Сфералық айналар

Шағылдырғыш беті сфераның бөлігі болып келетін айна

сфеаралық айна деп аталады.
Егер жарық сфераның ішкі бетінен шағылса (а-сурет)
сфералық айна ойыс деп, ал егер сфераның сыртқы
бетінен шағылса (ә-сурет) дөңес деп аталады.
https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/optika/lesson/ai-nalar
sovetkhanova.a5 41142

а) ә)
Сфера центрі айнаның
О оптикалық центрі деп аталады.
P – сфералық айнаның төбесі.
Оптикалық центрден және айнаның
төбесі арқылы өтетін түзу
оптикалық ось деп аталады.
 Оптикалық бас оське параллель сәуле, ойыс айнадан шағылғаннан
кейін бір нүктеде қиылысады.
Бұл нүктені айнаның фокустық нүктесі (F) дейді
Айнаның фокустық қашықтығы (f) деп фокус пен айнаның төбесі
арасындағы қашықтықты айтады.

R=OP айнаның қисықтық радиусы

f

F=R/2
Жалған фокустық нүкте Егер сәулелер дөңес айнаға
басты оптикалық оське параллель
түссе,онда айнадан көрініс
тапқаннан кейін шашыраңқы
сәулелер болады.
Шағылыстырылған сәулелер
айнаның артында жалғасып,
айнаның негізгі F жалған
фокусында қиылысады.
 Ойыс айнадан кескін алу

Айнаның фокусы арқылы өтетін сәуле, одан Айнаның бас оптикалық осіне параллель
шағылған соң бас оптикалық оське параллель бағытта түскен сәуле, айнадан шағылған соң
бағытта таралады. айнаның фокусы арқылы өтеді

Айнаның оптикалық центрі арқылы өтетін Айнаның төбесіне түсу бұрышы шағылу
сәулк, айнадан шағылған соң сол бағытта бұрышына тең.
таралады.
 Дөңес айнадан кескін алу

Айнаның бас оптикалық осіне параллель бағытта Созындысы айнаның фокусы арқылы өтетін
түскен сәуле, айнадан шағылған соң созындысы сәуле, одан шағылған соң бас оптикалық оське
айнаның фокусы арқылы өтеді параллель бағытта таралады.

Созынлысы айнаның оптикалық центрі арқылы

Айнаның төбесіне түсу бұрышы
өтетін сәуле, айнадан шағылған соң сол бағытта
шағылу бұрышына тең.
таралады.
 Алынған кескіндерді сипаттау үшін
келесі сипаттамаларды қолданамыз.
Шын/жалған
Тура/төңкерілген
Үлкейген/кішірейген
Дөңес айнаның қолданылуы
Ойыс айнаның қолданылуы
Мысал: Төменде көрсетілген сфералық айнадан
нәрсенің кескіні алынған.
а) сфералық айнаның түрін ажыратып жаз.
b) алынған кескінді сипатта.

Жауабы:
Ойыс айна
Төңкерілген
Кішірейтілген
Шын/нақты