UNIVERSITETI I GJAKOVËS “FEHMI AGANI”

FAKULTETI I EDUKIMIT
PROGRAMI FILLOR

PROJEKT NGA LËNDA: EDUKIMI MJEDISOR

TEMA: “EKOSISTEMET ARTIFICIALE (ANTROPOGJENE)”

Prof. Ass. Dr. Zeqir Hashani

Studentja: Vloriana Vladaj

 Përmbajtja

- Ekosistemet antropogjene
- Agrobiocenozat
- Tokat bujqësore
- Tokat e tharta
- Serrat
- Urbosistemet
- Qyteti bashkëkohor
- Ngrohja globale
- Shtresa e ozonit
- Shiu acid
- Teknosfera
• Ekosisteme artificiale (antropogjene) – bashkësi e kafshëve ose e bimëve
që jetojnë në kushtet që njerëzit kanë krijuar për to.

Socioekosisteme
 Ekosistemet Urbosistemet

Natyrore Antropogjene

Agrobiocenozat
 Agrobiocenozat – krijohen për të marrë produkte bujqësore. Ato përmbajnë të njëjtat
elemente të zinxhirit ushqimor si ekosistemi natyror.
 Shtresa e
Shtresa e
lëndëve
humusit
minerale

Toka bujqësore

Shtresa e
shkëmbinjëve
tokëformues
 Fruta të shëndoshë, por a janë të shëndetshëm ?
• Për të shtuar sasinë e prodhimeve bujqësore dhe kopshtare, bujku përdor lloje të shumta të plehrave kimike.

“TOKA TË THARTA”
 Serra – strukturë me mure të bëra nga materiale
transparente (plastika ose xhami) në të cilën rriten
bimët që kërkojnë kushte të rregulluara klimatike.
 Tipar karakteristik i agrosistemeve – besueshmëria
e ulët ekologjike, por produktiviteti i lartë i specieve
të bimëve ose kafshëve të kultivuara.
• Urbosistemet (sistemet urbane) – lindin si rezultat i zhvillimit të qyteteve dhe përfaqësojnë
përqendrimin e popullsisë, ndërtesat e banimit, objektet industriale, shtëpiake etj.
 Ekosistemet
urbane kanë lindur
si rezultat i
Fshat
procesit historik, i
Qytet
quajtur urbanizim.
o Qyteti bashkëkohor – ekosistem i cili funksionon në bazë të energjisë të sjellë nga rrethina përmes ushqimit dhe formave të tjera.

- Rritja e shpejtë e popullsisë krijon probleme të shumta organizative.

- Strukturat e larta fizike të qytetit ndikojnë në rrymimet e ajrit dhe krijimin e reve.

- Industria shpenzon sasi të madhe të energjisë (ndotë ambientin me shumë substanca të dëmshme).

- Jeta në qytete të mëdha është e rëndë, sidomos për fëmijë dhe të moshuar.
 • Teoritë ekologjike mbi strukturat urbane

Teoria e rrathëve Teoria e shumë

Teoria e sektorëve bërthamave
koncentrikë
 Efektet negative të urbanizimit Problemet ekologjike të qytetit

Ndotja e ajrit
Mbulimi i sipërfaqeve të mëdha të tokës

Mungesa e ujit për pije

Rrezikimi i biodiversitetit

Ndryshimet klimatike Zhurma

Rëndimi i gjendjes së mjedisit Alienimi i individit

 Zhurma në qytet – formë mjaft e shprehur e ndotjes në atmosferë dhe paraqet faktorin kryesor të keqësimit të raporteve në mjedisin jetësor.

Efeketet e zhurmës në Ndarja e zhurmës sipas

shëndetin e njeriut: intensitetit:
Zvogëlon produktivitetin në Shkalla 1 (10-30 decibel)
punë
Shkatërron qelizat e dëgjimit Shkalla 2 (30 – 65 decibel)
Shkakton nervozë Shkalla 3 (65 – 90 decibel)
Ndikon keq në sistemin Shkalla 4 (90 – 110 decibel)
vegjetativ
Shkakton çekuilibrim psikik Shkalla 5 (110 -130 decibel)
• Rëndësia e gjelbërimit në qytet

• Gjelbërimi përtërinë oksigjenin në mjedisin urban:

• Rregullon temeperaturën e ajrit;

• Rrit lagështinë e ajrit;

• Absorbon pluhurin dhe blozën e tymtarëve;

• Neutralizon erërat e pakëndshme.

• Ngrohja globale
 • Shkatërrimi i shtresës së ozonit

o Shtresa e ozonit përfaqëson përqëndrimin

më të lartë të molekulave të ozonit në
stratosferë. Kjo shtresë është 10 – 20 km
e trashë dhe e mbështjellë rruzullin
tokësor duke filtruar dhe penguar
depërtimin e rrezeve të dëmshme
ultraviolet (UV) në sipërfaqen e tokës. 
Shtresa e Ozonit është jetësore për
planetin tonë.
• Shiu acidik
Burimet e ndotjes me prejardhje antropogjene
Objektet energjetike
Trafiku
Proceset industriale
Eksploatimi i mineraleve
Sistemet e infrastrukturës
Bujqësia
o Raporti botëror për vendet më të ndotura në botë
 Mjedisi urban dhe
vendbanimet e tipit
urban krijojnë
TEKNOSFERËN (biosfera
e transformuar
rrënjësisht nga njeriu në
objekte teknike).
Literatura

- Rrahmani. I (2011), Mjedisi jetësor. Prishtinë. VATRA

- Poetra. I (2013), Mbrojtja e mjedisit jetësor. Prishtinë. Libri shkollor

Burime nga interneti

Marrë më 26.03.2022 nga:

https://dwax.ru
https://eduvillage.ru
https://eurodomik.ru
https://seomik.ru
https://ubgreen.al
Faleminderit për vëmendjen tuaj !