MGA SALIGAN SA

PANUNURING
PAMPANITIKAN
 PANGANGAILANGAN NG PANUNURI AT
KAHALAGAHAN NG PAGSUSURI

Ang isang kritiko/mambabasa ay

nararapat magsuri upang
makatulong sa lalong ikaliliwanag at
ikauunlad ng panitikan at gayundin
ang manunulat ng anumang likhang-
sining-mga akdang tulad ng maikling
kwento, dula, tula, nobela atbp.
SA PAGPAPAHALAGA, ANG MANUNURI AY
DAPAT NA:
 1. Magkaroon ng likas na kuru-kuro.
 2. Ang pinagdadaanan at kasalukuyang buhay ng may akda ay
kailangang maliwanag sa manunuri upang lubos niyang
maabot ang mensahe, mga pangyayari at mga damdaming
taglay ng katha.
 3. Ang manunuri ay kailangang maging tapat, nagtataglay
siya ng obhektibong pananaw-walang kinakatigan.
KATANGIAN DAPAT TAGLAYIN NG ISANG
KRITKO
 1. Ang kritiko ay matapat sa sariling itinuturing ang panunuri
ng mga akdang pampanitikan bilang isang sining.
 2. Ang kritiko ay handang kilalanin ang sarili bilang manunuri
ng akdang pampanitikan at hindi manunuri ng lipunan,
manunulat, mambabasa o ideolohiya.
 3. Laging bukas ang pananaw sa mga pagbabagong
nagaganap sa panitikan.
 4. Iginagalang ang desisyon ng ibang mga kritiko na patuloy
na sumasandig sa ibang disiplina gaya ng linggwistika,
kasaysayan, sikolohiya, atbp.
 5. Ang kritiko ay matapat na kumilala sa akda bilang isang
akdang sumasailalim sa paraan ng pagbuo o konstruksiyon
batay sa sinusunod na alituntunin at batas.
 6. Kailangan ng isang kritiko ang tigas ng damdaming
naninindigan upang maging tiyak na kapakinabangan ng
panitikan ang kanyang pagmamalasakit.
 MGA BATAYANG SIMULAIN SA
PANUNURING PAMPANITIKAN
 1. Ang pagsusuri sa akda ay dapat may uri at katangian ng
katalinuhan, seryoso at marubdob.
 2. Sa pagsusuri ng anumang akda ay kailangang mahusay ang
organisasyon o balangkas ng lahok. Bahgi ito ng disiplina ng
pagsusuri.
 3. Sa pagsusuri dapat maging maganda ang paksa, may
kalinisan ang wika at organisado ang paglalahad.
 4. mahalagang mahagap ng may-akda ang kanyang piniling
paksa, mahusay ang pagtalakay at organisasyon ng materyal,
malinaw ang balangkas na kinapapalooban ng malinaw na
tesis o argumento.
 5. Sa pagsusuri ng tula, ang pananarili sa pananagisag ng
tula ay hindi dapat panaigin.
 -ang mahalaga sa tula ay ang “lasa at hipo nito at hindi ang
balat ng prutas”.
 6. Ang susuriing akda ay napapanahon, may matibay na
kaisahan, makapangyarihan ang paggamit ng wika at may
malalim na kaalaman sa teoryang pampanitikan.
 7. Ang pamimili ng paksang tutulain ay hindi siyang
mabisang sukatan ng kakayahan ng makata. Kailangang
pahalagahan at sukatin upang makagawa ng makatarungang
paghatol ay kung papano ang pagkatula.
 8. Ang susuriing akda ay kailangang nagpapamalas ng
masinop na pag-uugnay ng mga sangkap ng pagsulat.
 MGA PAMARAAN SA PAGSUSURI NG
AKDANG PAMPANITIKAN
 Sa pagsusuri ng maikling kwento, naniniwala ang ilang kritiko
na dapat suriin ang ang mga elementong taglay nito:
1.Tauhan
 2. tagpuan
 3. banghay
 4. tunggalian,
 5. simbolo
 6. pahiwatig
 7.magagandang kaisipan o pahayag
 8. ang paraan kung paano ito nagsimula at nagwakas
 PAMAMARAAN SA PAGSUSURI NG
TAUHAN
 1. Suriin ang pangunahing tauhan batay sa kanyang anyo,
ugali at paraan ng pagsasalita.
 2. Suriin ang tungkuling ginagampanan ng mga tauhan.
 3. Suriin kung paano ipinakita ng tauhan ang kagandahang
asal, ang kanyang mabuting ugali atbp.
 4. Gamitin ng isang teoryang aangkop sa gagawing pagsusuri.
 KUNG SUSURI NG BERNAKULAR NA
KWENTO
1. Suriin ang kwento ayon sa uri nito.
2. Ayon sa paksang nakapaloob dito sa
kwento.
3. Suriin ayon sa nilalaman, tauhan, tagpuan
at banghay.
4. Ayon sa taglay na bisa
5. Ayon sa kaugnayan nito sa kamalayang
panlipunan
6. Gamitan ng teorya ang pagsusuri.
 SA PAGSUSURI NG DULA:

 Mga elementong taglay ng DULA:

 1. Tagpuan
 2. Dayalogo
 3. Balangkas
 4. Pagbubuod
 Isama pa rito ang mahahalagang salik na kinakaharap ng tao:
 1. Kalagayang politikal
 2. Panlipunan
 3. pangkabuhayan
 4. pangkagalingan.
 *Pumili rin ng teorya sa gagawing pagsusuri.
 SA PAGSUSURI NG NOBELA

 1. Alamin ang mga katangiang pampanitikan napapaloob sa

mga nobela, suriin ang istilo, tono at simbolo.
 2. Alamin ang aspektong panlipunan, pampulitikal,
pangkabuhayan, at pangkultural sa nakapaloob sa nobela.
 3. Pumili ng teoryang gagamitin sa pagsusuri

 * Suriin ang Luha ng Buwaya ni Amado V. Hernandez at

Banaag at Sikat ni Lope K. Santos.
MGA KRITIKONG DAYUHAN SA
PANITIKANG BANYAGA
 ARISTOTLE

 -Sa poetics nakapaloob ang panunuring pampanitikan ni Aristotle.

 - Tatlo ang mahahalagang kontribusyon niya sa Poetics:
 1. Ito ang nagpasimuno ng panunuring pampanitikan.
 2. Ito ang ginamit na huwaran at patnubay ng panunuring
pampanitikan
 3. Ito’y nag-aalay ng isang kongkretong teorya ng panitikan na
hindi hiram sa mga basal na kaisipan o pilosopyang pang-estetika.
 Mga Pinapanigan niya sa panulaan:
 1. bilang katotohanan at katibayan ng tula bilang institusyon ng
kalikasan o bilang isang anyo ng isang kaalaman
 2. bilang pangmoral ng katwiran sa isipan.
 -Catharsis- pagpupurga ang makalilinis sa takot at habag at
ginagamit ito upang ipagtanggol ang panulaan.
 PLATO

 - Ang itinuturing na pangalawang tungkong bato ng

sinaunang Gresya, kabilang sina Aristotle at Socrates.
_May 3 Kontribusyon sa panunuring pampanitikan:
1. anyo at suliranin ng sining
2. ang inspirasyon ng makata
3. ang panulaan bilang tagapagturo ng kabutihan at
katotohanan.
- Itinatag ni Plato ang Doktrinang Phaedo na
nagsasaad ng imortalidad ng kaluluwa. Nakpaloob sa
kanyang kaisipan ang aspektong lohikal,
epistemolohikal at metapisikal .
 SOCRATES

Naniniwala si Socrates sa
mitolohiyang naglalaman ng mga
katotohanang kwento tungkol sa
mga Diyos ay imbensyon lamang ng
mga makata, gayundin ang
imortalidan ng kaluluwa.
 THOMAS STEARNS ELIOT (T.S. ELIOT)

 - Nakilala dahil sa kanyang sanaysay na Tradisyon at

pansariling kakayahan na isang kritisismo at ang orihinal ay
nasusulat sa Ingles.
 Kay Eliot, Ang tula ay di dapat isalalay sa kahalagahan at
kaigtingan ng damdamin o mga bahagi nito kundi sa
matinding sining na nakapaloob sa pamamaraan ng
pagkakasulat. Sinalungat niya ang paliwanag ni Wordsworth
na ang panulaan ay emosyong nagpapagunita sa
katahimikan.
 TAKDA : SALIKSIKIN ANG MGA SS: NA
KRITIKONG PILIPINO SA PANITIKANG
FILIPINO
 1. Alejandro G. Abadilla
 2. Teodoro A. Agoncillo
 3. Virgilio S. Almario
 4. Lamberto E. Antonio
 5. Isagani R. Cruz
 6. Lope k. Santos
 7. Federico Licsi jr.
 8. Rogelio G. Mangahas
 9. Fernando B. Monleon
 10. Clodualdo del Mundo
 11. Ponciano Pineda