Nilay-Karunungan:

PAGBASA Ang mga taong mabubuti at

NG BIBLIYA: marurunong ay magkakaroon
(KASABIHA
N 3: 35)
ng mabuting gantimpala at
ang mga taong masasama ay
mamanahin ang kahihiyan
 TALAMBU
HAY NI DR. Ikaapat na
Markahan -
JOSE P. Filipino 9

RIZAL
Ang buong pangalan ni
Jose Rizal ay
Dr. Jose
Protacio Rizal
Mercado y
Alonso Realonda
 Dr. – nagmula sa
kanyang pagtatapos ng
KAHULUGA kursong medisina sa
N NG MGA Universidad Central de
PANGALAN
NI JOSE Madrid
RIZAL
Jose – pinili ng kanyang
ina na isang deboto ni
Saint Joseph (San Jose)
 Protacio – nagmula kay
Gervacio P. na galing sa
isang kristiyanong
KAHULUGA kalendaryo
N NG MGA
PANGALAN Mercado – inadopt ng
NI JOSE paternal great-great-
RIZAL
grandfather ni Jose Rizal ni
Domingo Lamco. Ang
Mercado ay hango sa
salitang Ingles na market.
 Rizal – hango sa salitang
ricial na ang ibig sabihin ay
KAHULUGA
luntian na bukirin
N NG MGA
PANGALAN
Alonso – dating apelyido ng
NI JOSE kanyang ina
RIZAL
Realonda – ginamit ni
Donya Teodora na nagmula
sa kanyang lola
Siya ay pinanganak
noong Hunyo 19, 1861
sa Calamba Laguna, at
namatay noong
Disyembre 30, 1896 sa
Bagumbayan (ngayon ay
Luneta)
Ginamit ni Rizal at ng kanyang pamilya
ang apelyidong Rizal at Realonda dahil
sa isang kautusan mula kay
Gobernador-Heneral Narciso Claveria
na kailangang gumamit ng mga Pilipino
ng mga apelyidong Espanyol para sa
layuning pan-census.
ANG
PAMILYA NI
DR. JOSE P.
RIZAL
ANG PAMILYA NI DR. JOSE
P. RIZAL
(BATAY SA BLOODLINE NG
KANYANG AMA)
DOMINGO LAMCO
Siya ay ang great-great-grandfather ni Jose P.
Rizal
Siya ay isang tsino na mula sa Fuijian, China
at lumipat sa Binan, Laguna noong 1690
Siya ay nagpabinyag bilang katoliko noong
1697 sa Binondo, Maynila
INES DELA ROSA
Siya ay ang great-great-grandmother
ni Jose P. Rizal at asawa ni Domingo
Lamco
Siya ay anak ng isang negosyanteng
mag-asawa sa Binondo, Maynila
FRANCISCO
MERCADO
Siya ay ang great-grandfather ni Jose P.
Rizal
Anak ni Domingo Lamco at Ines Dela
Rosa
Nahalal bilang gobernadorcillo noong
1783 sa Binan, Laguna
CIRILA BERNACHA
Siya ay ang great-grandmother ni
Jose P. Rizal
Asawa ni Francisco Mercado
JUAN MERCADO
Siya ay ang lolo ni Jose P. Rizal
Anak nina Francisco Mercado at
Cirila Bernancha
Naging gobernadorcillo ng Binan,
Laguna noong 1808, 1813 at 1823
CIRILA ALEJANDRO-
MERCADO
Siya ay ang lola ni Jose P. Rizal
Naging asawa ni Juan Mercado
ANG PAMILYA NI DR. JOSE P.
RIZAL
(BATAY SA BLOODLINE NG
KANYANG INA)
EUGENIO URSUA
Siya ay ang great-great-grandfather
ni Jose P. Rizal
Nagmula sa lahi ng mga Hapones
BENIGNA URSUA
Siya ay ang great-great-grandmother
ni Jose P. Rizal
Asawa ni Eugenio Ursua
REGINA URSUA
Siya ay ang great-grandmother ni
Jose P. Rizal
Anak nina Eugenio at Benigna Ursua
MANUEL DE
QUINTOS
Siya ay ang great-grandfather ni Jose P.
Rizal
Naging asawa ni Regina Ursua
Pinanganak sa Lingayen, Pangasinan
Naging kapitan ng isang bayan sa
Pangasinan
BRIGIDA DE
QUINTOS
Siya ay ang lola ni Jose P. Rizal
Anak nina Regina Ursua at Manuel
de Quintos
Ina ni Teodora Alonzo at ng kanyang
4 pang kapatid
LORENZO ALBERTO-
ALONZO
Siya ay ang lolo ni Jose P. Rizal
Anak nina Cipriano Alonzo at Maria
Florentina
Asawa ni Brigida de Quintos
Ama ni Teodora Alonzo at ng kanyang 4
pang kapatid
ANG PAMILYA NI DR. JOSE
P. RIZAL
(ANG AMA AT INA NI JOSE
RIZAL)
FRANCISCO ENGRACIO RIZAL
MERCADO
Siya ay ang ama ni Jose Rizal
Bunso sa labintatlong magkakapatid
Pinanganak noong Mayo 11,1818 sa Binan,
Laguna
Nag-aral siya ng pilosopiya at wikang Latin sa
Colegio de San Jose sa Maynila
Namatay noong Enero 5, 1898
TEODORA ALONZO MERCADO
REALONDA DE RIZAL Y
QUINTOS
Siya ay ang ina ni Jose Rizal
Ikalawang anak ni Lorenzo Alonzo at Brigida de
Quintos
Pinanganak noong Nobyembre 9,1827 sa
Tondo, Maynila
Nag-aral sa Colegio de San Jose sa Maynila
Namatay noong Agosto 16, 1911
ANG PAMILYA NI DR. JOSE P.
RIZAL
(ANG MGA KAPATID NI JOSE
RIZAL)
 1. SATURNINA RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang panganay na anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Neneng – palayaw
Manuel Timoteo Hidalgo – naging asawa
ni Saturnina na taga-Batangas
 2. PACIANO RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang ikalawang anak nina Francisco
Mercado at Teodora Alonzo
Naging guro at kaibigan ni Padre Jose
Burgos
Nakisali sa kilusang propaganda,
Katipunan, at Digmaang Pilipino-Amerikano
 3. NARCISA RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang ikatlong anak nina Francisco
Mercado at Teodora Alonzo
Sisa – palayaw
Nagsanla at nagbenta ng mga alahas para
may pondo si Rizal sa kanyang pag-aaral sa
Europa
Antonino Lopez – asawa ni Narcisa Rizal
 4. OLYMPIA RIZAL
Siya ay ang ikaapat na anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Silvestre Ubaldo – asawa ni Olympia Rizal
Namatay noong Agosto 1887 dahil sa
komplikasyon sa pagbubuntis niya sa
ikatlong anak nila ni Silvestre Ubaldo
 5. LUCIA RIZAL
Siya ay ang ikalimang anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Mariano Herbos – asawa ni Lucia Rizal
Pinagbintangan ng mga Espanyol na
sinulsulan ang mga kanilang kababayan
na hindi magbayad ng upa
 6. MARIA RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang ikaanim na anak nina Francisco
Mercado at Teodora Alonzo
Daniel Faustino Cruz – asawa ni Maria Rizal
Kinausap ni Jose Rizal noong gusto niyang
pakasalan si Josephine Bracken
Namatay siya noong 1945
 7. DR. JOSE P. RIZAL
Siya ay ang ikapitong anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Tinaguriang bilang Pambansang Bayani
ng Pilipinas
 8. CONCEPCION RIZAL
Siya ay ang ikawalong anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Paboritong kapatid ni Jose Rizal
Namatay noong tatlong taong gulang
 9. JOSEFA RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang ikasiyam na anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Panggoy – palayaw
Nagkaroon ng sakit na epilepsy
Sumapi sa sektor ng kababaihan ng
Katipunan, kasama si Gregoria de Jesus
 10. TRINIDAD RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang ikasampung anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Trining – palayaw
Katulad ni Josefa Rizal, sumapi rin siya
sa Katipunan
 11. SOLEDAD RIZAL-
MERCADO
Siya ay ang bunsong anak nina
Francisco Mercado at Teodora Alonzo
Choleng – palayaw
Isang guro at pinaka-edukado sa
magkakapatid
 ANG
EDUKASYON NI
DR. JOSE P.
RIZAL
TEODORA ALONZO
MERCADO-RIZAL
Ina ni Rizal
Nagsilbing unang
guro ni Rizal
Tinuruan siya
magsulat, magbasa
at magdasal
 Noong apat na taong gulang si
Rizal, nakamit niya ang pormal
na edukasyon sa pamamagitan
ng gurong binayaran ng kanyang
ama na si Leon Monrog, na
nagturo sa kanya ng Latin
 Si Maestro Celestino ang
kauna-unahang pribadong
tagapagturo ni Jose Rizal na
kinuha ng kanyang mga
magulang
 Ipinagpatuloy ni Rizal ang
kanyang pag-aaral sa Binan
noong 1870 sa pangunguna
ng guro niya na si Justinian
Aquino Cruz.
 Sa pag-aaral niya sa
paaralan ni Justinian Aquino
Cruz, nakipag-wrestling si
Rizal sa anak ni Aquino na si
Pedro Aquino Cruz.
 Pinasukan din ni Rizal ang
libreng pag-aaral ng painting
sa ilalim ng pagtuturo ni Old
Juancho o Matandang
Juancho
Noong Disyembre 17, 1870,
umalis sa Binan si Rizal at
bumalik sa Calamba na
sakay ng Talim, isang bapor
Pagbalik ni Rizal sa Calamba ay
nag-aral siya sa ilalim ni Maestro
Lucas Padua. Pagkatapos ng
isang taon, pumunta si Rizal sa
Maynila at nag-aral sa Colegio
de San Juan de Letran
Kumuha si Rizal ng entrance
exam sa Ateneo de Manila
University noong Hunyo 10,
1872 at siya ay tuluyang
nakapasok sa unibersidad na
ito
 Si Padre Jose Bech ang unang
propesor ni Rizal sa Ateneo. Si Rizal
ay napunta sa dibisyon
Carthaginians at sa loob ng isang
buwan, siya ay naging emperor o
ang pinakamataas na rango sa
klase.
Noong ikalawang taon niya ng
pag-aaral, nahiligan na ni Rizal
na magbasa. Ang kanyang
unang minahal na nobela ay
ang The Count of Monte Cristo
by Alexander Dumas.
 Noong Marso 23, 1877,
nakapagtapos si Rizal at
nakamit ang sobresaliente sa
Bachelor of Arts.
EXTRA-CURRICULAR
ACTIVITIES NI RIZAL:
Sekretarya ng Marian Congregation
Miyembro ng Academy of Spanish Literature
at ng Academy of Natural Sciences
Sumali sa gymnastics at fencing
Nag-aral ng painting sa ilalim ng tanyag na
pintor na Espanyol na si Agustin Saez
 Noong Hunyo 1877, nag-
enrol si Rizal sa Unibersidad
ng Santo Tomas sa kursong
Pilosopiya at Panitikan
 Noong unang taon niya sa
UST, nag-aral si Rizal ng mga
asignaturang Cosmology,
Metaphysics, Theodicy at
Kasaysayan ng Pilosopiya
Kinuha ni Rizal ang kursong
medisina sa UST na pinag-
aralan niya mula 1877
hanggang 1879.
Habang nag-aaral si Rizal sa
UST, natapos ni Rizal ang
kursong Surveying Course sa
Ateneo noong 1878
Noong 1880, nagtatag si
Rizal ng isang sikretong
grupong tinatawag na
Companeros, na lahat ng
miyembro ay mga Pilipino.
Naglaon, hindi na rin nagustuhan ni
Rizal ang pamamaraan ng
pagtuturo at pagtrato sa kanya ng
mga propesor at ng kapwa niya
estudyante, kaya napag-desisyunan
niyang pumunta sa ibang bansa
Noong 1882, umalis sa bansa
si Rizal patungong Madrid,
Espanya para doon
ipagpatuloy ang pag-aaral ng
kursong medisina
 Pumasok siya Universidad
Central de Madrid at kinuha
ang mga kursong medisina at
filosofia y Letras
Dahil sa kursong medisina,
kinuha ni Rizal ang mga
asignaturang Medical at
Surgical Clinic at Legal
Medicine
Nong 1883, bumisita si Rizal sa
Ospital ng Lariboisiere sa Paris,
France kung saan pinag-aralan
niya ang eksaminasyon ng mga
sakit ng mga kababaihan
Natamo niya ang titulong
Degree of Licentiate of
Medicine noong 1884 at
Degree of Philosophy and
Letters noong 1885
 Noong 1887, pumasok si
Rizal sa Unibersidad de Paris
para pagtuloy mag-aral ng
medisina.
 Pagkatapos pumunta sa
Paris ay pumunta naman siya
sa Heidelberg, Germany para
pagpatuloy ang kanyang pag-
aaral
 Sa Unibersidad ng
Heidelberg, nag-aral si Rizal
sa ilalim ni Otto Becker, isang
Aleman na opthalmologo o
espesyalista sa mata
Natapos ni Rizal ang kursong
opthalmolohiya sa tulong ng
kanyang guro na si Otto
Becker.
ANG PAGLALAKBAY
NI
DR. JOSE P. RIZAL
Pagkatapos matapos ni Rizal
ang kanyang pag-aaral sa
Unibersidad ng Santo Tomas,
naisipan niyang pumunta sa
Espanya
1. SINGAPORE
Mayo 3, 1882 – umalis si Rizal patungo sa
Singapore na sakay ng Salvadora, isang Spanish
na barko
Mayo 9, 1882 – dumaong ang Salvadora sa
Singapore
Hotel de La Paz – dito nanirahan si Rizal habang
siya ay nasa Singapore sa loob ng dalawang araw
2. COLOMBO (SRI
LANKA)
Mayo 11, 1882 – sumakay si Rizal ng
barkong Pranses na Djemnah na
patungong Europa
Mayo 17, 1882 – dumaong ang Djemnah
sa Point Galle, Colombo
Namangha si Rizal sa ganda ng lugar
3. ADEN
Sakay ng barkong Djemnah, narating ni
Rizal ang Aden (na matatagpuan sa
kasalukuyang bansa na Yemen) noong
Mayo 26, 1882
4. NAPLES AT
MARSEILLES
Hunyo 11, 1882 – narating ni Rizal ang
Naples sakay ng barkong Djemnah
Hunyo 12, 1882 – dumaong ang barkong
Djemnah sa Marseilles
Bumisita si Rizal sa Chateau d If, kung saan
kinulong ang bayani ng The Count of Monte
Cristo na si Dantes
5. BARCELONA
Hunyo 16, 1882 – narating ni Rizal ang
Barcelona, Espanya sa pamamagitan ng
pagsakay ng tren
Sinulat ni Jose Rizal sa Barcelona ang
Amor Patrio (Love of Country) na inilimbag
sa Diariong Tagalog noong Agosto 20, 1882
6. MADRID, SPAIN
Nobyembre 3, 1882 – nag-enrol sa
Unibersidad Central de Madrid
Antigua Café de Levante – dito umiinom
ng kape si Rizal kasama ang iba pang
estudyante mula sa iba pang bansa
7. PARIS, FRANCE
Hunyo 17 hanggang Agosto 20, 1883 –
panahon ni Rizal sa Paris
Marso 1883 – sumali si Rizal sa grupong
Freemasonry. Sumali siya para
masuportahan siya sa laban niya sa
Espanyol
7. PARIS, FRANCE
Pagbalik niya sa Espanya, noong ika-24
niyang kaarawan, nakamtan ni Rizal ang
digri ng Licentiate in Philosophy and
Letters ng Universidad Central de Madrid
na may rating na sobresaliente
7. PARIS, FRANCE
Nakilala ni Rizal dito si Maximo Viola,
isang estudyante ng medisina na taga-
Bulacan
Tinulungan ni Rizal si Juan Luna sa
pagpinta niya ng kanyang obra maestra
na Blood Compact.
8. HEIDELBERG,
GERMANY
Pebrero 3, 1886 – dumating si Rizal sa
makasaysayang lugar ng Heidelberg,
Germany
Dr. Karl Ullmer – isang mabait na
Protestanteng pastor na nagpatuloy kay
Rizal sa kanyang tirahan
9. LEIPZIG AT DRESDEN,
GERMANY
Agosto 14, 1886 – narating ni Rizal ang
lungsod ng Leipzig, Germany
Naging kaibigan niya si Professor
Friedrich Ratzel, na isang tanyag na
German na historyador
9. LEIPZIG AT DRESDEN,
GERMANY
Oktubre 29, 1886 – lumisan si Rizal sa
Leipzig at tumungo sa Dresden
Nakilala niya si Dr. Adolph B. Meyer,
direktor ng Anthropological at
Ethnological Museum
 10. BERLIN, GERMANY
Nobyembre 1, 1886 – dumating si Rizal sa
Berlin
Namangha si Rizal sa kapaligiran ng Berlin
Nakilala niya si Dr. Feodor Jagor, isang
Aleman na siyentista-manlalakbay na nagsulat
ng Travels in the Philippines, na sobrang gusto
ni Rizal habang siya pa ay nasa Manila.
 10. BERLIN, GERMANY
Pinakilala ni Dr. Jagor si Rizal kay Rudolf
Virchow, ang tinaguriang Ama ng
Patolohiya at may malaking kontribusyon
sa Cell Theory.
 10. BERLIN, GERMANY
Naging miyembro siya ng miyembro ng
Anthropological Society, the Ethnological
Society at Geographical Society
 10. BERLIN, GERMANY
Dito natapos ni Rizal ang pagsulat niya
sa kanyang akda na Noli Me Tangere
Berliner Buchdruckrei-Action-
Gesselschaft – printing-press na
naglabas ng 2,000 kopya ng Noli Me
Tangere
 11. LEITMERITZ, BOHEMIA
Mayo 11, 1887 – lumisan si Rizal
kasama si Maximo Viola para maglakbay
sa Europa
Mayo 13, 1887 – dumating sina Rizal at
Viola sa Leitmeritz, Bohemia
Tumagal sila doon ng tatlong araw
 11. LEITMERITZ, BOHEMIA
Nakilala nila si Dr. Carlos Czepelak na
isang siyentista sa Europa
 12. VIENNA, AUSTRIA
Mayo 20, 1887 – dumating si Rizal at
Viola sa Vienna, kapital ng Austria-
Hungary
Hotel Metropole – hotel na pinagtuluyan
nina Rizal at Viola sa Vienna
 12. VIENNA, AUSTRIA
Mayo 24, 1887 – umalis sina Rizal at
Viola sa Vienna patungo sa Lintz, Austria
sa pamamagitan ng barko na dumaan sa
Ilog Danube
Nagandahan si Rizal sa Ilog Danube at
sa kapaligiran nito
ILOG DANUBE
 13. MUNICH AT
NUREMBERG, GERMANY
Munich, Germany – dito huminto sina
Rizal at Viola para malasahan ang
tanyag na Alak ng Munich (Munich beer)
Bumisita rin sila sa Nuremberg, isa sa
mga pinakamatandang lungsod sa
Germany
 13. MUNICH AT
NUREMBERG, GERMANY
Binisita din nina Rizal at Viola ang Ulm
Cathedral, ang pinakamalaking katedral
sa Alemanya
 14. SWITZERLAND
Hunyo 2-3, 1887 – nanirahan sa
Schaffhausen, Switzerland
Hunyo 6, 1887 – nakarating sa Geneva,
Switzerland
Doon nag-celebrate si Rizal ng ika-26
niyang kaarawan
 14. SWITZERLAND
Ito na rin ang huling pagsasama ni Rizal
at Viola
Papunta si Rizal sa Italya habang si
Viola ay papunta ng Barcelona sa
Espanya
 15. ROME, ITALY
Hunyo 27, 1887 – narating ni Rizal ang
Roma, kapitolyo ng Italya
Hunyo 29, 1887 – pista nina St. Peter at
St. Paul; nabisita ni Rizal ang Vatican
 16. PAGBALIK NI RIZAL SA
MAYNILA SA UNANG
Djemnah – ito ang barkong nasakyan ni
PAGKAKATAON
Rizal pabalik nang Maynila (ito rin ang
nasakyan ni Rizal papuntang Espanya)
Hulyo 30, 1887 – lumipat si Rizal sa
barkong Haiphong, na papuntang
Maynila
 16. PAGBALIK NI RIZAL SA
MAYNILA SA UNANG
Agosto 5, 1887 – narating ni Rizal ang
PAGKAKATAON
Maynila
Agosto 8, 1887 – pumunta si Rizal sa
kanyang pinanggalingang-bayan, ang
Calamba, Laguna, at doon nagtayo ng
isang maliit na medikal klinik
 17. HONG KONG
Pebrero 3, 1888 – sumakay si Rizal sa
barkong Zafiro na papuntang Hong Kong
Pebrero 8, 1888 – dumating si Rizal sa
Hong Kong
 17. HONG KONG
Nanirahan siya sa Victoria Hotel, kung
saan tinanggap siya ng malugod ng mga
Pilipinong residente doon, katulad nina
Jose Maria Basa at Balbino Mauricio
 18. MACAO
Pebrero 18, 1888 – umalis sina Rizal at
Maria Basa papunta sa Hong Kong
sakay ng isang ferry steamer na ang
tawag ay Kiu-Kiang patungong Macao
 18. MACAO
Nanirahan sila sa bahay ni Don Juan
Francisco Lecaros, isang Pilipino
Pebrero 20, 1888 – bumalik sina Rizal at
Basa sa Hong Kong, sakay muli ng Kiu-
Kiang
 19. JAPAN
Pebrero 22, 1888 – sumakay si Rizal sa
isang American Steamer, Oceanic,
papuntang Japan
Pebrero 28, 1888 – dumating si Rizal sa
Yokohama, Japan
 19. JAPAN
Tokyo Hotel – dito nanirahan si Rizal
mula Marso 2 hanggang Marso 7
Umalis na rin si Rizal sakay ng barkong
Belgic, isang English steamer, patungong
Amerika
 20. AMERIKA
Abril 28, 1888 – dumaong ang Belgic sa
San Francisco, California
Palace Hotel – dito nanirahan si Rizal sa
loob ng dalawang araw
Mayo 6, 1888 – pumunta si Rizal
papunta Oakland, California
 20. AMERIKA
Mayo 13, 1888 – dumating si Rizal sa
New York City
Mayo 16, 1888 – sumakay si Rizal sa
barkong City of Rome, na inilarawan ni
Rizal na pangalawa sa pinakmalaking
barko sa mundo (noong panahong iyon)
 20. AMERIKA
Ang isang masamang impresyon ni Rizal
sa Amerika ay ang kakulangan sa racial
equality
 21. INGLATERA
(ENGLAND)
Mayo 24, 1888 – dumating si Rizal sa
Liverpool, England
Kinabukasan, umalis si Rizal patungo sa
London, England
Nanirahan siya sa bahay ni Dr. Antonio
Maria Regidor
 21. INGLATERA
(ENGLAND)
Setyembre 1888 – binisita ni Rizal ang
Paris, France ng isang linggo para
maghanap ng mga historikal na
materyales
Nagkita sila ni Juan Luna at ang
kanyang pamilya sa French metropolis
 21. INGLATERA
(ENGLAND)
Disyembre 24, 1888 – bumalik si Rizal
sa Inglatera, para doon mag-Pasko at
mag-Bagong Taon
 22. BRUSSELS, BELGIUM
Enero 28, 1890 – umalis si Rizal mula
Paris papuntang Brussels, kabisera ng
Belgium
Sinamahan siya ni Jose Albert noong
dumating siya sa Brussels
 23. MADRID, SPAIN
Agosto 1890 – dumating si Rizal sa
Madrid, Spain
Dito hinamon ni Antonio Luna si Jose
Rizal sa isang duelo sa kadahilanan na
nabigo siyang makuha ang gusto niyang
babae
 24. GHENT, BELGIUM
Hulyo 5, 1891 – umalis si Rizal
patungong Ghent, Belgium
Dito nailimbag ang mga kopya ng
kanyang nobelang El Filibusterismo
 25. PAGBALIK NI RIZAL SA
MAYNILA SA IKALAWANG
Mayo 1892 – napagdesisyunan ni Rizal
PAGKAKATAON
na bumalik sa Maynila
Hunyo 26, 1892 – dumating sina Rizal at
ang kanyang kapatid na si Lucia sa
Maynila
ANG BUHAY PAG-
IBIG NI DR. JOSE P.
RIZAL
 1, JULIA
Nagkita sila ni Rizal sa Ilog Dampalit, sa
Los Banos, Laguna
Panandalian lamang ang paghanga ni
Rizal sa kanya
 2, SEGUNDA KATIGBAK
Tinaguriang unang pag-ibig ni Jose Rizal
Nagmula sa Lipa, Batangas
Noong una sila nagkita, pumayag si
Segunda na iguhit ang kanyang larawan
ni Rizal
 2, SEGUNDA KATIGBAK
Natigil lamang ang pagsuyo ni Rizal kay
Segunda, noong nagpakasal na si
Segunda sa isang binata na ang
pangalan ay Manuel Luz
 3, VICENTA
YBARDALOZA
Tinatawag din na Binibining L, na isang
guro
Laging binibisita ni Rizal si Vicenta sa
kanyang tirahan sa Pakil, Laguna
Nahinto lamang ang kanyang pagbisita
dahil pinagbawalan siya ng kanyang ama
 4. LEONOR
VALENZUELA
Nagkilala sila noong ikalawang taon ni Rizal
sa Unibersidad ng Santo Tomas
Sila ay nagpapalitan ng sulat, at ang gamit
na tinta ay yari sa asin at tubig
Hindi nagtagal ang kanilang pagmamahalan,
pero nagkasundo sila na sila lamang ay
magkaibigan lamang
 5. LEONOR RIVERA
Pinsan ni Jose Rizal
Mula Camiling, Tarlac
Nagsimula ang kanilang pagmamahalan
ng masugatan si Rizal sa isang pag-
aaway at ang kanyang mga sugat ay
ginamot ni Leonor
 5. LEONOR RIVERA
Matagal nagkahiwalay ang dalawa dahil
pumunta si Rizal sa Madrid
Pinagkasundo ng ina ni Leonor kay
Henry Kipping at sila ay kinasal noong
Hunyo 17, 1891
 6. CONSUELO ORTEGA Y
PEREZ
Anak ni Don Pablo Ortega y Rey, na
alkade ng Maynila noon
Ayaw ni Rizal na magkaroon ng relasyon
kay Consuelo dahil may kasunduan na
sila ni Leonor Rivera
 6. CONSUELO ORTEGA Y
PEREZ si Rizal ng isang tula na
Nag-compose
alay kay Consuelo na may pamagat na A
la Senorita C.O.y.P na nagsasalaysay ng
paghanga ni Rizal sa kanya
 7. SEIKO USUI
Tinatawag din siya ni Rizal na O-Sei-San
Anak ng isang samurai
Nagkilala si Rizal at O-Sei-San noong
1888 sa Azabu, Distrito ng Tokyo
 7. SEIKO USUI
Tinulungan niyang makilala ang kulturang
Hapones
Tinuruan din niyang bumasa at sumulat si
Rizal ng Wikang Nihongo
Pagkatapos ng mahigit isang buwan ng
kanilang pagsasama, umalis si Rizal
patungong Amerika
 8. GERTRUDE BECKETT
Siya ang pinakamatanda sa tatlong
magkakapatid
Anak ni Charles Beckett, isang organist
sa St. Paul Church sa London
Tinawag ni Rizal si Beckett bilang Gettie
 9. SUZANNE JACOBY
Noong pumunta si Rizal sa Brussels, tumira
siya sa bahay ni Suzanne Jacoby
At habang lumipas ang panahon, si Rizal at
si Suzanne ay nag-ibigan
Hindi nagtagal at umalis na si Rizal sa
Brussels para ipagpatuloy ang kanyang
paglalakbay
 10. NELLIE BOUSTEAD
Bunsong anak ni Eduardo Boustead,
isang mangangalakal na Briton
Sumulat si Rizal sa kanyang mga
kaibigan, na gusto niyang magpakasal
kay Nellie
 10. NELLIE BOUSTEAD
Subalit may isang kondisyon si Nellie,
kailangang magpalit ng relihiyon si Rizal
bilang isang Protestante, pero umayaw
siya dito at hiniwalayan si Nellie
 11. JOSEPHINE
BRACKEN
Anak nina James Bracken, isang korporal at
Elizabeth Jane MacBride
Nagustuhan nila ang isa’t isa sa una nilang
pagkikita
Noong unang bahagi ng 1896, nagdadalang
tao na si Josephine Bracken ng walong
buwan
 11. JOSEPHINE
BRACKEN
Niloko ni Rizal si Josephine Bracken
kaya napaaga ang labas ng kanilang
anak, na si Francisco, pero binawian din
siya ng buhay sa loob ng 3 oras
 MGA KATANUNGAN:
Sino ang pinakaunang-guro ni Jose
Rizal? Ano ang itinuturing niyang
pinakamahalagang bagay na dapat
matutuhan ni Jose?
 MGA KATANUNGAN:
Bakit madalas umalis ng bansa si Jose
Rizal? Ano-ano ang kanyang mga
dahilan ng pangingibang-bayan?