYCH W PREZENTACJI
1. Podręcznik „Oblicza Geografii” 1 Zakres rozszerzony Nowa Era