Panahon ng Amerikano

▪Nagkaroon ng isang di-mapasubaliang wakas ang

Mahigit na tatlong daang pananakop ng mga Kastila at
Masasabing “nakatikim” ang sambayanang Pilipino ng
kalayaang sibil. Lumaya ang isipan at damdamin ng mga
Pilipino mula sa makipot at malupit na mga dogma at doktrina
ng mga Kastila lalo na ng mga pare.
▪Tunay na ang mga Pilipino’y may “bagong panginoon” ngunit
kung ihahambing sa “dating malupit na panginoon,”
ang mga Amerikano’y nagdulot ng mga kaluwagang sa mga
nasanay maalipin sa loob ng daang-daang taon ay hindi na
sukat mapaniwalaan.
Mga Katangian ng Panitikan sa Panahong Ito
▪Tatlong pangkat ng mga manunulat ang kumakatawan sa
panahong ito:
1) Ang mga manunulat sa Kastila ay naging mahilig sa
pagpapahayag ng damdaming makabayan at pagpaparangal
kay Rizal at sa iba pang naging bayani ng lahi.
2) Ang mga manunulat sa Tagalog ay nagpatuloy sa
maligayang pagpapahayag na may daing sa kaapihan ng
bayan at may pagpapasigla, pagmamahal at pagtatangi sa
sariling wika.
3)Ang mga manunulat sa Ingles ay nagtataglay ng mababaw
na panunulad sa pamamaksa at pamamaraang Amerikano.
Ngunit sa kalahatan, ang Panitikang Filipino sa panahong ito
ay sumusunod sa romantisismo ng Europa. Naging
palasintahin ang himig ng halos lahat ng mga naisulat na sa
bayan, sa kapwa at iba pa.

Ang Romantisismo sa Panitikan

▪Naging isang mabisang kasangkapan ng mga Amerikano ang
pagpapalaganap ng romantisismo sa kanilang lahatan at mabi-
lisang pagbabago sa katutubong kamalayang Pilipino.
▪Ito ang uring nahihimig sa romantisismo ng Kanluran- lubhang
Emosyonal, (kaya’t tuwina’y tigmak ng luha) malabis ang
pagkamoralistiko, (kaya’t ang himig ay sermon sa pulpito)
sadyang sumusumang sa hindi kayang abutin ng isipan,
dumadakila sa kagandahan at kapangyarihan ng kalikasan,
gumagamit ng matayog na imahinasyon o guniguni at
bumabandila ng tungkol sa kalayaang sarili.

Mga katangiang romantiko na napapaloob sa mga

pampanitikang sulatin noon:
1) Ito’y tungkol sa pag-iibigan ng isang mahirap at mayaman.
-Napapaloob din dito ang pag-aalitan ng pamilya ng dalaga’t
binata na siyang paksa ng Romeo and Juliet ni Shakespeare.
2) Pagpaksa sa katutubong buhay sa mga lalawigan, lalong-lalo
na sa malalayong nayon.
3)Pinalutang din ang mga tauhang kahanga-hanga, ang mga
maiinam na katangian o iyong tinatawag na mga romantikong
bayani. Ang pangunahing tauhang lalaki ay laging makisig,
marangal, matipuno, maaasahan, may prinsipyo at tapat sa pag-ibig. Ang
pangunahing tauhang babae naman ay lagi nang
kaibig-ibig, maganda ang pag-uugali, mapagtiis, maunawain,
balingkinitan ang pangangatawan, matimtiman at higit sa lahat,
tapat sa pag-ibig.
- Sa ibabaw ng lahat ng ito, ang panitikang romantiko ay yaong
nagbibigay ng aral batay sa mga ipinangangaral ng
relihiyong Kristiyanismo. Sa tuwi-tuwina, ikinikintal sa isipan
na ang masama’y pinarurusahan at ang mabuti’y tumatanggap
ng karampatang gantimpala. Ito’y makakamtan kung hindi man
dito sa lupang ibabaw ay doon sa kabilang buhay. Ito ang
tinatawag na tamang kaayusang pangkalahatan at siyang
maituturing na tinetema ng mga itinuturing na dakilang kathang
pandaigdig.
 Panitikan sa Kastila
▪SiDr. Jose Rizal ang naging inspirasyon ng mga manunulat sa
Kastila hindi lamang sa kaniyang pagiging makabayang lider
kundi dahil pa rin sa kaniyang naisulat na dalawang nobelang
Noli Me Tangere at El Filibusterismo.

Panitikan sa Tagalog

Ang “Florante at Laura” ni Francisco Balagtas at “Urbana at Felisa” ni

Modesto de Castro ang naging inspirasyon naman
ng mga manunulat na Tagalog.
Tatlong Uri ng Makatang Tagalog
1) Makata ng Puso – Lope K. Santos, Jose Corazon de Jesus,
Florentino Collantes, Amado V. Hernandez at iba pa.
2) Makata ng Buhay – Lope K. Santos, Jose Corazon de Jesus,
Florentino Collantes, Amado V. Hernandez at iba pa.
3)Makata ng Dulaan – Aurelio Tolentino, Patricio Mariano,
Severino Reyes at iba pa.

Lope K. Santos – “Apo” ng mga mananagalog.

▪Ang nobelang “Banaag at Sikat” ang ipinalalagay na kaniyang
obra-maestra.
▪Ang tulang “Pagtatapat” ay malimit niyang bigkasin tuwing
hihingian siya ng tula.
Amado V. Hernandez - “Makata ng Mga Manggagawa”
▪Masasalamin sa kaniyang mga tula ang marubdob na
pagmamahal sa mga dukhang manggagawa.
▪”Ang Panday” ang tulang pinaka-obra-maestra niya.

Florentino Collantes - Isang batikang “duplero”. Siya ang unang

makatang Tagalog na gumamit ng tula sa panunuligsang
pampulitika sa panahon ng mga Amerikano. Kilalang-kilala siya
sa sagisag na “Kuntil Butil” at ang kaniyang obra maestra ay
ang “Lumang Simbahan”.