ESP Q4

ESP Q4
ARALIN
1
Paggamit ng
Kapangyarihan
at Pangangalaga
sa Kalikasan
R E P O RT I N G B Y:
ANDREE JOE CORNEJO
B E A L U S A N TA
J A M I E J O H N PA U L PA N D E S
KATEGORIA NG
ARALIN
Pangangalaga sa Kalikasan

Isyu sa paggamit ng kapangyarihan

Isyu sa Maling Pagtrato sa Kalikasan

AITZUGA

PANIMULA:
Marami tayong nakikitang nangyayari ngayon sa ating
kapaligiran at kalikasan. Nakararanas tayo ng matinding tag-
init,
mga pag-ulang nauuwi sa pagbabaha, malalakas na bagyo, at
kung anu-ano pa. Kadalasan, nauuwi ito sa pagkasira ng mga
ariarian at ng pagkitil sa buhay. Minsan, hindi natin maiwasang
magtanong, “Ano nga ba itong mga nangyayari sa atin?” Galit na
ba sa atin ang Inang Kalikasan?
Sa araling ito, inaasahang
maunawaan mo na
mayroong
kang kapangyarihan at
kung ano ang maaaring Sa gitna ng mga
gawin o gampanin pangyayaring nauukol sa
ng tulad mo upang kalikasan at
makaiwas sa ganitong mga kalamidad na ating
pangyayari. nararanasan, mahalagang
masagot mo ang
mahalagang tanong na:
Bakit kailangang
AITZUGA

PANGANGALAGA SA
AITZUGA

Sa kuwento ng paglikha,
binigyan tayo ng Diyos ng
kapangyarihan
na alagaan ang kalikasan at
hindi maging tagapag-domina
nito.
Bilang natatangi sa lahat
Niyang nilikha, pinagkalooban
ng Diyos ang
tao ng kapangyarihang gawin
ang nararapat sa kalikasan
ngunit
AITZUGA

Ang kapangyarihang
ipinagkaloob sa tao ay nakita
niya bilang isang karapatang
gamitin
ang kalikasan nang walang
pakundangan at naaayon sa
kaniyang
kagustuhan. Hindi kailanman
isinaalangalang ng tao na ang
kapangyarihan niya na gamitin
ang kalikasan ay may kaakibat
na
AITZUGA

Samakatuwid, may kalayaan

tayong
gawin o gamitin ang
kalikasan. Ngunit dapat nating
isipin na ang
paggamit sa kalayaan ay
napapalooban ng paggawa ng
mabuti.
Mabuti ang paggamit sa
kalikasan, ngunit kung ito’y
nauuwi sa
pagmaltrato at hindi na
AITZUGA

Ang tunay na pangangalaga sa

kalikasan ay pagpapakita ng
paggalang sa kabutihang panlahat
na siya namang layunin kung
bakit nilikha ng Diyos ang
kalikasan. Marapat ding tandaan
na ang
lahat ng bagay na nilalang ng
Diyos kabilang na ang tao ay
magkakaugnay. Kung kaya’t
anuman ang mangyari sa isa ay
maaari
ding maganap sa iba o kaya naman
AITZUGA

Ang pangangalaga sa
kapaligiran at sa kalikasan ay
isang
pananagutang panlipunan. Ang
pananagutang ito ay
nangangahulugang nararapat
nating isaalang-alang ang
anumang
epektong ginagawa natin sa
kalikasan. Maaaring tayo ang
maging
biktima ng mga maling gawaing
AITZUGA

Ang pangangalaga sa kalikasan

ay kinakailangang gawin at
sundin
hindi lamang sa ating
pansariling dahilan kundi para
sa susunod na
henerasyon. Naging kaisipan
natin na may kapangyarihan
tayong
gamitin ito ayon sa paraang
gusto natin. Ginagamit natin
ang ating
AITZUGA

Minsan, walang habas

ang ginagawa nating paggamit
at wala ring pag-iingat na
parang
hindi ito mauubos. Nagkaroon
tayo ng kaisipan na tayo ang
sentro
ng mundo, na ang lahat ng
bagay na nakapalibot sa atin
ay para sa ating pansariling
kapakanan lamang. Para bang
ang kalikasakan ay
AITZUGA

Mga Isyu sa Maling Pagtrato sa

AITZUGA

Maraming mga pagmaltrato

at paglabag ang ginagawa ng
tao na
tuwirang taliwas sa
pangangalaga sa kalikasan.
Isa-isahin natin ang
mga ito at pagkatapos ay
suriin mo ang iyong sarili
kung kabilang ka
AITZUGA

1. Maling Pagtatapon ng
basura. Dahilan sa
komersiyalismo at
konsiyumerismo, nagkaroon
ang tao ng maraming bagay
na
nagiging patapon o hindi na
maaaring magamit.
Resulta?
Walang habas ang ginawang
AITZUGA

2. Iligal na pagputol ng
mga puno. Ang mga puno
at iba pang
halaman ang siyang
tagapagbigay sa atin ng
napakahalagang hangin
na ating hinihinga upang
mabuhay
tayo at iba pang mga
AITZUGA

3. Polusyon sa hangin,
tubig, at lupa. Ang
dalawang suliraning
nabanggit sa itaas ay
nagdudulot ng
polusyon.
AITZUGA

4. Pagkaubos ng
mga natatanging
species ng hayop
at
halaman sa
kagubatan.
AITZUGA

5. Malabis at
mapanirang
pangingisda. Ang
malabis at
mapanirang
pangingisda ay
nagbubunga ng
pagkawala ng
mga likas na yamang
AITZUGA

6. Ang pagko-
convert ng mga
lupang sakahan,
iligal na
pagmimina, at
quarrying.
AITZUGA

7. Global warming at
climate change. Ang
malawakang pagiiba-iba ng
mga salik na nakaaapekto sa
panahon na
nagdudulot nang matinding
pagbabago sa
pangmatagalang sistema ng
klima ay ang tinatawag na
climate change.
AITZUGA

8. Komersiyalismo at
urbanisasyon. Ang
komersiyalismo ay
tumutukoy sa paguugali ng tao
at mga kilos na nagpapakita
nang labis na pagpapahalaga
na kumita ng pera o kaya ay
pagmamahal sa mga materyal
na bagay sa halip na ibang
mga pagpapahalaga.
AITZUGA

Mga Isyu sa paggamit ng

AITZUGA

Anu-ano nga ba ang mga isyung

napapaloob sa paggamit ng
kapangyarihan? Bakit nagkaroon
ng mga ito? Paano natin
haharapin ang mga ito nang may
paninindingan at nang buong
katapatan at integridad? Narito
ang ilan sa mga isyung may
kinalaman sa paggamit ng
kapangyarihan.
AITZUGA

. Korapsyon. Ito ay isang

sistema ng pagnanakaw o
pagbubulsa ng pera.
Tumutukoy ito sa espiritwal
o moral na kawalan ng
kalinisan at paglihis sa
anumang kanais-nais na
asal. Ang taong may malinis
na puso at tapat ang
talagang karapat-dapat
magsilbi sa lipunan.
Maipakikita ito sa
AITZUGA

2. Pakikipagsabwatan
(Kolusyon). Hindi
maililihim ang
pagkakaroon ng ganitong
isyu sa ating lipunan. Ano
nga ba
ang pakikipagsabwatan?
Ito ay iligal na
pandadaya o
AITZUGA

halimbawa ay ang pagtatakda

ng mga presyo, limitahan ang
mga oportunidad, pagtatakda
ng sahod, mga kickback,
pandaraya sa halalan sa
pamamagitan ng iligal na
panghihimasok sa proseso ng
isang halalan at sa pagbilang
ng boto, pagsupil at
pagpaslang ng mga
katunggali, pagbili
o panunuhol ng mga botante.
AITZUGA

Nangyayari ang mga gawaing

ganito dahil sa kagustuhan ng
isang tao na mapaunlad ang
pansariling kapakanan. Bakit
nga ba maraming nakatataas
sa lipunan ang gumagawa ng
mga ganitong bagay? Bakit
mali ang mga ganitong
gawain? Paano kaya ito
maiiwasan?
AITZUGA

Ang bribery o panunuhol

ay isang gawain ng
pagbibigay ng
kaloob o handog sa anyo
ng salapi o regalo pamalit
sa pabor
na ibinigay ng
tumanggap. Ang mga
suhol na ito ay bahagi
ng pagtatakip sa
AITZUGA

Ang iba pang mga halimbawa

nito ay pagbibigay ng malaking
tip, regalo,
diskuwento (discount), libreng
tiket, pagkain, espesyal na
anunsiyo, pamamasyal sa iba’t
ibang lugar, kickback/payback,
paglalaan ng malaking pondo sa
isang proyekto, magandang alok
sa kontrata, donasyon, mga
kampanya para sa
kontribusyon, fundraising at
AITZUGA

Ang kickback ay bahaging

napupunta sa isang opisyal
mula sa mga pondong itinalaga
sa kaniya. Isang halimbawa
nito ang paghiling ng isang
opisyal ng pamahalaan sa
isang negosyante na magbigay
ng trabaho sa isang kamag-
anak ng opisyal na
kumokontrol sa mga
regulasyon na umaapekto
sa negosyo. Mayroon ding mga
AITZUGA

Ang mga pangyayaring

nagaganap sa ating lipunan ay
isang malinaw na repleksiyon
ng iba’t ibang pansariling
katiwalian. Ang pagiging
tagapangalaga ng dignidad ng
tao ay dapat maging
permanenteng bahagi ng ating
pakikipagkapuwa.
AITZUGA

Ang mga pangyayaring

nagaganap sa ating lipunan ay
isang malinaw na repleksiyon
ng iba’t ibang pansariling
katiwalian. Ang pagiging
tagapangalaga ng dignidad ng
tao ay dapat maging
permanenteng bahagi ng ating
pakikipagkapuwa. Ito rin ay
isang panghabambuhay na
proseso ng pagpapatibay ng
katatagang moral tungo sa
AITZUGA

. Ang nepotismo ay ang

lahat ng paghirang o
pagkiling ng
kawani sa pamahalaan,
maging pambansa at sa
alin mang
sangay o ahensiya nito,
kabilang ang mga
korporasyon na ari
o kontrolado ng
AITZUGA

SEE YOU
AND THANK YOU FOR LISTENING!