SPM 202I

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK

DOMESTIK (MPED)
MODUL 8 :
MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK
(MOTOR)
 MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK
MODUL 8
(MOTOR)
Bahagian utama
Fungsi bahagian utama
8.1 KIPAS MEJA DAN KIPAS SILING
Litar skematik
8.2 MESIN BASUH AUTOMATIK
8.3 PEMBERSIH VAKUM Rajah blok

8.4 PENGISAR DAN PENGADUN Cara mengendali

8.5 MESIN GERUDI TANGAN ELEKTRIK Langkah keselamatan
Proses baik pulih
 BINAAN MOTOR YANG DIGUNAKAN PADA PERALATAN ELEKTRIK
MOTOR INDUKSI SATU FASA MOTOR UNIVERSAL
Berus
Kerangka Rotor Aci
karbon
Stator
Aci
Magnet
Bekalan
Kekal Komutator
kuasa Stator Rotor

Sumber gambar: Google

8.1 KIPAS MEJA BAHAGIAN UTAMA

Sumber gambar : Buku teks MPED ting.4 dan 5

SOALAN CONTOH 1 (iv) Motor AU
Rajah 1 menunjukkan kipas meja.
Tuliskan nama bahagian utama
pada ruang jawapan.

(i) Pemuat

(ii) Fius terma

(v) Suis pemilih kelajuan

(iii) Talian bekalan
Rajah 1
[5 markah]
Sumber gambar : Buku teks MPED ting.4 dan 5
 SUIS PEMILIH KELAJUAN
FUNGSI BAHAGIAN UTAMA
Mengawal kelajuan kipas.

MOTOR AU FIUS TERMA

Menghasilkan putaran Melindungi kipas meja apabila
apabila dibekalkan voltan suhu atau arus melebihi
240V AU. kadarannya.

PEMUAT TALIAN BEKALAN

Menyambungkan kipas
Sebagai pemula motor.
kepada bekalan kuasa.
Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5
Sumber gambar : Buku teks MPED ting.4 dan 5
LITAR SKEMATIK KIPAS MEJA
Motor AU

Pemuat M

Fius
Terma E

1 2
N 0 3

Suis Pemilih
Kelajuan
SOALAN CONTOH 2
Berdasarkan Rajah 2 dan nama komponen di
Rajah 2 menunjukkan litar bawah, lukis semula simbol pada ruang jawapan.
skematik kipas meja.

(ii)
M (i)
Pemuat
Fius
terma

E (iv)
(iii)
Suis 1 2

1 2
Motor M Pemilih
0 3

N 0 3 AU
Kelajuan
L

Rajah 2 [4 markah]
 RAJAH BLOK KIPAS MEJA

Suis
L Pemilih
Kelajuan

Motor
Pemuat
AU

N Fius Terma
 KENDALIAN KIPAS MEJA
1 2 3 4

Letakkan di Halakan kepala Pasang palam

Pastikan kipas
kawasan kipas pada tempat 3 pin pada soket
meja dalam
permukaan yang hendak alir keluar. ON suis
keadaan OFF.
yang rata. dianginkan. soket.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

 KENDALIAN KIPAS MEJA
5 6 7 8

Tarik atau tekan

tombol pusing
kipas bagi
Tekan suis pemilih mendapatkan Setelah selesai,
OFF suis soket alir
kelajuan pada hembusan angin tekan butang ‘0’
keluar. Tanggalkan
kelajuan yang setempat atau pada suis pemilih
palam 3 pin.
dikehendaki. bergerak bebas. kelajuan.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

 LANGKAH KESELAMATAN KERJA BAIK PULIH

Pastikan kipas meja

Gunakan
tidak bersambung
peralatan
dengan sumber
yang sesuai.
bekalan kuasa.

1 2 3 4

Pastikan tangan Pastikan semua

dalam keadaan bahagian kipas meja
kering. dipasang sebelum
diuji kefungsiannya.

Sumber : Google Image

Sumber gambar: Google
 PROSES BAIK PULIH KIPAS MEJA
SUIS PEMILIH
TALIAN BEKALAN PALAM 3 PIN FIUS 3A
KELAJUAN
1 2 3 4

Uji keterusan talian Buat pemeriksaan visual Uji keterusan fius 13A. Uji keterusan suis
bekalan. pada palam 3 pin. Sekiranya jarum penunjuk pemilih kelajuan.
Sekiranya jarum penunjuk Sambungkan semula pada meter pelbagai Sekiranya jarum penunjuk
pada meter pelbagai wayar yang tercabut dari menunjukkan pesongan, pada meter pelbagai
menunjukkan pesongan, tamatan dan ketatkan fius 13A dalam keadaan menunjukkan pesongan,
talian bekalan dalam skru pada palam. baik. suis pemilih kelajuan
keadaan baik. dalam keadaan baik.

Sumber Gambar: Buku teks MPED ting.4 dan 5

 PROSES BAIK PULIH KIPAS MEJA
PEMUAT MOTOR AU FIUS TERMA
5 6 7

Uji kefungsian pemuat. Uji keterusan motor AU. Uji keterusan fius terma.
Sekiranya jarum penunjuk Sekiranya jarum penunjuk Sekiranya jarum
pada meter pelbagai pada meter pelbagai penunjuk pada meter
menunjukkan pesongan menunjukkan pesongan, pelbagai menunjukkan
dan turun perlahan- motor AU dalam keadaan pesongan, fius terma
lahan ke infiniti, pemuat baik. dalam keadaan baik.
dalam keadaan baik.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

SOALAN CONTOH 3
Rajah 3 di bawah menunjukkan pengujian
pemuat kipas meja menggunakan meter
pelbagai.

2.0 µF (i) Rosak bocor (ii) Rosak terpintas

Rajah 3
Berdasarkan paparan meter, tuliskan
keadaan pemuat itu samada baik, (iii) Rosak terbuka (iv) Baik
rosak terbuka, rosak terpintas atau
rosak bocor di dalam ruang jawapan. [4 markah]
SOALAN CONTOH 4
Berikut adalah keputusan ujian menggunakan
Suis pemilih
meter pelbagai yang di jalankan pada komponen
kelajuan
kipas meja setelah mendapat aduan kipas meja
tidak berfungsi setelah suis dihidupkan.

Talian bekalan Pemuat

Fius Motor AU
 SOALAN CONTOH 4
(a) Berdasarkan pemerhatian di atas,
Nyatakan 3 punca masalah yang berlaku.
Fius putus/rosak/terbuka kerana
(i) ……………………..……………………………………………………..
menunjukkan nilai rintangan ∞
……………………………………………………………………………..
Pemuat rosak bocor kerana
(ii) …………………………………………………………………………….
menunjukkan nilai rintangan ∞ → RΩ → RΩ
…………………………………………………………………………….
Motor AU rosak terpintas kerana
(iii) ……………………………………………………………………………
menunjukkan nilai rintangan 0 Ω
…………………………………………………………………………..
[6 markah]
(b) Nyatakan bagaimana anda mengatasi
masalah di (a)
Menguji keterusan komponen
…………………………………………………………………………………
menggunakan meter pelbagai
…………………………………………………………………………………
dan sekiranya rosak ganti dengan
…………………………………………………………………………………
yang baharu.
…………………………………………………………………………………
[2 markah]
SOALAN CONTOH 4
(c) Cadangkan dua langkah penjagaan kipas
meja supaya masalah di atas tidak berulang.

Letak kipas di tempat yang rata bagi

(i) …………………………..……………………………………………………..
mengelakkan kipas terjatuh. /
…………………………………………………………………………………..
Sentiasa bersihkan habuk pada kipas meja
(ii) ……………………………………………………………………………….
bagi mengelakkan kerosakan pada motor AU
………………………………………………………………………………….
menjadi berat dan terpintas. /
(mana-mana jawapan yang munasabah)
[2 markah]
 KAEDAH MENYENGGARA KIPAS MEJA
1 4
KIPAS MEJA JENIS KEROSAKAN KELAJUAN KIPAS MEJA SAMA
TIDAK BERFUNGSI SETIAP KELAJUAN
2
? Fius terbakar KELAJUAN PERLAHAN ? Pemuat rosak bocor

? Talian bekalan rosak ? Pemuat rosak ? Motor AU rosak terpintas

? ? Suis kelajuan rosak

? Suis kelajuan rosak Bilah kipas penuh habuk
5
? Motor AU rosak 3 KIPAS TIDAK DAPAT
KIPAS MEJA BERGEGAR

? Pemuat rosak BERPUSING KE KIRI/KANAN ? Lantai tidak rata

? Fius terma rosak ? Gear pusing kipas haus ? Bilah kipas patah

? Tombol pusing kipas rosak ? Bearing motor tidak stabil

SOALAN CONTOH 5
Kelaskan kemungkinan itu dengan menulis P, Q, R
Penyataan di bawah menunjukkan dan S pada ruang jawapan.
kemungkinan kerosakan kipas meja.
Jenis Kerosakan
P Motor AU rosak terpintas

Q Talian bekalan kuasa terbuka

Kipas meja tidak Kelajuan kipas
berfungsi meja sama
R Pemuat rosak bocor
Q P
S Fius terbakar

S R

[4 markah]
8.1 PENGADUN
BAHAGIAN UTAMA

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

FUNGSI BAHAGIAN UTAMA
SUIS PEMILIH
KELAJUAN
Mengawal kelajuan
pengadun.

MOTOR AU
TALIAN BEKALAN
Menghasilkan putaran
Menyambungkan apabila dibekalkan voltan
pengadun kepada 240V AU. Bersambung
bekalan kuasa 240V AU. dengan bilah pengadun.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

SOALAN CONTOH 6
Tuliskan fungsi komponen pada
P ruang jawapan disediakan.

Rajah 6 Mengawal kelajuan

menunjukkan P
pengadun
komponen
sebuah Q Menghasilkan putaran apabila
pengadun. Q dibekalkan voltan 240V AU

R Menyambungkan pengadun
R kepada bekalan kuasa 240V AU

[3 markah]
Rajah 6
SOALAN CONTOH 7
Di bawah menunjukkan ciri-ciri dua jenis peralatan elektrik berasaskan motor.
Nyatakan jenis peralatan elektrik itu pada ruang jawapan.

Ciri-ciri Ruang Jawapan

- Tiada berus karbon pada motor.

- Menggunakan palam 3 pin. Kipas meja
- Aci motor disambung ke bilah hembusan angin.

- Ada berus karbon pada motor.

- Kadangkala menggunakan palam 2 pin atau 3 pin Pengadun
- Aci motor disambung ke gear kemudian bilah pemukul.

[2 markah]
 LITAR SKEMATIK PENGADUN
0
1
2
L 3
4
5
Motor
Suis Pemilih
AU
M
Kelajuan

N
 RAJAH BLOK PENGADUN

Suis
L
Kelajuan

Motor
AU

N
 KENDALIAN PENGADUN
1 2 3 4 5 6

Letakkan
Pastikan Pasangkan Pasangkan Masukkan Masukkan
bahagian
pengadun pengadun ‘beater’ bahan ke bahan ke
alat penegak
dalam pada alat atau ‘dough dalam dalam
pengadun di
keadaan penegak dan hook pada mangkuk mangkuk
permukaan
OFF. dongakkan. pengadun. pengadun. pengadun.
rata.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

 KENDALIAN PENGADUN
7 8 9 10 11 12

Pilih Tanggalkan
Setelah
kelajuan ‘beater’ atau Keluarkan OFF suis
selesai,
Turunkan yang ‘dough hook’ bahan yang soket alir
setkan suis
pengadun ke dikehendaki dengan telah keluar.
pemilih
mangkuk. pada suis menekan diadun ke Tanggalkan
kelajuan
pemilih butang bekas lain. palam 2 pin.
pada ‘0’.
kelajuan. ‘EJECT’.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

SOALAN CONTOH 8
Lengkapkan langkah kerja di atas
Berikut adalah langkah kendalian pengadun yang tidak mengikut urutan yang betul dengan
mengikut urutan. menuliskan A, B, C, E dan F pada
A Memilih kelajuan yang dikehendaki ruang jawapan.
Langkah 1 dan 7 telah diberi.
B Memasukkan bahan ke dalam mangkuk pengadun
Langkah 1 Langkah 2 Langkah 3 Langkah 4
Menanggalkan ‘beater’ daripada pengadun dengan
C
menekan butang ‘EJECT’
G B F A
D OFF suis soket alir keluar dan tanggalkan palam 2 pin

E Setkan suis pada ‘0’ setelah selesai mengadun Langkah 5 Langkah 6 Langkah 7
Memasang palam 2 pin pada soket. ON suis soket
F
dan turunkan pengadun ke mangkuk. E C D
Memastikan suis pengadun OFF dan pasang ‘beater
G
pada pengadun. [5 markah]
 LANGKAH KESELAMATAN KERJA BAIK PULIH

Pastikan pengadun
Gunakan
tidak bersambung
peralatan
dengan bekalan
yang sesuai.
kuasa.

1 2 3 4

Pastikan tangan Buka bahagian

dalam keadaan pengadun dengan
kering. berhati-hati.

Sumber : Google Image

 PROSES BAIK PULIH PENGADUN
TALIAN BEKALAN SUIS PEMILIH KELAJUAN MOTOR AU
1 2 3

Uji keterusan talian bekalan.
Sekiranya jarum penunjuk pada
meter pelbagai menunjukkan
pesongan, talian bekalan
berkeadaan baik.
Uji keterusan suis pemilih
kelajuan. Sekiranya jarum
penunjuk pada meter pelbagai
menunjukkan pesongan, suis
pemilih kelajuan berkeadaan baik.
Uji keterusan motor AU.
Sekiranya jarum penunjuk pada
meter pelbagai menunjukkan
pesongan, motor AU berkeadaan
baik.

Sumber : Buku teks MPED ting.4 dan 5

SOALAN CONTOH 9
Tandakan (√) bagi kaedah pengujian bagi memastikan pengadun berkeadaan baik yang
betul dan (X) yang salah pada ruang jawapan.

Ujian keterusan talian bekalan menggunakan meter pelbagai.

Ujian keterusan suis pemilih kelajuan menggunakan meter pelbagai.

Ujian Kefungsian menggunakan pena ujian

Ujian keterusan Motor AU menggunakan meter pelbagai.

Ujian penebatan Motor AU menggunakan Penguji Tebatan.

[5 markah]
SOALAN CONTOH 10
Pengadun yang digunakan tiba-tiba berhenti berpusing walaupun bekalan elektrik
tidak terputus.

(a) Nyatakan tiga kemungkinan kerosakan yang berlaku.

(i)
Talian bekalan rosak
……………………………………………………………………………………………

(ii)
Suis pemilih kelajuan rosak
……………………………………………………………………………………………
Motor AU rosak
(iii) ............................................................................................................................
[3 markah]
SOALAN CONTOH 10
(b) Huraikan langkah membaik pulih pengadun tersebut.
1. Matikan suis pada soket alir keluar dan cabut palam 2 pin.
………….........……………………………………………………………………………………………………...............................
2. Buka dan buraikan pengadun menggunakan peralatan yang sesuai.
............……………………………………………………………………………………………………………...............................
3. Uji keterusan talian bekalan / suis pemilih kelajuan / motor AU menggunakan
………….........……………………………………………………………………………………………………...............................
meter pelbagai.
............……………………………………………………………………………………………………………...............................
4. Gantikan talian bekalan/suis pemilih kelajuan / motor AU yang rosak dengan
………….........……………………………………………………………………………………………………...............................
yang baharu.
............……………………………………………………………………………………………………………...............................
5. Pasang semula pengadun dengan kemas.
………….........……………………………………………………………………………………………………...............................
6. Uji kefungsian dan amalkan langkah keselamatan.
............……………………………………………………………………………………………………………...............................
[6 markah]
SOALAN CONTOH 10

(c) Cadangkan satu langkah semasa menggunakan pengadun bagi mengelakkan

pengadun cepat rosak.
Memulakan dengan kelajuan rendah ke tinggi /
…………………………………………………………………………………………………………..............................……
Lap menggunakan kain kering sekiranya terdapat kotoran dan
bukan dicuci dengan air /

Pegang dengan tenang semasa proses mengadun dan bukannya

dipaksa dengan menekannya ke mangkuk.
[1 markah]
 KAEDAH MENYENGGARA PENGADUN

JENIS KEROSAKAN

PENGADUN TIDAK MOTOR PENGADUN BILAH PENGADUN TIDAK

BERFUNGSI BERGETAR KUAT BERFUNGSI WALAUPUN
MOTOR BERPUSING
? Talian bekalan rosak
? Gear pada penyambung
antara motor rosak. Penyambung antara
Suis pemilih
? kelajuan rosak Bahan yang diadun ? motor pengadun dan
? terlalu banyak.
bilah pemukul telah
? Motor AU rosak haus.
 RUMUSAN

MENSERVIS PERALATAN ELEKTRIK (MOTOR)

MESIN BASUH PEMBERSIH MESIN GERUDI

AUTOMATIK VAKUM TANGAN ELEKTRIK

KIPAS MEJA DAN KIPAS SILING PENGISAR DAN PENGADUN

Motor AU Pemuat Fius Terma Motor AU Talian bekalan

Suis Pemilih Kelajuan Talian bekalan Suis Pemilih Kelajuan

 TERIMA KASIH
#lindungdirilindungsemua