LEARY JOHN H.

TAMBAGAHAN, LPT
Guro sa Araling Panlipunan 9

WELCOME TO
SCHOOL YEAR
2022-2023
Araling Panlipunan 9

MGA PANGUNAHING
KONSEPTO NG
EKONOMIKS
UNANG KWARTER
 SAKOP NA ARALIN

Mga Saligan ng Pag-aaral ng

Aralin 1:
Ekonomiks
Kahalagahan ng Ekonomiks
Aralin 2:
(Pangangailangan at Kagustuhan)
Iba’t ibang Sistemang Pang-ekonnomiya
Aralin 3:
(Alokasyon)

Aralin 4: Produksiyon

Aralin 5: Pagkonsumo (Karapatan ng mga Mamimili)

 Tingnang mabuti ang mga sumusunod na larawan at
magreplek sa mga katanungan.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang mahihinuha mo mula sa mga
larawan?
2. Ano ang bahaging ginagampanan ng tao
sa ekonomiya ng isang bansa?
3. Bilang estudyante, paano ka makakatulong
sa pag-unlad ng iyong bansa?
Mga Saligan ng Pag-aaral ng Ekonomiks
 
Ano ang Ekonomiks?
 
isang pag-aaral sa pang araw-araw na buhay ng tao,
gaya ng kanyang kita, kabuhayan, at lahat halos ng
materyal na aspeto ng kaniyang buhay.
Isang agham panlipunan na tumutukoy sa pag-aaral ng
paggamit ng mga limitadong pinagkukunang-yaman
upang matugunan ang tila walang hanggang mga
pangangailangan at kagustuhan ng mga tao.
Griyegong salita “oikonomia” –pamamalakad sa loob ng
pamamahay.
Dalawang Bahagi ng Ekonomiks

Maykroekonomiks- pag-aaral ng maliit

na bahagi ng ekonomiya.
Makroekonomiks- pag-aaral sa
kabuuang pangyayari o gawain na pang-
ekonomiya.
Bakit kailangang pag-aralan ang ekonomiks?
 
Natututo tayo na maging isang responsableng mamimili o
mabuting prodyuser.
Nauunawaan natin ang mga pangyyayari na naganap at
naggaganap na nakaiimpluwensya sa ating pamumuhay at
buong bansa.
Nakapagbibigay tayo ng opinion upang mabigyan ng solusyon
ang mga suliraning pangkabuhayan.
Nakagagawa tayo ng ng isang matalinong desisyon upang
matugunan ang sariling suliranin.
Nagiging mahusay tayo na botante
MAHALAGANG KONSEPTO SA EKONOMIKS

Trade Off - pagpili o pagsasakripisyo ng isang bagay kapalit

ng ibang bagay.
Opportunity Cost - tumutukoy sa halaga ng bagay o nang
best alternative na handang ipagpalit sa bawat paggawa ng
desisyon.
Incentives - inaalok ng mga lumiliikha ng produkto at
serbisyo. halimbawa ay pag-aalok ng mas mura at
magandang serbisyo at pagbibigay ng mas maraming
pakinabang sa bawat pagkonsumo ng prodkto at serbisyo.
Marginal Thinking - sinusuri ng isang indibidwal ang
karagdagang halaga, maging ito man ay gastos o
pakinabang na makukuha mula sa gagawing desisyon.
 Ating tukuyin ang pundasyon ng isang
ekonomiya. Nakasalalay ang ekonomiya ng isang
bansa sa wastong paggamit ng mga
pinagkukunang-yaman na likas na sa lugar. Iba-
iba ang mga likas na yaman na makikita sa iba’t
ibang bahagi ng lugar at kung iyong mapapansin
ang malaki ang ginagampanan ng wastong
pamamalakad sa pagbuo produkto at serbisyo na
nakatutugon sa pag-unlad ng ekonomiya.
PINAGKUKUNANG-YAMAN

tumutugon sa pangangailangan ng tao.

kayamanan ng mga mamamayan o biyaya mula sa
kalikasan.
mga bagay na gawa ng tao na ginagamit sa
produksiyon.
Yamang-lupa

*PAGSASAKA-Pangunahing
ikinabubuhay ng mga Pilipino.

Mga suliranin:

pagkawala ng lupa
kakulangan sa pagsasanay para sa
mga magsasaka
kakulangan ng suportang pinansyal
para sa mga magsasaka.
hindi matapos tapos na repormang
agraryo
kawalan ng malinaw na plano sa
paggamit ng lupa.
Yamang-gubat

Ang mga sumusunod ay mga uri

ng kahoy na mayaman ang
Pilipinas:

Apitong - pundasyon ng mga

bahay na gawa sa kahoy
Yakal - mabisa sa istrukturang
parating nababasa
Nara - ginagamit sa paggawa ng
mga muwebles
Yantok - gamit sa paggawa ng
mesa at silya.
 
Pinakamalaking kagubatan sa Pilipinas - Katimugang
tagalog na may kabuuang sukat na 2.5 milyong ektarya
sumusunod ang Cagayan valley na may 1.5 ektarya- NCR my
pinakamaliit ng bahagi 15,000 ektarya
 
Mga Suliranin:

Patuloy na pagkasira - nahaharap ang pilipinas sa kakapusan

sa panustos ng mga produkto.
Illegal na pagputol ng puno at kaingin.
Dam at irrigation canals nakakadagdag sa pagkasira ng
kagubatan.
DENR (Department of
Environment and Natural
Resources) nangangasiwa ukol
sa kalagayan ng ating likas na
yaman.

Drive against illegal logging

Log ban/ logging moratorium ( a
time when a particular activity is
not allowed)
Reforestation
Yamang Mineral

Deposito ng nikel (hard-

silver white metal), bakal,
tanso, marmol, aluminium
(strong and light silver
metal), zinc (protective
coating for things made of
iron and steel),
chromite(blue-white metallic
element that is combined
with other metals and used
to cover metals with shiny
surface) at ginto.
Pagmimina - pangunahing
industriya na pinagkakakitaan ng
bansa
 
Ginto - (Surigao, Baguio at
Masbate) at chromite – nangunguna
ang Pinas.
Tanso (Cebu, Benguet, Samar at
Negros Occidental) - kawad ng
kuryente
Di metal na mineral - karbon, asin,
buhanging silica, buhangin at graba.
Yamang Tubig

 
Pangingisda
-isa rin sa pangunahing
pinagkukunan ng kabuhayan

Mayroon tayong magagandang uri

ng isda - (albacaro, bisugo,
gulayasan, tulis, tulingan at
sapsap.)
Maling pamamaraan ng
pangingisda: dinamita,
nakakalasong kemikal at pinong
lambat.
Mga ahensya ng pamahalaan na gumagawa ng paraan upang
maiwasan ang patuloy na pagka sira ng yamang tubig.

Bureau of Fisheries and

Aquatic Resources
(BFAR)
Southeast Asian
fisheries Development
Center (SEAFDEC)
Department of Science
and Technology
Yamang tao

Isa sa pinakamahalagang pinagkukunang yaman

 Isa sa may pinakamalaking bahagi na may ginagampanan
sa pag-unlad ng isang bansa
Dahil sa kasanayan at talino nakakalikha ng produkto at
serbisyo
Tao ang gumagawa ng paraan upang paunlarin ang yaman
ng isa ng bansa
Dami ng tao o populasyon - lawak ng potensiyal ng yamang
tao
Populasyon- kabuuang dami ng tao na naninirahan sa isang
particular na lugar sa isang takdang panahon. Demograpiya-
and siyensya ng pag-aaral ng populasyon sa isang lugar
LAKAS PAGGAWA

Mga taong my edad 15 Tong

gulang hanggang 64
And kalidad ng paggwa ay
depende sa kasarian, edad,
edukasyon, at kakayahan.
Kasabay sa paglaki ng
populasyon at ang pagtaas
ng bilang ng lakas-paggawa.
Krimen, malnutrisyon,
madaming bilang na di
nakapag-aral, at pagkalulong
sa droga.
Yamang Pisikal

Mga bagay na gawa ng tao na ginagamit upang makagawa ng

mga produkto at serbisyo.
Pamumuhunan o investment, nagagawa at lumalaki ang yamang
–pisikal.
Pagbaba ng halaga o Depresasyon - unti unting pagkasira at
pagkaluma ng kahalagahan nito.
National statistics office- ahensya ng pamahalaan na kumakalap
ng mga datos sa populasyon n gating bansa sa pamamagitan ng
sensus
Mahalagang katangian- istruktura ng edad
Edad 21 pababa ang bumubuo sa populasyon - bata pa ang
populasyon
Kabataan at karanasan.
Aralin2 KAHALAGAHAN NG EKONOMIKS
(PANGANGAILANGAN AT KAGUSTUHAN)

Inaasahang Kasanayan:
Sa katapusan ng aralin, kayo ay inaasahan na:

nakikilala ang pinagkaiba ng pangangailangan sa

kagustuhan; at
natataya ang kahalagahan ng ekonomiks sa pang-
araw-araw na pamumuhay ng bawat pamilya at
lipunan.
Pagnilay-nilayan: Suriin ang mga nakasulat sa kahon at
pagnilaynilayan ang mga sumusunod na katanungan.

BAG SAPATOS FRIED CHICKEN

SASAKYAN SELPON DAMIT
BIGAS LARUAN

Pagsusuring Katanungan:

Kung ikaw ang papipiliin ano ang una mong bibilhin?

Pagsunud- sunurin ang iyong gustong bilhin. Ano ang iyong
naging batayan sa pagpili?
Pangangailangan at Kagustuhan

 
“Ang pangangailangan at kagustuhan ng tao ay walang katapusan.”
(Pinanggalingan: Ekonomiks Para sa Mataas na Paaralan)
 
 Kagustuhan- tumutukoy sa mga bagay na ninanais o pinapangarap ng
tao upang mabuhay ng maginhawa at magtamo ng kasiyahan.

  Pangangailangan- tumutukoy sa mga pangunahing bagay na

kailangan ng tao upang sya ay mabuhay sa lipunang kanyang
ginagalawan.

Tandaan:
 Kasama sa matalinong paggamit ng ating pinagkukunang yaman ang
pagbibigay natin ng halaga sa ating mga pangangailanagan bago ang
ating kagustuhan.
Teorya ng Baitang ng Pangangailangan ni Maslow

Ayon sa teorya ni Abraham Harold Maslow, isang

sikologo, ang mga pangangailangan ng tao ay
maaring ilagay sa baiting kung saan ang nasa itaas
ang pinakamahalaga ngunit hindi mo makakamit ang
pinakamataas kung hindi ka muna daraan sa
mababang baiting hanggang sa makarating ka sa
itaas.
 Bawat tao ay magkakaiba ang pangangailangan at
kagustuhan. Sa “Theory of Human Motivation” ni
Abraham Harold Maslow (1908-1970), ipinanukala
niya ang teorya ng herarkiya ng pangangailangan. -
Ayon sa kanya, habang patuloy na napupunan ng tao
ang kanyang batayang pangangailangan, umuusbong
ang mas mataas na antas ng pangangailangan (higher
needs).
Pangangailangang Pisyolohikal
Pangangailangang ng Seguridad at Kaligtasan.
Pangangailangang Panlipunan
Pagkamit ng Respeto sa Sarili at Respeto ng Ibang
tao.
Kaganapan ng Pagkatao.
Pangangailangang Pisyolohikal. Nakapaloob dito ang
pangangailangan ng tao sa pagkain, tubig, hangin, pagtulog,
kasuotan, at tirahan. Kapag nagkulang ang mga
pangangailangan sa antas na ito ay maaaring magdulot ng
sakit o humantong sa pagkamatay.

Pangangailangan ng Seguridad at Kaligtasan.

Magkakaroon ng pangangailangang ito kapag natugunan na
ang naunang pangangailangan. Kabilang dito ang
kasiguruhan sa hanapbuhay, kaligtasan mula sa karahasan,
katiyakang moral at pisyolohikal, seguridad sa pamilya, at
seguridad sa kalusugan.
 Pangangailangang Panlipunan. Kabilang dito ang
pangangailangan na magkaroon ng kaibigan, kasintahan, pamilya
at ng anak, at pakikilahok sa mga gawaing sibiko. Kailangan ng tao
na makipag-ugnayan sa kanyang kapwa at makisalamuha sapagkat
mayroon siyang pangangailangan na hindi niya kayang tugunan na
mag-isa. Maaaring magdulot ng kalungkutan at pagkaligalig ang
sinumang hindi makatutugon sa pangangailangang ito.

 Pagkamit ng Respeto sa Sarili at Respeto ng Ibang tao.

Kailangan ng tao na maramdaman ang kanyang halaga sa lahat ng
pagkakataon. Ang respeto ng ibang tao at tiwala sa sarili ay
nagpapataas ng kanyang dignidad bilang tao. Ang mga kakulangan
sa antas na ito ay maaaring magdulot sa kanya ng mababang
moralidad at tiwala sa sarili na maaaring nagmula sa pagkapahiya,
pagkabigo, at pagkatalo.
Kaganapan ng Pagkatao. Ito ang pinakamataas na
antas ng pangangailangan ng tao. Sinabi ni Maslow
na ang taong nakarating sa antas na ito ay nagbibigay
ng mas mataas na pagtingin sa kasagutan sa halip na
katanungan. Hindi siya natatakot mag-isa at gumawa
kasama ang ibang tao. Ang mga taong nasa ganitong
kalagayan ay hindi mapagkunwari at totoo sa kanyang
sarili. May kababaang loob at may respeto sa ibang
tao.
Mga Salik na Nakaiimpluwensya sa
Pangangailangan at Kagustuhan

Edad – sa bawat lebel ng buhay ng tao ay nagiiba-

iba ang kailangan at ninanais. Isipin mo na lamang
ang sanggol na gatas ang pangunahing pagkain
ngunit habang lumalaki ay nakakaya ng makakain
ng mga solid na pagkain. Habang tumatanda ay
nagkakaisip at nagkakaroon ng responsibilidad sa
buhay habang makatayo sa sariling mga paa.
Antas ng Edukasyon – ang estado sa buhay ang
nagdidikta ng uri ng pamumuhay na maaaring
makamit ng isang tao. Makikita natin sa ating
lipunan na may mahirap at mayaman at iba-iba ang
kakayahan ng bawat isa na makabili ng produkto at
serbisyo.
Katayuan sa Lipunan- Hindi mapagkakaila na ang
katayuan ng isang tao sa lipunan ang
makapagpapakita ng kakayahan ng isang tao na
mabili ang lahat ng pangangailangan sa buhay.
Dagdag pa dito ang kakayahan na makuha lahat ng
kagustuhan. Kapag marami ang pera ng isang tao,
halos lahat ng ginugusto ay makukuha.
Kapaligiran at Klima- malaking rason na
nakakaapekto sa tao ang uri ng kapaligirang
mayroon ito. Magandang halimbawa ay ang mga
taong nakatira sa mga malalamig na lugar na
bihirang sikatan ng araw at mga taong ang tirahan ay
nasa sentro ng araw. Kung inyong mapapansin sa
kanilang pananamit, pagkain at tirahan ay malaki
ang kanilang pagkakaiba-iba.
 
Panlasa- sinasabi na iba iba ang tao. Makikita ito sa
kanilang panlasa na kung saan kung may pagpipilian
lang din man ay doon na sa gusto. Maaring sa
pangangailangan ay parehas tayo ngunit pagdating
sa kagustuuhan ay malaki ang pagkakaiba-iba sa
bawat tao.

Kita- nagkakaiba-iba sa kita ang tao lalo na sa

antas ng edukasyon na natamo at uri ng trabaho
mayroon. Nakadepende sa kita ang kakayahan ng
tao na mabili ang sapat na pangangailangan.