Sokuri mdgomareobebi

სასწავლო რესურს ცენტრიM

• Soki warmoadgens mwvave
sisxlZarRvovan ukmarisobas, ris gamoc ver
xdeba sasicocxlo organoebis adeqvaturi
perfuzia da JangbadiT da energiiT
aerobuli metabolizmis moTxovnebis
uzrunvelyofa.
 შოკების კლასიფიკაცია
კარდიოგენური მიოპათიური, მექანიკური,
არითმიული

ჰიპოვოლემიური ჰემორაგიული
არაჰემორაგიული

დისტრიბუციული სეპტიური ნეიროგენული

ანაფილაქსიური
პულმონარული ემბოლიზმი
ობსტრუქციული გულის ტამპონადა
დაჭიმული პნევმოთორაქსი
კონსტრიქციული
პერიკარდიტი
3
 hipovolemiuri Soki
• dehidratacia
• travma
• hemoragia
• damwvroba
mocirkulire sisxlis moculobis
daqveiTebis Sedegad mcirdeba gulis
predatvirTva
 kardiogenuli Soki

• gulis kunTis dazianeba

• ariTmiebi
• sarqvelis gagleja

warmoadgens gulis SekumSvis Zalis

daqveiTebis Sedegs.
 gamanawilebeli Soki

• toqsiur-septiuri
• anafilaqsiuri
• neirogenuri

damaxasiaTebelia vazodilatacia, sistemuri vaskularuli

rezistentobis daqveiTeba, sisxlis nakadis
gadanawileba da sisxlZarRvovani ganvladobis mateba.
 ობსტრუქციული შოკი

• გულის ტამპონადა
• დაჭიმული პნევმოთორაქსი
• კონსტრიქციული პერიკარდიტი
 Sokis tipebi klinikis mixedviT:

• “civi” Soki _ hipovolemiuri damaxasiaTebelia:

taqikardia, taqipnoe, mkrTali da civi kidurebi, gulis
wuTmoculobis daqveiTeba, oliguria, kapilaruli avsebis drois
gaxangrZliveba.

• “Tbili” Soki _ gamanawilebeli (vazogenuri) manifestirdeba:

Tbili, vardisferi kidurebiT, taqikardiiT, taqipnoeTi, gulis
wuTmoculobis momatebiT, kapilaruli avsebis drois
SemcirebiT.
 Sokis klasifikacia fiziologiuri mdgomareobis
mixedviT
• kompensirebuli Soki _ daqveiTebuli
qsovilovani perfuzia normaluri
arteriuli wnevis fonze.

• dekompensirebuli Soki _ mkveTri

hipoperfuzia gamoxatuli arteriuli
hipotenziis fonze.
 Sokis klasifikacia simZimis mixedviT

I x. II x. III x. IV x.
siTxis danakargi (ml) <750 750-1500 1500-2000 >2000

% sisxlis danakargi <15 15-30 30-40 >40

pulsis sixSire <100 100 >120(sxivis >140

art. ar
isinjeba, Tu,
art.
wneva<90)
arteriuli wneva NN N daqveiTe- daqveiTe-
buli buli

sunTqvis sixSire 14-20 20-30 30-40 >35

cnobierebis done N/msubui saS. agzneba gabrueba gabrueba/

agzneba moduneba/
agresia
 hemoragiuli Sokis paTfiziologia

• Soki aris progresirebadi

• kompensatoruli meqanizmebis efeqturoba
xanmoklea
• cvlilebebi hipovolemiuri Sokisas
– hemodinamikuri cvlilebebi
– ujreduli (metaboluri) cvlilebebi
– mikrovaskularuli cvlilebebi
 paTfiziologia

• hemodinamika
– qsovilebis perfuzia moiTxovs
• efeqtur ტუმბოს
• adeqvatur sisxlis moculobas
• vaskularul rezistentobas
 paTfiziologia

• guli unda asrulebdes efeqturi “ტუმბოს” funqcias

wm = dm × gs
• dartymiTi moculoba damokidebulia sisixlis
adeqvatur ukudinebaze gulSi
• Tu sisxlis moculoba mcirdeba, mcideba
wuTmoculobac sanam sakompensacio
meqanizmebi gavlenas ar moaxdenen guliscemis
sixSireze
 paTfiziologia
• perfuziisTvis saWiroa adeqvaturi arteriuli sisxlis wneva

• wuTmoculoba erT-erTi faqtoria, romelic uzrunvelyofs

sisixlis wnevas
aw = wm × svr

• Tuki wuTmoculoba daiklebs, kompensatorulad xdeba

vazokonstriqcia sistemuri vaskularuli rezistentobis
gasazrdelad
• vazokonstriqcia
– iSemiuri faza
 paTfiziologia

• yvela ujredi saWiroebs ჟანგბადს

funqcionirebisaTvis
• aerobuli metabolizmi
– ჟangbadi aucilebelia atf-s produqciisTvis,
cilebis, cximebis, naxSirwylebis daSlisTvis
CO2 da wylad “krebsis” ciklSi.
• anaerobuli metabolizmi
– hipoqsiis Sedegad qveiTდება atf-is produqcia
da გროვდება rZemJava produqtebi
 paTfiziologia
• daqveiTebuli atf (energia) ujredis membranis
funqcionirebisaTvis
– kaliumi da rZemJava gadis ujredgareT sisxlSi
• dabali PH iwvevs ujreduli fermentebis gamonTavisuflebas da
ujredTa automonelebas

• Sedegad viTardeba ujredTa kvdoma da organoTa ukmarisoba

– natriumi da wyali Sedis ujredSida sivrceSi

• ujredebis SeSupeba
• kidev ufro mcirdeba intravaskularuli moculoba (sisxli)
 paTfiziologia

– atf-is (energia) gamoyenebiT warmoqmneba siTbo

– atf-s araadeqvaturi raodenobisas pacienti ver
warmoqmnis siTbos
iwyeba kankali anaerobuli metabolizmi
rZemJava produqtebis dagrioveba
– viTardeba hipoTermia, rac xels uwyobs
hipokoagulacias
 paTfiziologia
• mikrovaskularuli cvlilebebi
– adreuli: pre da postkapilaruli spinqterebis
konstriqcia, rac iwvevs iSemias
– acidozis gaRrmavebisas: prekapilaruli spinqterebi
dundeba, magram rCeba postkapilaruli spinqterebis
konstriqcia, rac iwvevs ‘Segubebas” - stagnation
– sabolood: postkapilaruli spinqterebic dundeba, rac
iwvevs mikroembolebis gamoTavisuflebas
–”washout” da acidozis gaRrmavebas
paTfiziologia
rogor xsnis paTfiziologia Sokis klinikur
suraTs ?
 Sokis niSnebi
• saerTo sisuste, Tavbrusxveva
• mkrTali, civi, namiani kani
• kapilaruli avsebis dro > 2wm
• gaxSirebuli da susti pulsi
• normotenzia, mogvianebiT hipotenzia
• gaxSirebuli sunTqva
• hipoqsia da acidozi iwvevs sunTqvis centris stimulacias
• cerebruli perfuziis daqveiTeba iwvevs nevrologiuri statusis
Secvlas
• agzneba, dezorientacia, ugono mdgomareoba
• wyurvili
 pacientis Sefaseba Sokis dros

• A sasunTqi gzebis gamavloba

• B sunTqvis sixSire da siRrme, oqsigenoTerapiis aucilebloba,
damxmare ventilaciis saWiroeba
• C cirkulacia
– sisxldena (garegani, Sinagani)
– kanis feri da temperatura
– pulsis avseba da daWimuloba
• D cnobierebis done (AVPU, glazgos Skala)
• E aSkara deformaciebis aRmoCena
 sawyisi mkurnaloba

gansazRvreT Sokis tipi da misi ZiriTadi

niSnebi:

• hipovolemiuri
• gamanawilebeli
• kardiogenuli
• ობსტრუქციული
• rogoria gadaudebeli daxmareba ?
 sawyisi mkurnaloba
hemoragiuli Sokis dros

• A sasunTqi gzebis gamavlobis uzrunvelyofa

• B oqsigenoTerapia, saWiroebisas damxmare ventilacia

• C sisxldenis SeCereba
• pacientis daTbuneba
• pacientis mdebareoba
• infuzuri Terapia
• drouli transportirebis uzrunvelyofa
 sisxldenis SeCerebis meTodebi

• pirdapiri zewola
• laxti
• imobilizacia
• zewola zewolis wertilebze ???
• elevacia ???
• adgilobrivi hemostatikebi xangrZlivi
transportirebis dros
sisxldenis SeCerebis meTodebi
laxti
sisxldenis SeCerebis meTodebi
imobilizacia
– did an mravlobiT
motexilobebs SeuZliaT
gamoiwvion Zlieri
sisxldena
– yvelaze sayuradReboa
barZyisa da menjis Zvlebis
motexilobebi
 motexiloba sisxlis danakargi(ml)
erTi nekni 125
sxivis an idayvis Zvali 250–500

mxris Zvali 750

didi an mcire wvivis Zvali 500–1000

barZayis Zvali 1000–2000

menji masiuri
pacientis mdebareoba Sokis dros

??? • zurgze mwoliare

• trendelenburgi ara!
• “Sokis pozicia” ara! _ ar
saWiroebs kidurebis
elevacias.
infuzuri Terapia
• II, III, da IV xarisxis Sokis dros
• sawyisi bolusi 1-2l kristaloiduri xsnarebiT _ ringer-
laqtati, fiziologiuri xsnari SemTbari 39°-de
(kontrolirebadi sisxldenisas)
• Sinagani sisxldenis dros SeinarCuneT sistoluri wneva
80-90mm.vwy.sv. (saSualo arteriuli wneva 60-
65mm.vwy.sv) farglebSi
 პაციენტის პასუხი

• განსაზღვრეთ ორგანოთა ფუნქციის

გაუმჯობესება
• კანი: თბილი, კაპილარული ავსება
• თირკმელი: დიურეზის მომატება
• სასიცოცხლო ნიშნები
• ცნს: ცნობიერების გაუმჯობესება
 pasuxi infuzur Terapiaze

• swrafi Sedegi
• gardamavali Sedegi
• minimaluri an uSedego
 კლასი I ჰემორაგია
• სისხლის დანაკარგი 750
მლ (15%) მსუბუქი
აგზნება
• ნორმალური
არტერიული წნევა • კრისტალოიდი
• გულისცემის სიხშირე
< 100 წუთში
• სუნთქვის სიხშირე 14-
20 წუთში
• დიურეზი 30 მლ/სთ-ში
 კლასი II ჰემორაგია
• სისხლის დანაკარგი 750 -
1500 მლ (15-30%)
• აგზნება
• ნორმალური არტერიული
წნევა • კრისტალოიდი
• გულისცემის სიხშირე > 100
წუთში
• დაქვეითებული პულსური
წნევა
• სუნთქვის სიხშირე 20-30
წუთში
• დიურეზი 20-30 მლ/სთ-ში
 კლასი III ჰემორაგია
• სისხლის დანაკარგი 1500 -
2000 მლ (30-40%)
• კრისტალოიდი,
• ცნობიერების დათრგუნვა,
აგზნება სისხლის
• დაქვეითებული კომპონენტები,
არტერიული წნევა სისხლდენის
• გულისცემის სიხშირე > 120
წუთში
საბოლოო მართვა
• დაქვეითებული პულსური
წნევა
• სუნთქვის სიხშირე 30-40
წუთში
• დიურეზი 5-15 მლ/სთ-ში
 კლასი IV ჰემორაგია
• სისხლის დანაკარგი >
2000 მლ (> 40%)
• სისხლის
• ლეთარგია
კომპონენტები,
• ჰიპოტენზია
სისხლდენის
• გულისცემის სიხშირე >
140 წუთში
საბოლოო მართვა
• დაქვეითებული
პულსური წნევა
• სუნთქვის სიხშირე > 35
წუთში
• დიურეზი უმნიშვნელო
 Sokis garTulebebi

– Tirkmlis mwvave ukmarisoba

– mwvave respiratoruli distres sindromi
– koagulopaTia
– poliorganuli ukmarisoba
 garTulebebis prevencia
• SeafaseT Soki
• ivaraudeT hemoragiuli Soki, sanam ar dadgindeba
sapirispiro
• gaxsovdeT: wuTmoculoba da qsovilTa
oqsigenacia irRveva adre
• aRadgineT/SeinarCuneT: sasunTqi gzebis
gamavloba, ventilacia, oqsigenacia, cirkulacia
• hipoTermia aRrmavebs Soks
• uzrunvelyaviT dauyovnebeli transportireba
SekiTxvebi ?