CHƯƠNG 2

fd

SỰ ĐA DẠNG CỦA
CÁ NHÂN TẠI NƠI
LÀM VIỆC
GVGD: ThS. Võ Thanh
Trúc
SLIDESMANIA.COM
 MỤC TIÊU CHƯƠNG
Sau khi học xong chương này, sinh viên sẽ:
1. Phân biệt sự đa dạng của các cá nhân ảnh hưởng đến việc
thực hiện trong tổ chức
2. Xác định được các yếu tố chủ yếu của cá nhân ảnh hưởng
đến hành vi trong tổ chức
3. Hiểu được tính cần thiết về sự phù hợp của năng lực cá nhân
và yêu cầu công việc
4. Biết rõ hơn về thái độ và mối quan hệ giữa thái độ và sự thỏa
SLIDESMANIA.COM

mãn trong công việc

5. Nhận dạng được các loại tính cách và những ảnh hưởng của
nó đối với hành vi và kết quả công việc
Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc
 NỘI DUNG CHƯƠNG
01 SỰ ĐA DẠNG TẠI NƠI LÀM VIỆC

02 ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ

03 NĂNG LỰC

04 CẢM XÚC

05 THÁI ĐỘ VÀ SỰ THỎA MÃN CÔNG VIỆC

SLIDESMANIA.COM

06 TÍNH CÁCH

07 HỌC TẬP
Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc
 1. SỰ ĐA DẠNG TẠI NƠI LÀM VIỆC
 Mỗi người là một cá thể độc lập nên nhận thức thế giới
khác nhau
 Sự khác biệt đòi hỏi phải điều chỉnh cả cá nhân đó và
những người làm việc chung với họ để đạt được các mục
tiêu đề ra
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 2. ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ
Các đặc tính tiểu sử của cá nhân bao gồm:
- Tuổi tác
- Giới tính
- Tình trạng hôn nhân
- Thâm niên công tác
- Số người nuôi dưỡng
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 2. ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ (tt)
2.1. Tuổi tác
- Quan hệ giữa tuổi tác với năng suất phụ thuộc vào nhu cầu
công việc.
- Càng lớn tuổi, người lao động lại càng không muốn thuyên
chuyển công tác

Vậy những người lao động lớn tuổi liệu có sự

SLIDESMANIA.COM

ổn định cao hơn bằng việc đi làm đều đặn hơn

không?
Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc
 Vậy những người lao động lớn tuổi liệu có sự
ổn định cao hơn bằng việc đi làm đều đặn hơn
không?

Hệ số vắng mặt có khả năng tránh

được ở những người lao động lớn
tuổi là thấp hơn so với những
SLIDESMANIA.COM

người lao động trẻ tuổi.

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 2. ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ (tt)
2.2. Giới tính
- Phụ nữ có tỷ lệ vắng mặt cao hơn nam giới
- Không có sự khác biệt giữa nam và nữ với kết quả thực hiện
công việc
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 2. ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ (tt)
2.3. Tình trạng hôn nhân
Nhân viên đã lập gia đình ít vắng mặt hơn, mức độ thuyên
chuyển ít hơn, hài lòng với công việc của mình hơn so với
đồng nghiệp chưa lập gia đình

Vì họ cần sự ổn định trong công việc để thực hiện các

nghĩa vụ, trách nhiệm đối với gia đình
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 2. ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ (tt)
2.4. Thâm niên công tác
- Thâm niên công tác là số năm người lao động làm một
công việc cụ thể tại tổ chức.
- Thâm niên tỉ lệ nghịch với sự vắng mặt và mức độ thuyên chuyển
công việc. Tuy nhiên, không có minh chứng cho rằng người có thâm
niên lâu năm có năng suất làm việc tốt hơn người ít thâm niên.
- Việc thực hiện các nhiệm vụ trong quá khứ sẽ có liên quan đến kết
SLIDESMANIA.COM

quả công việc ở vị trí công tác mới.

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 2. ĐẶC TÍNH TIỂU SỬ (tt)
2.5. Số người nuôi dưỡng
- Số người nuôi dưỡng tỉ lệ nghịch với tỷ lệ vắng mặt và tỷ lệ thuận
với mức độ hài lòng trong công việc của một cá nhân
SLIDESMANIA.COM

Hành vi tổ chức – ThS. Võ Thanh Trúc

 3. NĂNG LỰC
NĂNG LỰC là khả năng thực hiện có hiệu quả các chức năng và
nhiệm vụ trong tình huống liên quan đến công việc. Năng lực bao
gồm: năng khiếu bẩm sinh và các khả năng được học hỏi

NĂNG
LỰC
NĂNG
NĂNG LỰC LỰC THỂ
TRÍ TUỆ CHẤT
SLIDESMANIA.COM

Mức độ khả năng cá nhân để Khả năng thực hiện các nhiệm
thực hiện hành động về mặt vụ đòi hỏi sức chịu đựng, sự dẻo
thần kinh dai, sức mạnh,…
 Các khả năng khác nhau liên quan đến tư duy
KHẢ MÔ TẢ CÁC VÍ DỤ LIÊN QUAN ĐẾN
NĂNG CÔNG VIỆC

Tính toán Tính toán nhanh và chính xác Kế toán: tính thuế, tính tiền hàng

Đọc hiểu Hiểu những gì đọc hoặc nghe được, Giám đốc nhà máy thực hiện các
hiểu được mối quan hệ giữa các từ chính sách của công ty
với nhau

Tốc độ Nhìn thấy điểm giống và khác nhau Người làm công tác điều tra cháy
nhận thức thật nhanh và chính xác nổ: có khả năng tìm ra những dấu
SLIDESMANIA.COM

vết để hỗ trợ cho điều tra

Nguồn: Robbins S. (2013), Organizational Behavior, p.47

 Các khả năng khác nhau liên quan đến tư duy
KHẢ NĂNG MÔ TẢ CÁC VÍ DỤ LIÊN QUAN ĐẾN
CÔNG VIỆC

Suy luận Nhận biết chuỗi logic trong vấn đề và Nghiên cứu thị trường: dự báo
quy nạp giải quyết vấn đề nhu cầu sản phẩm trong giai
đoạn tới

Suy luận Khả năng sử dụng tư duy logic và khả Người giám sát: lựa chọn một
suy diễn năng đánh giá các luận cứ và ứng dụng trong số các đề nghị của nhân
các luận cứ này viên

Khả năng Tưởng tượng được một vật trông sẽ Trang trí nội thất: trang trí lại
SLIDESMANIA.COM

hình dung như thế nào nếu vị trí của nó bị thay đổi văn phòng

Nguồn: Robbins S. (2013), Organizational Behavior, p.47

 9 khả năng hành động cơ bản
CÁC KHẢ NĂNG DIỄN GIẢI
1. Yếu tố sức mạnh
1. Sức năng động Khả năng sử dụng cơ bắp ở cường độ cao hay
liên tục trong nhiều giờ
2. Sức mang vác Khả năng sử dụng sức mạnh cơ bắp để nâng các
thùng hàng
3. Sức tĩnh tại Khả năng sử dụng sức mạnh để chống lại các tác
động bên ngoài
SLIDESMANIA.COM

4. Sức bật Khả năng sử dụng tối đa năng lượng khi cần

Nguồn: Robbins S. (2013), Organizational Behavior, pp. 49

 9 khả năng hành động cơ bản
CÁC KHẢ NĂNG DIỄN GIẢI
2. Yếu tố linh hoạt
5. Linh hoạt mở rộng Khả năng vận động các cơ bắp toàn thân và cơ bắp ở
lưng càng lâu càng tốt
6. Linh động Nhanh nhẹn, di chuyển linh hoạt
3. Yếu tố khác
7. Phối hợp cơ thể Khả năng điều phối các hoạt động khác nhau trên
cơ thể liên tục
SLIDESMANIA.COM

8. Cân bằng Khả năng duy trì trạng thái cân bằng cho dù có
những tác động làm mất tính thăng bằng
9. Sức chịu đựng Khả năng tiếp tục cố gắng tối đa và đòi hỏi kéo dài
 4. CẢM XÚC
CẢM XÚC là trạng thái kích thích sinh lý kèm theo những thay
đổi trong biểu hiện phi ngôn ngữ (nét mặt, ánh mắt, cử chỉ,…)
NĂNG LỰC CẢM XÚC là những khả năng của con người để
giám sát các cảm giác và xúc cảm của bản thân và người khác để
chỉ dẫn cho tư duy và hành động.
SLIDESMANIA.COM
 THẢO LUẬN NHÓM:
Hãy phân tích mối quan hệ giữa năng lực cảm
xúc và hiệu quả làm việc của nhân viên? Từ đó
cho biết các nhà quản trị cần làm gì để nâng
cao năng lực cảm xúc của nhân viên?
SLIDESMANIA.COM
 5. THÁI ĐỘ VÀ THỎA MÃN CÔNG VIỆC
5.1. Thái độ là những phát biểu hay những đánh giá có giá trị về
sự kiện, con người hay đồ vật là được ưa thích hay không được
ưa thích.

Thái độ sẽ quyết định cách thức con người cảm nhận

về môi trường làm việc, tương tác với người khác và
hành xử trong công việc.
SLIDESMANIA.COM
 Thành phần của thái độ:
- Nhận thức
- Cảm xúc
- Hành vi dự định
Con người theo đuổi sự nhất quán giữa thái độ và
hành vi theo 3 cách:
(1) Thay đổi thái độ;
(2) Thay đổi hành vi;
SLIDESMANIA.COM

(3) Đưa ra lý lẽ để hợp lý hóa hành vi.

 5. THÁI ĐỘ VÀ THỎA MÃN CÔNG VIỆC (tt)
5.2. Sự thỏa mãn trong công việc: thể hiện mức độ cảm nhận
tích cực hoặc tiêu cực đến các khía cạnh khác nhau của công
việc như môi trường làm việc, chính sách quản trị nguồn nhân
lực, mối quan hệ với cấp trên/ đồng nghiệp,…

Sự thỏa mãn trong công việc có mối quan hệ thế nào

đến hành vi làm việc?
SLIDESMANIA.COM
 Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công
việc
1. Bản thân công việc 6. Sự phù hợp tính cách

2. Sự hỗ trợ của cấp trên

5. Cơ hội
SLIDESMANIA.COM

3. Điều kiện làm việc

4. Mối quan hệ với đồng nghiệp
 Quy luật mâu thuẫn và giảm mâu thuẫn trong nhận thức
● Mâu thuẫn trong nhận thức là điều không tránh khỏi và mọi người thường
tìm cách giảm những mâu thuẫn và loại bỏ những nguyên nhân của nó
● Nếu hành vi của một người mâu thuẫn với thái độ của anh ta do nguyên
nhân bên ngoài (áp lực từ cán bộ quản lý) thì người đó có xu hướng sửa
đổi thái độ cho tương ứng với hành vi.
SLIDESMANIA.COM
 Quy luật mâu thuẫn và giảm mâu thuẫn trong nhận thức
(tt)
● Phần thưởng sẽ ảnh hưởng tới mức độ cố gắng của cá nhân trong giảm
bớt sự mâu thuẫn. Phần thưởng cao sẽ giảm bớt tình trạng mâu thuẫn
cao và sự căng thẳng càng cao.

VÍ DỤ: nhân viên không thích làm thêm giờ nhưng trên thực tế họ vẫn
phải làm ngoài giờ do công việc quá nhiều hay do yêu cầu của cán bộ
quản lý. Vậy thì việc tạo phần thưởng cho những người làm thêm giờ sẽ
giúp nhân viên giảm mâu thuẫn bằng cách điều chỉnh thái độ tích cực hơn
với làm thêm giờ để nhận được phần thưởng đó
SLIDESMANIA.COM
 Quan hệ giữa thái độ và hành vi
● Thái độ quyết định những gì mà một người sẽ làm  có mối quan hệ
nhân quả
● Thái độ càng được xác định cụ thể  càng dễ dàng trong việc xác định
một hành vi liên quan  khả năng chỉ ra mối quan hệ giữa thái độ và
hành vi càng lớn
SLIDESMANIA.COM
 Quan hệ giữa thỏa mãn và kết quả công việc
(1) Thỏa mãn và năng suất:
- Nhân viên thỏa mãn không nhất thiết làm việc có năng suất cao hơn.
- Năng suất của người lao động cao hơn trong tổ chức có nhiều người
lao động thỏa mãn với công việc
(2) Thỏa mãn và tỷ lệ vắng mặt: nhân viên thỏa mãn công việc sẽ ít
có hiện tượng vắng mặt có thể tránh khỏi.
(3) Thỏa mãn và thuyên chuyển: nhân viên thỏa mãn với công việc sẽ
SLIDESMANIA.COM

ít rời bỏ tổ chức
 Phản ứng đối với sự bất mãn
Chủ động

ĐÓNG GÓP Ý KIẾN

RỜI BỎ
Bất mãn biểu hiện ra hành
vi trực tiếp là rời tổ chức
Tiêu cực
LỜ ĐI
Bất mãn biểu hiện ra bằng
cách làm cho điều kiện tồi
SLIDESMANIA.COM
Bất mãn biểu hiện thông
qua những cố gắng tích
cực và có tính xây dựng để
cải thiện điều kiện
Tích cực
TRUNG THÀNH
Bất mãn biểu hiện ra là
ngồi chờ 1 cách thụ động

tệ hơn cho đến khi điều kiện được

cải thiện

Thụ động
 6. TÍNH CÁCH
TÍNH CÁCH là một tập hợp những đặc tính tạo nền tảng cho các
mô thức hành vi có tính bền vững tương đối trong việc ứng xử
với các ý tưởng, đối tượng hay con người trong môi trường.
Đặc điểm:
- Cá nhân có tính cách khác nhau sẽ giải quyết tình huống theo
cách khác nhau
- Tính cách thể hiện sự độc đáo
SLIDESMANIA.COM

- Những đặc điểm về tính cách là tương đối ổn định ở các cá nhân
 6. TÍNH CÁCH
Đánh giá tính cách:
(1) Phản ứng (tương tác) của cá nhân với trách nhiệm và nghĩa vụ mà họ
đảm nhiệm sẽ quyết định …………………………………………………
(2) Phản ứng (tương tác) với những người xung quanh quyết định …………
……………………………………………………………………………
(3) Phản ứng (tương tác) với chính bản thân mình quyết định ……...............
……………………………………………………………………………

B. Cá nhân đó có đánh C. Mối quan hệ phối hợp

SLIDESMANIA.COM

A. Cá nhân đó là người
giá đúng mình để hướng của cá nhân đó với người
làm việc như thế nào
đến sự hoàn thiện hơn khác
 6. TÍNH CÁCH (tt)
Nguồn gốc của tính cách:
- Do di truyền
- Do môi trường sống tác động:
Văn hóa dân tộc
Điều kiện sống
Cách thức giáo dục của gia đình
SLIDESMANIA.COM
 6. TÍNH CÁCH (tt)
Các đặc tính của tính cách:

BIG SẴN SÀNG

HƯỚNG
FIVE TRẢI
NGOẠI
NGHIỆM

HÒA ỔN ĐỊNH
ĐỒNG CẢM XÚC
SLIDESMANIA.COM

TẬN
TÂM
 7. HỌC TẬP
HỌC TẬP là tất cả những thay đổi trong hành vi mà điều này
xảy ra như là kết quả của những công việc.
Học tập sẽ dẫn đến những thay đổi về:
- Kiến thức
- Hành vi
- Thái độ
SLIDESMANIA.COM
 7. HỌC TẬP (tt)
Bắt chước

Các hình thức

Được hướng dẫn
học tập

Trải nghiệm
SLIDESMANIA.COM

Trải nghiệm là hình thức học tập hiệu quả nhất

 7. HỌC TẬP (tt)
Quy trình học trải nghiệm:

Trải nghiệm

Lập kế hoạch
Xem xét lại
SLIDESMANIA.COM

Học tập
 7. HỌC TẬP (tt)
CÁC LÝ THUYẾT
HỌC TẬP

Thuyết điều kiện

Thuyết điều kiện Thuyết học tập
hoạt động
cổ điển xã hội
(B.F. Skinner)
- Một dạng điều kiện trong đó - Con người học tập cách phản - Con người có thể học bằng
cá nhân phản ứng với những ứng, cư xử để đạt đến cái mà họ cách quan sát những điều xảy
kích thích. muốn và tránh những cái họ
SLIDESMANIA.COM

ra đối với những người khác

- Kích thích này tạo ra những không muốn hoặc được người khác chia sẽ
phản ứng không giống những - Con người sẽ tăng cường và lặp về một điều gì đó
phản ứng thông thường lại những hành vi mong đợi khi
nó được củng cố 1 cách tích cực
 Học tập mang lại những lợi ích gì cho
cá nhân trong môi trường làm việc và
trong cuộc sống?
SLIDESMANIA.COM