DE EUROPESE

EENMAKING
De Europese eenmaking

1. De eerste stappen na de Tweede Wereldoorlog

2. Van Europese Gemeenschap(pen) naar Europese Unie
3. De Unie in crisis
4. De instellingen van de Europese Unie
 1. DE EERSTE
STAPPEN NA WOII
1. De eerste stappen na WOII

■ 1600 – 1900:
1. De eerste stappen na WOII

■ Voor 1900: Dominantie van West-Europa

■ Vanaf 1900: Verlies dominantie
– Twee wereldoorlogen  Volledig in puin
– Expansie VS en USSR Tweedeling
 Meer en meer aanzetten tot samenwerking
1. De eerste stappen na WOII

■ Marshallplan (1948)
– Economische hulp voor wederopbouw Europa
– Twee doelen
■ Sterke buffer tegen het communisme
■ Creatie sterke handelspartner voor VS
– Voorwaarde: Gemeenschappelijk Europees plan
1. De eerste stappen na WOII

■ OEES – OESO (1948 – 1961)

– Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
■ Hulp bij het Marshallplan voor wederopbouw
– Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
■ Ook niet-Europese landen vanaf nu lid
■ 38 leden
■ Coördineren van een sociaal en economisch beleid
■ Bijvoorbeeld: PISA
1. De eerste stappen na WOII

■ NAVO (1949)
– Militair samenwerkingsverband uit vrees communisme
– Bescherming tegen moderne dreigingen
1. De eerste stappen na WOII

■ Raad van Europa (1949)

– Bevorderen van vreedzame samenwerking
tussen Europese landen
– Gespreksforum tussen 46 leden
– Staat volledig los van EU!
– EVRM (1950) en EHRM
 2. VAN EUROPESE
GEMEENSCHAP(PEN)
NAAR EUROPESE UNIE
2. Van Europese Gemeenschap(pen) naar
Europese Unie
■ EGKS (1951)
– Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
– Leden: BeNeLux, Frankrijk, BRD en Italië
– Productie kolen en staal onder gemeenschappelijk toezicht
 Begin Europese integratie
2. Van Europese Gemeenschap(pen) naar
Europese Unie
■ Verdrag van Rome (1957)
– Europese Economische Gemeenschap (EEG)
■ Alle economische sectoren
■ Creatie van een gemeenschappelijke markt
■ Doel: personen en goederen vrij reizen binnen één ruimte
– Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom)
■ Bevorderen vreedzaam gebruik kernenergie
2. Van Europese Gemeenschap(pen) naar
Europese Unie
■ Europese Gemeenschappen (1967)
– EG = EGKS + EEG + Euratom
– Steeds meer integratie/samenwerking
■ Vraag? Hoe samenwerken?
– Resultaat:
■ Buitenlandse handel was verdubbeld
■ Binnenlandse handel gestegen met 238%!
2. Van Europese Gemeenschap(pen) naar
Europese Unie
■ Verdrag van Maastricht (1992/3)
– EG  EU
– Nauwere economische, monetaire en politieke samenwerking
■ Vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal
■ Gemeenschappelijk buitenlands beleid
■ Samenwerking bij internationale rechtszaken en misdaadbestrijding
■ Sociale aangelegenheden, milieu, …
 Verdrag van ■ Vrij verkeer van personen
– Geen politie- of douanecontrole aan de

Schengen grenzen tussen de meeste EU-landen

(1993)
Blauw: Schengenzone, zowel EU als
non-EU lidstaten (IS – NO – CH)
Geel: Toekomstige lidstaten
(BG – CY – RO)
– Strengere controles aan de
buitengrenzen
– Meer politiesamenwerking tussen de
EU-landen
– Probleemloos in een ander EU-land
artikelen voor eigen gebruik kunnen
kopen en meenemen naar huis
Gemeen- ■ Sinds 1999, betaalmiddel vanaf 2002
■ 19 EU-landen
schappelijke (sms ff bondige clips + Letland + Litouwen)

munt = EURO
■ Op één uitzondering na, is ieder lid verplicht
de € in te voeren.

Blauw: Eurozone

Groen: EU-lidstaten met verplichting de euro in te

voeren (BG – CZ – HU – PL – RO – SE)
(Donkergroen al verder gevorderd)

Bruin: EU-lidstaat met een uitzonderingbepaling

betreffende invoering van de euro (DK)

Geel: Gebieden buiten de EU die de euro gebruiken

krachtens een overeenkomst (AD – MC – SM – VA)

Paars: Gebieden buiten de EU die de euro gebruiken

zonder een overeenkomst met de EU (ME – XK)
2. Van Europese Gemeenschap(pen) naar
Europese Unie
■ Verdrag van Lissabon (2007)
– Verbetering werking van steeds grotere EU
■ Hervorming Europese instellingen
■ Een grotere rol voor het Europees Parlement
– Voorzitter van de Europese Raad
– Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken
Wat heeft de
EU ons
opgeleverd?
Wat heeft de
EU ons
opgeleverd?
Wat heeft de
EU ons
opgeleverd?
3. DE UNIE IN CRISIS
3. De Unie in crisis

■ De Europese Unie staat vandaag voor een aantal uitdagingen

– Uitbreiding of inkrimping?
– Crisissen maken duidelijk dat
organisatie anders moet
– Europa is zeer complex
3. De Unie in crisis

■ Aantal landen in EU: 27!

– 1951 België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië
– 1973 Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken
– 1981 Griekenland
– 1986 Spanje en Portugal
– 1995 Oostenrijk, Zweden en Finland
– 2004 Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië,
Cyprus en Malta
– 2007 Bulgarije en Roemenië
– 2013 Kroatië
– 2020 Vertrek VK uit de EU
3. De Unie in crisis

■ Mogelijke uitbreiding?
– Elke kandidaat moet voldoen aan de Criteria van Kopenhagen
■ Beschikken over stabiele instellingen
■ Democratische principes respecteren
■ Mensenrechten respecteren
■ Functionerende markteconomie hebben bestand tegen concurrentie interne markt
■ Het acquis communautaire overnemen en toepassen in eigen land
■ Een Europees land zijn
– Plus unaniem verkozen door de andere lidstaten
3. De Unie in crisis

■ Kandidaat-leden?
– Turkije (aanvraag 1987, kandidaat 1999,
onderhandelingen bevroren)
– Noord-Macedonië (2004, 2005)
(Voor 12/02/2019 FYROM)
– Montenegro (2008, 2010)
– Albanië (2009, 2014)
– Servië (2009, 2012)
– Bosnië – Herzegovina (2016, 2022)
– Oekraïne (2022, 2022)
– Moldavië (2022, 2022)
3. De Unie in crisis

■ Potentiële leden
– Kosovo
– Georgië
■ Wil niet
– Noorwegen (twee maal tijdens referendum afgekeurd)
– Zwitserland (afgekeurd tijdens referendum)
– IJsland (was bezig met onderhandelingen, maar gestopt)
■ Aanvraag geweigerd
– Marokko (ligt niet in Europa, aanvraag 1987)
3. De Unie in crisis

■ Maar toen … Brexit

– 23/06/2016: Referendum
■ 51,9% stemde LEAVE
– 28/03/2017: Start Artikel 50 (VK moet binnen 2 jaar uit EU!)
– Onderhandelingen over akkoord (hoe uit elkaar?) blijven duren
– 31/01/2020: VK stapt uit EU!
– Start nieuwe onderhandelingen (toekomstige relatie?)
3. De Unie in crisis
3. De Unie in crisis

■ Al sinds ontstaan EU zijn er discussies over organisatie

– Blijven we elk eigen ‘eilandje’ met losse samenwerking?
– Of gaan we meer (politieke) eenheid vormen, met afstaan van onze bevoegdheden?
– De voorbije crisissen maken dit zeer duidelijk
■ Wereldcrisis  Eurocrisis (Griekenland, Italië en Spanje)
■ Terreuraanslagen
■ Vluchtelingencrisis
 Hoe reageren we???
3. De Unie in crisis

Federatie Confederatie
■ Supranationaal ■ Intergouvernementeel
■ Gemeenschappelijk gezag boven ■ Staten behouden zelfstandigheid,
nationale regeringen, neemt deel van regelen enkel bepaalde zaken
soevereiniteit weg gemeenschappelijk, zonder
bevoegdheidsoverdracht
■ EU: Economische reus
■ EU: Politieke & militaire dwerg
(verdeeld op internationaal vlak)
3. De Unie in crisis

■ Hoe reageren we??

– NOOIT Euro loslaten, Schengen opheffen, Unie ontrafelen
 Kans op chaos veel te groot
– WEL Praten, praten en nog eens praten
 Improvisatie, compromissen, er is geen draaiboek
 Kleine stapjes vooruit  EU hangt nog feller aan elkaar
3. De Unie in crisis

■ Europa is zeer complex

– Historische verdeeldheid
– Land > Europa
4. DE INSTELLINGEN
VAN DE EUROPESE
UNIE
4. De instellingen van de Eu

1. Europees Parlement
2. Europese Commissie
3. Europese Raad
4. Raad van de Europese Unie
5. Hof van Justitie
6. Europese Centrale Bank
7. Rekenkamer
4. De instellingen van de EU

■ Europees Parlement
– Straatsburg + Brussel
– 705 leden, rechtstreeks verkozen in de Europese verkiezingen (5 jaar – B: 21)
– Bevoegdheden
■ Goedkeuren of afkeuren wetten
■ Controleert Commissie
■ Begroting
4. De instellingen van de EU

■ Europese Commissie
– Brussel, 27 leden
– Dagelijks bestuur
– Uitvoerende macht
■ Wetsvoorstellen indienen
■ Uitvoeren van wetten
■ Controle op naleving Europese wetten
– Voorzitter: Ursula von der Leyen
4. De instellingen van de EU
4. De instellingen van de EU

■ Europese Raad (‘Top’)

– Brussel
– Leden: 27 regeringsleiders, voorzitter Europese Commissie,
Hoge Vertegenwoordiger en voorzitter Europese Raad
– Uitstippelen grote beleidslijnen
– Voorzitter: Charles Michel
4. De instellingen van de EU

■ Raad van de Europese Unie

– Brussel, 27 vakministers
– Bevoegdheid
■ Goedkeuren of afkeuren wetten
■ Begroting
4. De instellingen van de EU

■ Hof van Justitie

– Luxemburg, 27 rechters
– Rechterlijke macht
■ Controle op naleving Europese wetten
■ Uitleggen van verdragen
4. De instellingen van de EU

■ Europese Centrale Bank

– Frankfurt
– Bevoegdheden
■ Monetair beleid in de eurozone bepalen en uitvoeren
■ Bankbiljetten uitgeven in de eurozone
4. De instellingen van de EU

■ Rekenkamer
– Luxemburg
– Controle financiën