SJELLJA PROSOCIALE

Lënda: Psikologjia Sociale

Temat
1. Çfarë është sjellja prosociale
2. Pse ndihmojnë njerëzit (teoritë)?
3. Kur ndihmojnë njerëzit?
Sjellja prosociale
Sjellja prosociale i referohet të gjitha sjelljeve me pasoja
pozitive që kontribojnë në mirëqenien fizike dhe psikike të
një personi tjetër (Hogg & Vaughan, 2011)
Sjellja prosociale përfshin dy kategori:
I. Sjellja ndihmuese
Sjellje me pasoja pozitive
Përfitim personal (egoizëm)
II. Altruizëm
Sjellje me pasoja pozitive
Dëshirë për të ndihmuar (empatia)
Nuk përfshin përfitim personal
Pse ndihmojnë njerëzit
Psikologjia Evolutive:
a. Mbrojtja e racës ose fisit
 Ne ndihmojmë më tepër të afërmit dhe ata që na ngjajnë.
 Ne ndihmojmë më tepër ata që na ngjajnë dhe që banojnë
pranë nesh.
b. Reciprociteti
 Sjellja prosociale favorizohet nga seleksionimi natyror.
 Grupet që kanë individë me më shumë dëshirë për altruizëm
kanë më tepër shanse për mbijetesë.
Modeli ndërpersonal
Teoria e shkëmbimit social - ne shkëmbejmë jo vetëm
paratë dhe të mirat materiale, por edhe të mirat
sociale… (Foa & Foa, 1975).

Maksimalizimi i përfitimit dhe minimizimi i

humbjeve
Hipoteza empati-altruizëm
Hipoteza empati-altruizëm
Modeli individualistik
Të ndihmuarit stimulohet nga disponimi pozitiv.
Modeli i afeksionit parësor (Bower, 1981; Forgas, 1973)
Gjendja e mirë shpirtërore nxit kujtesën emocionale dhe
mendime pozitive, të cilat shpiejnë në aktivitete
prosociale.
Modeli atribuitiv i emocioneve
Personi me
stres

Zgjimi

Analiza
shkakësore

Emocion Emocion
negativ pozitiv

Nuk ndihmon Ndihmon

Kur ndihmojnë njerëzit?
Efekti i shikuesit – prania e shikuesve pakëson
mundësinë për të ndihmuar (Latane & Darley, 1970)
Pse?
1. Mungesa e vëmendjes për regjistrim të ngjarjes
2. Interpretimi i ngjarjes si e jashtëzakonshme
 Injoranca pluraliste
3. Marrja e përgjegjësisë
4. Identifikimi i rrugëve për të ndihmuar
5. Shfaqja e sjelljes ndihmuese
Kur ndihmojnë njerëzit?
Ndihmojmë kur ndihmon dikush tjetër
Presioni i kohës
Veçoritë e jashtme të viktimës
Njerëzit që janë tërheqës fizikisht dhe vishen në mënyrë
tërheqëse ndihmohen më shumë (Harrell, 1978;
Bickman, 1974).
Literatura
Edmond Dragoti (2012). Psikologjia Sociale (fq. 298-
321).